Morgunblaðið - 22.03.1960, Blaðsíða 10

10
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 22. marz 1960
I stærstu verstöð landsins — I. grein:
Þegar líður að vertíð
fer mann að langa til Eyja
Rætt við fEatningsmann undan Eyjafjöllum
og pökkunarsfúlku norðan af Fjöllum
. FLUGVÉLIN tekur dýfur yfir
Reykjanesfjallgarðinum. Það
vona ég að Binni flugmaður
reyni nú að halda vélinni
sæmilega rólegri. Mér er bölv-
anlega við þennan þeyting
upp og niður. Á skífunni yfir
flugstjórnarklefanum stendur:
„Spennið beltin“.
Út til Eyja
Nú. Já. Þá veit maður á
hverju er von. Tilhugsunin er
miður skemmtileg, en allt
gengur þó vel. Reykjanesfjöll-
in senda okkur að þessu sinni
aðeins smávægilegar vind-
hviður, sem vagga flugvélinni
eins og diski í höndum æfðs
framreiðslumanns. Nú blasir
við okkur Ölfusið með ísi-
þakta ána í miðri, auðri flat-
neskjunni. í gær vorum við
þar á ferð með fulltrúum á
búnaðarþingi, en í dag er
ferðinni heitið til stærstu ver-
stöðvar landsins, Vestmanna-
eyja.
Uppi undir landi er kyrrt að
sjá á sjóinn, en þegar nær
dregur Eyjum gára öldurnar
hafflötinn undan austankul-
inu. Hér og hvar getur að líta
fiskiskipin vagga sér mjúk-
lega á bárunum. Ég finn til
ofurlítils ónotafiðrings í mag-
anum er ég horfi á bátana og
hugsa til þess að á næstunni
verði ég um borð í einum
þeirra. Vonandi að austan-
kulið verði þá tekið að lægja.
Flugvélin lækkar svifið og
skelfur lítið eitt undan storm-
sveipunum, sem sviptast fram
milli hinna fögru hæða og
fjalla Vestmannaeyja. Gróð-
urflesjurnar ofan við vegg-
bratt strandbergið blasa við
sjónum. Við svífum mjúklega
inn á flugvöllinn. Notakennd
fer um mann þegar fast land
er undir fótum á ný.
Iðandi líf og fjör
— Velkominn í skerin, seg-
ir Björn Guðmundsson, kaup-
maður og útgerðarmaður, er
hann heilsar mér með glettnis
fullu brosi. Síðan er haldið
niður í bæipn, eða „plássið“,
eins og mundi hafa verið sagt
í gamla daga. En hér er ekki
um neitt smápláss að ræða.
Við blasa stórar og fallegar
byggingar og hvort sem litið
er austur eða vestur má sjá
hús í smíðum. Allt ber vott
um miklar athafnir og fram-
farir. Niður við höfnina er
hvert fiskiðjuverið við annað,
stórar og reisulegar bygging-
ar og þar er líka verið að reisa
stórhýsi. Allt iðar hér af lífi
og starfi, allir eru á þönum
frá eða til vinnustaðar. Hér
er gull sjávarins m^lað og að
því vinna þúsundir handa.
Við ísfélag Vestmannaeyja
nemum við staðar. Það er
elzta íshúsið á staðnum og á
því stendur skýrum stöfum að
það sé byggt 1901. Hér ætlum
við að öðlast okkar fyrstu
kynni af vertíðarlífinu í Eyj-
um. Við hittum forstjórann,
Einar Sigurjónsson, og hann
fellst fúslega á að koma því
svo fyrir að ég nái tali af svo
sem tveimur af starfsfólki
fyrirtækisins, helzt aðkomu-
fólki, karli og konu.
Niðri í fiskmóttöku hittum
við Ólaf Erlendsson verk-
stjóra og hann kynnir mig
fyrir einum af flatningsmönn-
um sínum, Sigurjóni Guð-
mundssyni, ættuðum undan
Eyjafjöllum. Með æfðum
handtökum þrífur Sigurjón
einn golþorskinn og fletur
hann, stingur hnífnum í borð-
plötuna, tekur af sér svuntu
og vettlinga og gengur síðan
með okkur fram í verkstjóra-
herbergið og þar gefst mér
tækifæri til að leggja fyrir
hann nokkrar spurningar.
23. vertíðin
Sigurjón er maður hnellinn
á velli, í meðallagi hár, glað-
legur í bragði og handtakið er
fast, hrjúft en hlýtt.
Sigurjón er ættaður frá
Hólakoti undir Austur-Eyja-
fjöllum en á nú heima í Ytri-
Skógum. Hann er maður ein-
hleypur og 41 árs að aldri. Á
milli vertíða vinnur hann
byggingarvinnu í heimasveit
sinni.
— Þetta er 23. vertíðin mín
hér í Eyjum. Fyrstu þrjár ver-
tíðirnar var ég til sjós, en síð-
an hef ég verið í landi. Hér
hef ég unnið við alla fiskað-
gerð og við beitingu línu og
frógang hennar. En hin síðari
árin hef ég aðallega unnið við
flatningu. Yfirleitt eru flatn-
ingsmenn hinir eldri og reynd
ari, en það skortir tilfinnan-
Sigurjón Guðmundsson
flatningsmaður
lega að yngri mennirnir æfist
í að fletja fisk og taki við. Ég
tel ekki að flatningsvélarnar
muni leysa mannshöndina
alveg frá flatningunni. Vél-
arnar ráða ekki við Stórfisk-
inn, þótt þær fletji hinn
smærri vel.
Ég spyr nú um dvalartíma
verbúðafólks hér í Eyjum, að-
búnað þess og tekjur.
— Margir eru hér frá ára-
mótum og fram til mánaða-
móta apríl-maí. Oftast koma
hingað 1500—2000 manns víðs
vegar að af landinu. Það má
segja að hér sé fólk allsstaðar
að auk þess sem alltaf er hér
nokkuð af útlendingum. Ég
er nú svo heppinn að hafa
herbergi út af fyrir mig, en
flestir aðkomumenn verða að
búa í verbúðum og þá oftast
margir saman. Þessar verbúðT
ir eru misjafnar að öllum frá-
gangi og aðbúnaður er sums-
staðar ekki góður, en hefur
þó farið batnandi á síðari ár-
um. Auðvitað ganga svo sum-
ir, sem í verbúðunum búa, illa
um og þá er ekki að sökum
að spyrja. En þetta er að sjálf-
sögðu misjafnt.
Mjög góð vertíð
— Og hvernig hefur svo
vertíðin verið?
— Hún hefur verið einhver
sú bezta, sem ég hef verið á.
Þegar mest hefur verið að
gera hefur vinnan staðið frá
því klukkan 8 á morgnana til
kl. 2—3 um nætur. Til er þó
að vinnutíminn hefur farið
allt niður í 4 tíma á dag og
einstaka dagar hafa fallið
alveg úr. Lengst eru menn hér
fjóra mánuði en flestir ekki
nema þrjá. Það sem af er þess-
air vertíð hafa flatningsmenn
haft þetta 7—8 þúsundir á
mánuði, en bezti og tekju-
drýgsti tíminn er þó enn eftir.
— Hvað veldur því að menn
sækjast eftir því að vera á
vertíð?
— Ég geri ráð fyrir að þar
ráði mestu um skjótfenginn
gróði og svo er vertíðarlífið
fjörugt og tilbreytingarríkt.
Margir segja sem svo við ver-
tíðarlok að nú ætli þeir ekki
oftar á vertíð. Þessi verði sín
síðasta. En svo þegar dregur
að næstu vertíð er eins og
löngunin komi alltaf aftur. Og
endirinn verður sá að maður
fer.
— En hvað ætlar þú að gera
næst. Heldurðu að þú komir
aftur?
— Ég ætla ekkert um það
að segja núna. Ég er svo oft
búinn að segjast hætta, en
alltaf hef ég komið aftur.
— Hvað er svo gert við frí-
stundirnar?
■— Það er farið í bíó og á
böll, spilað og teflt eða menn
fara í heimsókn til kunningj-
anna. Menn verða að skvetta
sér upp á milli ,tarnanna“.
— Og er ekki róstusamt
stundum hér ó vertíðinni?
— Fyrir kemur það. En ég
hef alltaf verið mjög heppinn
með starfsfélaga og ekki hvað
sízt nú síðustu árin, eftir að ég
kom til ísfélagsins. Og það er
mikils um vert að lenda í góð-
um félagsskap, sagði Sigurjón
að lokum.
Maður fær svo mikinn pening
Næst er ferðinni heitið upp
í pökkunarsal til stúlknanna
og þar kynnir verkstjórinn,
Sigurjón Auðunsson, okkur
fyrir ungri hnátu norðan af
Fjöllum. Anna Stína Vil-
hjálmsdóttir er ættuð norðan
úr Möðrudal og er ekki nema
17 ára, en samt er þetta önnur
vertíðin hennar.
— Af hverju fórst þú að
taka upp á því að fara á ver-
tíð, Anna Stína?
— Maður fær svo mikinn
pening. Ég kom hingað rétt
fyrir mánaðamótin jan.-febr.
og er búin að hafa upp núna,
12. marz, um 7 þúsund krónur.
— Og hvernig er starfið?
— Ég sker úr, vigta og
pakka. Þetta er ákaflega létt
vinna. Lengst hef ég unnið frá
kl. 8 að morgni til kl. 3 um
nóttina.
— Og verbúðalífið?
— Við stelpurnar höfum
hús út af fyrir okkur hérna
hjá ísfélaginu. Það er nýtt og
ágætt. Annars eru nokkrir
strákar þar nú sem stendur.
— En er strákum annars
bannað að koma í heimsókn
til ykkar, líkt og í heimavistar
skóla?
— Nei, blessaður vertu. Þeir
mega koma í heimsókn á öll-
um tímum, það er að segja,
ef við leyfum þeim það.
— En hvernig er með fæði?
— Við höfum sameiginlegt
mötuneyti allt starfsfólkið
hjá ísfélaginu og þar fáum við
níikinn og góðan mat fyrir
sanngjarna borgun.
— Hvað gerðirðu áður en
þú komst hingað á vertíðina?
— Ég vann í búð austur á
Egilsstöðum. Ég geri ráð fyrir
að fara þangað austur þegar
vertíðin er búin. í sumar ætl-
um við tvær vinkonur að vera
saman síldarkokkar á skipi ef
við getum fengið pláss. Vin-
kona mín heitir Sigrún. Svo
ætla ég að vera í skóla næsta
vetur fram að vertíð en koma
svo hingað aftur.
— Ertu trúlofuð?
— Uss. Nei. Það borgar sig
ekki strax. Ég ætla að reyna
að þéna eitthvað fyrst.
— Hvað gerirðu svo í frí-
stundunum?
— Fer í bíó og á böll. Hér
er allt brjálað á böllunum. En
það er spennandi.
— Slást strákarnir mikið?
— Já, stundum. Þeir halda
sumir að þeir séu .svo voða
sterkir þegar þeir eru komnir
á það.
— En er það nú ekki ein-
mitt þetta spennandi líf, sem
gerir að þig langar á vertíð?
— Jú, það er það auðvitað.
Það er voða skemmtilegt að
vera hér.
— Og þú ætlar aftur á ver-
tíð?
— Já, áreiðanlega. Ef ég
mögulega get.
Við látum þessu stutta
spjalli við tvo skemmtilega
fulltrúa vertíðarfólksins í
Eyjum lokið og óskum þeim
tekjuríkrar vertíðar og góðrar
heimkomu að henni lokinni.
vig.
Bœndur vel heyblrgir
ÁRNESI, 19. marz: — Hér hafa
verið stillur og góðviðri undan-
farið. Sólbráð um daga, en næt-
urfrost. Snjór er þó enn nokkur
og fremur lítil beit fyrir sauðfé.
Bændur eru vel heybirgir og nota
því beitina minna en ella myndi,
ef hey væri af skornum skammti.
Greiðar samgöngur
Samgöngur eru greiðar um
héraðið, eins og oftast hefur ver-
ið á veturna. í dag er verið að
ryðja snjó af Tjörnesvegi í N-
Þingeyjarsýslu, sem liggur milli
sýslanna ,og til Akureyrar er
gott akfæri yfir Fnjóskadal og
Dalsmynni, en Vaðlaheiðarvegur
hefur ekki verið ruddur enn.
Flugsamgöngum hefur verið
haldið uppi, að mestu reglulega
einu sinni í viku í vetur og er að
því mikil samgöngubót fyrir hér-
aðsmenn, bæði hvað snertir fólks
flutninga, póst- og vöruflutninga,
sem fara vaxandi um völlinn
hröðum skrefum.
Kvefpest
Heilsufar hefur verið fremur
gott hér í vetur. Þó hefur vond
kvefpest gengið í Laugaskóla og
nágrenni, en er nú að mestu af-
lokið.
Heilsufar búfjár hefur yfir-
leitt verið gott, það sem af er
vetrinum, nema hvað fárskaða-
veðrið mikla í nóvember olli
sums staðar nokkurri lungnapest
í því fé er varð fyrir mestum
hrakningum af völdum veðurs-
ins. — Hermóður.
Úr pökkunarsal ísfélagsins, elzta frystihúss Vestmannaeyja. Anna Stína Vilhjálmsdóttir frá
Möðrudal, er önnur frá hægri. (Ljósm. vig.)