Morgunblaðið - 27.05.1967, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. MAf 1967,
Helgi ívarsson, Stokkseyri:
Unnið að bættum hafnar-
skilyrðum í Stokkseyri
' — f rcð/ oð þar verð/ komið upp niðursuðuverksmidju.
Árið 1966 var hér í Stokkis-
eyrarhreppi ár mikilla fram-
kvæmda. Bar þar hæst lagningu
vatnsveitu um þorpið, en það
mál hefir lengi verið á óskalista
Stokkseyringa. Vatnsleit var
gerð fyrir nokkrum árum og
þá boruð hola ofantil í þorpinu,
sem gefur bæði gott vatn og
fullnægjandi að magni. Á árinu
1965 var svo hafizt handa um
framkvæmdir, byggt dæluhús
yfir vatnsbólið, pantaðar dælur
og fleira. Aðalverkið var svo
framkvæmt á árinu 1966 og voru
þá dælurnar settar niður og lag-
aðar vatnsleiðslur út um þorp-
ið, bæði aðalæð og heimæðar
til 75 húsa og fengu þau vatnið
í des. sl. Er þá eftir að leggja
að tæpum þriðjungi þeirra húsa
sem eru á vatnsveitusvæðinu.
Áætlunargerð og umsjón með
verkinu hefir verkfræðistofa Sig-
urðar Thoroddsen í Reykjavík
haft, en Vélsmiðjan Héðinn ann-
aðist niðursetningu á dælum og
kútum.
Verk þetta mun reynast all-
kostnaðarsamt, kostar nú þegar
rúmlega 2 milljónir króna. Hef-
ur þó gengið betur en menn
þorðu að vona, að koma vatns-
leiðslum út um þorpið, en land
er víða grýtt. Hinsvegar hleyp-
ir það kostnaði fram hve byggð-
in stendur dreift í þorpinu. Mik-
il ánægja ríkir meðal þorpsbúa
yfir þessari framkvæmd og ein-
dreginn áhugi fyrir því að við
hana verði lokið svo fljótt sem
verða má, enda áttu margir við
slæm vatnsból að búa áður.
Hafnarmál.
f>á skal næst vikið hér að hafn-
ermálunum, en þau eru vissulega
mál málanna hér á Stokkseyri,
þar sem tilvera kauptúnsins hef-
ur frá upphafi að mestu byggst
á sjávarafla, en hafnarskilyrði
örðug í meira lagi. Stokkseyring-
ar hafa því um langan aldur haft
mikinn hug á því að umbætur
væru þar á gerðar.
Á árinu 1965 var af Vita- og
hafnarmálaskrifstofunni gerði á-
ætlun um hafnarbætur á Stokkis-
eyri. >ar er gert ráð fyrir mikl-
um dýpkunum á allri sdglinga-
leiðinni utan frá brimgarði og
inn að bryggju, þannig að dýpi
verði þar hvergi undir 2% metra
um meðal stórstraumsfjöru og að
auki er gert ráð fyrir lengingu
bryggjunnar um 40 metra. Kostn-
aður við framkvæmd þessa er
áætlaður 21,7 millj. kr., miðað
við verðlag ánsdns 1965.
Vinna samkvæmt áætlun þess-
ari hófst s.l. sumar, er bryggj-
an var lengd um 13% metra og
var verkið framkvæmt með þeim
hætti að fyrst voru steyptir vegg-
ir bryggjunnar, hún svo fyllt
með grjóti og að lokum steypt
gólf yfir. Síðan voru dýpkanir
gerðar með framlengingu bryggj-
unnar. Framkvæmd þessi kostaði
rúmlega 1% millj. króna. Það
er fyrst nú hin allra síðustu ár
sem veitt hefur verið fé á fjár-
lögum til hafnarbóta á Stokks-
eyri, nokkuð í líkingu við aðra
sambærilega staði og skulu þeir
er málum ráða á Alþingi fluttar
þakkir fyrir hinar auknu fjár-
veitingar.
Atvinnulíf.
Á árinu voru gerðir út frá
Stokkseyri 4 vélbátar og sá
fimmti nokkurn hluta ársins.
Afli bátanna var lagður upp til
vinnslu hjá Hraðfrystihúsi
Stokkseyrar hf., en það fyrirtæki
er nálega eini vinnuveitandinn
hér á staðnum og því ásiamt bát-
unum algjör undirstaða atvinnu-
lífsins í þorpinu. Má getá þess
að það greiddi fjrrir hráefni á
sl. ári 11,1 millj. króna og í
vinnulaun til starfsfólks 5,75
millj. króna.
Hraðfrystihús Stokkseyrar hf.
hefir nú starfað um 3 ár í nýjum
húsakynnum. Framkvæmdaistjóri
þess er Vigfús Þórðarson. Unnið
hefir verið að því að undan-
förnu að búa frystihúsið nauð-
synlegustu tækjum, og hefur það
nú m. a. eignast hausingavél og
flatningsvél, en skortur er á
mönnum til þesisara verka ef
mikið berst að af fiski, en
áætlað er að vélar þessar vinni
um það bil 10 manna verk. Að
auki er talið að þær gefi 4—5%
betri nýtingu á hráefni heldur
en í handvinnu, takist vel um
stillingu þeirra.
Landbúnaður hefur frá upp-
hafi verið önnur aðalatvinnu-
grein hreppsbúa, og er nú búið
á milli 15 og 20 sveitabæjum í
hreppnum utan kauptúnsins,
auk þesB sem íbúar þess hafa
jafnan átt allmargt búfjár, ein-
kum sauðfé, en kúabúskapur hef-
ur dregizt þar mjög saman.
Mönnum hefir lengi þótt að
mein hve atvinnulíf hér á
Stokkseyri er einhæft og árstíða-
bundið. Hefir því oft verið um
það rætt með hverjum hætti það
gæti orðið fjölbreyttara. Af þess-
um ástæðum hófst á sl. ári at-
hugun á því hvort mögulegt væri
að koma upp og reka á Stokks-
eyri niðursuðuverksmiðju. A5
forgöngu hreppsnefndar var kos-
in 3ja manna nefnd sem falið
var að anna'St þessar athuganir
og hefir verið henni til ráðu-
neytis í þessum málum Jón Jóns-
son niðursuðufræðingur frá
Reykjavík, en hann hefir ný-
lega lokið nánti í Noregi í þess-
um fræðum, Að dómi hans er
grundvöllur fyrir rekstri slíks
fyrirtækis á Stokkseyri, er
myndi vinna bæði úr landbún-
aðar- og sjávarafurðum og fram-
leiða að verulegu leyti fyrir inn-
anlandsmarkað. Nefndin er nú
að kanna möguleika á söfnun
hlutafjár, bæði innan hrepps og
utan.
Þá má að lokum geta þess að
þægindi og tækninýjungar nú-
tímans koma hver af annarri
inn í líf fólksins. I september
S'l. var símakerfi kauptúns'ins
tengt við hið sjálfvirka síma-
kerfi landsins en dragast mun
nokkuð að hinn sjálfvirki sími
nái einnig til sveitabæjanna, en
þeir njóta á meðan afgreiðslu
frá símstöðinni á Selfossi. Og
í vetur kom svo sjónvarpið með
fræðslu og skemmtan inn á hvert
heimilið af öðru, en það er tækni
sem á eftir að hafa mikil áhrif á
líf fólksins.
Frá Stokkseyri.
- ÓLI
Framhald af bls. 16.
hygli vekur. Bygging hans
hófst 1963 og standa nú von-
ir til, að skólinn geti flutt í
húsnæðið í hauat. Nýlega var
veitt heimild til allt að
tveggja milljóna króna fyrir-
framgreiðslu úr ríkissjóði til
þess að ljúka þeim áfanga,
sem nú er unnið að. Um
seinustu áramót kostaði verk-
ið kr. 7.135.812,18.
r Þegar þessum áfanga lýkur
batnar starfsaðstaða skólans
til mikilla muna.
j
Þjónustubær í dag
I Selfoss er að ýmsu leyti höf-
uðstaður á suðurláglendinu.
Eins og aðrir slíkir hefur
hann þegið stýrk sinn að
miklu leyti úr næsta nágrenni.
Atvinnuháttum íbúanna má
[ skipta í þrjá meginþætti. Ali-
ir bera þeir það með sér, að
hin eiginlega verðmætasköp-
un fer fyrst og fremst fram
í framleiðsluhéraðinu — hinu
víðlenda landbúnaðarhéraði,
en ekki á Selfossi. Fyrst ber
að nefna verzlunina. Þar
starfa tvö kaupfélög og 15—20
einkaverzlanir ýmiss konar.
Seinustu árin hafa sérverzl-
anir verið að hasla sér völl.
í annan stað ber að nefna iðn-
aðinn. Annars vegar mjólkur-
iðnaðinn, sem er þorpsstólpi
frá fyrstu tíð og hinsvegar
byggingariðnaðinn, sem mjög
hefur eflzt undanfarin ár.
Þannig má nefna, að þrjú
meiri háttar trésmiðaverk-
stæði risu af grunni á Selfossi
á síðastliðnu ári. í þriðja lagi
eru önnur þjónustustörf, svo
sem opinber þjónusta- og við-
gerðarþjónusta ýmiss konar
og ekki sízt flutningaþjónusta.
Selfoss er því sannkallaður
þjónustubær í dag.
- GRÍMUR
Framhald af bls. 16.
bændanna í héraðinu. Vinnsla
landbúnaðarafurða á vegum
samvinnufélaganna hlýtur að
verða mun meiri í landinu en
hún er nú. Að því ber að
stefna, að framleiðsluvörur
Sunnlenzkra bænda, svo sem
grænmeti, mjólkur- og kjöt-
vörur o.fl., verði fullunnar
heimafyrir og sendar í neyt-
endaumbúðum á markaðinn.
Vinnustöðvar til þeirra hluta
væru hvergi betur staðsettar
en á Selfossi.
Verzlanir eru margar á Sel-
fos'si, enda er staðurinn vel í
sveit settur til hvers konar
viðskipta. Öruggt er, að verzl-
unum á eflaust eftir að fjölga
mjög á næ.stunni, en sú hef-
ur orðið raunin í flestum
kaupstöðum landsins og í
mörgum kauptúnanna. Við-
skipti við sveitirnar í Arnes-
sýslu eru mikill þáttur í verzl-
uninni á Selfossi, og tvær
verzlanir þar eru að veru-
legum hluta eign bændanna í
sýslunni.
Landsbanki fslands hefur
starfrækt útibú á Selfossi um
nærri fimmtíu ára skeið.
Þangað hafa valizt til forstöðu
hinir ágætustu menn. Núver-
andi útibússtjóri, Einar Páls-
son, hefur gegnt starfinu í
meira en 30 ár, við miklar og
verðskuldaðar vinsældir. Er
útibúið fyrir löngu síðan orð-
in allöflug stofnun, sem kom-
ið hefur Selfossbúum og öðr-
um Sunnlendingum að miklu
gagni, og hefur mjög greitt
fyrir öllu viðskipta- og at-
hafnalífi í héraðinu. í mörg-
um bæjum um land allt eru
komin útibú frá fleirum en
einum banka, og því er lík-
legt, að innan tíðar verði
starfrækt bankaútibú á Sel-
fossi frá fleiri bönkum en
Landsbankanum.
Selfoss hefur mjög góð skil-
yrði til þess að verða mikil
samgöngumiðstöð, og kaup-
túnið er raunar þegar orðið
það. Sú þróun hlýtur að halda
áfram í vaxandi mæli, enda
fylgja auknum viðskiptum
mjög auknir flutningar og
ferðalög.
Að síðustu er rétt að nefnia
eitt atriði, sem flestum ætti
að vera ljóst, en mér virðist
þó rétt að minnast á: Enginn
efi er á því, að Selfos/s á eftir
að vaxa mjög mikið. Hér sfcal
engu spáð um það, hver íbúa-
talan verður orðin að t. d. tíu
árum liðnum. En fullyrða má,
að á því tímabili mun íbúum
fjölga geysimikið. Skipulag
staðarins og framkvæmdir
þurfa að miðast við mikla og
ört vaxandi byggð.
Austurvegur á Selfossi