Morgunblaðið - 13.07.1965, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
ÞriSjudagur 13. júlí 1965
samlega. Var haldinn hrepps-
nefndarfundur og samþykkt að
leyfa Lyonsklúbbnum Baldri að
reyna að græða upp þessa land-
spildu.
Unnið var af kappi frá föstu-
dagskvöldi og fram á sunnudags-
kvöld, en skroppið á Hveravelli
skipulagningu ferðarinnar hafði
Pétur Nikulásson. Þótti þessi
ferð vel takast, bæði hvað snert-
ir gagnsemi og skemmtun.
Framtak þeirra Baldursmanna
er lofsvert og til eftirbreytni. En
þeir gera sér grein fyrir því, að
þarna eru þeir að hefja margra

Aburðar- og fræpokar losaðir af bilnaim.
ára starf og að þetta er tilraun,
sem ekki ber endilega árangur
við fyrstu atrennu. Ættu fleiri
aðilar að taka sér þetta til fyrir-
myndar og hjálpa t-il við að
græða landið. Af nógu er að
taka, þar sem eru hin geysistóru
uppblásnu svæði á hálendi fs-
lands. En að sjálfsögðu þarf leið-
sögn, og leiðbeiningu um val á
stað, fræi og áburði. svo að það
komi að gagni.
Gengið frá áburöardreifara.
Skemmtan uppi höfð. Fánaberi er Benedikt Antonsson, Hermann Ragnar stjómar fylkingunni og
harmonikuleikari er Eiríkur Ásgeirsson.
til að skoða sig um á laugardag.
Dvalið var í tjaldbúðum við
Svartá. Var meðfram reynt að
gera förina sem ánægjulegasta,
ekki sízt fyrir unglingana og
tóku ýmsir Baldursfélagar að sér
að halda uppi skemmtun. Lögðu
þar fram krafta sína Hermann
Ragnar Stefánsson danskennari,
Benedikt Antonsson viðskipta-
fræðingur, Eiríkur Ásgeirsson
forstjóri strætisvagnanna og
fleiri, en veg og vanda af
Baldursfélagar græða landið
Sáðu og báru á í Hvítarnesi
MEÐLIMIR Lyonsklúbbsins Bald I Staðurinn var einkum valinn i oddvita Biskupslungnamanna er
urs í Reykjavík sýndu um helg- vegna þess hve mikill uppblást- eiga þarna afréttarland, og tóku
ina það lofsverða framtak að ur er þar. Var leitað til Skúla þeir þessari málaleitan fegins-
leggja hönd á plóginn við að | Gunnlaugssonar í Bræðratungu, I
hefta fok og varna uppblæstri.
Fyrir áeggjan Gunnars Friðriks-
sonar, framkvæmdastjóra, efndu
þeir til ferðar í Hvítámes
og sáðu þar grasfræi í land-
spildu og báru á hana. Ætla
þeir sér að haida því starfi
áfram að græða landið þarna
eftir því sem árin Xíða.
1 ferðinni voru 50 manns, Ly-
onsfélagar með stálpuð börn sín
og unglinga. Var markmiðið
jafnframt að opna augu unga
fólksins fyrir því vandamáli, sem
uppblásturinn er, og hvetja þá
til að taka þátt í uppgræðslu-
starfinu, þar sem slíkt er þarft
og hollt verkefni íyrir íslenzkt
æskufólk.
Tekið var fyrir 2% hektara
svæði í krikanum milli Svartár
og Hvítárvatns, en þar eru gróð-
urtorfur að fjúka. Var reynt að
styrkja þann gróður, sem fyrir
er á staðnum og sá til nýs gróð-
urs í melholt. Sáð var mismun-
andi grastegundum og áburður
borinn á. Dr. Sturla Friðriksson
er einn af meðlimum klúbbsins,
svo hæg voru heimatökin með
að fá sérfræðingsaðstoð við val
á grastegundum, áburði og svæði,
til að sá í.
• Hvað er hrein
íslenzka ?
Sveinn Sveinsson skrifar:
„Kæri Velvakandi!
Mjög er ánægjulegt að sjá
hinn glögga skilning almenn-
ings á nauðsyn þess að halda
íslenzikri tungu í hinu forna
horfi, (sbr. grein B. í Velvak-
anda 9. þm.).
Tími er til kominn, a'ð við
hreinsum öll erlend orðskripi
úr íslenzikri tungu Til dæmis
má taka orðin prestur o»g
kirkja, sem eru grískar afbak-
anir, sem hafa sært máltilfinn-
ingu sannra íslendinga um
aidaraðir. Þyrftu þau að hverfa
úr málinu. T.d. væri réttara að
segja: Goðinn Jakob Jónsson
heldur guðsþjónustu (blótar) í
Hallgrímshofi. Að visu eru
nöfnin Jakob og Jón afbökuð
hebreska og hvimleið í máli
voru, enda skilst mér að ís-
lenzkir borgarar megi ekki
lögum samkvæmt heita ertlend-
um nöfnum.
Daglega' heyrist í útvarpi,
blöðum og mæltu máli erlend-
ar afbakanir, sem jafnvel há-
menntaðir norrænufræ’ðingar
nota. Sýni ég hér nokkur
dæmi:
Spila, lágþýzk afbökun. (Eigi
er sögnin að leika betri, látína
laicus).
Sekúnda og mínúta, latnesk
lánsorð.
Dans, afbötkuð franska.
Kurteisi, afbökuð franska,
Stígvél, lágþýzk afbökun.
Tóbak, úr in-díánamáli.
Kaffi, arabiska.
Próf, latína (probare).
Regla, latina (regula).
Klukka, sennilega keltneska.
Herra og frú, lágþýzk afbök-
un.
Reykjavík, í sólmánuði 1965,
Sveinn Sveinsson.“
• Torg er líka tökuorð
Velvakandi getur bætt því
við, að orðið ,,torg“, sem „B.“
vildi taka upp fyrir hið ljóta
orð „plan“, mun vera' æva-
fornt tökuorð úr rússnesku, svo
áð þeir, sem vilja hreinsa mál-
ið algerlega af orðum erlends
uppruna, mega gæta sín, þegar
þeir vísa veginn að betri orð-
um, Þá var „B.“ heldur ekki
öruggari íslenzkumaður en svo,
að Velvakandi þurfti að hnika
orðalagi dálítið til, áður en
bréfið var sent prenturum í
hendur. T.d. sagði hann „mað-
ur sér“, e'ða eitthvað á þá leið;
þ.e. hann notaði orðið „maður'*
í sams konar fomafnsmenkingu
og Danir og Þjóðverjar nota
orðið „man“, og hefur slíkt allt
af þótt vond íslenzka. — En að
öllu gamni slepptu, þá er
„plan“ heldur ljótt og óþarft
or’ð, enda er notkun þess ekki
mikil og mun fára minnkandi.
Hér í Reykjavík er helzt talað
um „Hótel-fslandsplanið“ og
planið hjá Bllingsén og pylsu-
sölunni. í Hafnarfirði mun til
heilt torg, sem heitir Thorsol-
an. í þessum tilvikum er nán-
ast um örnefni að ræða. Svo
er talað um síldarplan, og mun
það að öllum líkindum verða
lífseigt orð, — hvað svo sem
málhreingerningamenn plan-
leggja.
Svo áð allir fái nú sitt, þá
mundi „leika“ fremur mega
rekja til gríska orðsins „laikos**
(af laos, þ.e. lýður), en ei
til vill um orðið „laicus" í mið-
aldalatínu, og „klukka“ er úr
miðaldalatínu „clocca", þótt til
sé í írsku og gelísku „clog“,
sem einnig er dregið af
„clocca.“
Nýtt símanúmer:
38820
BRÆÐURNIR ORMSSON h.f.
Vesturgötu 3. — Lágmúla 9.