Morgunblaðið - 18.03.1970, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, MlÐVIKUDiAGUiR 1». MAHZ 1970
Stefnan að minnka barnaheim-
ili og gera þau heimilislegri -
Rætt við Sigurlaugu Bjarnadóttur
Sigurlaug Bjarnadóttir, vara-
íulltrúi Sjálfstæðisflokksins í
borgarstjóm, á sæti í bama-
vemdamefnd og félagsmálaráði
borgarinnar. Þegar við hittum
hana nýlega að máli, barst talið
að baraaheimilum og leikskólum
borgarinnar, og síðan áfram að
öðmm heimilum á vegum borg-
arinnar. Kom þar m.a. fram, að
Sigurlaug er fylgjandi þeirri
stefnu, sem orðin er ofarlega á
baugi, að minnka slíkar stofn-
anir og gera þær þar með heim-
ilislegri. Úr þessu spjalli varð
eftirfarandi viðtal. En Sigur-
laug tók fram, að frá sinni
hendi væri það engin tæmandi
skýrsla, heldur aðeins lauslegt
rabb. Fyrsta spumingin var,
hvað væri nýtt að frétta af
bamaheimilum og leikskólum.
— Nú, ætli það nýjasta sé
ekki dagheimilið og leikskólinn
við Sólheima, sem verið var að
vígja mú fyrir Skömmiu svar-
aði hún. Þar með eru nú í borg-
inni alls 11 leikskólar og 10 dag
heimili. Reynt er að dreifa þeim
sem mest, svo ekkert hverfi
verði afskipt. Þó hefur nú hverf
ið mitt, Laugarneshverfið, af
einhverjum ástæðum orðið á eft
ir hvað leikskóla snertir.
Nokkrar framtakssamar konur
kvörtuðu loks og söfnuðu und-
irskriftum nú í vetur, og mér
sýnist hafa verið brugðið skjótt
við. Búið er að ákveða stað fyr-
ir leikskólann, við Leimlæk, á
lóð Laugalækjarsbóla, og áætl-
að er, að byrjað verði að byggja
hann í haust. Á þessu ári verð-
ur auk þess byrjað á tveimur
öðrum leikskólum, í Fossvogi og
Breiðholtshverfi. Gert er ráð
fyrir, að Breiðholtsheimilið
verði fullbúið á árinu, en hin
ekki.
— Almennt talað, þá er vax-
andi þörf, bæði hér og annars
staðar fyrir dagvistunarstofnan
ir, bæði dagheimili og leikskóla,
segir Sigurlaug ennfremur. Þó
em dálítið skiptar skoðanir um
þetta. Ég held, að ég fari ekki
rangt með, er ég segi, að barna
sálarfræðin í dag sé ekki eins
hlynnt heils dags vistun bama
á slíkum stofmmum, og áður,
fyrir nokkmm árum. Að nú sé
fremur hneigzt að því, að móð-
irin eigi ekki að vera í burtu
frá barninu allan daginn fyrstu
árin. Þamia áttu einmitt leikáteól-
arnir að geta orðið nokkur mála
miðlun. Þar getur barnið verið
hálfan daginn, þar sem það
kynnist félagslegri umgengni
við jafnaldra og lærir ýmislegt,
en dvelur svo á heimili sínu
hálfan daginn. Jafnframt gera
þau móðurinni í mörgum tilvik-
um fært að stunda starf utan
heimilis, þannig að hún þurfi
ekki, meðan á barnauppeldinu
stendur, að slitna alveg úr sam
bandi við sína starfsgrein, sem
hún kannski hefur lagt á sig fyr
ir langt og kostnaðarsamt nám.
Ég er því hlynntari leikskólum.
En dagheimili verða þó auðvit-
að alltaf nauðsynleg, því marg-
ar mæður eru beinlínis knúnar
til að vinna úti allan daginn af
fjárhagsástæðum eða jafnvel af
áhuga á sinni starfsgrein. Ein-
stæðir foreldrar, karlar eða kon
ur ganga að sjálfsögðu fyrir
um rúm á þeim fyrir börn sin.
— Vantar mikið á að hægt sé
að fullnægja þörfinni?
— Samkvæmt könnun, sem
gerð var fyrir 7 árum, var á-
ætlað, að í Reykjavík þyrftu að
vera dagheimili fyrir 810 börn,
10 á hverja 1000 íbúa og leik-
skólar fyrir 1944 börn. Við þá
könnun var höfð hliðsjón af
slíkum könnunum á Norðurlönd
um og hún er sem sagt nokk-
urra ára gömul, svo gera má
ráð fyrir einhverjum breyting-
um. En núna er rúm fyrir 547
börn á dagheimilum og þannig
hægt að mæta % af þörfinni.
Hvað leikskólana snertir, er
þörfinni fullnægt að % sam-
kvæmt þessari könnun, en rúm
er nú fyrir 1130 börn í leik-
skólum borgarinnar. Annars
liggur nú fyrir félagsmálaráði
ný könnun á þörfinni í þessum
efnum, sem miðar einungis við
íslenzkar aðstæður, en bygg-
ir ekki á erlendum könnunum.
Auk þessara dagvistarheimila
eru svo gæzluleikvellir, sem
gegna mikilvægu hlutverki, en
hafa að sjálfsögðu aðeins að-
stöðu til útivistar fyrir börnin.
Ástandið er sesn sagt þannig, að
biðlistar eru bæði á dagheiimM-
um og í leikskólum. En til
skamms tíma höfum við ekki
verið verr sett en nágranna-
þjóðir okkar á Norðurlöndum,
sem við gjarnan miðum við, jafn
vel betur en Norðmenn. En mér
skilst, að síðustu árin hafi Sví-
ar gert stórátak í þessum efn-
um, svo að líklegt er, að nú
séum við komin nokkuð aftur
úr þeim.
— Hvað kostar að hafa barn
á dagheimili?
— Á dagheimili, þar seim börn
in eru frá morgni til klukkan
5 eða 5.30, borga aðstandendur
1800 kr. á mánuði. En borgin
greiðir svo annað eins. Aðstand
endur greiða því aðeins helm-
ing af þvi, sem vistun barnsins
kostar. Kostnaður borgarinnar
er þannig á hveTt barn um 25
þúsund kr. á ári.
Gjaldið fyrir hvert barn í leik
skólunum er 1000 kr. á mánuði
fyrir hálfan daginn. Þar greið-
ir borgin 350 kr. á mámuði með
hverju barni. Rétt er að taka
það fram hér, að Barnavinafé-
lagið Sumargjöf, sem byrjaði
þessa starfsemi fyrir 45 árum,
fær heimilin til rekstrar, eftir
að borgin hefur greitt stofn-
kostnað, og borgin greiðir svo
rekstrarhallann. Stofnikostnaður
inn? Jú, hann er mikill. Þessar
nýju stofnanir í Sólheimunum,
dagheimilið Sunnuborg og leik-
skólinn Holtaborg, kostuðu hátt
í 21 milljón króna, þ.e. bygging-
ar með innréttingum.
— Hvaða aldursflokk taka
þessar dagvistunarstofnanir?
— Dagheimilin taka börn frá
3ja mánaða og upp í 6 ára. Hins
vegar taka leikskólamir börn
frá 2ja til 6 ára. Þannig lendir
6 ára aldursskeiðið inn á milli
og verður hálfgerður vandræða
aldur. Börnin fara þá hvorki í
almennan skóla, né komast í
leikskóla. Þarna verða tilfinnan
leg vandræði. Hefur komið til
mála hjá félagsmálaráði að
stofna til föndur- éða skólaheim
ila til að brúa þetta bil. En svo
er í ráði, að skólaaldur verði
færður niður um eitt ár. Þá
leysir það að nokkrú þennan
vanda.
— En hvað úm þáu allra
yngstu?
— Þar kemur Vöggustofan á
Hlíðarenda til. Hún er ekki allt
af fullskipuð, en það er víst
nokkuð misjafnt. Fyrir nokkr-
um árum voru vöggustofur tald
ar góðar og gildar, gott ef þær
voru ekki beinlínis í tízku. Nú
mun það almennt talið, að dvöl
á vöggustofu í meira en tvö ár
samfleytt sé uppeldislega mjög
óæskileg, og helzt ekki neima
neyðarúrræði. Sjálfsagt þurfa
slíkar stofnanir að vera til, en
helzt sem bráðabirgðaúrræði að
eins.
Nýjung, sem tekin hefur ver-
ið upp á síðari árum, sums stað
ar erlendis er hið svokallaða
einkafóstur, en þannig má nýta
húsnæði og ummönnum fólks,
sem hefur aðstæður til að taka
Sigurlaug Bjamadóttir.
börn á sín heimili um lengri eða
skemmri tíma. Hér hefir þetta
verið teikið upp, og valin notek-
ur einkaheimili á vegum Barna-
verndarnefndar Reykjavíkur,
sem taka börn í skammtímafóst-
ur, en það getur verið tilkomið
með ýmisum hættá, vegna veik-
inda foreldra eða einhverra tima
bundinna erfiðleika á heimilinu.
Þetta hefur reynzt mjög vel.
Þarna er t.d. tilvaldið tækifæri
fyrir hjúkrunarkonur eða fóstr
ur, sem hafa sérmenntun, til að
nýta hana, þó þær hafi ekki að-
stæður til að vinna utan heimil-
is. Þær geta þannig aflað auka
tekmia og orðið um leið saimfé-
laginu að liði. Gert er ráð fyr-
ir að setja megi allt að þrjú
börn á heimili og vel er borg-
að fyrir þau, enda gerðar mikl-
ar kröfur um atlæti og umhugs-
un fyrir bamið. Þessi nýjung
fellur mjög vel inn í þá stefnu,
sem uppi er, að hafa börnin
fremur á smáum heimilum en
stofnunum. Á sl. ári voru 10—20
börn þannig vistuð á 7 einka-
heimilum um lengri eða skemmri
tíma og er ætlunin að byggja
þannig upp þetta nýja fóstur-
kerfi, seim ég trúi a!ð eigi fraim-
tíð fyrir sér og er jákvætt.
— En svo eru fjölskylduheim
ilin annað?
Framhald á. bls. 13
UPPÁBÚINN EÐA í SLOPP
EKKERT JAFNAST Á VIÐ TOP !
TOP tobak
er
tipp topp tobak
CAMEL
verksmíðjunum
TOP
TÓBAK í VINDUNGANA
TOP TÓBAK í PÍPUNA