Morgunblaðið - 03.11.1955, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 3. nov. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
19
Staldrab vib á Times Squere
f
UPP í SJÖUNDA HIMIN
„Gjörið svo vel, 102. hæð“ —
Begir lyftubjónnir.n og lýkur upp
hurðinni. Við göngum út og lit-
umst um — við erum stödd á 102.
haeð í hæstu byggingu veraldar
Empire State Building á Manhatt
an í New York. 15 milljónir
manna hafa lagt leið sína hing-
að upp, til þess ao njóta útsýn-
isins, sem er vissulega stórfeng-
legt. Milijónaborgin með allan
sinn glaum cg gleði liggur fyrir
fótum okkar cg þenur sig marg-
ar mílur í allar áttir. I vestri
rennur Hudson fljótið lygnt til
sjávar. Á bökkum þess gegnt
Manhattan breiðir New Jersev úr
sér me'ial skógi vaxinna hæða-
draga, er þegar hafa klæðst hin-
um róandi haustlitum, sem sann-
arlega er ekki of mikið af í þess-
ari hrikalegu borg hraðans. Við
sjóndeildarhringinn í austri
grillir í Atlantshafið gegn um
mistrið.
Upp íil okkar berst þungur nið-
ur umferðarinnar og rkarkalans
niðri á götunm. Skyjakljúfarnir,
sem af götunni viríust geta hrun-
ið saman yfir höíðum okkar á
hverju augnabliki, virðast h -ðan
borgarlnnar New York
vatnsflaumur. Allt er á ferð og
flugi. |
Umferðarhávaðinn og kliður-
inn, berst út frá skemmtistöð- '
unum, rennur saman við gný,
sem er svo hár, að vart er hægt
að tala saman nema með hrópum.
| Við hann bætist benzínþefurinn,
1 sem liggur eins og rnara yfir allri
| borginni — bland.inn matar og
hitalykt, er í fyrstu veldur ó-
kunnugum dálítilli vanlíðan.
SITT SÝNIST HVERJUM
En það er ekki nóg með það,
að hörundslitur fjöldans sé mis-
jafn, því að hvergi í heimi gefur (
að líta sundurleitari mannteg- \
undir en einmitt hér i hjarta
New Ycrk borgar. Milljónaborg-
arinnar, sem er elskuð af þeim, er
hana byggja — hötuð af tugum|
milljóna Bankaríkjamanna utan
hennar — dáð af hundruðum mill
jóna í öðrum löndum.
út baðandi höndum í allar áttir
og býðst til að aka vegfarendum,
fyrir aðeins einn dollar, til ákveð-
ins veitingahúss — þar sem ódýrt
sé að dansa við stúlkurnar. Blaða
salar láta til sín heyra, lögreglu-
þjónar eru hvarvetna á vakki
handleikandi kylfur sínar og
með skammbyssu hangandi í
beltiástað.
Á götuhorni standa gömul
hjón. Maðurinn leikur á gítar,
en konan heidur á hattræfli í út-
réttum höndunum. Öðru hvoru
reka þau upp ámátlegt vein —
þau syngja. Skammt frá stendur
eldri maður, sem vart virðist geta
dregið andann vegna offitu. Hann
túlkar Foster með ofsakappi og
beinir tómri blokkdós að veg-
farendum.
Við gangstéttina er stöðvaður
spegilgijáandi Cadilac og út stíg-
ur prúðbúinn svertingi. Fólkið,
sem framhjá fer er yfirleitt bros-
mismunandi stórir trékubbar —
eða eldspýtusíokkar. Hafskipin
við hafnargarðana — United i
States, Queen Elisabeth o. f 1.,
virðast sem smá barnaleikföng
þarna niðri í fjarskanum.
Á TIMS SQUERE
Þegar kvöld tekur og myrkrið
færist yfir borgina, er það dá-
samleg sýn að horfa yfir ljós-
hafið. Skær bjarmi stígur hátt
í loft upp, það er sem jörðin
glói. Svo langt sem augað eygir
er endalaust Ijóshaf.
Einn hluti borgarinnar ber þó !
af hvað ljósadýrð snertir — þar ’
er engu líkara en eldur sé laus.
Það er Times Squere á Broadway.
Við Brcadway eru stærstu og
fjölbreyttustu skemmtistaðir í
heimi. Stórhýsi við stórhýsi, höll
við höll, •— leikhús, kvikmynda-
hús, hótel, veitingasaiir og dans-
hallir. Öllu ægir þar saman, —
allt frá ai.ðvirðilegustu sælgætis
verzlunum til stærstu hljómleika
halla í heimi. Allan sólarhring-
inn, jafnt dag sem nóttu, er þar
sungið, dansað og leikið.
Fólksstraumurinn endalaus og
bílamergðin geysileg. Þar mæt-
ast allir kynflokkar heims —
rautt, gult, svart og hvítt fólk
bylgist eftir götunum eins og
Á Manhattan. Séð upp eftir Madison Avenue
Fátæklegir svertingjar, þokka-
lega klæddir Evrópumenn, snyrti
legir Kínverjar og skrýddir auð-
menn.
Dyraverðir standa fyrir utan
skemmtistaði og hrópa ýmis slag
orð, til bess að hæna fólk að —
leigubílstjóri stöðvar bifreið
sína við gangstéttina og stígur
Frelsisstyttan við innsiglinguna til borgarinnar
leitt og virðist ánægt, enda kom-
ið til að skemmta sér. Hvergi í
heimi er um jafn fjölbreytta
I skemmtistaði að velja og hér, —
en það kostar mikið — kostar
dollara, sem við Evrópumenn
eigum of lítið af.
MIDSTÖD FJÁRAHAGSLÍFS-
INS
! Ekki aðeins skemmtistaðir
: setja svip sinn á Broadway,
' heldur einnig verzlanir. Þar er
prangað með allt milli himins og
jarðar — allt frá eyrnalokkum
og barnahringlum til húsgagna
og samgöngutækja. Gyðingar,
Frakkar, ítalir og Tyrkir bjóða
þar vörur sínar, — pretta og
pranga daga og nótt. Því er eins
varið með verzlanir og skemmti-
staði á Broadway, að ekki er
gerður munur á nóttu og degi.
í raun og veru er þar engin
munur á, því að næturlagi lýsa
hin geysistóru auglýsingaspjöld
götuna sein dagur væri.
Hér eru samt ekki höfuðstöðv-
ar verzlunar í borginni. Fifth
Avenue liggur samsíða Broad-
way, litlu austar. Hún er talin
mesta verzlunargata í víðri ver-
öld. f Fifth Avenue og Wall
Street, miðstöð allrar fjármála-
starfsemi borgarinnar, liggur
mikill hluti af auðmagni Banda
nkjanna.
Bandaríkjamenn eru miklir
boxaðdáendur og gleyma sér
jafnvel á götum og gatnamótum,
ef um slíkt er að ræða, svo að
víðar eru íþróttaaðdáendur en á
Akranesi. Vissulega væri ekkert
á móti að fá prédikara á móts
við Thorolf Smith hingað vestur,
til þess að lesa yfir hausamót-
unum á Kananum.
BARÁTTUMENN
Við höldum niður Broadway.
Margt er að sjá, margt nýstár-
legt, sem kemur landanum dá-
lítið spánskt fyrir sjónir. Hér
er til dæmís útsala hjá skart-
gripasala. Við iítum í gluggann.
Inni í verziuninni standa tveir
verzlunarmenn og gera ýmist að
hneigja sig og hálf krjúpa fyrir
viðskiptavinunum patandi í allar
.áttir — eða toga í ermar beirra
og hálsriál með miklum ákafa
og sannfæringarkrafti. Ungur
ljóshærður maður, ekki hreinleg-
ur, stendur við hlið mína og horf-
ir á aðfarirnar.
„Þeir eru varasamir þessir ná-
ungar“ — segi ég. „Já, þetta eru
bölvaðir fantar — varaðu þig á
þeim — ég þekki þá“. ,,Ég er
Evrópumaður og þekki lítið af
slíku.“ „Ég er bandarískur,
en er Hvít-Rússi“ — segir hann.
„Ég er kommúnisti“ — bætir
hann við. „Nei, nú ertu að gera
að gamni þínu“, svara ég — „þú
ert áreiðanlega sá argasti íhalds-
kurfur, sem þrífst í New York“.
„Nei, ég er foringi í flokknum“
— segir hann — „ég ætla að
ganga niður götuna með þér og
spjalla við þig“. „Það er alveg
vonlaust vinur“, svara ég. Hvort
sem hér er um að ræða gaman-
semi eða bandaríska einlægni —
þá yfirgefur þessi ungi maður
mig og biður mig að fara til
fjandam. Fg hcrfi á eftir honum
inn á veitingahús og mér dettur
jafnvel f hug, að þetta sé lista-
maður með dellu, því að alls
staðar eru þeir til.
ÚTLENDINGAR í NEW YORK
„Er þetta kaupfélagið?“, spurði
einn ágætur framsóknarmaður
utan af landi, er hann leit New
York í fyrsta sinn, — og benti á
Empire State Building. En það
er ekkert undarlegt, þó að ís-
lenzki framsóknarmaðurinn
spyrji, því að NewYork er svo
ólík því, er við Evrópumeam
eigum að venjast, að engu tali
tekur.
Borgma byggja tæpar 10 milj.
manna, Hún er stórfengleg og
hrikaleg í senn, og hún á hvergi
sinn tíka meðal annarra stór-
borga heims. Þar hafa mæzt
straumar, sem með skynsamlegri
hagnýtingu og stjórn hafa ekki
einungis byggt upp þessa mynd-
arlegu og risavöxnu borg, heldur
hafa átt sinn drjúga þátt í að afla
Bandaríkjunum þann sess, sem
þau í dag skipa.
En eitt ættu útlendingar, sem
gista New York ekki að gera
— það er að meta bandarísku
þjóðina eftir fólkinu, er setur
svip sinn á borgina. Það eru ekki
afkomendur þeirra, er á sínum
tíma sigldu Mayflower vestur um
haf, og í fyrstu brutu landið.
Frh. á bls. 30.
BOXIÐ NÝTUR VINSÆLDA
Opin bifreið er stöðvuð við
gangstéttina. Tveir ungir menn
sitja í og virðast hlusta á út-
varpið með miklum ákafa. Það
er eitthvað mikið um að vera.
Bifreiðin er strax umkringd af
áhugasömum vegfarendum. Það
fer glímuskjálfti um hópinn —
það er tyrjað að öskra. Útvarpið
er frá boxeinvígi.
Bókasafn Columbía-háskólans í New York
Táknræn mynd frá New York