Morgunblaðið - 22.01.1971, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. JANÚAR 1971

^ — — «1
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavtk.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöin Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Askriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 12,00 kr. eintakið.
UTFLUTNINGSLÁNASJOÐUR
OG UPPBYGGING IÐNAÐARINS
EFXIR
SIGRÚNU STEFANSDÓTTUR
Hugleiðing um vetur-
inn í ballettformi -
1 BYRJUN febrúiair verður haMin ball-
efitsýnjing á veg'uim Þjóðlei'khússiins. Á
sýnimigu þessari konra fraim Helgii Tóm-
asson og baiHettdainsmæriin Elisiabet Car-
oX, en auk þedirra dantsa 5 stúííkiur á
aldrimum 15—17 ára bafltobt efltiir unga
sitúikiu úr Reykjaví'k, Aðaíheiði Nönimu
Ótafsdótituir. Bafltotit þessi er noktouirs
'tooniar buigilieiiiðiiinig um veturiinin og er
fyirsti bafllliettlinn sem A9a(lhiei<ðuir Nainna
semuir og seitur upp. Músítoiin er efitir
Atllla Heimi Svöinstson og er sérstatolega
samin fyriir þennan baliliebt.
Fyrir stoömmiu hiitlti ég Aðalheiði
Nönmu að máld oig sagði hún mér þá
Sitthvað um sjálifa sig og námsferil
siinin. -— Aðalhéiðiur Nanna er 22 ára
gömiufl oig er dótitiir Ólaifs Þórair'inssonar
og Esiter Benediikltsdótbur. Aðalheiður
byrjaði í bafllletit við Þj ó ðteikh ússkól'ann
þegar hún var 8 ára og fékto sitrax mik-
inn áhuga á þessari llistgrein e’ins og svo
margar teflpur á þeim aflidri. Ofbast verð-
uir rauniin sú að þeigar telpurnar eldast
verða þær nauðuigar viflij'uigar aö hætta
balltottnámd eða sdnna þvi minna en áð-
uir vegna annairs stoólaináms eða aitvinnu,
en Aðafliheiður valdi hinm kositinn. Eftíir
að hafa iokið iandsprófi og fyrsita ár-
dirni í mienmbasikóla, hætti hún á þeirrd
braut og sneri sér aílveg að dansinum.
Fyrsit fór Aðaflheiðuir Nanna tiil Bng-
lands og síbundaöi nám við komungliega
balXettskóliann í London (The Royal
Ballet School) í eitt ár, en noktoru seimna
fór hún itóíl Rússiliands og hélit áfmm
ballfliettnámá við Bafltettstoólanin í Lendn-
grad. Þá var hún 18 ára. Aðalheiður
var tvö ár í Rússflandi og lauto burt-
fararprófi eiitir 2 ár og miun hún vera
eini íston'/ki damsarinn, sem hefur lok-
ið prófii úr rússnestoum balllettskóla.
Sjálf segir Aðailheiður að dvöliLn í Rúss-
lanid'i hiafi orðið sér að ómetanflegu
ga'gnd sem damsari, enda hefur Rúss-
land löngum verið vagga baflllietts í
heimiinum og rússnesikiir dansarar með-
Aðalheiður Nanna dansar á sviði Kirov-
ballettsins og óperuhússins. Myndin er
tekin þegar Nanna var við balletnám í
Rússlandi.
Aðallieiður Nanna Ólafsdóttir.
al þeirra fremstu. Skömmu eftir
að Aðalheiður kom heim frá Rúss-
landi giftist hún Þorhainnesi Axelssyni.
Þorhannes stundair nú nám í þjóðfélatgs-
fræði í Nortegi og haifa þau hjóndn að
undainfömu búJið þar. Eiiga þau nú eins
árs gamla dóttur. í byrjun desember
toomu þau heiim tófl Islands en fara aift-
ur út þegar sýndnigunum í Þjóðleiitohús-
inu lýtouir. Síðan Aðaflheiður Nanna lauk
námi í Rússfliandi hefur hún etotoi getað
s'innit ballliettlinum fyrr en nú vegna veik-
inda og af fleiri orsötoum. 1 því sam-
bandi segir Aðalheiður:
— Ég toom heim til þess að hvila mig
eftir velitoiindi en var þá boðið að setja
upp eitthvert sitytoki í Þjóðiedtohúsdnu í
sambandi viö komiu Helga Tómassonar.
Ég tók boðinu og h,e>fur því orðið Mifiið
úr hvífldinnii, en hins vegar hefur ánægj-
an af því að fá spreyta mdg á þessiu
verkefirid orðið mér miilkflu meiri heilsu-
bót en hvilditn hefði orðflð.
Aóalheióur Namna hefiur fengið að
hafa frjálsar hendur mieð baililiebtinn, svo
sem með val á músík, dönsurum og bún
ingum. Varð það úr að hún bað Atla
Heimá Sveinsson aö semja músiitodna í
kringum hugmynd að bafllietit, sem
hún hafðii. Er það notokurs toonar vetr-
arhuiglieiðing, þar sem snjókom, norð-
urijós og jófliin koma við sögu. Dans-
inn endar svo á þvi aö sólllin kemur
upp og snjókomiin bráðna og vetrar-
ríkið verður að vitoja.
— Tiigamgurinn með þessari sýndngu,
segir Aöalheiður, er eingöngu sá að
tooma firaim mieð eiitthvað seim er faillegt
og gleður auigað og fá sem mest út úr
stúlikiunium sem dansa. Enigin af þess-
um st ú'ltoum er komin lanigt í niámi og
setur það bailfl'ettinum átoveðlin taflímörk,
sem ég varð að baika tilll'iit tifl Við samn-
inigu hans.
Stúllkumar sem dansa í baHietitiinium
eru þessar: Óflafia Bjamllieiifsdóttir,
Oddrún Þorbjömsdóttir, Hefliga Eldon,
Lina ÞórðardótitiLr og Kristín Bjöms-
dóttiir og eru þær aflllar nemendur í List-
dansskála Þjóðieikhússins. Segir Aðall-
heiöur að hún hafii haiít mjög mdikla
ánægju af þvi að Viinna með stúltoun-
•uim og j'afnframit hafi þebba tækiifæri,
sem hún hefur íienigið hér Við Þjóðlieik-
húsið orðið tiiil þess að vetoja hjá hennii
áhuga á því að faira út í baflflietitltoenniSlu
og kóreografiíu. Hefur Aðalhedður jafn-
vel í huiga að dveljast í Kaupmannahöfn
á meðan að maður hennar lýtour námi
og auitoa þakltoingu sína á þessu sviði.
Að því lokniu langar harna tlill þess að
koma héiim og toenna og síðasit en ekfci
sízt að koma upp atvin tnum'ainniaf'Iototoi
ballettdansara hér.
egar ísland gerðist aðili
að EFTA, var því lýst
yfir af hálfu ríkisstjómarinn-
ar, að margvíslegar ráðstaf-
anir yrðu gerðar til þess að
auðvelda íslenzkum iðnaði að
standast aukna samkeppni,
bæði á heimamarkaði og á
hinum nýju útflutningsmörk-
uðum. Námskeið þau í stjóm-
unarfræðum, sem nýlega hóf-
ust á vegum iðnaðarráðu-
neytisinis eru þáttur í þessum
aðgerðum og miða að því að
bæta stjómun íslenzkra fyr-
irtækja, en það er nú við-
urkennt, að góð stjórnun er
höfuðþáttur í velgengni fyr-
irtækja.
Stofnun Útflutningslána-
sjóðs, sem tilkynnt var í
fyrradag, er annar liður í
þessum aðgerðum. í kjölfar
aðildar íslands að EFTA
lagði ríkisstjórnin fram á Al-
þingi fmmvarp að lögum um
slíkan sjóð og var það sam-
þykkt. Nú hafa þrjár lána-
stofnanir, Seðlabanki íslands,
Landsbankinn og Iðnlána-
sjóður, sett Útflutningslána-
sjóð á stofn með 150 milljón
króna stofnfé. Hlutverk hins
nýja útflutningslánasjóðs er
tvíþætt. í fyrsta lagi er hon-
um ætlað að veita lán vegna
útflutnings meiriháttar véla
og tækja, þ.á.m. skipa og
annarra fjárfestingarvara,
sem framleiddar eru innan-
lands og seldar eru með
greiðslufresti. í öðm lagi
mun sjóðurinn veita svoköll-
uð samkeppnislán til inn-
lendra aðila er kaupa vélar
og tæki, þ.á.m. skip, sem
framleidd em innanlands.
Auk þessa hefur Útflutnings-
lánasjóður heimild til þess að
veita fleiri iðngreinum, en
þessum, útflutnings- eða
samkeppnislán, ef það er tal-
ið nauðsynlegt til þess að
tryggja þeim sambærilega
aðstöðu við erlenda aðila.
Hingað ti'l hefur það mjög
háð fyrirtækjum, sem fram-
leiða margvíslegar vélar og
tæki, að erlendis eiga kaup-
endur slíkra vara kost á hag-
kvæmum lánum frá fram-
leiðendum og hefur það háð
útflutningsmöguleikum ís-
lenzkra framleiðenda og
skert samkeppnisaðstöðu
þeirra á heimamarkaði, að
geta ekki boðið slík lán, og
má tvímælalaust vænta þess,
að starfsemi hans verði til
þess að ýta undir útflutning
á ýmsum vélum, tækjum
og skipum, sem framleidd
eru hér innanlands og vakið
hafa athygli erlendis, en ekki
hefur tekizt að selj a að ráði
á erlendum mörkuðum vegna
skorts á lánaaðstöðu.
Eins og fyrr segir er stofn-
un Útflutningslánasjóðsins
einn þáttur í þeim aðgerðum,
sem boðaðar voru við inn-
göngu íslands í EFTA til
þess að bæta samkeppnisað-
stöðu íslenzkra fyrirtækja.
Sá furðulegi misskilningur
hefur komið fram í umræð-
um um EFTA-aðild okkar, að
þær vonir, sem við hana voru
bundnar hafi ekki rætzt, þar
sem enn hafi ekki orðið veru-
leg aukning á útflutningi
iðnaðarvara. Þeir, sem þann-
ig tala, gera sér bersýnilega
ekki grein fyrir efni málsins.
Engum ábyrgum aðila hafði
dottið í hug, að innan eins
árs frá inngöngu okkar í
EFTA yrði gjörbreyting í ís-
lenzkum iðnaði. Sú þróun
hlýtur að taka lengri tíma.
Þess vegna var líka samið um
10 ára aðlögunartíma áður en
verndartol'lar verða að fullu
felldir niður. En það sem
mestu máli skiptir er sú
staðreynd, að nú þegar hef-
ur orðið veruleg hugarfars-
breyting hjá íslenzkum iðn-
rekendum. Áður töldu þeir
lítil sem engin tækifæri vera
fyrir hendi til útflutnings ís-
lenzkra iðnaðarvara. En nú
eru fleiri og fleíri fyrirtæki
að þreifa fyrir sér um út-
flutning. Og þótt upphæðim-
ar séu ekki miklar varð veru-
leg auking á útflutningi ís-
lenzkra iðnaðarvara á árinu
1970 og fyxirsjáanlegt er, að
sú þróun mun halda áfram á
þessu ári.
Þá hefur það einnig mikla
þýðingu, að mikil hreyfing
hefur komizt á margvíslegt
umbótastarf í atvinnulífinu.
Atvinnufyrirtækin leggja nú
vaxandi áherzlu á að bæta
rekstur sinn m.a. með bættri
stjómun. Þá hefur lánaað-
staða iðnfyrirtækjanna stór-
batnað. Nægir í því sambandi
að minna á Iðnþróunarsjóð-
inn, sem þegar hefur hafið
lánveitingar tíl íslenzkra iðn-
fyrirtækja og nú hinn ný-
stofnaða Útflutningslánasjóð.
Áður en ísland gerðist aðili
að EFTA var mönnum ljóst,
að til þess að ýmiss konar
endurbætur yrðu fram-
kvæmdar í íslenzku atvinnu-
lífi þyrfti að koma hvatn-
ing utan frá m.a. í formi auk-
innar samkeppni. Það er eng-
um blöðum um það að fletta,
að sú hvatning er nú fyrir
hendi og hefur þegar haft
veruleg áhrif. Einstök iðn-
fyrirtæki hafa komið á nýj-
ungum í rekstri sínum. Nú
eru staddir hér á landi norsk-
ir sérfræðingar, sem munu
gera úttekt á 30 iðnfyrir-
tækjum í fataiðniaði og margt
fleira mætti nefna. Allt er
þetta beinn eða óbeinn árang-
ur af EFTA-aðild, sem smátt
og smátt mun leiða til þeas,
að hér byggiist upp þýðingar-
mikill útflutningsiðnaður.