Morgunblaðið - 02.02.1954, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 2. febrúar 1954
MORGVNBLAÐIÐ
9
Siðgæðishugsjón kristindómsms
lífsbjnrgurvon munnkynsins
'Á SUNNUDAGINN var gekk ég
heim til hins nýkjörna biskups
yfir íslandi, Ásmundar Guð-
mundssonar. Hann hefur í mörg
ár átt heimili að Laufásvegi 75
hér í bæ. Hitti ég hann þar á
hinni vistlegu skrifstofu hans.
Ég hafði gert boð á undan mér
og farið fram á það við hann, að
hann segði mér eitthvað um hug-
renningar sínar viðvíkjandi bisk-
upsembættinu og hvað hann að-
allega hyggðist fyrir til athafna
Og aðgerða í starfi sínu, er hann
nú er að taka við.
Ásmundur er maður hógvær
og varfærinn, sem kunnugt er.
Lætur jafnan lítið yfir sér. Fann
ég það á honum strax, að hann
teldi sig vanbúinn því að vera
margorðan um fyrirætlanir sínar
í rekstri embættis síns.
HÖFUÐATRIÐIÐ
— Það er mér höfuðatriði, sagði
Ásmundur biskup í upphafi máls
síns, „að þann skamma tíma sem
ég kann að eiga í biskupsstarfi,
þokist hugsunarháttur lands- j
manna í þá átt, að kirkjan verði ,
ekki í augum þeirra fyrst og j
fremst sérstök stofnun er stétt
embættimanna annast, heldur
verði hún lifandi, umfram allt
félagsskapur er nái með áhrifum
sínum til sem flestra, helzt allra
landsmanna.
HINN SANNI
„PRESTDÓMUR"
Eigum við að aðhyllast þá hug-
sjón Luthers, um„hinn almenna
prestdóm", er einnig kemur fram
í Nýja testamentinu: Að í raun
réttri eigi allir að vera prestar í'
hvaða stöðu, sem þeir eru, og við
hvaða störf sem þeir vinna. Allir
eiga þeir að efla kristindóminn,
hver í sínum verbahríng.
— En finnst þér þá ekki að
nauðsyn beri til þess að öllum
almenningi verði Ieiðbeint í því,
með hvaða hætti þeir eigi og geti
rækt sitt siðbætandi starf? |
— Að sjálfsögðu er mér það
Ijóst. Einmitt vegna þessarar i
nauðsynlegu handleiðslu lít ég á j
það sem höfuðnauðsyn kristin- j
dómsins og kristindómsfræðsl-,
unnar í landinu, að sem allra
nánast samstarf verði á milli
heiriiilanna, kennarastéttarinnar
og prestanna.
Takist það samstarf, ætti kristi
legu uppeldi æskunnar að vera
borgið.
„ANDLEG LÍFSSKOÐUN"
Fagna ég því af alhug, segir
foiskup, hve greinílega sjást þess
merki, að hugir íslendinga hneigj
ast nú meira til andlegrar lífs-
skoðunar en fyrir tveim til þrem
áratugum.
Að minni hyggju stendur sú
gleðilega hugarfarsbreyting í
beinu sambandi við það, að fleiri
og fleiri hugsandi menn með
þjóð vorri, sjá nú, sem er, að
mannkynið er þannig á vegi statt,
að eina lífsbjargarvon þess er að
efla nú sem mest og bezt sið-
jgæðishugsjón kristindómsins og
fylgja henni fram. Kristíndómur-
ínn verður að reynast og verða
þess megnugur að verða sá grund
völlur, sem allar andlegar fram-
farir byggjast á.
Það er mín eindrægna skoðun,
að íslendingar hafi á síðustu ár-
um fjariægst Surtshelli efnis-
hyggjunnar. En vegna þess, að
þessi straumhvörf eru tiltölulega
ný, geri ég mér það ljóst, hve
mikil ábyrgð hvílir á herðum
okkar, sem einmitt nú höfum
málefni kirkjunnar með hönd-
um.
Þó enn ríki deyfð í kristindóms
málum okkar á ýmsum sviðum,
þá er ýmislegt í þjóðlífi okkar
og kirkjumálum, er ber vott um,
að við getum haft von um bjart-
ari tíma framundan. Nú starfa
t. d. sunnudagaskólar fyrir börn
um allt landið og margír prestar
halda sérstakar guðsþjónustur
íyrir börnin.
Guðmundsson biskup
Pella féll eftir van-
tronst eigin flokks
!■ ar j íramfarir Yngri menn kristilega flokksins hindra sam- starf við hægri flokkana. Krefjast fyrst og
IC8 nnir igu fremst skiptingu stórjarða. * , -- 1
Ásmundur Guðmundsson biskup og kona hans, frú Steinunn
Magnúsdóttir frá Gilsbakka. — Myndin er tekin í gær á heimili
biskups að Laufásvegi 75. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
Á þetta m. a. rót sína að rekja
til þess, að síðan Guðfræðideildin
kom í hin nýju húsakynni Há-
skólans, hefur þar verið starf-
andi sunnudagaskóli fyrir börn.
Við þann skóla hafa bæði kenn-
arar og nemendur deildarinnar
starfað. En þeir tilvonandi prest-
ar, sem þar hafa verið á undan-
förnum árum, telja það sjálfsagð-
an hlut, að þeir haldi áfram slíkri
starfsemi í söfnuðum sínum.
j
„GRÓANDI í KRISTINDÓMI" j
Ég þykist þess fullviss, að ís-
lendingar eigi fyrir höndum gró-
anda í kristindómsmálum. Greini-
legan vott þess tel ég vera, hve
mikil framför hefur orðið í söng-
málum kirkjunnar. Á hverju ári
hafa komið fram nýir öflugir
kirkjukórar en iðkun kirkjusöngs
samæfir jafnan hugi manna á
virkjan hátt. Oft verður þátttak-
an í kirkjusöngnum fyrsta sporið
til þess, að menn komast í nánari
tengsl við hið kirkjulega sam-1
starf. Það er ekki nóg, að menn j
séu aðeins áhorfendur eða áheyr- j
endur að guðsþjónustunni. Þeir j
verða einnig að vera virkir þátt-
takendur.
HIN VIRKA ÞÁTTTAKA
Höfð er eftir kennara einum
bessi eftirtektaverða athuga-
semd:
„Ég hefi hlýtt á hundruð prédik
ana um æfina, en aðeins haldið
eina sjálfur. Mér virðist þessi
eina hafa haft meiri áhrif á mig
en allar hinar“.
í þessi setningu kemur greini-
lega fram, hversu geysilegS þýð-
ingu þáð hefur fyrir einstaka
menn og hugarfar þeirra, er þeir
sjálfir verða virkir þátttakendur
í starfi.
ENDURREISN
SKÁLHOLTSSTAÐAR
— Hvað getur þú sagt mér um
endurreisn Skálholtsstaðar og
þáttttöku þína í því velferðar-
máli kirkjunnar?
— Eitt af fyrstu verkunum, er
bíða mín í biskupsstarfinu, verð-
ur að ræða við ríkisstjórnina um
það mál. Vænti ég að sjálfsögðu
hinna beztu undirtekta. Hafði
fyrirrennari minn, sem kunnugt
er, mikinn áhuga fyrir því máli
og fellur það í minn hlut að taka
upp þráðinn, þar sem hans missti
við.
ÁRIÐ 1956
í fyllsta máta væri æskilegt,
ef því væri með nokkru móti
við komið, að komin verði upp
kirkja og prestseturshús á 500 ára
afmæli Skálholtsstaðar sumarið
1956.
Á því ári fara hér að sjálfsögðu
fram hátíðahöld til minningar
um, að þá eru liðin 900 ár frá
því er fyrsti ísienzki biskupinn,
Isleifur Gissurarson, tók við
biskupsdómi.
Þætti mér það mjög æskilegt,
svo ekki sé fastara að orði kveð
ið, að þá verði haldin hér kirkju-
leg sýning. Þegar hefur verið
ákveðið, að hér verði á því sumri
sameiginlegt mót prestafélaga á
Norðurlöndum. Er ekki ótilhlýði
legt, að þá verði haldinn hér al
mennur biskupafundur Norður-
landa, enda hefur það komið til
orða.
HIN NÝJA KIRKJA
— En hvað um kirkjubygging-
una í Skálholti?
— Á síðustu árum hafa farið
fram nokkrar fornminjarann-
sóknir í kirkjugarðinum í Skál-
holti, í því skyni, að menn kom-
ist að raun um, hvaða minjar
eru þar frá fyrri kirkjubygging-
um. Á sumri komanda er von á
norskum fornfræðingi hingað,
Hákoni Christie að nafni, er á
að veita forstöðu fullnaðarrann-
sókn í því efni.
Að sjálfsögðu verða menn að
gera sér grein fyrir í aðalatrið-
um, hvernig væntanlegri kirkju-
byggingu verður hagað, áður en
til nokkurra framkvæmda kem-
ur og má ætla að þær rannsókn-
ir, er farið hafa fram í Skálholti
og eiga eftir að fara fram, geti
stutt að því að hin nýja kirkja
verði í sem fyllstu samræmi við
fyrri kirkjur staðarins.
— Að mínu áliti, sagir biskup,
Framh, á bls. 12
STJÓRNARKREPPA er nú á
Ítalíu. Giuseppe Pella forsætis
ráSlíerra sagði af sér 5. janúar.
Þessi stjórnarkreppa er mjög
aivarleg, þar sem hún stafar
af sssnílrungu innan kristilega
flökksiíís sjálfs og er jafnvel
talsn bætta á því að þessi
stærsti tlokkur Ítalíu, sem
hefsar fcstíiið við jafnvægi í
stjórnmiilsnn landsins kunni
að klu'ftsa. Eom þetta í ljós nú
sáðast, «sr JFaufani, einn af for-
ingjssm Serastilega flokksins
varffi a® gstfest upp við stjórn
army Bðnau
NÁÐI SAMSTARFI
VIÐ HÆGRI FLOKKA
Pe!b 'sair forsætisráðherra
í nærri fkœan mánuði. Tók
hann við erœhætti nokkru eftir
þingkosniiagar., þar sem samstarfs
flokkar Krisldega flokksins töp-
uðu svo mákta fylgi, að hinir
gömlu stjórnarflokkar höfðu ekki
nægilegan meirililuta á þingi. Var
Pella þá falin istjórnarmyndun,
hann var þingmaður kristilega
flokksins, en hægrisinnaður svo
að hægri-flokkar svo sem kon-
ungssinnar veittu honum stuðn-
ing.
Pella-stjórnin sat lengur en fyrst
var ætlað.
Það var í fyrstu ætlunin að
Pella færi aðeins skamman tíma
með völd. Grundvöllur stjórnar-
sambandsins í ráðuneyti hans var
mjög veikur, enda tilætlunin sú
ein að geta afgreitt fjárlög, sem
voru orðin á eftir áætlun. En þá
gaus Trieste-málið upp, þar sem
Amintore Fanfani
mistókst stjórnarmyndun.
þessi nýi forsætisráðherra varð
forustumaður itölsku þjóðarinnar
í hjartans máli hennar.
ER LITT HLYNNTUR
SKIPTINGU STÓREIGNA
í innanlandsmálum var Pelia
viðkvæmur fyrir hægrimönn-
um. — Hann reyndi stöðugt
að fjölga hægriSinnuðum
vararáðherrum og hann hefur
margsinnis lýst því yfir að hann
geti starfað með konungssinnum.
En það sem mestri ólgu hefur
valdið er að til þess að geðjast.
hægrisinnuðum auðmönnum i
landinu hefur hann dregið úr
framkvæmdum um skiptingu
stórra jarðeigna á Suður-Ítalíu.
Stóru jarðeignirnar á Suður
Italíu, Apúlíu og Kalabríu eru
eitt mesta vandamál ítala í dag,
þótt stjórnir De Gasperis hafi á
undanförnum árum unnið mark-
visst að lausn þess. Þannig hagar
til að mestallt landið er í eign
auðugra manna inni í borgunum.
Þeir hirða lítið sem ekkert um
ræktun þess og eru fjötur um fót
almennum framkvæmdum. Með-
an svo er, situr alþýða manna
jarðnæðislaus í smáþorpum og:
skortir ræktarmold til að lifa af.
AÐALSTEFNUSKRÁ
UNGRA MANNA
Það eru sérstaklega yngri
menn í kristilega flokknum,
sem hafa sett sér það að mark-
miði að koma á réttlátri skipt-
ingu stórjarðanna. Þeir krefj-
ast þess að smábóndinn eignist
land fyrir sig og sína fjöl-
skyldu. Verði landinu skipt,
trúa þeir að sniábændurnir
myndu bráðlega rækta þetta
land upp, sem annars leggst í
auðn og verður að sólbrenndri
eyðimörk.
Ungu mennirnir í kristilega
flokknum hafa því mjög tekið að
ókyrrast, er það varð ljóst, að
Pella virtist litla áherzlu leggja
á áframhaldandi skiptingu stór-
jarðanna.
RÁÐHERRASKIPUN
AFTURKÖLLUÐ
Rétt eftir áramót sauð svo upp-
úr, þegar Pella skipaði nýjan
mann í embætti landbúnaðarráð-
herra, Salvatore Aldisio, sem er
hægrisinnaður kristilegur þing-
maður. Var það vitað að Aldisio
var mótfallinn skiptingu jarð-
anna og var því auðskilið hvaða
þýðingu það myndi hafa ef hann
yrði „landbúnaðar“-ráðherra.
Var skipun Aldisios tekin til
umræðu á flokksfundi og var
mikill hiti í mönnum. Að lokum
var atkvæðagreiðsla um málið og
voru fylgismenn jarðskiptingar í
miklum meirihluta. Neitaði flokk
urinn að samþykkja skipun Aldis
ios. Þetta þýddi að Pella varð að
segja af sér.
Síðan hefur Amintore Fanfani
verið falið að gera tilraun til
stjórnarmyndunar. Hann er vin-
sæll framfarasinnaður maður.
Óskaði hann fyrst og fremst eft-
ir samstarfi við hina miðflokk-
ana. Hann náði ekki nægilegum
meirihluta á þingi, þar sem kon-
ungssinnar greiddu atkvæði
gegn stjórn hans. ■
. Nú þykir allt benda til að löng
og erfið stjórnarkreppa sé fram-
undan. Innan kristilega flokksins
sem hingað til hefur verið hald-
gott drifakkeri ítalskra stjórn-
mála, virðist nú ríkja upplausn.
Pella, hinn fráfarandi forsætis-
ráðherra hefur getið sér vinsæld-
ir meðal almennings fyrir kröf-
urnar i Trieste-málinu, en raun-
hæfar aðgerðir sínar getur hann.
Framh. á bls. 12