Morgunblaðið - 11.12.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 11. des. 1958
MORGUNBLAÐIÐ
3
Þústir af kofum Fjalla-Eyvindar í Eyvindarveri.
(Ljósm.: Gísli Gestsson).
Skákmót á Kefla-
víkurflugvelli
KEFLAVÍKURFLUGVELLI,
8. des. — Mikið fjör hefir verið
í skáklífinu í Keflavík undan-
farnar vikur. Farið er að síga á
seinni hluta skákmótsins og eru
úrslit kunn í nokkrum flokkum.
Staðan í meistaraflokki er
þannig:
1. Ragnar Karlsson 4 vinninga
og 2 biðskákir.
2. Páll Jónsson 3V2 vinning
og enga biðskák.
3. Borgþór H. Jónsson 3 vinn-
inga og 1 biðskák.
4. Óli Karlsson 3 vinninga og
I biðskák.
5. Gísli Alfreðsson IV2 vinning
og enga biskák.
I 1. fl. varð sigurvegari Skarp-
héðinn Angantýsson með 3 vinn-
inga en keppendur voru 5,
I öðrum flokki eru keppendur
II og er Marteinn Jónsson efstur
með 7 vinninga.
Keppni er lokið í III. flokki.
Þar eru efstir Haukur Angantýs-
son 10 ára og Hrafn Kjartansson,
báðir með 17 V2 vinning. Friðþjóf-
ur Óskarsson hlaut 17 vinninga.
Keppendur í III. fl. voru 20.
Skákmótinu mun ljúka í þess-
Fjalla-Eyvindur og Halla
Þriðja unglingabók bókaútgáfunnar
,,Forni44
BÓKAÚTGÁFAN Forni hefur
nú nýlega sent frá sér þriðju
unglingabók sína. Er það bókin
Fjalla-Eyvindur og Halla, sem
Loftur Guðmundsson, rithöfund-
ur, hefur skráð. Er hún skráð
eftir áreiðanlegustu heimildum,
sem til eru um ]íf og örlög hinna
frægu útilegumanna, sem orðið
hafa efni og uppistaða í einu
frægasta leikriti, sem skráð hef-
ur verið á íslenzka turigu, Fjalla-
Eyvindi Jóhanns Sigurjónssonar.
Um þessi gæfusnauðu öræfa-
börn leikur nú ævintýrabjarmi
þjóðsögunnar. Allir fullvaxnir
íslendingar muna ævintýri eða
réttara sagt harmsögu Eyvindar
og Höllu. Þess vegna er það vel
til fallið að gefa sögu þeirra út
handa börnum og unglingum. í
henni felst ekki aðeins saga úti-
legufólksins, sem eru aðalpersón-
ur hennar, heldur þjóðlífslýsing,
sem kemur furðulega víða við.
í síðasta kafla bókarinnar lýs-
ir höfundur legstað þeirra Ey-
vihdar og Höllu og kemst þá m.
a. að orði á þessa leið:
„Á hverjum vetri flétta norð-
urljósin sveiga sína og varpa
dýrðarljóma yfir örlög og lífs-
baráttu elskendanna, sem hafa í
nær tvær aldir hvílt þarna hlið
við hlið, í friðsælum fjallafaðm-
inum. Þesum útskúfuðu olnboga-
börnum þjóðfélagsins hafa verið
fyrirgefnar yfirsjónir þeirra. All-
ir hafa sætzt við þau fullum sátt-
um, og nýjar kynslóðir varðveita
þau sem ævintýrahetjur í ódá-
insheimum skáldskapar og fag-
urra lista. Spor þeirra eru mörk-
uð á öræfin og saga þeirra rist
á bergið“.
Fjöldi mynda er í bókinni,
bæði úr frægri sænskri kvik-
mynd, sem gerð var eftir leikriti
Jóhanns 'Sigurjónssonar, og eins
ljósmyndir af helztu dvalarstöð-
um Eyvindar og Höllu í óbyggð-
um. Ennfremur er teikning af
dys þeirra að Hrafnfjarðareyri í
Jökulfjörðum vestra.
Áður hefur bókaútgáfan Forni
gefið út Gísla sögu Súrssonar og
Gunnlaugs sögu Ormstungu, í
Tryggingafélagi eigi
skylt að bœta fjónið
í HÆSTARÉTTI er genginn dóm-
ur út af máli er reis út af greiðslu
á viðgerðarkostnaði á bíl, er varð
fyrir skemmdum í árekstri á bíla-
smurstöð hér í bænum. Eru aðilar
málsins Egill Vilhjálmsson hf. og
Samvinnutryggingar.
Forsaga málsins er á þá leið,
að starfsmaður í smurátöð Egils
Vilhjálmssonar hf. við Laugaveg,
hafði ekið jeppabílnum R-5195
aftur á bak og þá rekizt á fólks-
bifreiðina R-6631. Á bíl þessum
urðu nokkrar skemmdir, sem fyr-
irtækið lét gera við á verkstæði
sínu.
Viðgerðin kostaði kr. 1798 20. —
Taldi Egill Vilhjálmsson hf. sig
eiga kröfur til greiðslu á þessum
kostnaði hjá Samvinnutrygging-
um, en þar var fyrrnerndur bíll
vátryggður.
í undirrétti urðu úrslit máls-
ins þau, að Samvinnutryggingar
voru sýknaðar af kröfum Egils
Vilhjálmssonar hf. Hæstiréttur
staðfesti þann dóm.
Eftir að kröfum hefur verið lýst,
en Egill Vilhjálmsson krafði Sam
vinnutryggingar um greiðslu á kr.
1798,20, með 6 prós. ársvöxtum
frá 2. okt. 1956, segir m.a. í for-
sendum dómsins:
Ef stefndi hefði bætt eiganda
R 6631 með vátryggingarfé tjón
það, sem varð á bifreiðinni af
völdum starfsmanns áfrýjanda á
atvinnustöð hans, hefði stefndi
átt framkröfu á hendur áfrýj-
anda til greiðslu þess, samanber
25 .gr. laga nr. 20/1954, og hefðu
eigi verið efni til að fella þá bóta
skyldu áfrýjanda niður. Áfrýj-
andi, sem bætt hefur tjónþolanda
skaðann, á því eigi kröfu á hend-
ur stefnda vegna hans. Samkv.
þessu ber að staðfesta niðurstöðu
háraðsdómsins.
Eftir þessum úrslitum verður
að dæma áfrýjanda til að greiða
stefnda málskostnað í Hæstarétti.
Leikið á Akranesi
LEIKFÉLAG AKRANESS hefur
að undanförnu sýnt söngleikinn
„Gamla Heidelberg“ við mikla
aðsókn. Hefur leikurinn þegar
verið sýndur þrisvar ávallt við
húsfylli — og í kvöld verður
hann sýndur í Bíóhöllinni í fjórða
sinn.
smekklegum og skemmtilegum
útgáfum. Hafa þeir Guðni Jóns-
son og Tómas Guðmundsson séð
um þessar útgáfur. Ritaði Tómas
formála fyrir Gísla sögu og ræddi
þar m. a. gildi íslendinga sagna
fyrir íslenzka æsku og tungutak
hennar. Hafa þessar unglingaút-
gáfur orðið mjög vinsælar og eru
nú m. a. keyptar töluvert af skól-
um landsins.
ari viku.
Sl. föstudag fór fram sveitar-
keppni í skák milli austur- og
vesturbæjar í Keflavík.
Keppnin var tvísýn og spenn
andi og lauk henni með sigri
vesturbæjar með 9M> gegn 8y2.
Hraðskákmót Keflavíkur mun
fara fram næstkomandi sunnud.
og hefjast kl. 13,30. Telft verður
að Aðalveri. B. Þ.
Ekki sé keppt við sjáv-
arútveginn um vinnuaflið
Nokkrar ályktanir abalfundar LIU
HÉR fara á eftir nokkrar álykt-
anir, sem samþykktar voru á
aðalfundi L.Í.Ú.:
Aðalfundur L.Í.Ú. 1958 skorar
á ríkisstjórnina og Alþingi að
vinna að því eftir megni að
tryggja fiskiskipaflotanum nægi-
legt vinnuafl. í því sambandi
bendir fundurinn á eftirfarandi
úrræði:
1. Hið opinbera hagi fram-
kvæmdum sínum þannig, að þær
keppi ekki við sjávarútveginn
um vinnuafl á aðalvertíðum hans.
2. Undirbúnar verði víðtækar
ráðstafanir til þess að beina vinnu
afli þjóðarinnar að útflutnings-
framleiðslunni.
3. Felldur verði niður tekju-
skattur af tekjum sjómanna. Jafn
hliða létti bæjar- og sveitafélög
útsvör fiskimanna eftir föngum,
enda bæti ríkissjóður þeim þenn-
an tekjumissi, sem af því leiðir.
4. Athugaðir verði möguleikar
á framkvæmd vinnuskyldu ungra
manna í þágu útflutningsfram-
leiðslunnar.
5. Ríkisvaldið greiði fyrir út-
vegun erlendra sjómanna á fiski-
skipaflotanum, m. a. með lækk-
un yfirfærslugjalds á launum
þeirra.
6. Rannsakaðir verði möguleik-
ar til þess að veita íslenzkum
fiskimönnum, sem starfað hafa
ákveðinn tíma að sjómennsku,
nokkur gjaldeyrisfríðindi, eða
hliðstæð hlunnindi.
Aðalfundur L.Í.Ú. 1958 fagnar
útfærslu fiskveiðitakmarkanna í
12 sjómílur og þakkar öllum þeim
sem haft hafa forustu um aukna
vernd íslenzkra fiskimiða fyrr og
síðar. Jafnframt álítur fundurinn
að nota hefði átt samþykktir Genf
aráðstefnunnar til þess að fram-
kvæma jafnhliða leiðréttingu á
grunnlínum, sem haft hefði mikla
þýðingu fyrir einstaka lands-
hluta.
Fundurinn skorar á alla fs-
lendinga að standa fast saman um
málstað þjóðarinnar í þessu stóra
máli hennar.
Fundurinn mótmælir harðlega
því einstæða ofbeldi og yfirgangi,
sem Bretar hafa í frammi og
krefst þess að íslenzk stjórnar-
völd leiti aðstoðar alþjóðlegra
samtaka, sem ísland er aðili að,
til þess að stöðva ofbeldisaðgerð-
ir þeirra.
Loks skorar fundurinn á ríkis-
stjórn að gera tafarlaust ráðstaf-
anir til þess að efla íslenzku land
helgisgæzluna og auka eftirlit
með fiskiskipaflotanum, sem stór
aukin hætta vofir yfir. Telur
fundurinn brýna nauðsyn bera til
þess að nú þegar verði leigð hent-
ug skip til þess að annast gæzlu-
störf í veiðisvæðum bátaflotans
á komandi vertíð.
Aðalfundur L.Í.Ú. 1958 beinir
því til sjávarútvegsmálaráðherra,
að láta fara fram ítarlega rann-
sókn á því hvort tímabært sé að
veita undanþigu til dragnóta-
veiða innan fiskveiðitakmark-
anna takmarkaðan tíma ár hvert,
á ákV'eðnum svæðum með tak-
ir.örkuðum bátafjölda, enda fylg
ist fiskifræðingar með veiðunum
og áhrifum þeirra á fiskstofn-
inn á hverjum tíma.
Aðalfundur L.f.Ú. 1958 telur,
að taka beri upp fræðslu í mat-
reiðsiu fyrir matsveina á fiski-
skipaflotanum í hinum stærri ver
stöðvum landsins.
Ennfremur beinir fundurinn því
til Fiskifélags íslands, að aukin
verði kennsla í vélgæzlu til þess
að tryggja flotanum nægilegan
fjölda vélfróðra manna.
Skorar fundurinn á stjórn L.í.
Ú. að vinna eftir megni að fram-
gangi þessa máls.
Aðalfundur L.f.Ú. 1958 skorar
á Fiskifélag íslands að halda
áfram kennslu sinni og námskeið
um fyrir skipstjóra og stýrimenn
til fræðslu í notkun asdic-tækja
og annarra fismleitar- og örygg-
istækja.
Jafnframt skorar fundurinn á
Fiskifélag íslands að láta útbúa
í samráði við umboðsmenn tækj-
anna leiðarvísi á islenzku um með
ferð þeirra.
Felur fundurinn stjórn L.f.Ú.
að hafa samvinnu við Fiskifélag
íslar.ds um þessi mál.
SIAKSTEIHAR
Óðagot Tíuans
Míkiff óffagot virffist vera á
Tímanum í gær. Blaffið segir a3
„Sjálfstæðisflokkurinn hyggist
svíkjast aff kjósendum og leggja
niffur öll núverandi kjördæml
nema Reykjavík“ Minna mátti
ekki gagn gera! Samkvæmt þesso
ætti þaff aff vera tillaga Sjálf-
stæffisflokksins, aff Rcykjavík1
ætti ein aff kjósa alla þingmenn
þjóðarinnar. Enda þótt það só
naoimast tímabært aff ræffa ein-
stakar tillögur, sem uppi hafa
veriff um breytingar á kjördæma
skipuninni er þó óhætt aff slá því
föstu, aff Tíminn fer hér eins og
oft áffur meff hreinar staffleysur.
Eins og kunnugt er flutti Hannes
Hafstein frumvarp um þaff á sín-
um tíma að landinu yrffi skipt
í nokkur stór kjördæmi meff hlut
fallskosningu. Munaði örfáuna
atkvæðum aff þaff frumvarp hlyti
lagagildi.
Síffar ritaffi Jónas Jónsson fyrr
verandi formaffur Framsóknar-
flokksins grein, þar sem hann
mælti mjög meff þessu fyrirkomu
lagi.
Þegar þessa er gætt verffa 1
brigzlyrði Tímans um aff Sjálf-!
stæðisflokkurinn hyggist „svíkj-
ast aff kjósendum“ harla ein-
kennileg.
Svipuð og tillaga
Alþýðuflokksins
Þaff er auðvitaff ekkert laun-
ungarmál, aff Sjálfstæffisflokkur-
inn er ákveffinn í því aff beita
sér fyrir nýrri og réttlátari kjör-
dæmaskipun en þeirri, sem nú er
í gildi og allir viffurkenna aff
felur í sér herfilegt ranglæti og
mikla hættu fyrir framtíð lýff-
ræffis og þingræffis í landinu.
Meffal þeirra tillagna, sem þá
koma til greina er einmitt hin
gamla tillaga Hannesar Hafstein
um hlutfallskosningu í stórum
kjördæmum. Ýmsar affrar leiffir
koma aff sjálfsögðu til greina.
En nokkrar líkur eru sennilega
til þess aff samkomulag geti tek-
izt um fyrrgreint fyrirkomulag.
Má í því sambandi benda á þaff,
aff Alþýffuflokkurinn hefur á ný-
Ioknu flokksþingi sínu lýst yfir
stuffningi viff þaff. En Tíminn
hefur meff öllu gleymt aff
skamma Alþýffuflokkinn fyrir
þá stefnuyfirlýsingu. Hann segir
bara aff þaff séu Sjálfstæffismenn,
sem ætli sér aff „svíkjast aff kjós-
endum“ meff tillögu um hlutfalls
kosningu í stórum kjördæmum.
Alltaf kveðið
við sama tón
En þaff er rétt aff menn minnist
þess, aff alltaf þegar breyta hefur
átt kjördæmaskipuninni á tslandl
í réttlætisátt hefur Framsóknar-
flokkurinn og Tíminn snúizt öf-
ugir gegn því. Tíminn hefur ævia
lega sagt aff Sjálfstæffisflokkur-
inn væri aff „svíkjast aff kjós-
endum“ meff baráttu sinni fyrir
lýffræffislegra kosningafyrirkoma
lagi.
Enginn mun þess vegna
kippa sér upp viff svikabrigzi
Timans nú. Hann og flokkur
hans hafa valiff sér þaff hlutverk
aff berjast alltaf gegn réttlætinu.
Hann vill því halda því áfram.
Hann krefst þess aff eiga 17—2*
þingfulltrúa á Alþingi þó hann
eigi ekki rétt á nema 10 til 12.
Þetta er ástæffa þess, aff Fram-
sókn segir, aff meff baráttu fyrir
réttlátari kjördæmaskipun sé
veriff aff „svíkjast aff kjósend-
um“.
Meginhluti alls lýffræffissinn-
affs fólks í landinu mun hins
vegar greina kjarna þessa máls.
Réttlætið verffur aff ná fram aff j
ganga.