Morgunblaðið - 23.06.1964, Blaðsíða 15

Þriðjudagur 23. júní 1984
MORGU NBLAÐIÐ
15
Á SUNNUDAGSKVÖLD kom
hingað til lands Dirk Stikker,
framkvæmdastjóri Attanits-
hafsbandalagsins. Hér er um
að ræða kveðjuheimsókn Stikk
ers, en hann mun nú láta af
embætti sem framkvæmda-
stjóri bandalagsins að læknis-
ráði, en hann hefur átt við
vanheilsu að stríða. — Dirk
Stikker hefur sem kunnugt er
verið framkvæmdastjóri banda
lagsins sl. þrjú ár. — í gær-
dag gekk Stikker á fund for-
seta íslands, herra Ásgeirs
Ásgeirssonar, forsætisráðherra,
dr. Bjarna Benediktssonar, og
dr. Gylfa Þ. Gíslasonar, sem
gegnir störfum utanríkisráð-
herra í fjarveru Guðmundar
í. Guðmundssonar. í gær sat
Stikker hádegisverðarboð rik-
* isstjórnarinnar í Ráðherrabú-
staðnum, en síðan ræddi hann
við íslenzka blaðamenn að
Hótel Sögu, en að þeim fundi
loknum hófst gestamóttaka ut-
anríkisráðuneytisins á sama
stað. Dirk Stikker heldur
hcimleiðis í dag.
Á blaðamannafundinum í
gær hóf Stikker mál sitt á því
að greina frá ástæðum fyrir
því, að hann lætur nú af
starfi. Kvað hann lækna hafa
ráðlagt sér að hætta, enda
væri vinnutími framkvæmda-
stjóra NATO a.m.k. 14 klst. á
degi hverjum, virkum sem
helgum allan ársins hring.
Hinsvegar kvaðst hann ekki
vera farinn að heilsu, og ekki
Dirk Stikker á blaðamannafundinum í gær.
(Ljósm. Mbl
Atlantshafsbandalagið al-
drei öflugra en nú
Atlantshafsbandalagið eflzt
mjög. — í sambandi við
það sagði hann: „Mér er
kunnugt um að ýmsir segja,
að um þessar mundir blási
— segir Dirk Stikker 1 kveðjuheimsókn
— Varnarmáttur bandalagsins heíur
aukizt um 257®
táknaði þetta, að hann hætti
gjörsamlega að vinna.
Þá ræddi Stikker starf sitt
á undanförnum þremur ár-
um. „Hlutverk Atlantshafs-
bandalagsins er að vinna að
friði, frelsi og réttlæti“, sagði
hann. „Þetta kann að virðast
einfalt verkefni, en samt er
það svo, að það þarf gífurlega
umfangsmikla stofnun til þess
að annast það. Til þessa höf-
um við milljónir manna undir
vopnum, og það eitt er ekki
nóg. Til þess að friður megi
haldast, verðum við einnig að
halda uppi nánu samstarfi á
á þessum tíma
sviði stjórnmála, þannig að
vandamálum heimsins verði
heilum í höfn komið“.
Þá drap Stikker á það, að
nauðsyn bæri tii að aðstoða
vanþróuð ríki efnahagslega
eftir mætti, þannig að starf-
semi NATO mætti í rauninni
teljast þríþætt: Hernaðarleg,
stjórnmálaleg og efnahagsleg.
Til þess að tryggja frið í
framtíðinni væri Ijóst að
hjálpa yrði þeim, sem
skemmra væri á veg komnir,
til betri lífskjara.
Stikker kvaðst sannfærður
um, að síðastliðin þrjú ár hefði
ekki byrlega fyrir Atlantshafs
bandalaginu. í samskiptum
frjálsra ríkja koma jafnan
fram skiptar skoðanir um
ýmis málefni. En slíkt er
grundvöllur lýðræðisins. Ég
kveð Atlantshafsbandalagið
með þeirri bjargföstu trú, að
okkur hafi miðað vel áfram“.
Þessu næst vék Stikker að
aðild íslands að Atlantshafs-
bandalaginu og sagði: „Er
samningurinn um Atlantshafs-
bandalagið var undirritaður
fyrir fslands hönd árið 1949,
tók þáverandi utanríkisráð-
herra, nú forsætisráðherra,
Bjarni Benediktsson, það skýrt
fram, að ísland væri e.t.v.
eina land veraldar, sem aldrei
hefði farið með ófriði á hend-
ur öðru riki. Sú staðreynd, að
ísland er óvopnað land, er
enn ein sönnun þess, hve land
ið er friðelskandi. Að þetta
land skuli vera meðlimur í
bandalagi okkar hefur ávallt
verið mikils metið einmitt af
þessari ástæðu, enda er mark-
mið okkar friður, frelsi og
réttlæti“.
Þá lýsti Stikker ánægju
sinni yfir því að hafa fengið
tækifæri til þess að koma hér
í kveðjuheimsókn og hitta
fjölmarga vini.
Stikker var að því spurður
hvað hann teldi um framtíðar-
þróun mála að því er varðar
NATO. Hann sagði að er
bandalagið var upphaflega
stofnað, hafi því verið skap-
aður svo rúmur rammi, að
það gæti mætt flestum eða öll
um breyttum aðstæðum án
þess að hrófla þyrfti við hin-
um upprunalega sáttmála frá
1949. Hinsvegar sagði hann
eina breytingu æskilega,
aukna samvinnu hernaðaryfir
valda bandalagsins og borgara
legra. Að sínum dómi skorti
margt á að sú samvinna væri
eins og æskilegt væri.
Um framtiðina sagði hann
að öðru leyti að svo_lengi sem
Sameinuðu þjóðirnar gætu
ekki tryggt frið um allan
heim, væru stofnanir sem
NATO heiminum nauðsynleg-
ar. Hann kvaðst hafa trú á
Sameinuðu þjóðunum og óska
þeim alls hins bezta, en hins-
vegar væri það ljóst að með
núverandi ástandi, ofurmætti
neitunarvaldsins o. fl. gætu
þær ekki rækt fyrrnefnt hlut-
verk. Þar til þær gætu það,
væri NATO ómissandi og öll-
um heimi til góðs. Hann kvaðst
þess fullviss, að ekkert land,
sem nú er í NATO, mundu
æskja þess, að ganga úr banda
laginu.
Stikker var að því spurður,
hvort sú staðreynd að grunnt
væri á því góða með tveimur
NATO-þjóðum, Grikklandi og
Tyrklandi vegna Kýpurmáls-
ins, hlyti ekki að teljast, a.m.k.
ef versnaði, alvarlegur álits-
hnekkir fyrir bandalagið.
„Að sjálfsögðu yrði það
mjög alvarlegur álitshnekkir
fyrir bandalagið ef erfiðleik-
arnir á Kýpur yrðu til þess að
upp úr syði og til ófriðar
drægi með þeim tveimur þjóð-
um, sem hlut eiga að máli. Ég
hefi sjálfur farið oftar en einu
sinni til Grikklands og Tyrk-
lands til þess að reyna að
miðla málum. Ég neita því
ekki, að ástahdið á Kýpu er
alvarlegt, en Atlantshafsbanda
lagið hefur eftir mætti stutt
aðgerðir Sameinuðu þjóðanna.
Þá höfum við verið í stöðugu
sambandi við stjórnir Grikk-
lands og Tyrklands“.
„Mín skoðun er sú“, hélt
Stikker áfram, „að nú örli á
upphafi skilnings með þessum
tveimur löndum, að ófriður
vegna Kýpur sé óhugsandi.
Þegar svo er komið, eru allar
líkur á því ,að fá megi aðil-
ana til að setjast við samn-
ingaborðið. Nú er Inönu, for-
sætisráðherra Tyrkja, kominn
til Bandaríkjanna til við-
ræðna við Johnson, forseta, og
Papandreou, forsætisráðherra
Grikkja, er væntanlegur þang
að. Ég hefi þá trú að þessar
viðræður geti orðið vísir að
betri skilningi með þessum
tveimur aðilum. Ófriður á
Kýpur gæti leitt til styrjaldar
milli Tyrklands og Grikk-
lands, sem að sjálfsögðu væri
alvarlegt mál. Það er ekki
auðvelt að leysa þennan
vanda. En hinsvegar hafa
vandamál skotið upp kollin-
um í heiminum fyrr“.
Loks var Stikker spurður
um sambúðina við Frakka og
hvort hann teldi að hún
mundi breytast ef svo færi að
de Gaulle félli frá. Hann
sagði að eins og hann hefði
tekið fram, væri bandalagið
stofnað af frjálsum ríkjum og
rekið á lýðræðisgrundvelli.
„Við viðurkennum þess vegna
rétt íslendinga til þess að
vera óvopnaðir, rétt Dana og
Norðmanna til þess að vilja
ekki hafa kjarnorkuvopn, og
ef einhver lönd vilja hafa
kjarnorkuvopn, eins og t.d.
Frakkland, látum við þau ríki
ákveða slíkt sjálf. En hinu er
ekki að neita, að málin væru
auðveldari viðfangs, og við
værum sterkari ef við kæmum
okkur saman um ákveðin
grundvallaratriði. Hinsvegar
kom það fram á síðasta ráð-
herrafundi í Haag, að Frakk-
ar æskja engra breytinga á
sáttmálanum".
„Herstyrkur NATO hefur
aukizt um 25% á sl. þremur
árum, og hefði aukizt meira
ef Frakkland hefði fylgt sömu
reglum og aðrir“.
„Ég efast ekki um að de
Gaulle er mjög valdamikill og
sterkur maður og hann hefur
mikil áhrif á stjórnmálastefnu
Frakka, og ef hann léti af
embætti — sem ég vona að
ekki verði — gæti slíkt valdið
miklum stjórnmálabreyting-
um í Frakklandi. En þó er ó-
mögulegt að sjá það fyrir ná-
kvæmlega hvaða breytingar
myndu verða, félli de Gaulle
frá“.
Að blaðamannafundinum
loknum hafði utanríkisráðu-
neytið móttöku að Hótel Sögu
og var þar margt manna.
Dirk Stikker áætlaði að
halda héðan í dag.
Kjarvalsbók Thors
5 nýjar málverkabækur væntanlegar
TÍUNDA málverkabók Helga-
fellsútgáfunnar, Kjarval, eftir
Thor Vilhjálmsson, rithöfund, er
að koma í bókabúðir, en tölusett
eintök af henni voru látin á bóka
6ýningu listahátíðarinnar. Er rit
Thors um Kjarval sjálfstæð bók,
eem samsvarar 15 arka bók í
venjulegu broti og að auki eru
i bókinni 7'5 svarthvítarmyndir
og 26 litmyndasíður, allt myndir
tem ekki hafa verið prentaðar
þannig áður. Útgefandinn, Ragn-
ar Jónsson, og höfundurinn, Thor
Vilhjálmsson, sýndu fréttamönn-
um þessa nýju bók og skýrðu
efni hennar.
Bókin er nokkurs konar ævi-
•ögubrot er Thor hefur skrifað
undanfarin tvö ár, þar sem lista
manninum er fylgt í áföngum
frá því hann fór smáhnokki úr
beimasveit sinni, Lancbbroti, að
alast upp hjá frændfólki á Aust
urlandi og til síðustu ára, er hann
•itur sem kóngur í riki sinu við
Sigtún. Er myndaval í bókinni
líka þannig sett saman að það
myndar brot af lifssögu lista-
mannsins frá fyrstu árum til
þessa tíma.
Thor sagði, að hugmyndina að
þessari bók hefði Ragnar átt. —
Sjálfur hefði hann umgengist
Kjarval mikið, verið með honum
fyrir austan og notið leiðsagnar
hans úti í náttúrunni, en engar
formlegar umræður hefðu farið
þeirra á milli vegna bókarinnar.
Bókin væri því árangur af kynn
um hans af Kjarval og list hans,
en ekki viðtalsbók eða ævisaga,
þótt ýmislegt í henni eigi heima
í ævisögu.
14 komnar — fteiri
væntanlegar.
Þetta er 10. málverkabókin,
sem Helgafell gefur út, eí með-
tatdar eru bókin Norræn málara
list og hi.n nýja hók Björns Th.
Björnssonar, íslenzk myndlist.
komin út
Thor Vilhjálmsson.
Eou 5 nýjar bækur væntanlegar,
um Scheving, Þorvald Skúlason,
Kristinu Jónsdóttur, Sigurjón
Ólafsson og Þórarin B. Þorláks-
son.
Bókin um Sigurjón er langt
komin, og skrifar Selma Jóns-
dióttir, listfræðingur, formálann
að henni. Hjörleifur Sigurðsson,
listmálari skrifar formála að bók
Þorvaldar Skúlasonar og Hörður
Ágústsson, listmálari að bókinni
um Scheving.
Sláttur haf-
inn á Héraði
Fréttir að austan
EGILSSTÖÐUM, 22. júní: —
Sláttur er nú að byrja hjá bænd
um víðast hvar á Héraði. Sprettu
hefur farið mjög fram síðustu
dagana.
Um helgina hélt Karlakór
Fljótdalshéraðs kaffikvöld hér á
Egilsstöðum. Auk kórsins sungu
þar Kirkjukór Egilsstaða- og
Kirkjukór Eiðasóknar.
Haldinn var í gær fyrsti stofn
fundur veiðifétags fyrir vatna-
svæði Jökulsár og Lagarfljóts.
Mjög mikil atvinna er nú hér
fyric austan. — St.
Rispaði kvið
sinn til blóðs
ÚTLENDUR maður, sem er vi®
vinnu hér á landi, mun hafa
reynt að fyrirfara sér s.l. laug-
ardag skammt frá Ófafsvík, þar
sem unnustan hans vildi ekkert
við hann tala.
Fór maðurinn upp í fjali nokk
urt og rispaði sig talsvert tiil
blóðs á kviði með doiki, en
ekki urðu veruleg sár af Mun
maðurinn hafa hætt við að taika
lil sitt, hélt mður í þorpið,
keypti sér vodkaflösku og draikk
úr henni.
Lögreglunni þótti rétt að baka
manoinn í sína vörzlu, en þá
brá hann við, braut ffiöskuna
og hugðist verja sig með brot-
unum, en var fljótlega afvopn-
aður.
Maðurinn var svo sendur suð
ur, þar sem rannsóknarlögregil-
an fékk mál hans til meðferðar.
Var honum sleppt eftir yfir-
heyrslur.