Morgunblaðið - 23.09.1967, Síða 11
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. SEPT. 1%7
11
Hurðarskjöldurinn frá Hjallakirkju í Ölfusi.
Hurðsírskjöldur
irá CSiailcikzrlciu
Unga kirkjan
Sálmar og messuskrá
UM langan aldur var í kirkju-
hurðinni að Hjalla í Ölfusi hurð-
arhringur úr kopar. Var hann
festur í gegnum skjöld þann, sem
meðfylgjandi mynd sýnir.
Skjöldurinn er úr kopar,
skreyttur rósum og grafinn á
hann í hring biblíutexti með
fögru settletri, valinn úr 95.
sálmi Davíðs, 6. versi, orðréttur
úr Guðbrandsbiblíu. Með nútíma
stafsetningu er hann þannig:
Komið, látum oss tilbiðja og nið-
urkrjúpa og framfalla fyrir þann
Drottinn, sem oss hefur gjört.
Steingrímur biskup Jónsson
visíteraði Hjallakirkju sumarið
1829 og lýsti kirkjunni allítar-
lega af sinni vana nákvæmni.
Um hurðina sjálfa og það, sem
henni fylgir segir hann þetta:
„Kirkjuhurðin er listuð með hol-
skrá, lykli með koparhaldi, hring
af kopar í fæti af sama og skjöld
af sama, grafið með letri og
fangamarki Ao. 1797.“
Þarna var Steingrímur biskup
að lýsa þeim sama skildi, sem
myndin hér er af. Ártalið og
fangamarkið hefur verið grafið
á sjálfan hringinn (handfangið),
en ekki getur biskup þess, hvers
fangamark sé á hríngnum. Samt
vill svo vel til, a'ð það má vita
með nokkurn veginn fullri vissu,
að það hefur verið fangamark
Páls Jónssonar klausturhaldara,
síðast á Elliðavatni (f. 1737; d.
1819). Um skeið átti hann Hjalla
í Ölfusi og lét þá byggja þar
vandaða kirkju rétt fyrir alda-
mótin 1800, eða árið 1797. Predik
unarstóllinn, sem er þar í kirkj-
unni enn í dag, er merktur Páli
klausturshaldara og á hann letr-
að: „Hefur látið gjöra klausturs-
haldari Páll Jónsson 1797.“ Þá
var á altarishurðinni fagurlega
skorinn og málaður skjöldur úr
tré með bundnu fangamarki Páls
Jónssonar.
Kirkja sú, er Páll klausturs-
haldari lét reisa, var síðasta torf-
kirkjan á Hjalla (með hlö'ðnum
veggjum, torfþaki og timbur
stöfnum). Hún stóð lítið breytt
fram til 1854, en var þá tekin of-
an og reist timburkirkja, sem
var fullgerð 1855, Hún stóð fram
til 1928, var þá rifin og byggð
steinkirkja sú sem nú stendur
þar. Hringurinn og skjöldurinn
voru þá enn í kirkjuhurðinni. En
fyrir hirðuleysi og vangá glatað-
ist hvoru tveggja.
Nokkrum árum síðar kom þó
skjöldurinn fram og var bjargað
fyrir glöggskyggni athuguls
manns úr Hjalla-kirkjusókn. En
hringurinn hafði þá orðið við-
skila við skjöldinn og er nú ekki
vitað, hvað um hann hefur orðið.
Ef einhver sá, sem línur þess-
ar les, gæti gefið einhverjar upp-
lýsingar um þennan gamla og
glataða hurðarhring, er hann vin
samlega beðinn að hafa samband
við undirritaðan.
Skúli Helgason,
Óðinsgötu 26, Rvk
Sími 15746.
ÞETTA er lítil og mjöig snot-
ur bók, sem æskiulý ðssamba nd
kirkjunn'ar í Hólastifti hefur
nýlega gefið út. Ætluð er hún
aðallega æskulýðnium. Prestarn
ir sr. Hjalti Guðmunidssoni o>g
sr. Pétur Sigurgeirsslon sáiu að
mestu leyti um efnisvalið, sem
ekki hefur veri-ð vandalaust,
því bæði enu barn'a- og aesku-
lýðS'Sálmar af fremur skornum
skiammti oig öll oklkar sálma-
gerð mjög misjöfn, Margir eru
þó sálmarmir í s’álmabólkum
okkar prýðilegir, sumir smilld.
Aðrir góðir en þó gallaðir,
sáunid'um of mikið af guðfræði'
í þeirn. Sumt er hálfgert hnioð,
sem maetti leggja til hliðar.
Flestir eru höfundarnir í
þessari nýju bók kunnir, siumir
alkunnir, eins oig t.d. Hallgrim
ur Pétursson, Matthías Joohumsi-
so'rt, Valdimar Briem, Davíð
Stefánisson (þýðing), Friðrik
Friðriksson, Stein'grímiur Thor-
steinsson (þýðing), svo að
no.kkrir séu nefnidir.
Sálmunum er skipt í 5 flokka.
1. Sálrnar og lofsöngvar. 2.
Funidasön'gvar. 3. Ættjarðar-
söngvar. 4. Söngvar í sumarbúð
uim oig við varðelda. 5. Nokkrir
erlendir sönigvar. Eitt er mjög
í frásiögur faera'nidi, að allar nót
urna í bókinni hefur séra Frð-
rik A. Friðriksson, sá ágæti
sniilliingur', handskrifað, og er
það snill'darverk. Þess skal svo
getið hér um leið, að árið 19i54
gaf Kirkjukór Húsavíkur og
Karlakórinn Þrymur, sama
stað, út S'ruoturt safn af kórlög-
um, reyndair ékki nema 14 blað
sdður í stóru broti. Sú bók er
ei'gulag. Þar hefur sr. Friðrik
A. Friðrilksson eininig skritfað
allar nóturnar, listaverk. Text-
ana hetfur hann sömuleiðis
frumsamið eða þýtt. Þar er m,
•a. hinin alkunni söngur „Vakma
Dísa“. Um þessi kórlög hefur
verið ótrúlega hl'jótt: oig myndi
þó mangur vilja eiga það kver.
Forsíðu þess hefur séra Friðrik
eininig skreytt með handbragði
sínu.
Víkjum nú aftur að.nýju bók
inni. Hú hetfst á Ávtaírpsorði
bisikups her-ra Sigurbjörns Ein-
arsisonar, og er á þessa leið:
„Ég heilsa þessari bók með
gleöi um leið og hún er búin
til farar sinnar á vit ungs
fólbs á íslandi.
Bók af hennar tagi hefur
vantað.
Það er þafckar vert, að Æsiku
lýðssamband kirkjunnar í Hóla
stiifti skiyldi taka sig fram um
að bæta úr þeirri vöntun.
Ég vil í nafni kirkjunnar
þakka þá framtakssemi, votta
þeim þökk, sem höfðu forgöngu
um þetta og hinum öðrum, sem
hafa lagt góða hönd að verki og
viljað stuðla að því, að bókin
yrði sem bezt úr garði búin,
innra og ytra.
Hylli Guðs sé með henni. Heilög
gleði fylgi henni.
Hljóti þeir, sem njóta".
Þetta var ávarpsorð biskups.
Lítill 'sálmur eftir sér Jóhann-
es Pálmason hefst þannig:
Vökum og biðjum.
Bænamál hljótt
blikar sem geisli’
um koldimma nótt,
öryggi veitir,
fögnuð og frið,
Fóður á hæðum
tengir oss við.
Sálmur eftir sér Helga Sveins-
son hefst á þessa leið:
Vak yfir veraldar löndum.
Vernda hvern jarðneskan gest.
Gimsteina’ úr guðlegum höndum
geyma lát þú okkur bezt.
Höfundur himna,
helga þú sérhverja tíð.
Blessa þú blóm
vorrar jarðar,
blessa þú æskunnar lýð.
Vafalaust mun „Unga kirkjanh
slá á ómþíða strengi í hjörtum
æskumanna þjóðarinnar og eiga
sinn þátt í.að gera þá sem þezta,
borgara landsins.
Pétur Sigurðsson.
Landsþing bifreiðaeig-
enda haldið í Borgarnesi
FÉLAGSFORMI Félags ísl. bif-
reiðaeigenda hefur nú verið
breytt. Var tekin ákvörðun um
það á aðalfundi FÍB er haldinn
var í vetur, að félagið skyldi
verða samband bifreiðaeigenda á
öllu landinu. Er íslandi skipt nið
ur í sex umdæmi og kýs hvert
umdæmi fulltrúa á landsþing,
sem hefur síðan æðsta vald i
málefnum sambandsins. Fyrsta
landsþingið verður haldið 23. og
24. sept., og hefur FÍB sent út
eftirfarandi fréttatilkynningu
um þingið:
1. la.nidsþing Félagls islenzkria
bifreiðaeigienda verður haldið í
Borgarnesi daigania 23. og 24.
september'. 112 fuililtrúar og um-
boðsmenn úr öllum kjördæmum
laindsins munu sitja þingið.
Segja má, að þetta landisþing
martbi tímamót í sögu FÍB. Aðaí-
fund.ur FÍB, 28. febmar 1967,
samþykkti þá breytingu á lögum
FÍB, að félagið skyldi verðai sam-
hand bifreiðaeigendia á öllu
liandinu, og landsþing skyldi hatfa
æðsta vald í máLefnum félagsins.
íslandi er akipt niður í sex um-
dæmi og kjnása þau fuilltrúa til
þingsins.
Aðalmál 1. landsþings FÍB
verða vegamálin, og verður um-
ræðum uim þau sikipt í þrjá aðai-
þætti. Kjar.tan Jóihannsson, lækn
ir, flytur fra.msöguerindi um
fjármál vegaframkvæmda, Hauk
ur Pétursson, verkfræðingur,
ræðir tæknileg atriði vegagerðar
og Garðar Sigurgeinsson, við-
skiptaifræðingur, flytur framsögu
erindi, sem hann metfnir: „Mest
aðka.liandi framkvæmdir í vega-
málum“. Önnur aðalmál þings-
ins eru: Afnotagjöld útvarpis-
viðtækja, öryggismál, þjónusta
við félagsmenn FÍB og viðsikipta
hömilun á olíuisölu.
Landsþin.gið verður haldið að
Hótel Borgarnesi, og verður það
sett kl. 14.00 á laugardiag af
fraimkvæmdastjóra FÍB, Magnúsi
H. Valdimarssyni, en siðan mun
Arinbjörn Kolbeinsson, læknir,
for.maður fólagsims, flytja ávarp.
Að því loknu munu þingstörf
hefjast: Á laugardagskvöld og
sunnud'agsmorgun mun-u mefndir
starfa, en stefnt er að því, að
land'Siþingin.u ljúki á sunnudag.
íslenzkt tón-
verk í
Hnsselby-höll
Á FUNDI borgarráðs hinn 19.
þ.m. var lagt fram bréf Menm-
imgarimiðstöðvar höfuðborga
Norðurlanda, þar sem tilkynmt
er, að óskað hafi verið etftir tón
verká eftir Þorkel Siigur'björns-
son til flutningS' í Hasselby-höll-
inni í sambandi við norræna
tónlistarhátíð í Stokkhóimi í
september 1968.
Atvinna
Stúlka óskast til að vinna við bókhald, skýrslu-
gerðir o.þ.h. hálfan eða allan daginn. — Umsóknir
með upplýsingum um aldur, menntun og fyrri
störf sendist afgr. Morgunbl. merktar „Skrifstofu-
stúlka — 131“.
Nauðungariippboð
Eftir kröfu bæjargjaldkerans í Hafnarfirði, fer
fram nauðungaruppboð við Bílaverkstæði Hafnar-
f jarðar mánudaginn 2. október næstkomandi kl. 14.
Seld verður bifreiðin G-1334, Opel Cadett.
Greiðsla fari fram við hamarshögg.
Bæjarfógetinn í Hafnarfirði,
Sigurður Hallur Stefánsson, ftr.
Nauðungaruppboð
annað og síðasta á hluta í Flókagötu 57, hér í borg,
þingl. eign Péturs Berndsen, fer fram á eigninni
sjálfri mánudaginn 25. sept. 1967 kl. 3.15 síðdegis.
Borgarfógetaembættið í Reykjav.k.
80-120 rúmlesta vélbátur
Útgerðarfyrirtæki á Vestfjörðum óskar eftir 80—
120 rúmlesta vélbát á leigu nú þegar. Möguleikar
á að um kaup á bátnum geti verið að ræða.
Nánari upplýsingar gefur
HAFSTEIN NBALDVINSSON, HRL.
málflutningsskrifstofa,
Austurstræti 18, sími 21735.
sími 3-7908
Skípteini aftient I Austurbæjarbarna-
skólanum stofu No. 23 noröurálmu
laugardag kl. 4—7 e.h. og sunnudag kl. 2—7 e.h.
MALASKOLI
sími 3-7908