Morgunblaðið - 20.07.1951, Blaðsíða 6

6
Mf 10 K G V /V K I. 4 O I i)
Föstudagur 20. júlí 1951.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstrœti 8. — Sími 1600.
Askriítargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 krónu með Lesbók
Gjaldeyrissjóðirnir og
„eyðsla“ þeirra
ÞAÐ ER skoðun mjög mikils
rr.eirihluta íslendinga, að þeim
inneignum, sem þjóðin átti í lok
síðustu heimsstyrjaldar, hafi í
aðalatriðum verið vel varið og
skynsamlega. Langsamlega mest-
ur hluti þeirra hafi farið til
kaupa á íramleiðslutækjum og
v.ppbyggingar atvinnulífinu til
lands og sjávar. Þessvegna mun
nýsköpunartímabilið jafnan
verða talið meðal giftusamleg-
ustu tíma, sem við höfum lifað.
En einn hópur manna getur
aldrei ógrátandi minnst þessa
mesta framsóknartímabils þess-
arar aldar á íslandi. Svo hlálega
vill til að þetta er stjórnmála-
flokkur, sem kennir sig við fram-
sókn. Þessir ,,framsóknarmenn“
hafa allt á hornum sjer í sam-
bandi við hinar stórfelldu at-
vinnulífsumbætur. Sjerstaka á-
htrslu leggja þeir þó á, að koma
þeim ósannindum á framfæri að
gjaldeyrissjóðum þjóðarinnar
iiafi verið eytt í algert ráðleysi
og'bruðl.
Þessi sleggjudómur hefur að
vísu verið hrakinn þúsund sinn-
um. En engu að síður er ástæða
til þess að gera það einu sinni
enn. Er þá rjett að leiða vitni
úr hópi þeirrar „lýðræðissinnuðu
alþýðu“, sem Tíminn harmar
' mjög að hafa ekki fengið til
stjórnarsamstarfs við Framsókn- j
arflokkinn.
Einn af aðalleiðtogum þessarar !
„alþýðu“, Emil Jónsson, komst
þannig að orði um gjaldeyrisinn-;
stæðurnar og ráðstöfun þeirra í
útvarpsræðu 9. sept. árið 1947: j
„Nettóinneign bankanna er-
lendis komst hæst í nóvember
1944, og nam í lok þess mán-
aðar 582,5 millj. kr. Samkvæmt
skýrslu Fjárhagsráðs hefur ný-
byggingarráð veitt gjaldeyrisleyfi
samtals að upphæð um 350 milj.
kr. til svokallaðra nýsköpunar-
framkvæmda. Þá telur Viðskipta-
ráð að það hafi veitt leyfi til
samskonar framkvæmda um-
lram leyfisveitingar eðlilegrar
fjárfestingar til húsbygginga
bæði árin 1945 og 1946 samtals
íyrir a. m. k. 80 milj. kr., og
raunar telur Viðskiptaráð, að
telja mætti þessa upphæð enn
allmiklu hærri. Hefir þá verið
varið af gjaldeyrisforðanum, eins
og hann var mestur, milli 70 og
80% til nýsköpunarframkvæmda,
eða a. m. k. 430 milj. kr.“
Þessi ummæli sín byggir Emil
Jónsson m. a. á skýrslu, sem
Fjárhagsráð gaf út 6. sept. 1947.
En í Fjárhagsráði áttu þá sæti
tveir fulltrúar frá Framsóknar-
flokknum og var annar þeirra
formaður flokksins, Hermann
Jónasson.
Það er þannig sannað
meira að segja með skýrslum,
sem fulltrúar Framsóknar-
flokksins hafa skrifað undir,
að svo að segja öllum gjald-
eyrisinneignum þjóðarinnar
var varið til uppbyggingar at-
vinnulífsins og annara nauð-
synjaframkvæmda.
Um það verður þyssvegna ekki
deilt með rökum, að stríðsgróð-
ai'.urn var varið til kaupa á þarf-
legum hlutum, sem bjargræðis-
vegir landsmanna munu um
langan aldur búa að.
Hitt er svo annað mál, sem
vel er umtals vert, hvort fram-
kvæmdir okkar eftir síðustu styrj
öld hafi ekki verið of hraðar,
hvort fjárfesting í ýmsum bygg-
ingum og mannvirkjum innan-
lands hafi ekki verið’ of mikil.
En illa situr á Framsóknarflokkn
um að áfellast þá stefnu. Ber
þar einkum tvennt til. I fyrsta
lagi það, að hann hefur hælt sjer
af því að hafa lagt til að miklu
stærri hlut stríðsgróðans yrði var
ið til framkvæmda og fjárfesting-
ar en þó varð niðurstaðan. I
öðru lagi liggur það fyrir skjal-
lega sannað ''^Júngtíðindum að
þmgmenn Framsóknar löttu síður
en svo stórræða í fjárfestingar-
málum á Alþingi.
Eftir stendur þá aðeins það
að Tímaliðið barðist af kappi
gegn því, að íslendingar
keyptu skip og framleiðslu-
tæki meðan að þau voru ódýr
og auðvelt að fá þau. Fram-
sókn vildi bíða. Sem betur fer
var það ekki gert. Síðan hef-
ur þessi flokkur tekið þátt í
tveim ríkisstjórnum, sem
keypt hafa t. d. togara við
þreföldu verði nýsköpunar-
togaranna, sem stjórn Ólafs
Thors ljet byggja.
Reynslan hefur þannig
sannað framsýni og raunsæi
Sjálfstæðismanna í uppbygg-
ingu íslensks atvinnulífs, en
að sama skapi glámskygni
Framsóknar. Þessvegna hcfur
blað hennar fáu öðru að stagl-
ast á en ósannindum og stað-
leysum um ráðstöfun gjald-
eyrissjóðanna. Að baki þeim
rangfærslum hrærist slæm
samviska manna, sem skildu
ekki þarfir þjóðar sinnar.
Fegurra umhverfi.
HJER í höfuðborginni og ýmsum
öðrum kaupstöðum landsins hef-
ur hin síðari ár gætt vaxandi á-
huga" fyrir fegrun bæjanna. •—
Fegrunarfjelög hafa verið stofn-
uð og verðlaun veitt íyrir snyrti-
lega trjágarða og góða umgengni.
Rík ástæða er til þess að fagna
þessari viðleitni fólksins til þess
að fegra og bæta umhverfi sitt.
En það er ástæða til þess að vekja
athygli á því að hún er ekki að-
eins æskileg á kaupstöðum. Það
er ekki síður nauðsynlegt að
byggð sveitanna beri svip snyrti-
mennsku og smekkvísi. Á því er
t. d. mikill munur að líta heim á
sveitabæ þar sem húsum er vel
við haldið, vel hirtur trjálundur
eða blómagarður er við bæjar-
vegginn eða að sjá býli, þar scm
vanhirða og skeytingarleysi blas-
ir við.
Búnaðarfjelögin ættu að taka
þetta mál til athugunar og stuðla |
að aukinni viðleitni, hvert í sinni
sveit, til fegrunar og hirðusemi
úti sem inni. Óhætt er að fullyrða
að fólk í sveitum landsins kunni
ekki síður en kaupstaðafólk að
meta hana. Er það m. a. auðsætt
af þeim fjölmörgu ,'ögru og
snyrtilegu býlum, sem getur að
líta í flestum sveitum landsins.
Og hvers vegna mætti ekki efna
til verðlaunasamkeppni innan
einstakra hjeraða um fallegasta
og best hirta bæinn? Gæti það
ekki einmitt stuðlað að umbót-
um á þessu sviði, auknum áhuga
fyrir fegrun býlanna og meiri
snyrtimennsku umhverfis þau?
Allt bendir til þess að sú yrði
niðurstaðan. Vonandi taka bún-
aðarfjelögin eða önnur sarntök
sveitanna þetta til athugunar.
BRJEF SEND IVfORGUIMBEAÐINU
Um ályktanir sam-
norrænna veitinga-
og gistihúsaeigenda
Herra ritstjóri.
í BLAÐI yðar í dag birtist brjef
frá Sigurði Sigurjónssyni, fram-
reiðslumanni, þar sem í eru
ríokkrar fyrirspurnir til Sam-
bands veitinga- og gistihúsaeig-
enda vegna þings norrænna veit-
inga- og gistihúsaeigenda, sem
haldið var hjer í Reykjavík dag-
ana 6.—12. júlí s.l.
Um ályktanir þingsins er því
að svara, að bókun fundanna var
að þessu sinni gerð af Dönum,
sem áttu ritarann í stjórn nor-
ræna sambandsins. Við höfum
ekki ennþá fengið ályktanirnar í
hendur, en um afhendingu þeirra
til sambandsfjelaganna gilda sjer
stakar reglur. Ályktanir þingsins
munu að sjálfsögðu verða birtar
á sínum tíma í blöðum, en þó
ekki fyrr en ríkisstjórnir nor-
rænu landanna fimm hafa íengið
þær í hendur.
Um seinni spurninguna, hvort
það sje rjett, að Samband mat-
reiðslu og framreiðslumanna
hafi ekki átt kost á að fylgjast
með fundum þingsins (mjer
skilst helst með fundarsetu), þá
er það alveg rjett, að svo hefur
ekki verið.
Brjefritara mun vera þ*ð jafn
ljóst og öllum öðrum, að þessi
tvö sambönd eru eðli málsins
samkvæmt sitt á hvoru sviði, þótt
margt sje að sjálfsögðu sameig-
inlegt með þeim, enda er sá hátt-
ur á hafður, að þessar tvær stjett
ir, þótt skyldar sjeu, eru í tveim
fjelögum og samböndum en ekki
einu og hljóta þess vegna að eiga
ýms sjermál, enda halda þau
fundi sína og þing án tilkomu
hins.
Ef þessar upplýsingar nægja
ekki brjefritaranum, er jeg fús
til að veita honum munnlega all-
ar þær upplýsingar, sem jeg get.
Með þakklæti fyrir birtinguna.
Ludvig Hjálmtýsson,
form. Sambands veitinga- og
gistihúsaeigenda.
Cinkaferð, þótt öllum ætti að vera
ljóst, að þegar 5 manna fjöl-
skylda ætlar í ferðalag, einhverja
ákveðna leið, þá er útilokað að
bún fari að standa í því að út-
v'fcga sjer 27 ferðafjelaga til við-
bótar, til þess eins að geta not-
að 32 manna bifreið. Nei, þessi
fjölskylda tekur að sjálfsögðu 5
manna bifreið eða sæti í sjerleyf-
isbifreið, og greiðir þá það far-
gjald, sem gildandi er í hvoru
tilfelli fyrir sig. Er þessi sam-
anburður því algerlega villandi
og ekkert annað en rangfærsla á
staðreyndum.
Stjórnin hyggst með þessum
samanburði að hnekkja máli
mínu, en jeg er þess fullviss að
þeim hefur ekki tekist að villa
fólki sýn í þessu máli, og munu
sjtrleyfishafar áreiðanlega ekki
hagnast á þessum málflutningi
stjórnar sinnar.
í einu þeirra dæma sem stjórn-
ir setur fram í „leiðrjettingu“
sinni, til þess að sýna fram á
hve dýrt sje að ferðast með 5
farþega bifreiðum, gripur hún til
þess að deila með 5 í 1030 og
fær útkomuna 20. Ef þessi regla
hefur ráðið hjá stjórninni, þá
held jeg að útreikningar hennar
dæmi sig sjálfir.
Stjórn Fjelags sjerleyfishafa
segir að jeg hafi aðeins átt við
skyndiferðir („hvellferðir", sem
þeir kalla það) í grein minni.
En til þess að hægt sje að
glöggva sig betur á framsetningu
samanburðardæma minna, leyfi
jeg mjer að endurtaka eitt þeirra
hjer, sem er þannig:
Að Laugarvatni kostar sætið í
stórum bifreiðum kr. 35.00 hvora
leið, eða 5 sæti fram og til baka
kr. 350.00. En í 5 farþega leigu-
bifreið kostar ferðin sömu leið
kr. 220.00 fram og til baka, er
því hægt áð láta minni bifreið-
ina bíða á staðnum í 4 klst. til
þess að verðið nái kr. 350.00, eins
og það er í stærri bifreiðunum.
Eins og sjá má af dærninu er
hjer ekki um neina skyndiferð
að ræða, þar sem bifreiðin getur
btðið í 4 klst., án þess að fara
fram úr sætagjaldi stærri bif-
reiða.
Jeg sje ekki ástæðu til að ræða
þetta mál öllu meir, en að lok-
um vil jeg leyfa mjer að taka
fram eftirlarandi:
Stjórn Fjelags sjerleyfishafa
segir:
1. Að sætið að Laugarvatni
kosti kr. 32.65, en jeg segi að
sætið þangað kosti kr. 35.00.
2. Stjórnin segir að sætið til
Þingvalla kosti kr. 17.19, en jeg
segi að sætið þangað kosti kr.
20.00.
3. Stjórnin segir að sætið til
Akureyrar kosti 154.69, en jeg
segi að sætið þangað kosti kr.
167.00.
Læt jeg svo þá sem ferðast á
þessum leiðum skera úr um það
hvorn okkar, mig eða stjórn Fje-
lags sjerleyfisháfa, þarf að leið-
rjetta í sambandi við þetta
mál.
Að síðustu vil jeg taka það
fram, að fóiki er fullkomlega
heimilt að taka bifreiðar á bif-
"eiðastöðvunum á leigu, hvert á
land sem þær komast.
Þakka jeg svo Morgunblaðinu
fyrir að það skyldi gefa okkur
kos+ á að ræða þetta mál í blað-
inu.
Bergsteinn Gaðjónsson.
Kommúnbfi dæmdur
í nauðungarvinnu
SIDNEY, 19. júlí. — Aðalritari
sambands ástralskra hafnarverka
manna, kommúnistinn James
Healy, hefur verið dæmdur í 6
vikna nauðungarvinnu fyrir þátt-
töku sína i hafnarverkfallinu í
Ástralíu og Nýja Sjálandi. Hann
var auk þess dæmdur í 100 punda
sekt fyrir að vera upphafsmaður
að stöðvunum báta þeirra, sem
halda uppi ferðum milli Nýja Sjá
lands og Ástralíu.
— NTB—Reuter.
Meir um sumarferðir
8. Þ. M. BIRTI Morgunblaðið
greinarkorn fyrir mig, sem var
leiðbeining fyrir fólk varðandi
sumarferðalög með bifreiðum,
um verð á fargjöldum, bæði að
því er snertir lengri og skemmri
ferðir. Grein þessi var birt m. a.
vegna þess að fólki virðist vera
ckunnugt um fargjaldamismun í
minni og stærri bifreiðum og að
það virðist einhvernveginn hafa
komist inn hjá almenningi, að
fólki væri óheimilt að taka leigu-
bifreiðar frá bifreiðastöðvunum
til hinna ýmsu staða í landinu.
í þessu sambandi tók jeg 3
dæmi til samanburðar um leigu-
gjald 5 farþega leigubifreiða ánn-
aisvegar og sætagjald í sjerleyf-
isbifreiðum hinsvegar. Dæmi
þessu voru að sjálfsögðu reikn-
Uð eftir gjaldskrá leigubifreiða
frá bifreiðastöðvunum í Reykja-
vík og gildandi sætagjaldi sjer-
leyfisbifreiða. Annar útreikning-
ui var ekki lagður til grundvall-
ar, enda tilgangslaust, þar sem
almenningur á greiðan aðgang að
því að fá upplýsingar um leigu-
gjald bifreiða hjá bifreiðastöðv-
unum. Dæmi þau er jeg benti á
í grein minni hafa staðist, enda
sett fram í þeim tilgangi einum,
uð gefa fólki upplýsingar um
verðlag leigubifreiða, bæði minní
og stærri bifreiða.
í Morgunblaðinu 14. þ. m„ hef-
ir stjórn Fjelags sjerleyfishafa
hinsvegar sjeð sig „neydda" til
þess að „leiðrjetta mjög villandi
framsetningu mína í þessu máli"
og ,rangar forsendur“, sem jeg
hefði viðhaft. Sannleikurinn er
hinsvegar sá, að hjer kemur eng-
in „leiðrjetting“ til greina, því
allt það er jeg sagði í grein minni
vrr rjett með farið, enda augljóst
hverjum þeim, sem vill kynna
sjer málflutning minn.
, Stjórnin gerir samanburð á
verði 5 farþega leigubifreiða og
32 manna bifreið, sem tekin er í
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Gömul list
VAXMYNDAGERÐ er alda-
gömul list. Rómverjar voru
frægir fyrir að hafa vaxlíkön af
forfeðrum sínum á heimilunum.
Á miðöldunum var líka algengt,
að dýrlingar væri mótaðir í vax.
Salur hinna 33.
VIÐ skulum bregða okkur í
hús Þjóðminjasafnsins við
Melaveg og líta inn í salinn, þar
sem ýslenska vaxmyndasafnið,
gjöf Óskars Halldórssonar, er íil
sýnis. Okkur bregður í brún, bví
að þar inni stöndun^. við augliti
til auglítís 33 heiðursmönnum,
sem í svip sýnast Ijóslifandi.
Hendur og andlitssvipur 18 ís-
lendinga-og 15 útlendinga mótað-
ur í váx. Hæð líkananna er sú
sama og fyrirmyndarinnar, vöxt-
urinn stældur sem best.
Skrautlegir búningar
ÞARNA er Napóleon mikli,
smár vexti, í fagurgrænum
frakka með gullna axlaskúfa. —
Hann er í hvítu vesti og buxura,
gyrtur sverði. Aftur á móti er
húfa og jakki Stalins í Ijósbláum
lit, en buxurnar eru dökkar með
rauðum Ieggingum. — Þarna er
hann Hitler sálugi í stálgráa ein-
kennisbúningnum sínum. Marr
teinn Lúther er í efnismiklum
kufli. Óskaplegt ljúfmenni hefur
Edison verið, ef dæma má af að-
laðandi brosi hans.
Ekkert hnugginn
4UMINGJA Shakespeare fylg-
ist víst ekki vel með frjett-
unum, því að varla væri hann,
svona drjúgur á svip, ef hann
vissi, að nú hefur hjer um bil
tekist að rýja hann skáldheiðr-
inUm, Hvernig ætti svo sem slátr-
!ari að geta ort?
Andersen var ekki IítiII
ÞA, sem hafa talið sjer trú um,
að H. C. Andersen hafi verið
lítill vexti, rekur vafalaust í
rogastans. Hann slagar hvorki
meira nje minna en upp í Krist-
ján konung X., sem stendur við
hliðina á honum.
Islensku stjórnmálamennirnir
og listamennirnir eru í fötum af
sjálfum sjer. í þessum svörtu
buxum hefur Jónas sennilega
biðlað til kjósenda sinna norður
í Þingeyjarsýslu á árunum.
I hópi þessa stórmennis er ein
kona, Anna Borg. Hún skartar
íslenskum skautbúningi.
Má ekki þrengja að
safninu
OAFNIÐ er til húsa í björtum
kv sal og vistlegum eins og er.
í ráði mun þó að kúldra því í 2
litlar stofur uppi á lofti, þar sem
menn verða að smeygja sjer
milli líkananna til að velta þeim
ekki um koll. Er illt til þess að
vita, ef þetta bráðskemmtilega
safn fær ekki að njóta sín vegna
rúmleysis og verður um leið
svipt öllum vaxtarmöguleikum.
Liggur í augum uppi, að gestir
fá ekki notið líkananna, ef þeir
þurfa að vera með nefið alveg
ofan í þeim. Auk þess sem birt-
an í stofunum tveim kvað vera
svo ljeleg, að byrgja verður hana
alveg úti og notast við rafmagns-
ljós.
Of sljettir í r'ndliti
EF eitthvað ætti að setja út á
líkönin,. þá væri það helst, að
andlitin sjeu of sljett og hrukku-
laus. Það.er engu líkara en gömlu
karlarnir hafi ungmeyjarhörund.
sumir hverjir.