Morgunblaðið - 05.09.1969, Qupperneq 14
14
MORGUlSrBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5, SEPTEMBER 1069
TStgefandi H.f. Árvafcur, Reykjavófc.
Fxiamfcvaemdastj óri Karaldur Sveinsaon.
•Ritstjóraí Sigur’Sur Bjarrxason. frá Viguir.
Mattihias Jdhannesslen.
EyjóKur Eonráð Jónsson.
Bitstjómarfulltrúi Þorbjöm GuSimundsson.
Fréttaistjóri Bjtom Jóhannssom
Auglýsihgalsitj’óri Arni Garðar Kristin'sson.
Ritstjórn og afgtreijsla Aðalstræti 6. Sími 10-109.
Auiglýsing'aii? Aðaistræti 6. Sími 22-4-80.
Asfcriftargj ald fcr. 550.00 á xnánuði innarilands.
í lausasjöiu fcr. 10.00 eintakið.
/ LEIT AÐ NÝJUM
LEIÐUM
THuttugasta þing Sambands
ungra Sjálfstæðismanna
hefst á Blönduósi í dag og
sækja það imgir Sjálfstæðis-
menn úr öllum landshlutum.
— Þinghalds fjölmennustu
sitjórnmálasamtaka ungs fólks
er jafnan beðið með nokkurri
eftirvæntingu, enda spegla
umræður og ályktanir Sam-
bandsþinga ungra Sjálfstæð-
ismanna viðhorf mikils hluta
æskufólks til þjóðmálanna og
s t j órnm álab arát tunnar.
Síðustu misseri hefur gætt
mikilla hreyfingu í röðum
æskumanna. Komið hafa
fram sterkar kröfur um auk-
in áhrif yngri kymslóðarinn-
ar í stjórnmálastarfinu og
hörð gagnrýni á skipan mála
í okkar þjóðfélagi. En jafn-
framt hefur einnig orðið vart
andstöðu í röðum ymgra fólks
gegm þeim sjónarmiðum, sem
sett hafa verið frarn í þess
mafni í umræðum um þessi
mál undanfarna mánuði. Síð-
asta dæmi um það er eftir-
tektarverð ræða, sem ungur
maður á Sauðárkróki, Sigurð
ur Jómsson, flutti á héraðs-
móti Sjálfstæðisflokksins fyr-
ir skömmu og birt var í Mbl.
fyrir nokkrum dögum. Þar
kveður við nýjan tón og tek-
ið á málum með öðrum hætti
en tíðkazt hefur af hálfu
ungra manna fram til þessa.
Það sem hér er í rauninni
að gerast, er, að unga fólkið
er í leit að nýjum grund-
velli til þess að byggja á af-
stöðu sína til þjóðmála. Því
hefur enn ekki tekizt að finna
þann grundvöll eða móta sér
skoðun um framtíðarþróun
hins íslenzka þjóðfélags. Hins
vegar er ljóst ,að æskan vill
meiri hreinskiptni í stjóm-
málastarfinu og opnara þjóð-
félag.
Á 20. þingi Sambands
umgra Sjálfstæðismanna
munu vafalaust fara fram
víðtækar umræður um þessi
mál og einnig má gera ráð
fyrir að málefni Sjálfstæðis-
flokksins verði þar mjög á
dagskrá. Mestu skiptir þó að
starfsemi samtaka ungra
Sjálfstæðismanna sjálfra
verði fcekin þar til rækilegrar
umræðu. Hin einstöku fé-
lagssamtök ungra Sjálfstæð-
ismanna, svo og heildarsam-
tökin hafa unnið mikið starf
á undanförnum árum en engu
að síður standa þessir aðilar
nú á nokkrum vegamótum.
Eigi umgir Sjálfstæðismemm
að starfa með vaxandi þrótti
á komandi árum er nauðsyn-
legt að endurmeta ríkjandi
starfsaðferðir.
Þetta verður mikilvægasta
verkefni 20. þimgs Sambands
ungra Sjálfstæðismanna, að
móta framsækna og djarfa
sfcefnu í landsmálum og skipu
lagsmálum samtakanna, sem
jafnframt einkennist af á-
byrgð og hófsemi. í gagnrýni
sinni komast ungir Sjálfstæð-
ismemn ekki hjá því að líta í
eigin barm. í þeirra starfi er
víða pottur brotinn ekki síð-
ur en hjá öðrum. Unga fólkið
í dag er leitandi. Það hefur
lifað mikla breytimgatíma.
Annars vegar blasir við aug-
um hið ótrúlega tækniafrek
manmsins, ferðin til tunglsins,
hins vegar sveltandi böm í
Biafra. Fyrir 3—4 ámm voru
miklir uppgangstímar á Is-
landi, í dag erfiðleikar. Ungir
Sjálfstæðismemn munu ekki
finna svar við öllum þeim
spurningum, sem unga fólkið
leitar svars við. En þeir munu
leggja fram sinn skerf í
þeirri leit.
HERFERÐIN
GEGN DUBCEK
róun mála í Tékkóslóvakíu
frá því innrásin var gerð
í landið fyrir rúmu ári gefur
einkar glögga hugmynd um
vinnubrögð kommúnista. —
Fyrst í stað var engin tilraun
gerð til þess að hrófla við
þeim mönnum, sem skipuðu
æðstu trúnaðarstöður þjóðar-
innar. En þegar hæfilegur
tími var liðinn frá innrásinni
var farið að herða tökin á
tveimur vígstöðvum.
Eftir að nokkmm minni
spámönnum hafði verið vikið
til hliðar, var hafizt handa
um að hrekja Smrkovsky úr
embætti sínu. Með gamal-
kunnum starfsaðferðum tókst
það. Eftir hæfilegt hlé var
röðin komin að Dubcek. Einn
ig hann varð að láfca af em-
bætti sínu, en báðir þessir
menn tóku við nýjum störf-
um, að vísu ekki jafn áhrifa-
miklum og hin fyrri en þó
vemlegum trúnaðarstörfum.
Meðan þessu fór fram var
smátt og srnátt farið að læða
því inn hjá Tékkóslóvökum,
að innrásin hefði ekki verið
innrás heldur hjálp, sem þeir
sjálfir hefðu beðið um. Síðan
fóm að birtast þakkarávörp
til kommúnistaríkjanna fyrir
innrásina og þess verður vafa
laust ekki langt að bíða að sú
sagá verði kennd í skólum
© UTAN l)R HEIMI
Jerúsalem:
Lykillinn að deilumál-
um Austurlanda nær
„Tíu mál fegurðar komu
til heimsins.
Jerúsalem tók níu, og það
sem eftir var heimsins
fékk eitt.
Þið eru tíu mál þjáninga
í heiminum.
Níu í Jerúsalem og eitt
utan hennar.“
Þessi orð eiru in'mrömimið
fyrir ofain ininigamigimn í muin'-
aiðarl'ey sinigjaih æ 1 i í Araba-
hverfi í auistuirhluta Jerúsa-
lem. Feigurðin og þjánin'g-
atrmair ©ru enin hér; óviðnáð-
anileifcinin og sjónhvenfinigainn-
ar, sem liggja að balki, hafa
aildrei verið einis sfcýnair og
síðusitiu daga og vikuir. Frá því
að brumiinn vairð í Aqsa bæna-
húsi Múhameðstrúairmiammia,
eftir óeiirðd'rniar og vedkifölílin,
sem siigldu í kj ölfar hanis í
borginmi, er Jerúsaliem sikyndi
Lega orðinin miðdepillinn í
átökium Araba og ísraiels-
manmia.
Raiumair má segja, að bongim
helga hafi þeigair verið orðin
það. Eimmig miá segja, að lætin
vegma bæmahússbru'mamB hafi
ek'ki ákapað ný viðharf meðal
Araba. Þetta var viisisu'l'ega
ekki í fyrsta sinn, sem ísTiaeÍis
miernn beittu vaitmisslömgum,
hermömraum og vélbyssum í
Arabalhverfum borgarinniar.
Hims vegar hefur bæniaihús-
bruminn enin umdiirstirilkað til-
finniinigar Araba. Þær haf'a
ve'rið aið heita ó'breytitiar frá
1967, þótt mú hafi veirið brugð
ið á þær sviðsijósi. Þetta þýð-
ir, að verði Ástnalium'aðuirinn
Michael Rohen, sem ákærðuir
hefur verið fyrir að leggja
eld að baemahúsimu, dæmdiur
fyrir verikmaið sinn, muni
Arabar veTða vamtrúaðri á
sök hams en Band'aríkjamienn
á sök Lee Harvey Oswald á
morðii Keninedy’s fórseta.
Á-siæð uirmar eru ekki einiunjgis
af trúarrlegum .toga spunnar,
helduir fremur stjórimmálalieg-
um. Það er nœr saimia hvað
ísraielsmienin gera á hinum
hertekmu svæðum; þeiim tekst
aldrei að sammfæra Araiba um
eð þeir vilji þeim vel. Þetta
er 'hörmuil'eg staðreynd.
Er málið óley3an(legt? Ef
tiafcasit rnætti að koma ýrnsum
misdkilni'nigi fyrir kiatifcamief,
þyrflti e'kki endi'lega svo að
vera. En áðuir en sU'íkum mis-
Skilmimgi verður eytt, er mik-
ilsvent að mamn geri sér grein
fyrir því, hvað orðið Jeirúsa-
Lem þýðir í raun og venu. Það
er tilfinimimgaorð, í sjálfu sér
sjónihve'rfimg. Það skapar þær
h.uigmymdir, að þar sé um að
ræða forma borg, uimlulktia
múr, þar sem úir og grúir af
bæmahúsum Gyðiniga og Mú-
ham'eð'strúanmiaimma, kiirkjum
og 'helguim gröfuim — hin ai-
gjörllega heilaiga borg. Bn
þaramig er Jerúsalem eklki.
í raiuin rétitri er um að ræða
þrjá aðgreinda og gjörólika
barganhíiuita.
Vestiu'r.hiluti borgairinnar
hefuir verið ísraelislkur £rá
1948. Þar eru víðátbumilkil
íbúðaihverfi, umferðarmikiar
götuir, háskólahverfi, stjómiar-
byggiragair o. fl. Um þeniman
borgarhluiba er ékki deilt.
Ausitur-Jerúsaliem var aira-
bísk, og er reyndair talin í
itveimur hlu'tum. í fynsta liagi
er þar hin gairrilia bomg, uim-
liukt múrmuim, og iraraain hains
G'rátmiúriimn og aðriir he'ligi-
dómiar Gyðimga, helgir staðir
kriistinima miamma og Múha-
meðístrúanmiararaa, þar á m'eðia.1
Aqsa-bæmiaíb úsið.
Stjórmrnálalega séð hefur
það gífluTilegt mikilvægi að
himn hliuiti arabískiu Jerúsalem
eru lxtsLl íbúð'airhveirfli, hnetim-
leg og failteg. Þar er að fiiníua
t. d. Oliuifj'allið, baink'ama, hin
mítízlkutegu hóbel, fyrrum
stjórn'airbyggimgar Arabahkita
borgariramar (nú alðailstöðvar
ísraielShers í borginind). Bnigir
sórstakir hielgidómiar eru í
þessum borgairhluita, en íbú-
arnir eru airiabískir, og það er
landið, sem bomgarhiLuitöinm
s'Jeradur á, eiranig. Það er af
þessum áatiæðum að reiðin
sýður í Aröbum í þessum
borgarhluifca og gömlu borg-
irani, og hún er náteragd þjóð-
erraissitolti þeirra.
Að lokinini styrjöldimni 1967
rifu ísraelismienn raiður múra
þá, sem deildu bongimnti milli
auisturs og vesturs. Arabar og
Gyðimgar geta þannig farið
fram og aftur milli borigar-
hiuita að vild a.m.k. á svo að
heiba. Gyðimgar geta nú, í
fyrsba simn í tvo áratuigi, kom-
ið til béigra staða sinna svo
sem G'rátmúrsiras — og þefctia
er vis'suilaga spor í framfaira-
átit.
Kortið sýnir Jerúsalein og landamærin milli ísrael og Jórdaníu
eins og þau voru fyrir júnístyrjöldina 1967. Svæðið með
punktunum (t. v.) sýnir íbúðarhverfi ísraelsmanna, strikaða
svæðið íbúðahverfi Arba í austurborginni.
Fyrst eftir að styrjölldinni
lauk 1967 rak forviitná Araiba
til þess að heimisækja vestur-
hluíJa Jerúsaiem. í dag er
maum'aist hægt að sagjia að
raoklkur samskipti eigi sér
stiað milli Araba og íisiraelB-
mainima í bartgirami. Aröbum
félH eklki val í geð það, sem
þeir sáu varðamdi lifraaðair-
hætti ísrtaeilsmamraa. Gamllir
ísra'dl'sm'eran fiara sjáldain til
'gamila borgairhluibaras, enda
þótt þeir tiali fjálgflega um
eima og óskipta borg.
Ýmislegt fl'eira kemiur hér
til. ísraieiMs lög giild'a hór,
enda þótt svo sé eklki á Vest-
urbalkka Jórdan, Þrátit fyrir
áætiiun ísr ael sst j órmair, sem
mifcið var auiglýst, um lieyfi
t'id haind'a Falestímuíbúum um
beirrasóknir yfir vopnialhléslfn-
u'ma, hafla íá sMfc leyfi verið
veitt í ár. Arabiákir iögfræð-
iimgair ihafia 'lagit niðuir sitörf í
miótmælaislkynd við það, sem
Framhald á bls. 13
Tékkóslóvakíu að innrásar-
herjunum hafi verið ákaft
fagnað á götum Prag hinn
21. ágúst 1968.
Nú er runnin upp sú lang-
þráða stund, að óhætfc er tal-
ið að ganga mil'li bols og höf-
uðs á þeim Dubcek og
Smrkovsky. Greinilegt er að
óhróðursherferð er hafin
gegn þeim og hiátindur þeirr-
ar herferðar verða vafalaust
rétfcarhöld yfir þessum tveim-
ur mönnum og fylgismönnum
þeirra. Þá fær æska allra
landa að upplifa Stalínism-
ann í sinni réttu mynd. Það
er ástæða til að vekja athygli
á því að kommúnistar hér á
í'slandi bafa ekfoert haft við
þessi vinnubrögð að athuga.