Morgunblaðið - 19.04.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 19. apríl 1955

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Ríkisstjórn og alþingismönnum hoðið
að skoða ný húsakynni Iðnskólans
Ráðstefcian í Bandung
í GÆR hófst í borginni Bandung
ráðstefna Asíu ,og Afríku-ríkja.
í sjálfu sér sýnir ráðstefna þessi
ánægjulega þróun þar sem þarna
koma saman fulltrúar fjölda
ríkja, sem nýlenduböndin hafa
verið leyst af á síðustu árum.
Þetta sýnir þá framþróun, sem
orðið hefur, þar sem Evrópu-
þjóðimar hafa smámsaman orðið
að skilja það að þær verða að
viðurkenna réttmæti þjóðernis-
krafna fólks af öðrum kynþátt-
um, enda rísa hin ungu ríki nú
upp og fá sinn sess við hliðina
á öðrum fullvalda og sjálfstæð-
um ríkjum.
Margir Asíu eg Afríkubúar
skilja það einnig, þegar mesti
hiti þjóðernisbaráttunnar er hjá
liðinn, að viðskiptin við Evrópu-
búa hafa fært þeim margt gott
og ber þá ekki sízt að nefna, að
sjálfa þjóðernisstraumana hafa
þeir öðlazt við kynni af vest-
rænni menningu og hugsunar-
hætti. Þjóðernisstefnur Asíu og
Afríku-búu eiga uppruna sinn í
evrópskri lýðræðishugsun. Ný-
lenduþjóðjrnar hafa heimtað hin
sömu mannréttindi og þeir hafa
kynnzt á ferðum sínum í yfir-
ráðalandinu. Sést þetta m. a.
gleggst af því, að allir fremstu
þjóðernislsiðtogar í þessum suð-
rænu löndum hafa hlotið æðri
menntun t. d. í Oxford, Sorbonne
eða Amsterdam.
Margir í hinum ungu ríkj-
um skilia það einnig, að sam-
starf við Evrópubúa í fram-
tíðinni er þeim mjög þýðing-
armikið. Þessar þjóðir, sem
enn eru margar hverjar á
frumstæðu stigi, þurfa enn um
sinn mjög á kunnáttu Evrópu-
búa og Bandaríkjamanna að
halda. Þeim er lífsskilyrði í
framtiðinni að tækniþróun
haldi innreið sína meðal þeirra
og þær þurfa fjárhagslega að-
stoð frá hvítum mönnum til
að koma í verk stórkostlegum
framkvæmdum til bættra lífs-
kjara fyrir allan almenning.
Vegna þessa er það ljóst, að
þýðingarmesta hagsmunamál
Asíu og Afríku-þjóða er vínsam-
legt samstarf við Evrópu og
Ameríku. Slíkt samstarf hefur
þegar boiið góðan ávöxt. Má
minna á það, að stórkostlegar
matvælascndingar frá Bandaríkj
unum forðuðu Indverjum fyrir
nokkrum árum frá geigvænlegri
hungursneyð. Og stórar verk-
smiðjur, raforkuver og allskonar
mannvirki hafa risið upp á und-
anförnum árum með láns og
styrktarfé frá Norðurálfu og
tæknikunnáttu vestrænna manna.
Þrátt fyrir þetta bregður svo
furðulega við að þessi ráðstefna
Asíu og Afríku-þjóða mun senni-
lega ekki fjalla um þessa mikil-
vægu samvinnu við Vesturlönd-
in. Þvert á móti virðast sterk öfl
vinna að því að gera ráðstefnuna
að áróðurssamkomu gegn vest-
rænu lýðræði og sýna Vestur-
löndum sem mestan fjandskap.
Þátttaka kínverskra kommún-
ista í þessari ráðstefnu er all
undarleg. Þegar Asíuþjóðir hafa
öðlast sjálfstæði sitt kemur upp
ný hætta fyrir frelsi þeirra, en
hún stafar ekki frá vestrænum
lýðræðisþjóðum, heldur frá of-
beldisstefna kommúnismans. En
í stað þess að snúast þá öflugt
cg ákveðið gegn þeirri hættu, er
voldugasta árásarfulltrúa komm-
únismans í Asíu boðið til þátt-
töku á ráðstefnu um sameigin-
leg hagsmunamál. Slíkt sýnir
ekki mikinn skilning á þeim
vandamálum, sem mæta hinum
ungu ríkjum. >
Þessi hættulegu mistök munu
fyrst og fiemst stafa af aðgerð-
um Nehru forsætisráðherra Ind-
lands. Hann hefur upp á síðkast-
ið sýnt furðulega linkind gagn-
vart útþennslustefnu kommún-
ismans og hafa aðgerðir hans á
margan hátt orðið til að styrkja
áform kommúnista.
Þessi framkoma hins indverska
forsætisráðherra yrði sérstak-
lega alvarleg, ef honum tækist að
veikja að mun það þýðingar-
mikla varnarbandalag Suðaustur
1 Asíu, sem stofnað var fyrir
| nokkru. Stofnun þess var lífs-
nauðsynleg til að stemma stigu
fyrir útbreiðslu kommúnismans.
Þýðingarmesta mál Asíu-
þjóðanna, ef þær vilja vernda
hið unga sjálfstæði sitt, er að
stemma stigu fyrir ásókn
kínverskra kommúnista suður
á bóginn. Fyrir þessu er vax-!
andi skilningur í Asíulöndum,
sem sézt bezt af því, að fylgi
við hlutleysisstefnu Nehrus
hefur farið þverrandi að und- I
anförnu. Og jafnframt þessu
skilja menn að annað mikil-
vægasta atriðið fyrir Asíu og
Afríku er að eiga vinsamlegt
samstarf við Vesturlanda
SKOLANEFND Iðnskólans bauð
síðdegis á laugardag ríkis-
stjórninni, Alþingismönnum, bæj-
arráði og fleiri gestum að skoða
hin nýju, myndarlegu húsakynni
Iðnskólans á Skólavörðuholti. —
Skólinn var fluttur úr gamla
húsinu við Vonarstræti í nýju
bygginguna síðla vetrar. Skóla-
stjóri, iðnaðarmálaráðherra, for-
maður iðnfræðsluráðs, forseti
Landssambands iðnaðarmanna og
einn skólanefndarmaður tóku tiT
máls. Að ræðuhöldum loknum
bauð skólinn til kaffidrykkju. —
Kennarar, starfslið og nemendur
skólans fjölmenntu einnig í boði
skólans.
★ STÓRUM BÆTTAR
AÐSTÆÐUR
Skólastjórinn, Þór Sandholt,
arkitekt, tók fyrstur til máls.
Kvað hann skólanefnd hafa vilj-
að gefa þeim mönnum, er staðíð
hafa að byggingu nýja skólahúss-
ins, tækifæri til að kynnast að-
búnaði í húsinu, kennurum og
nemendum.
Eins og sjá mætti væri bygg-
ingu skólans hvergi nærri lokið,
en allt stæði þetta til bóta, og
þrátt fyrir það hefðu umskiptin
við flutningana stórum bætt að-
stæður við kennslu og bætt líðan
kennara og nemenda við störf
sín.
★ KENNSLA „f SELI“
Á SEINNI ÁRUM
Gamli Iðnskólinn var full-
Gólfflötur nýju skólabyggingarinnar á
Skólavörðuholti verður 2;400 ferm.
gerður árið 1906. Það ár voru inn-' koma fyrir eldhúsi í sambandi
ritaðir í skólann 93 nemendur, i við þennan sal, svo að hægt sé
og voru sex brottskráðir það ár. að hafa á boðstólum hressingu
Á seinni árum var orðið mjög ' fyrir þá, er dveljast allan daginn
þröngt á þingi í gamla skólanum, við störf í skólanum.
þó að byggt hefði verið við hann Á þriðju hæð verður komið
á árinu 1944. Voru kennslustof- fyrir bókasafni, lestrarsal, sýnis-
urnar eftir það alls 10, en fjórar hornasal og herbergi fyrir heil-
þeirra voru mjög lélegar, og engu brigðiseftirlit. Á fjórðu hæð
húsrými til félagslífs fyrir að verður tvískiptur salur til teikni-
fara | kennslu í þeim iðngreinum, er
Nemendafjöldinn var 987 á krefjast slíkrar kennslu. — Á
árinu 1947, en þá hafa flestir 5. hæð verður komið fyrir 30
nemendur verið skráðir í skól- heimavistarherbergjum, flestum
ann. Enda var það svo á seinni tveggja manna.
árum, að kennsla fór fram „í
seli“ víðsvegar um bæinn. Alls ★ REKSTRARKOSTNAÐUR
KR. 1 MILLJ. OG 10 ÞÚS.
Rekstrarkostnaður skólans á
s.l. ári nam alls kr. 1.010.000.00.
Kennarar voru 22, átta fastráðn-
ir auk skólastjóra, gjaldkera og
annars starfsliðs og kennara við
stutt námskeið. Launagreiðslur
námu alls 690 þús. kr., en rekstr-
arstyrkir voru 240 þús. úr ríkis-
sjóði og 125 úr bæjarsjóði. Kostn-
eru í vetur skráðir í skólann
um 720 nemendur, þar að auki
hafa um 80 manns sótt nám-
skeið þar.
★ GÓLFFLATARRÝMI
2.400 FERM.
Til samanburðar gaf skóla-
stjóri stutta lýsingu á því hús-
næði, er skólinn hefur nú umráð
yfir. Gólfflötur skólans er nú alls' aður við rekstur skólans í fram-
1,400 ferm., en með væntanlegum | tíðinni hlýtur að aukast, þar sem
samkomusal og sýningarsal 2,4001 færa verður út starfssvið hans,
ferm. Kennslustofurnar eru alls einkum eru nú gerðar meiri kröf-
30, tíu á hverri hæð og nokkuð ur til verklegs náms.
mismunandi að stærð. A fyrstu
hæð verður einnig komið fyrir
vinnustofum til verklegs náms
og 100 ferm. sal til félagsstarfa,
Þar að
VeLL andi ihrifar:
D'
menn.
Vcrkfallið og
pósfurinn
SÚ ráðabreytni verkfallsstjórn-
arinnar, sem allur almenningur
mun eiga erfiðast með að skilja
er bannið við flutningi pósts með
skipum og flugvélum. Gullfoss
er t. d. látirm sigla með póst
fram og til baka milli íslands og
I Danmerkur. Flugvélar Loftleiða,
l sem fengið hafa sérstaka undan-
I þágu til þess að hefja ferðir á
flugleiðinni milli meginlands
Evrópu, íslands og Bandaríkj-
| anna mega ekki taka póst til
íslands. Strandferðaskip mega
i ekki flytja póst új^ um land.
I Hvaða áhrif geta þessar ráð-
stafanir eiginlega haft á gang
og niðurstöðu vinnudeilunnar?
Þau eru vandséð. Það virðist
engu líkara en að verkfallsstjórn-
in sé með þessum ráðstöfunum
gagnvart póstinum fyrst og
fremst að skapa almenningi óhag-
ræði algerlega að óþöirfu. Er
ekki til þess vitað, að slík fram-
kvæmd v erkf allsins gagnvart
póstþjónu.-tu tíðkist nokkursstað-
ar.
Það er líka fáheyrt ofbeldi
þegar verkfallsstjómin leyfir
sér að setja upp hindranir úti
á þjóðvegum og tekur sér það
vald, að framkvæma þar leit
í ökutækjum. Vitanlega er hér
um hreint lögbrot að ræða.
Hefur engum komið til hugar
að slíkt atferli ætti minnstu
stoð í lögum. En verkfalls-
stjórnin hefur ekki látið við
það sitja. Hún hefur nú feng-
ið vörðum sínum barefli til
þess að geta lúskrað á veg-
farendum, ef á þarf að halda!!
Það er sannarlega engin
furða þótt almenningi ofbjóði
þessi yfirgangur, sem komm-
únistar bera fyrst og fremst
ábyrgð á.
Leiðrétting á bréfi
„Aquilla“
R. BJÖRN Sigurðsson á Keld-
um óskar birtingar á eftirfar-
andi:
í dálknum „Velvakandi" s.l.
laugardag var bréf frá Aquilla
þar sem hann lýsir sig „furðu
lostinn“ af fréttaðuka mínum í
Ríkisútvarpinu 12. apríl s 1. um
fyrirhugaða bólusetningu gegn
mænusótt hér á landi.
Bréfritari staðhæfir að ég hafi
ekki nefnt nafn dr. Jonas Salk
né Bandarikin í erindi mínu.
Hann hneykslast mjög á þessu og
telur það muni stafa af illum
hvötum mínum.
Aquilla fer með rangt mál. Ég
sagði orðrétt, er ég ræddi upphaf
bólusetningar gegn mænusótt:
„Á síðasta ári voru bólusett í
Bandaríkjum Norður-Ameríku
um 500.000 börn með nýju bólu-
efni gegn mænusótt. Bóluefni
þetta er kennt við dr. Jonas Salk
við háskólann í Pittsburgh".
Og enn:
,,í vor hefir verið undirbúin
bólusetning með samskonar bólu-
efni og nú í fleiri löndum. Mun
vera ætlunin að bólusetja allt
að 9 milljónir barna í Bandaríkj-
unum, 500.000 í Kanada, 400.000
í Danmörku o. s. frv.“
Enn:
„Bóluefnið er keypt frá Eng-
landi og er gert með nákvæmlega
sömu aðferð og notuð er í Banda-
ríkjunum".
Ekki í tilefni af frétta-
stofufréttum.
FRÉTTASTOFA útvarpsins er
fús að gefa bréfritara tæki-
færi til að hlusta aftur á erindi
mitt til að ganga úr skugga um
að þessar tilvitnanir eru réttar.
Fréttaaukinn var ekki fluttur
í tilefni af fréttastofufréttum, sem
bárust sama dag um bandarísku
bólusetningartilraunina og átti
ekki að vera til fyllingar þeim.
Ráðgert hafði verið að flytja
þessa tilkynningu fyrr, en dr. J.
Salk hafði nokkrum dögum áður
skýrt mér frá því í símtali að
skýrsla dr. Thomas Francis Jr.
yrði birt einmitt þennan dag og
þá þótti rétt að bíða hennar.
B
Skólagjöld eru nú um 800 kr.
á hvern nemanda og er það nokk-
uð há upphæð, þegar við bætast
kaup á dýrum teikniáhöldum,
auki er fyrirhugað að _ bókum og pappír. Fyrsti og ann-
1 ar bekkur sækja dagskóla, um
tveggja mánaða skeið hver deild,
kennslustundir eru 33—41 á viku
og um 50% af þeim tíma fer í
teiknikennslu. Þriðji og fjórði
bekkur sækja kvöldskóla 16-—17
kennslustundir á viku.
★ 41 IÐNGREIN KENND
Frá byrjun hafa nemenduy
verið skráðir til náms í 72 iðn-
greinir alls, á yfirstandandi ári
er 41 iðngrein kennd, og frá ein-
um upp í 141 nemanda skráður
í hverja iðngrein.
Drap skólastjóri síðan á
nauðsyn þess, að iðnskólalög-
gjöf sú, er liggur fyrir Alþingl
yrði samþykkt, þar sem óhjá-
kvæmilegt væri, að hið opin-
bera tæki á sig meiri kostnað
við rekstur skólans. Að lokum
þakkaði skólastjóri öllum
þeim, er stuðlað hefðu að
byggingu nýja skólahússins.
Sem undirbúningur að
fyrirhugaðri bólusetn-
ingu.
ÓLUSETNINGIN hér hefir
verið lengi í undirbúningi.
Tilraunastöð háskólans á Keld-
um hefir í umboði heilbrigðis-
málaráðuneytisins átt í samning-
um um útvegun bóluefnisins síð-
an í okt. s.l. Heilbrigðisstjórnin
hefir undirbúið bólusetningu
þessa í nokkra mánuði og var
fréttaaukinn fluttur í umboði
hennar eins og reyndar var tekið
fram í útvarpinu. Tilgangurinn
með honum var einungis að til-
kynna og undirbúa þessa fyrirhug
uðu hólusetningu hér á landi.
Að lokum skal tekið fram að
orðalag umrædds fréttaauka var
ákveðið í samráði við hr. Vil-
mund Jónsson, landlækni, dr.
Júlíus Sigurjónsson, prófessor í
heilbrigðisfræði, hr. Kristinn
Stefánsson lyfsölustjóra, dr. Sig-
urð Sigurðsson, heilsugæzlustjóra
og dr. Snorra Hallgrímsson, pró-
fessor.
Yðar,
Björn Sigurðsson.
Dýr þjónusta.
ITELVAKANDI góður!
„ Það er varla í frásögur fær-
andi en nú fyrir skemmstu stopp-
aðist hjá mér baðhúsvaskurinn og
tjóaði ekki þótt ég beitti allra
bragða til að ná stíflunni úr. Ég
skrúfaði sundur hné og beygjur
á þeim pípum, sem mér þóttu til
greina koma en allt kom fyrir
ekki. Loksins leitaði ég aðstoðar
heilbrigðiseftirlits bæjarins og
tveir menn komu innan skamms
með allar tilfæringar, sem til
þurftu og innan hálfrar stundar
var verkinu lokið, mér og
minni kellu til mikils léttis. En
dýr þótti okkur þjónustan við al-
menning hér í okkar kæru höf-
uðborg er við fengum reikning
upp á 57 krónur fyrir vikið. —
Það er nú svo. — Rödd úr bæn-
um“.
MeritlB, gem
klæbir landiS.
★ SKÓLINN VERÐUR EKKI
METINN EFTIR HÚSRYMI
Næstur tók til máls Ingólfur
Jónsson, iðnaðarmálaráðherra. —
Minntist hann þess, að Iðnskól-
inn á góða sögu að baki sér, þó
að stutt sé, og hefði menntun
iðnaðarmanna hér á landi tekizt
vel, ef hún væri borin saman við
menntún iðnaðarmanna í öðrum
löndum, þar sem hún ætti sér
miklu lengri sögu. Kvaðst hann
vona, að iðnmenntun og iðnstarf-
semi ætti eftir að eflast svo hér
á landi, að nýja húsið yrði á sín-
um tíma of lítið fyrir þá starf-
semi.
Kvað hann þó einsýnt, að ekki
yrði Iðnskólinn metinn eftir því
húsrými, er hann hefði yfir að
ráða, heldur eftir þeirri starf-
semi, er þar færi fram og þeim
árangri er næðist, og einkum
skipti miklu máli, að nemendur
færu frá skólanum með það rétta
borgaralega hugarfar, sem nauð-
synlegt er til að land og þjóð
þróuðust áfram á lýðræðislegan
hátt.
Kvað hann ekki gott að spá
nokkru um, hvort iðnskólalög-
gjöfin yrði samþykkt á þessu
þingi, en að því hlyti að koma,
að slík löggjöf yrði sett. Flutti
iðnaðarmálaráðherra skólan-
um að lokum árnaðaróskir.
★ 3000 FAGLÆRÐIR |
IÐNAÐARMENN
Frú Auður Auðuns, forsetl
bæjarstjórnar, gerði því næst
nokkra grein fyrir framlögum
Frh. á bls. 11.