Morgunblaðið - 27.03.1958, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 27. marz 1958
MORGVNBLAÐIÐ
13
Hvað líður ranns'óknum á skaðsemi
rœkjuveiða við ísafjarðardjúp ?
eftir Bjarna Sigurðsson í Vigur
Á sl. ári birtust í dagblöðuUum
og fleiri blöðum hér nokkrar
greinar um rækjuveiðar við ísa-
fjarðardjúp. Tók undirritaður
nokkurn þátt í þeim skrifum.
Herra fiskimálastjóri Davjð
Ólafsson fann ástæðu til að
leggja orð í belg um málið og
skrifaði grein, sem birtist í 5.
tbl. Ægis, þetta sama ár.
Telur fiskimálastjóri í þessari
grein „að ekki sé tímabært að
skrifa eða ræða um þetta mál“,
fyrr en vísindalega hafi verið
rannsakað, hver áhrif rækju-
veiðar með botnvörpum muni
hafa á fiskveiðar hér við ísafjarð
ardjúp, eða á háttu annarra fiska
á þeim slóðum, þar sem rækju-
veiðar eru stundaðar. Upplýsir
fiskimálastjórinn jafnframt að
lagt hafi verið til af Fiskifélagi
íslands, að slík rannsókn fari
fram. En hvenær getur fiskimála
stórinn ekki um. Mun þetta hafa
verið á árinu 1955 og að þá hafi
einmitt sjálfum fiskimálastjór-
anum verið falið að sjá um fram
kvæmd málsins að einhverju eða
öllu léyti.
Ekki verður nú sagt, að mik-
ils frjálslyndis gæti hjá bless-
uðum fiskimálastjóranum, þar
sem ekki verður annað séð af
grein hans, en að hann vilji helzt
banna allar umræður og skrif
um málið þar til fyrirhuguð rann
sókn er um garð gengin.
En sjómenn og útvegsmenn
hér við Djúp hafa sínar ákveðnu
skoðanir á máli þessu, skoðanir,
sem styðjast við reynslu þeirra
frá því fyrst að veiðar með botn
vörpu byrjuðu hér innan Djúps.
Sjálfir hafa þeir verið sjónar-
vottar að dragnóta- og rækju
veiðum og séð hvert afhroð allt
fiskungviði bíður þar sem botn-
varpan er að verki. Telja þeir
sig því öðrum fremur hafa full-
an rétt til að benda á, í ræðu
og riti, þá hættu, sem stafar af
rányrkju þeirri, sem árum sam-
an hefur átt sér stað hér við
Djúp. Vegna tillagna sjómanna-
stéttarinnar var það, að veiðar
með dragnót voru bannaðar á
flóum og fjörðum kringum land-
ið. Undantekningarlaust ætti hið
sama að gilda um rækjuveiðar
með botnvöjípu.
Sýslunefnd N-ísafjarðarsýslu
hefur sömu skoðun og sjómenn
hér í þessum efnum, sem sést
bezt á eftirfarandi ályktun, er
samþykkt var af öllum nefndar-
mönnum á aðalfundi nefndarinn
ar á sl. ári:
„Með skírskotun til fyrri álykt
ana, sem sýslunefnd N-ísafjarð
arsýslu hefur látið frá sér fara
á undanförnum árum, síðast árið
1956, varðandi rækjuveiðar við
ísafjarðárdjúp, vill nefndin taka
fram, að hún heldur fast fram
þeirri skoðun, að nauðsyn béri
til þess að takmarka veiðisvæð-
ið hér við Djúp á<þann veg að
bannaðar verði rækjuveiðar með
botnvörpu á fiskimiðum innan
Djúps. Að gefnu tilefni vill nefnd
in lýsa því yfir, að það sé í alla
staði tímabært að benda á í ræðu
og riti hver áhrif þessar veið-
ar hafa þegar haft á tortímingu
fiskungviðisins, fiskigengd og
fiskistöðu hér við ísafjarðar-
djúp.
Jafnframt beinir sýslunefndin
þeirri spurningu til fiskimála-
stjóra Davíðs Ólafssonar, hvað
valdi þeim drætti, er á er orðinn
á rannsóknum í þessum efnum,
er hann hefur upplýst, að ákveðn
ar hafi verið fyrir meira en ári
síðan“.
Já, hvað líður annars þessari
rannsókn, sem Fiskiþing hefur
falið fiskimálastjóranum að sjá
um að framkvæmd yrði?
Það verður að álíta, að ekki sé
til of mikils mælzt, þó sýslunefnd
N-ísafjarðarsýslu fái greið svör
frá fiskimálastjóra við
þeirri spurningu, sem nefnd
in hefur opinberlega beint til
hans, sbr. ofanritaða ályktun.
Það hefur að vísu flogið fyrir,
að eitthvert varðskipanna hafi
sézt hér á ísafjarðardjúpi, hluta
úr degi, á sl. sumri við rannsókn
ir, að sagt er.
Hvern árangur sú rannsókn
hefir borið, mun fáum hér í hér-
aðinu vera kunnugt um. Efalaust
mun það vera álitið ekki „tíma-
bært“ að birta árangur þessarar
rannsóknar, sem trúlegast má
telja að hafi verið þýðingarlítil,
svo lítinn tíma, sem hún tók.
Hitt er svo ekki nema sann-
gjarnt, að sjómönnum og öðrum
hér við ísafjarðardjúp, sem
fylgzt hafa með þeim skemmd-
arverkum, er leitt hafa af veið-
um með dragnót og botnvörpu
hér við Djúpið, væri gefinn kost-
ur á að fylgjast með -þessum
rannsóknum, sem fiskimálastjóri
o. fl. virðast leggja svo mjög
áherzlu á að fram fari.
Ég held að það sé annars full-
rannsakað af sjómönnum sjálf-
um hér og annars staðar hve
ógrynni smáseiða og fiskungviðis
hefir verið tortímt með botnvörp
unni og full ástæða sé nú til þess
að gefa gaum þeim tillögum, sem
á síðustu árum hafa komið fram
um aukna friðun fiskimiðanna
kringum landið, sem augljóst er
nú orðið að fiskur er genginn til
þurrðar á sakir ofveiði.
Það er engum vafa undirorp-
ið, að allt það fiskungviði, sem
botnvörpur rækjuveiða- og drag
nótabátanna haía tortímt her við
Djúp mundi hafa nægt til að
hlaða marga togara, ef fer.uio
hefði að aiast upp og vaxa í friði
við þau skilyrði, sem móðir nátt-
úra hefur skapað því, á innfjörð-
um ísafjarðardjúps, sem af fiski
fræðingum eru taldar hinar ákjós
anlegustu uppeldisstöðvar alls
fiskungviðis. Er ekki hægt annað
að sjá, en á þessum fjörðum hafi
nú öllu fiskungviði verið tor-
tímt, enda verið skarkað með
botnvörpu þar um langt árabil.
Markaðshæf rækja verður
heldur ekki lengur þangað sótt,
eins og allir hér vita, sem fylgzt
hafa með þeirri óheillavænlegu
rányrkju, sem þarna hefur átt
sér st’að.
Sem betur fór var með útvíkk
un landhelginnar 1952 komið í
veg fyrir taumlausa rányrkju
fiskungviðisins á flóum og fjörð-
um kringum landið. Aðeins tveir
fiskisælustu firðirnir, ísafjarðar-
djúp og Ai-narfjörður voru þó á
sama tíma undanskildir, illu
heilli settum friðunarlögum.
Enn í dag draga því 5—7 rækju
veiðabátar botnvörpur sínar á
fiskimiðum ísáfjarðardjúps þrátc
fyrir mótmæli fjölda sjómanna
og útvegsmanna hér í héraðinu.
Það er eftirtektarvert, hve sin
girnin, sem á seinni árum hef-
ur um of vaðið uppi í þjoðfélagi
voru, getur blindað suma menn.
Sannast þetta greinilega á for-
svarsmönnum rækjuveiðanna á
Isafirði, sem þó vita manna bezt
hvert stefnir, verði rányrkju
þeirra haldið áfram.
Það skal játað, að rækjuveið-
arnar eru nokkurt atvinnuspurs
mál fyrir bæjarbúa, svo stopular
sem þær oft hafa reynzt. Hitt
vita allir, sem kunnugir eru. að
íbúar ísafjarðarkaupstaðar ættu
ekki, sem betur fer, að þurfa að
kvíða fyrir atvinnuleysi í náinni
framtíð, þó rækjuveiðar legðust
niður af gildum ástæðum.
Nýtt og fullkomið fiskiðjuver
heíur nýlega tekið til starfa
þarna á staðnum. Tvö mikilvirk
hraðfrystihús eru og þar starf-
andi. Öll þessi fyrirtæki þarfn-
ast mikils vinnuafls, meira en
en þau nú hafa getað fengð, til
þess að geta búizt við sæmilegri
fjárhagsafkomu. Fegins hendi
mundu sum þessara atvinnufyrir
tækja, sem vantað hefir starf-
andi hendur við framleiðsluna,
veita duglegum rækjuveiðamönn
um atvinnu, ef rækjuveiðar legð
ust niður. Með vaxandi fiskveiði
flota á ísafirði standa opin plass
á skipunum fyrir dugandi sjó-
menn. Væri bættur skaðinn held
ég, þótt útlendingum fækkaði
um borð í fiskiveiðaflotanum frá
því sem er.
Þetta sjá líka ísfirðingar, aðr-
ir en rækjuveiðamenn. Sannast
það bezt með því, að þegar rúm-
lega 100 sjómenn og útvegsmenn
hér í veiðistöðvunum við Djúp
kröfðust með undirskriftum að
rækjuveiðar yrðu takmarkaðar
eða bannaðar hér, þá voru ekki
færri en 46 af þeim búsettir á
ísafirði.
„Betra er seint en aldrei", seg-
ir gamalt máltæki. Stöðugt fer
þeim mccnnum íjölgandi, sem
sjá betur og betur hver áhrif sí-
auknar veiðar með botnvörpu
hafa haft á fiskveiðar okkar ís-
lendinga. Fiskimið, sem áður
voru gjöful eru nú, að sögn sjó-
manna, tæmd af fiski. Enginn
vafi er á, að rányrkja sú, sem
um langt árabil hefur átt sér stað
á flóum og fjörðum (og sem enn
á sér stað hér við Djúp) kom
harðast niður á öllu fiskungviði
og á því trúlegast hvað drýgst-
an þáttinn í því, hvermg komið
er í þessum efnum.
Bent hefur verið á (af öðrum
en undirrituðum) álit forstjóra
fiskirannsóknanna Jóns Jónsson-
ar, sem kom fram í erindi er
hann flutti á fundi útvegsmanna
og annarra ráðamanna útvegs-
mála, sem haldinn var í Reykja-
vík dagana 12. og 13. febrúar sl.
Er þetta álit forstjórans í fullu
samræmi við skoðanir Dr. Bjarna
Sæmundssonar fiskifræðings
hvað snertir uppeldisstöðvar ung
fisks o. fl. Farast forstjóranum
meðal annars orð á þessa leið:
„Lokun uppeldisstöðva, þar
sem mest er um ungfisk eru því
sjáifsagðar aðgerðir þeirrar þjóð
ar, sem eitthvað hugsar urn sinn
hag og hag fisksins“.
★
Veiðisvæði rækjubátanna hef-
ur síðan um áramót verið á fi.:ki-
miðunum frá Ögurhólmum alla
hefur leyft.
Sá tími nálgast nú óðum, er
fiskur tíðast gengur í Djúpið.
Slæmt tíðarfar til sjávarins, norð
an-garður «ða norðvestan-rosi,
svo dögum skiptir hefir oft virzt
ástæða til fiskigengdar í Djúpið,
að vorinu, einkum ef hindrað
hefur veiði togara á útmiðum. En
til þess að fiskurinn haldist hér
við innmiðin þarf hann að eiga
þar griðastað.En hvað um það hér
í Djúpin, þar sem 5 til 6 rækju-
bátar draga daglega botnvörpur
á beztu fiskimiðunum?
Á
Eins og komið er þessum mál-
um verður ekki hjá því komizt,
að sýslunefnd N-ísafjarðarsýslu
afgreiði frá sér á næsta aðalfundi
nefndarinnar fiskveiðasamþykkt
fyrir héraðið til þess að koma í
veg fyrir áframlialdandi rán-
yrkju á fiskimiðunum hér við
Djúp. Að vísu er það á valdi æðri
stjórnarválda hvort væntanleg
fiskveiðasamþykkt fæst staðfest
eða ekki, sbr. gildandi lög.
Hörmung mætti það heita ef
ráðamenn sjávarútvegsmálanna
verða til þess að hindra nauð-
synlegar ráðstafanir til að koma
í veg fyrir áframhaldandi tor-
tímingu alls ungviðis hér i ísa-
fjarðardjúpi.
Dýrmætum uppeldisstofnum
ungfisks hér við Djúp hefur
verið stórspillt, og enn haldið
áfram sömu rányrkju á beztu
fiskimiðum Djúpsins og jafn-
framt bægt þaðan á burt full-
vöxnum nytjafiski. En fiskveiðar
hér í Djúpinu hafa, eins og allir
vita, frá fyrstu tíð verið mikils-
verður bjargræðisvegur fyrir
ibúa héraðsins allt til þessa tíma
og geta verið það eftirleiðis ef
rétt er á haldið.
Með því háttalagi, sem lýst hef
ur verið hér að framan fer fjarri
því að verið sé að stuðla að jafn-
vægi í byggð landsins að því er
snertir hérað okkar.
Vigur 12. marz 1958.
Skákmót á Sauðár-
króki
SAUÐARKRÓKI, 14. marz. — I
byrjun marzmanaðar var háð
innanfélagsskákmót hjá Skákfé-
lagi Sauðárkróks og lauk því 9.
marz.
Teflt var í 1. og 2. flokki, tíu
þátttakendur í hvorum flokki.
í 1. flokki var keppt um bikar
er Kaupfélag Skagfirðinga gaf
og er þetta farandgripur, sem
tefla á um árlega. — Auk þessa
voru veitt verðlaun í báðum
flokkum.
Úrslit í 1. flokki:
1. Jóhannes Hansen 6Vz v.
2. Hörður Pálsson . 6 V.
3.—5. Árni Rögnvaldsson,
Kristján Sölvason,
Ingólfur Agnarsson 5 V.
6. Kristján Hansen 4 V.
7.—9. Jón Stefánsson
Haukur Gíslason
Magnús Sigurjónss. 3% V.
10. Marteinn Friðrikss. 3 V.
Úrslit í 2. flokki:
1. Sigfús Ólafsson 8 v.
2. Gísli Felixson 7 v.
3. Ástvaldur Guðmundss. 7 v.
Skákstjóri á mótinu var As-
grímur Sveinsson.
Hinn 12. þ. m. var svo hrað-
skákkeppni og var keppt um
farandbikar, sem Einar Sig-
tryggsson hefur gefið.
Keppt var í fjórum riðlum, en
síðan keppt á 8 borðum til úrslita.
1. Jóhannes Hansen 12% v.
2. Árni Hansen 12 v.
3. Hörður Pálsson 11% v.
4. -5. Jón Eiríksson,
Ingólfur Agnars 10 v.
6. Halldór Jónsson 9 v.
7. Gunnar Þórðarson 8 v.
8. Kristján Sölvason 7Vz v.
Mikill skákáhugi hefur verið
hér í vetur, t. d. hefur staðið yfir
skákkeppni innan barnaskólans.
Formaður Skákfélags Sauðár-
króks er Ingólfur Agnarsson.
— Jón.
HÖRÐUR ÓLAFSSON
málflutningsskrifstofa.
Löggiltur dóntúlkur og skjal-
þýðandi í ensku. — Austurstræti
KOMIN AFTUR, HÁU
Tékknesku - Karlmanncss
v?>alstræti 8 — Laugavegi 20 — Laugavegi 38
Snorrabraut 38 — Garðastræti 6
án
með
henfug
ennuL omsisrn ar
loðkants
loðkanti
fyrir vorvinnu