Morgunblaðið - 05.07.1951, Blaðsíða 6

6
WOKUllNBLAOitt
Fimmtudagur 4.,júlí 1951
JHrogttttHtai
Utg.: H.f. Árvakur, Reykjavik
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
ttitstjón: Valtýr Stefánsson (ábyrgoarm. •
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Lesbók: Árni Óla, sími 3045
-vugiýsingar: Árni Garðar Kristinsson
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsl*
‘Vusturstræti 8. — Sími 1600
Asknftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlanda.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 króna með Lesbók.
Að dæmi Barðstrendinga
í KOSNINGUNUM sumarið 1942
gerðist m .a. sá atburður að Fram
sóknarflokkurinn tapaði einu
kjördæmi á Vestfjörðum. Var
það Barðastrandasýsla, sem í rúm
an áratug hafði verið talin öruggt
vígi Framsóknar.
Það var Gísli Jónsson, fram-
bjóðandi Sjálfstæðisflokksir.s,
scm vann þennan sigur með mikl
um yfirburðum.
Hvernig stóð. á því að Barð-
strendingar íelldu Framsóknar-
mann frá þingsetu en kusu Sjálf-
stæðismann í staðinn?
Skýringin liggur mjög nærri.
Almenningur í Barðastrandasýslu
hafði glatað trúnni á Framsókn-
arflokkinn, bæði landsmálafor-
ystu hans og heima fyrir í hags-
munamálum hjeraðsbúa. Flokkui
inn hafði eyðilagt fjárhag ríkisins
og gefist upp við að leiða þjóð-
ina út úr þeim vandræðum, sem
hann hafði skapað henni. í innan-
hjeraðsmálum hafði forysta hans
íeynst handónýt og áhugalaus.
Þegar hjer var komið snjeru
Barðstrendingar blaðinu við. Þeir
ákváðu að fá sjer nýja forystu,
sem líklegri væri til þess að
styðja í senn skynsamlega lands-
n.álastefnu og beita sjer fyrir
umbótum í hjeraðinu.
Óhætt er að fullyrða að í
fáum eða engu kjördæmi hjer
á landi hafi orðið svipuð um-
skipti og urðu í Barðastranda
sýslu við komu Gísla Jónsson-
ar á þing. Stórfelldar fram-
kvæmdir voru hafnar í hjcrað
inu. Hafist var handa um vega
gerðir milli byggðarlaga þess,
brýr voru byggðar, bryggju-
og hafnargerðir hafnar og fjöl
mörgum öðrum framkvæmd-
um hrundið áleiðis.
Flest, ef ekki öll ár, síðan að
Gísli Jónssop kom á þing hefur
Barðastrandarsýsla fengið hærri
fjárveitingu til vegagerða en
nokkurt annað kjördæmi. Meðal
merkra nýunga, sem þar hefur
verið unnið að undanfarin ár er
hafskipahöfn á Patreksfirði. Verð
ur hún eitt merkilegasta hafnar-
mannvirki á landinu þegar henni
er fulllokið.
Annars má segja að Gísli Jóns
son hafi haft alhliða forystu um
flestar framkvæmdir í hjeraðinu
siðan hann var þingmaður. Fjár-
magni hefur verið veitt þangað
í stórum stíl til margvíslegra um-
bóta i þágu fólksins í sveitum og
kauptúnum. Er þess síðast að
geta að fyrir dugnað einstaklinga
á Patreksfirði og mikilsverðan
stuðning þingmannsins verða
tveir hinna siðari nýsköpunartog
ara gerðir þaðan út. Er það at-
vinnulífi staðarins að sjálfsögðu
ómetanleg lyftistöng.
Einhver kann nú að spyrja að
því, hversvegna verið sje að rifja
þessar staðreyndir upp nú.
Ástæða þess er sú, að Framsókr.-
armenn halda því nú mjög að
Mýramönnum að frambjóðanda
Sjálfstæðismanna þar, Pjetri
Gunnarssyni tilraunastjóra, muni
Jítt að treysta. Hann muni „svíkja
öll sín kosningaloforð eins og
Gisli Jónsson á Barðaströnd“ Um
það skal ekkert fullyrt hjer,
hverju Gísli Jónsson hefur lofaö
Barðstrendingum. En fram-
kvæmdirnar í hjeraðinu, vegirn-
it, brýrnar, hafnir og bryggjur
tala greinilegustu máli um hið
mikla og heillaríka starf hans.
Með komu Sjálístæðismanns
á þing fyrir Barðastrandasýslit
urðu þar alger straumhvörf
Framkvæmdir og athafnir
komu í stað doða og kyrr-
stöðu Framsóknarforystunnar.
Almenningur í Mýrasýslu er
e. t. v. varla eins hart leikinn
af Framsóknarflokknum og
Barðstrendingar voru þegar
þeir ákváðu að skipta um þing
mann og fá Sjálfstæðismönn-
um forystu mála sinna. En
mikill fjöldi verkefna kallar
að í þessu hjeraði. Það er vit-
að að meðal almennings í
Mýrasýslu er rík hneigð til
þess að segja skilið við Fram-
sókn og fela Sjálfstæðismönn
um umboð hjeraðsins á Al-
þingi.
í sambandi við Barðastranda-
sýslu má geta þess að Tímaliðar
hafa lagt sjerstaka áherslu á að
svívirða Gísla Jónsson fyrir svik
við hafnarmál Bílddælinga og
Flateyinga. Að sjálfsögðu hefur
blaðið snúið sannleikanum þar
algerlega við. Á Bíldudal er nn
nýlokið byggingu nýrrar haf-
skipabryggju í stað þeirrar, sem
eyðilögð var með ásiglingu skips
sem ætlaði að leggja að henni.
Hefur Gísli Jónsson haft alla for-
ystu um endurbyggingu þessa
mannvirkis, útvegað til þess fjár-
veitingar frá ríkinu og lán fyrir
framlagi hreppsins.
í Flatey hefur þingmaðurimi
haft forystu um bryggjubygg-
ingu. Hafði 557 þús. kr. verið var-
ið til þeirrar framkvæmdar um
síðustu áramót eða rúmlega hálfri
miljón króna. Þar af hafði ríkið
lagt fram um 250 þús. kr. sam-
kvæmt hafnarlögum.
Þrátt fyrir þessar staðreyndir
heldur Tíminn áfram ár eftir ár,
að ljúga því á Gísla Jónsson og
Sjálfstæðisflokkinn að hann hafi
svikist um þessar framkvæmdir.
Slíkur málflutningur dæmir
sig sjálfur. Hann er fyrirlitleg
blekkingatilraun óhlutvandra
manna.
Fólkið í Mýrasýslu veit Iíka
af eigin reynslu að Sjálfstæðis
flokkurinn vinnur ötullega að
stuðningi við verklegar fram
kvæmdir og umbætur í fjöl-
mörgum sveitahjeruðum. Þao
veit að Sjálfstæðismenn hafa
haft alla forystu um raforku-
framkvæmdirnar á Suður- og
Vesturlandi. Það hefur sjeð,
hvað gerst hefur í Borgar-
fjarðar-, Snæfells- og
Hnappadalssýslum, sem sent
hafa Sjálfstæðismenn á þing í
áratugi. Margt bendir þess-
vegna til þess að Mýramenn
muni á sunnudaginn kemur.
fara að dæmi Barðstrendinga
og losa sig við Framsóknar-
forystuna, sem þeir nú eru
orðnir fullsaddir á
Þörf herferðar
I-JÓFNAÐIR og gripdeildir eru
rð verða hrein plága hjer í
Reykjavík. Það er bókstaflega
hvergi hægt að vera óhultur fyr-
ii þjófum, sem vaða um stelandi
og eyðileggjandi. Einkaíbúðir
manna, opinberar skrifstof ur,
byggingar, bifreiðar, útihús o. s
frv., allt er í hershöndum fyrir
þessum óþrifalýð, sem veður uppi
oft ölvaður og skeytingarlaus urn
allt og alla.
Það þarf að hefja herferð gegn
þessum ósóma. Lögreglan verð-
ur að gera alvarlegar ráðstafanir
til þess að vernda borgarana fyr-
ir þessum lausingjalýð, sem einsk
is. svífst og alltaf situr um færi
til þess að ræna, rupla og eyði-
kggja.
Ári Guðmundsson:
Samgöngumál Mýramanna
FLÓABÁTURINN skríður inn
fjörðinn. Margir sveitamenn eru
mættir í Borgarnesi, í ýmsum
erindum eins og gerist og gengur.
Sumir eru að sækja sjer nauð-
synjar, því allir Mýramenn hafa
aðalverslun sína í Borgarnesi, eða
þeir eru að reyna að ná sjer í
vinnuvjelar til búskaparins, efni í
byggingarnar, sem þeir eru að
framkvæma, girðingaefni um ný-
ræktina sína eðá túnið, því víða
og næstum á hverjum bæ er eitt-
hvað framkvæmt, o. m. fl. Sumir
eru líka að athuga peningamál
því öflugur sparisjóður er starf-
andi í Borgamesi. Sumir eru að
finna læknir eða sýslumann* því
þeir eru báðir þar búsettir. Sumir
þurfa að hitta skósmiðinn, söðla-
smiðinn eða klæðskerann, því þeir
hafa líka allir þar aðsetur. Stund-
um þarf að hitta vjelaviðgerðar-
mennina og jafnvel vegagerðar-
mennina, þeir eru líka í Borgar-
nesi. En síðast og ekki sist þurfa
margir að hitta afgreiðslumann
flóabátsins og jafnvel vera við-
staddir þegar báturinn leggst að
landi. Það gengur eins og bylgja
um bæinn hvar skipið er statt, t. d.
kominn inn fyrir Miðfjarðarsker,
inn undir eyjar, þ. e. Borgareyj-
ar og seinna innfyrir eyjar. Þá
fer fólkið að hugsa sjer til hreyf-
ings og flýtir sjer niður á bryggju,
ef lágt er í sjó hafa ýmsir áhyggj-
ur um, hvort það fljóti yfir
Þurstaðarifið. — Það er lág-
vr sandhryggur skammt fra
hafnarbakkanum. Það kæmi
sjer illa fyrir sveitabændurna sem
ef til vill eiga von á vikadrengn-
um, kaupakonunni eða kaupamann
inum ef skipið tæki niður á rifinu
og tefðist um 3—4 klukkutíma eins
og stundum kemur fyrir og þurfa
svo nauðsynlega að komast heim
til mjaltanna á kvöldin. Því víða
er fámennt heima og margir sern
eiga langa leið fyrir höndum og
misjafnan veg til að ná heim tii
sín.
ÁIIUGI FYRIR
HAFNARBÓTUM
Þurstaðarifið hefir gert mörg-
um óþægindi um dagana og marg-
ur spýtt mórauðu vegna þess, því
miður hafa enn ekki verið fjáj'ráð
fyrir hendi til að ryðja því úr
vegi en nú er ríkjandi í Borgarnesi
sterkur áhugi fyrir því að svo
megi verða áður en langt um líður.
Annað í sambandi við hafnarmál-
in, sem mikill áhugi er fyiir í
Boi'garnesi, er að koma góðri skipa
legu hjer, svo hægara sje að stunda
útgei'ð hjeðan eins og frá svo
mörgum öðrum sjávarþorpum
þessa lands. Heitum við á öll góð
öfl okkur til aðstoðar í þessum
málum.
Nú lítum við íil Jandsins, aug-
anu mæta fljótt fögur f jöll og tign
arleg. í suðri blasir Skarðsheiðin
klædd í klakahjúp, í austri er
Eíríksjökull og Strúturinn, í
norðri hin einkennilega Baula þar
sem einatt er sólskin og í vestri
Snæfellsjökull, sem kalla má kon-
ung fjalla Vesturlands og allur
þessi víði fjallahringur er aam-
tengdur af öðrum minríi en þó all
víðáttumiklum og fögrum, þau eru
líka svo mátulega fjarri til að
njóta sín i blámóðu fjarlægðar-
innar.
Það mun hafa verið aldamóta-
árið síðasta, sem byrjað var mark-
víst á vegagei-ð í Mýrasýsiu. Það
var eins og settur væri niðuv lítil!
viðarteinungur sem síðan hi'fii'
vaxið á hverju ári, stundum iít.ið
en stundum mikið og vel, og nær
nú með lim sitt um hjcraðið <llt,
þó enn vanti mikið á að það nái
að hverju byggðu bóli en að því
er nú unnið af kappi og með góöVa
manna tilstyrk tekst það áðnr en
langur tínii líður. Mörgum árum
síðar var byrjað á sama liátt fj-á
Akranesi um Borgarfjai'ðarhjerað
sunnanvert, og hefir einnig þar
miðað vel og jafnvel öllu betur.
Nú eru þcssi vegakorfi eins og tvö
stór trje og kiinur þeirra mætast
Ari Guðmundsson.
um Hafnarskóg og Geldingadraga.
Þau standa einnig í sambandi við
mörg eða öll önnur vegakerfi lands
ins.
VANTAR VEGI
í báðum sýslunum munu nú vera
um 500 km af þjóðvegum, nál. 200
I km af sýsluvegum og ailt að 100
|km. af fjallvegum, sem haidið er
færum fyrir bifreiðar, s. s. Uxa-
, hryggir og Kaldidalur og aðrir sem
I haldið er við fyrir hesthófa og
kindaklaufir, s. s. Grjótháls milli
Norðurárdals og Þverárhliðar o.fl.
Nokkuð af þessum vegum er enn
óbyggt en sem betur fer styttist
það með hjerju ári sem líður. Bú-
skaparhættir eru sem kunnugt er
komnir í það horf að vegamáiin
eru orðin eitt höfuðmálið fyrir hin-
ar dreifðu byggðir. Það má nærrí
segja að sveitafólkið seti hönd
fyrir augu næstum daglega og kíki
á hvort við vegagerðarmennirn-
ir sjeu ekki að koma með veg-
inn, og hver sigur sem vinst set-
nr gleðibros á fleiri og færri and-
lit. Það mun ekkert vera sem
treystir betur böndin sem tengir
unga fólkið við bændabölin þckku.
^að mun varla vera hlustað með
meiri athygli á neinar útvarps-
frjettir en þegar Helgi les upp
f járveitingar til vega úr f járlaga-
frumvarpinu.
Á sjðustu árum befir veriö urvn-
ið að lengingu veganna í hinar
einstöku sveitir, s. s. Skorrkdal,
Lundarreykjadal, Reykholtsdal,
Hálsasveit í Borgarf jarðarsýsi-
. unni- og í Mýrasýslu í Hvítí isiðu
og í Hraunhreppi og Álftanes-
hreppum. Hinir síðasttöldu eru þó
enn mjög á eftir tímanum í bcs.m
efni og búa við hinar erfiðustu
samgöngur. Svo er og enn með
Þvefárhlíðina. Meðan þar var eng-
inn þjóðvegur, var nokkuð unnið
á hverju ári, en síðan samþykktur
var þjóðvegur eftir endilangri
sveitinni hefir ekki króna verið
veitt til nýbyggingar þar. Þetta er
þó allþjett byggð og góðar bújaröir
Hvitsíðingar hafa um nokkur um-
liðin ár veitt vaxtalaus lán tii
byggingar vega og sýnir það greiní
iega hve þörfin er brýn og áhug-
inn mikill. Þannig var byggt þar
á s. 1. ári um sex km. bæði í þjóð-
Pi’nmh ó h]s. 7.
—Vikverji skriíarr —----
IJR DAGLEGA LÍFINI)
F.
Oryggi í samkomu-
húsunum
INU sinni, fyrir nokkuð löngu,
var rætt allítarlega um öryggi
í samkomuhúsum bæjarins. —
Yfirleitt mun það vera í góðu
lagi, eftir því sem gengur og ger-
ist annarsstaðar, enda eru um
það reglugerðir, að yfirvöld bæj-
' arins verði að samþykkja hús-
' næði, sem ætlað er fyrir sam-
komur og mun slökkviliðsstjóri
borgarinnar vera aðalráðunautur
í þeim efnum.
Efast enginn um, að slökkviliðs
stjóri ræki þetta eftirlitsstarf vel
af hendi, svo samviskusamur
maður og gætinn í starfi, sem
hann er.
Er eftirlitið nóg?
HITT er svo annað mál, að það
er ekki víst, að slökkviliðs-
stjórinn, lögreglan, eða önnur
bæjaryfirvöld, hafi tækifæri til
þess að fyigjast með því út í ystu
æsar, að fyrirmælum um öryggi
í samkomuhúsum sje fylgt. Það
er ekki nóg að hafa hindrunar-
iítinn eða lausan útgang og nógu
margar dyr á samkomuhúsum til
að hleypa fólkinu út á svip-
stundu, ef með þyrfti, ef þess er
ekki jafnframt gætt, að dyr sjeu
ólæstar og fljótopnaðar, þegar á
þarf að halda. -
Yfirfyllt samkomuhús
SJERSTAKLEGA er hætta á að
samkomuhús sjeu yfirfyllt, án
þess að eftir því sje tekið, af
þeim, sem ættu að fylgjast með
í þeim efnum.
; Þar sem öryggiseftirlit með
samkomuhúsum er best erlendis,
eru settar upp auglýsingar um
það á áberandi stöðum hve marg-
ir megi vera í samkomusölum í
einu. Lögreglan fylgist svo með
því af mikillri nákvæmni, að
ekki sje fleirum hieypt inn, én
leyfilegt er.
Von er á nýrri brunamálareglu
gerð ánæstunni fyrir Reykjavík.
Þegar hún verður samin verður
því vonandi ekki gleymt, að taka
iram, hve maxgir menn megi
vera samarkomnir í ákveðnu
rými í samkomuhúsum. Og síðan
ætti að festa upp auglýsingar um
það í hverju samkomuhúsi fyrir
sig,*svo ekki sje um að villast.
Óheppileg xnistök
MAÐUR nokkur hjer í bænum
keypti hálfan lítra af mjólk í
gærmorgun og var svo heppinn,
— að hann hjelt — að þá stund-
ina, sem hann kom í mjólkurbúð-
ina, var til „flöskumjólk". — Er
hann kom heim fór gamanið af,
því flaskan var mjög óhrein að
innan.
Maðurinn hefði sennilega látið
þetta gott heita og farið og skipt
flösku.nni og beðið um hreina, ef
þetta væri ekki í fjórða sinni,
sem það kemur fyrir, að hann
fær í hendurnar svo óhreinar
mjólkurflöskur, að mjólkin í
þeim er gersamlega ónothæf.
Má ekki koma fyrir
NÚ ER það svo með mjólkur-
flöskur, sem önnur glerílát,
sem fyllt er á aftur og aftur í
verksmiðjum, að þær eru þvegn-
ar í vjelum. Getur þá alltaf kom-
ið fyrir, að innanum sjeu flöskur,
sem ekki næst úr óhreinindi með
vjelaþvotti. — Hitt má ekki koma
fyrir, að vjelunum sje það vel
treyst til þvottar, að ekki sje
eftirlit með því hvernig flöskurn-
ar eru þrifnar.
Það skaðar fyrirtæki eins og
Mjólkursamsöluna, að mistök
cins og þessi, sem hjeí hafa verið
gerð að umræðuefni, skuli koma
fyrir.
Nokkur sök neytenda
HINU er svo heldur ekki að
neita, að mjólkurneytendur
eru sumir hverjir hinir verstu
sóðar í meðferð mjólkuríláta. —
Þeir nota þau undir hverskonar
lög og koma með þær óhreinar
í mjólkurbúðirnar. — Það á held-
ur ekki að eiga sjer stað, að mjólk
ursamsölunni sje gert erfitt fyrir.
um þrifnaðarráðstafanir með
slíku.