Morgunblaðið - 24.04.1966, Qupperneq 16

16
MORCU N B LAÐIÐ
Sunnudgaur 24. apríl 1966

Útgeíandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstj'órnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 95.00
1 lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
FUNDIR
BORGARSTJÓRA
¥ dag hefst í veitingahúsinu^
Lídó fyrsti fundurinn af
sex, sem Geir Hallgrímsson,
borgarstjóri, hefur boðað til
með fbúum Reykjavíkur, og
standa munu næstu sex daga.
Þessir hverfafundir eru al-
gjör nýjung, en með þeim
vill borgarstjóri fá tækifæri
til að kynna Reykvíkingum
betur framkvæmdir borgar-
.. innar og störf borgarstjórnar-
innar á liðnu kjörtímabili,
jafnframt því sem hann á
þess kost á þessum fundum að
heyra sjónarmið Reykvíkinga
og íbúa hinna einstöku hverfa
til hinna margvíslegu mál-
efna og vandamála, sem upp
koma í stjórn Reykjavíkur-
borgar.
Fundir þessir hafa þegar
vakið mikla athygli, og eng-
inn vafi er á því, að þessi við-
leitni borgarstjóra til þess að
skapa nánara samband milli
þeirra, sem með stjórn borg-
arinnar fara og borgarbúa
hefur mælzt mjög vel fyrir.
f»ví miður hefur það reynzt
svo hér á landi að þeir, sem
kjörnir hafa verið til trúnað-
arstarfa í sveitarstjórnum eða
_til landsstjórnar hafa ekki
verið í nægilega nánu sam-
bandi við fólkið í landinu.
Það er til mikils skaða, og
þess vegna ber að fagna þeirri
nýjung, sem Geir Hallgríms-
son, borgarstjóri, hefur fitjað
upp á með þessum fundar-
höldum, og vafalaust mun
brjóta blað í samskiptum
fólksins í landinu og þeirra
manna, sem það hverju sinni
felur trúnaðarstörf á hendur.
Á fundum þessum getur
hver og einn staðið upp og
beint fyrirspurnum til borg-
arstjóra um hver þau mál
sem honum sýnist, hvort sem
þau varða hagsmunamál ein-
stakra hverfa eða Reykjavík-
urborgar í heild. Þannig fá
Reykvíkingar í lok þessa kjör
tímabils borgarstjórnar tæki-
færi til að spyrja í þaula þann
mann, sem þeir hafa falið for-
ustu sinna mála og vissulega
eiga forustumenn í stjórnmál
um að vera reiðubúnir til
þess að leggja verk sín á
þennan hátt undir mat og
dóm fólksins.
Morgunblaðið fagnar frum
kvæði borgarstjóra að þessum
fundarhöldum, og vill hvetja
alla Reykvíkinga til þess að
fjölmenan á þessa fundi og
beina fyrirspurnum til Geirs
Hallgrímssonar um hver þau
máiefni hverfa eða borgar,
sem þú fýsir.
HARÐUR DÓMUR
UM EIGIN
FLOKKSMENN
P'ramsóknarblaðið ræðir ál-
málið enn í forustugrein
í gær, og segir að „með því
að beita handjárnum með
meiri hörku en áður þekkist í
þingsögunni“ hafi ríkisstjórn
inni „tekizt“ að fella dagskrár
tillögu Framsóknarmanna við
aðra umræðu álmálsins í
Neðri deild! Það er óneitan-
lega broslegt að sjá slík skrif
í málgagni Framsóknarflokks
ins. Öllum er kunnugt að
fullur stuðningur hefur verið
meðal þingmanna stjórnar-
flokkanna við álfrumvarpið,
en hins vegar varð Eysteinn
Jónsson að beita mikilli
hörku og „handjárnum“ til
þess að neyða sjö þingmenn
Framsóknarflokksins á sínum
tíma til þess að samþykkja
afturhaldsafstöðu hans til
þess. Tveir þessara sjö þing-
manna hafa nú brotið af sér
handjárnin, en á það minnist
Framsóknarblaðið ekki í fyrr
nefndri forustugrein.
Síðan segir Framsóknar-
blaðið:
„Undir þessum kringum-
stæðum er það gerræðis-
fyllsta ofríki, að ríkisstjórn-
in beiti handjárnum til að
knýja fram með örlitlum
þingmeirihluta eitt mesta
stórmál, sem hefur komið
fyrir þingið...Slík máls-
meðferð sýnir fyllstu lítils-
virðingu á lýðræðinu og er
ofbeldisverknaður af verstu
tegund.“
Þetta er harður dómur,
ekki sízt yfir Framsóknar-
þingmönnunum tveimur,
sem raunverulega lýstu yfir
fylgi sínu við álsamningana á
Alþingi síðastliðinn miðviku-
dag, og lýstu andúð sinni á
afstöðu Framsóknarflokksins
til þess, með því að sitja hjá
við atkvæðagreiðslu. Ef
marka má orð Tímans eru
þessir tveir þingmenn orðnir
félegt fyrirbæri í augum
flokksmanna sinna.

UTAN ÚR HEIMI
Síðasti sjdræninginn
Felix Luckner fallinn í valinn
ÞEGAR þeir sem nú eru
menn komnir á miðjan aldur
voru bara strákar í skóla,
heyrffu þeir marga söguna af
„Sædjöflinum“ sem kallaður
var, þýzkum greifa í þjón-
ustu sjóhers hans hátignar
Vilhjálms keisara, sem fór
með skipi sínu um höfin og
vann landi sínu frækilega í
heimsstyrjöldinni fyrri. Eng-
inn maður týndi þó nokkru
sinni lífi af hans völdum í
stríðinu og engir fangar áttu
betri vist en áhafnir skipa
þeirra sem „Sædjöfullinn“
tók herskildi, og allur var
maðurinn þannig í hátt að
frásagnarvert var. Og því
segjum við frá honum nú, að
fyrir nokkru bar að andlát
þessa kappa í Málmey í Sví-
þjóð á 86. aldursári.
„Sædjöfullinn" hét réttu
nafni Felix Lúckner. Hann
var greifi að tign og góðrar
ættar en var snemma ódæll
nokkuð og einþykkur og
hljópst á brott að heiman 13
ára gamall og réði sig messa-
dreng á rússnesku seglskipi.
Síðan flæktist hann víða og
var við margan starfann rið-
inn, veiddi kengúrur í Ástra-
líu, gekk í mexikanska her-
inn og Hjálpræðisherinn,
stundaði hnefaleika og glímu
og siglingar alltaf öðru hvoru
og sitthvað fleira sem við
kunnum ekki hér frá að
ségja. Loks gafst honum
Felix Lúckner, „Sædjöfull-
inn“ hlaðinn heiðursmerkjum
fyrir framgöngu sína í stríð-
tækifæri til þess að taka sigl-
ingapróf og var kjörinn til
að vera skipstjóri á „Hafern-
inum“, af því han-n kunni
manna bezt með slík skip að
fara, þeirra er völ var á.
„Haförninn“, hið sögu-
fræga skip Lúckners, var
ekki síður merkilegt en skip-
stjóri þess. >að var upphaf-
lega bandarískt, þrísigld
skonnorta og öll hin ásjáleg-
asta, sem Þjóðverjar náðu á
sitt vald og létu breyta í
Hamborg svo að ofanþilja
leit hún út eins og friðsam-
legt norskt kaupfar, neðan-
þilja var ailt þýakt og her-
mannlega búið sem von var.
Lúcknes hafði þann hátt á
við töku óvinaskipa, yfirleitt
brezkra eða franskra flutn-
ingaskipa, að hann sigldi
„Haferninum“ í átt til þeirra
og hafði uppi merkjafána að
spyrja hvað tímanum liði eða
einhvers ámóta. Skipstjórar
hinna skipanna hægðu þá
oftast ferðina og uggðu ekki
að sér þar sem norski fán-
inn var í mastri „Hafrarnar-
ins" og kannski líka kona á
þilfarinu — því Lúckner
vissi mætavel að norskir skip
stjórar áttu vanda til að hafa
eiginkonur sínar með sér á
langferðum og lét því jafnan
einhvern yngstu háseta sinna
bregða sér í pils og setja upp
hárkollu og villa um fyrir
óvinunum — og bjuggu sig
undir að svara. En er skipin
voru nógu nærri var norska
fánanum rennt niður úr
mastri Hafarnarins og hinn
þýzki dreginn að hún, hluta
af borðstokknum hleypt nið-
ur svo skein í fallbyssu og
annan vopnabúnað og merkja
fánar skiptu yfir í „Leggist
að eða við skjótum"!
Síðan var skipstjóri óvina-
skipsins og áhöfn hans flutt
yfir í „Haförninn" og skip-
inu sökkt með kurt og pí.
Lúckner greifi vildi ógjarnan
kalla hina herteknu óvini
sína „fanga“, kvað þá aðeins
gesti sína um stundarsakir.
Skipstjórar höfðu ríkmann-
lega klefa út af fyrir sig í
„Skipstjóraklúbbnum" og
voru oft margir saman í góðu
yfirlæti. Viðurgerningur all-
ur um borð í „Haferninum"
var hinn bezti og svo að
mönnum búið að alltaf voru
þar nýjustu dagblöð og tíma-
rit brezk og frönsk og nóg af
plötum að setja á grammófón
inn. Einnig máttu menn fara
frjálsir ferða sinna um skip-
ið að kalla mátti og svo vel
leið flestum „föngum“ Lúck-
ers að þeim var eftirsjá að
„fangavistinni" er henni
lauk.
Einhverju sinni hafði „Sæ-
djöfullinn" komist yfir nokk-
uð á þriðja þúsund kassa af
forláta frönsku kam-pa víni.
Hann veitti gestum sinum af
því oft »g tíðum og bót jafn-
an einni slikri og bíu sterlings
pundum að auk hverjum
„Haförninn", sem sökkti 14 skipum í heimsstyrjöldinni fyrri
án þess nokkur maður týndi lífi.
þeim er fyrstur kæmi auga á
óvinaskip. Sögur segja að
ekki hafi áhöfn „Hafarnar-
ins“ verið ein um að klifra
þar upp í rá og reiða að for-
vitnast um framandskip held
ur hafi háttvirtir „gestir“
Lúckners skipstjóra Uka gert
það óspart sér til dægrastytt-
ingar — eða kannski það hafi
verið kampavínið, sem freisf-
aði.
. Aldrei týndi maður lífi
fyrir tilverknað Lúckners
eða „Hafarnarins“ og tókst
honum þó að ná á sitt vald
og sökkva mesta fjölda óvina
skipa, en öllum á þann hátt
er áður greindi. Einhverju
sinni hafði borið óvenjuvel
í veiði og var orðin þröng á
þingi um borð í „Hafernin-
um“, þar sem fyrir voru 400
sjómenn úr herjum banda-
manna. „Sædjöfullinn“ gerði
sér þá lítið fyrir og hertók
franskt skip sem var á leið
til Brasilíu og setti mennina
um borð í það — en greiddi
þeim fyrst af stakri prúð-
mennsku fullt kaup fyrir all-
an þann tíma sem þeir höfðu
dvalizt um borð í „Hafern-
inum“ og drakk þeim kveðju-
skál í kampavíninu sem áður
gat.
Er þetta varð hafði Lúckn-
er verið mjög athafnasamur,
sökkt 14 skipum á sjö mán-
uðum og vissi að herskip
bandamanna voru á hælun-
um á honum. Hann brá sér
þá suður fyrir Góðravonar-
höfða og út í Kyrrahafið, tók
nokkur bandarísk skip suður
af Hawaii-eyjum en varð
loks að láta í minni pokann
fyrir flóðöldu á Félagseyjum.
Eftir nokkra hrakninga hélt
hann þaðan á opnum báti frá
eyjunni til annarrar og komst
loks til Fiji-eyja, þar sem
Bretar tóku hann höndum.
„Sædjöfullinn“ hefði að vísu
getað neytt aflsmunar til að
komast hjá hahdtöku, en
hann var ekki einkennis-
klæddur og bar því ekki sMkt
við.
En þegar heimsstyrjöld-
inni lauk var líka úti ævin-
týri. Lúckner hélt um heim-
inn þveran og endilangan að
segja frá ferðu-m sínum, en
það var skammgóður vermir.
Hiann v*r hlynnbur HSttter
Framhald á bls. 19