Morgunblaðið - 03.02.1972, Blaðsíða 12

12
MORGU'NBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. FBBRÚAR 1972
Fyrirspurn Gylfa Gíslasonar á Alþingi í gær:
Eiga launþegar að bera
hækkanirnar bótalaust
Forsætisráðherra hummaði
fram af sér að svara
Á FUNDI neðri deildar aiþingis
i gær urðu talsverðar uniræðiir
um það, hver áhrif breyting skatt
kerfisins liefði á vísitöluna og
hvaða skoðun ríkisstjórnin hefði
á þvi máli. Ólafur Jóhannesson
forsætisráðherra lét þá skoðnn
í ljós, að ríkisstjórnin gæti eng-
in áhrit' haft á það mál, en hins
vegar töldu Jóhann Hafstein og
Gylfi 1». Gíslason, að í þessu efni
ætti að meta hvaða áhrif hin
breytta skattheimta hefði í heikl
á þyngd skattbyrðarinnar. í því
sambandi beni Jóliann Hafstein
m.a. á, að rikisstjórnin gæti beitt
meirihlntavaldi sínn á Alþingi
til þess að breyta svo ákvæðun-
um um vísitöluna, að þar væri
tekið tillit til tekjuskattsins, ef
þess þyrfti með.
Ólafur Jóhannesson forsætis
ráðherra gat þess að frumvarp
ið hefðí verið samþykkt í efri
deild óbreytt, enda út af fyrir
sig engin dei'la um réttmæti þess
að framlengja gildi verðstöðvun-
arlaganna fram til áramóta.
Gylfi Þ. Gíslason (A) sagði að
umtalsverðar hækkanir hefðu
orðið á landbúnaðarvörum síð-
an allsherjarkjarasamningarnir
írá 4. des sl. voru undirritaðir.
Nefndi hann sem dærni um hin-
ar gífurlegu verðhækkanir, að
súpukjöt i fyrsta floikki hefði
hækkað úr 124,50 kr. kg í 144,00
kr., skyr úr 24,50 kr. í 38 kr. og
45% ostur úr 142,50 kr. i 167.00
kr. Þetta undirstrikaði að ekki
f1:. ^ ríkti stöðugt
verðlag í land-
: f inu. Nú væri
spurningin
hvort sú væri
enn stefna rík-
isstjórnarinnar,
að launþegar
ættu að bera
þessa hækkun á
búvörunum
ásamt með öðrum hækkunum
eins og bjfreiðatryggingum, án
þess að fá það bætt í hækkaðri
kaupgjaldsvísitölu, en sú hefði
verið stefna ríkisstjórnarinnar
að afnám nefskattanna ætti að
lækka visitöíluna um 3,7 stig, þótt
aðrir skattar eins og tekjuskatt
urinn hefðu verið hækkaðir í
staðinn.
Alþingismaðurinn sagði, að
sér væri ekki grunlaust um, að
ríkisstjórnin hefði haldið að
þetta væri sitt mál, hún gæti
ráðið því, hvort þetta hefði áhrií
á visitölugrundvöllinn eða ekki.
Þó væri það svo, að opinbei
Sjálfskuld-
arábyrgð
RÍKISSTJÓRNIN lagði í gær
fram á Alþingi frumvarp þess
efnis, að henni sé heimilt gegn
tryggingum, sem hún metur gild
ar, að veita sjálfsskuldarábyrgð
á lánum tii kaupa á skuttogur-
um. Ábyrgð megi veita fyrir allt
að 80% af kaupverði skuttog-
ara. í greinargerð segir, að nauð
synlegt sé að ábyrgð ríkisins sé
með þessum hætti gagnvart hin-
um erlendu lánveitendum, en
ekki einföld, eins og heimilað
var í fjárlögum.
ur. 1 þessu sambandi vitnaði
hann til áliits eins af prófessor-
um viðskiptadeildar Háskólans,
, , , _ þar sem fram kom, að heimilis-
nefnd, kauplagsnefnd, œtti aðj faðir með 2 börn borgaði meira
kveða a um þetta. Enn hefði ekki
reynt á, hvern úrskurð hún gæfi.
Umimæli Halldórs E. Sigurðsson-
ar fjármálaráðherra við fjárlaga
afgreiðsluna gæfu þó tilefni til
þess að spyrja, hvort sú væri
enn skoðun og stefna ríkisstjórn-
arinnar, að kerfisbreytingin á
skatt'heimtunni ætti að lækka
vísitölu framfærslukostnaðar
þannig, að launþegar verði að
taka á sig hækkanirnar undan-
farið, þ. á m. hækkun landbúnað-
arvaranna, bótalaust.
Ólafur Jóhannesson forsætis-
ráðherra, sagði að sú ákvörðun,
að bifreiðaeigendur yrðu að bera
nokkra sjálfsskuldarábyrgð væri
umferðarmái, og þess vegna
væri alrangt að nefna það í sam-
bandi við vísitöluna og með öllu
óvíst, hvort tillit yrði tekið til
þessa í visitölunni. Þá sagði
hann, að vísitalan ætti að mæia
vissa kostnaðarliði. Ef hækkun
yrði á þeim, hækkaði vísitalan.
Ef þeir lækk-
uðu, þá lækkaði
hún. Þess
vegna yrðu
menn að sætta
sig við það, ef
kostnaðarlið-
irnir lækkuðu,
að þá yrði tillit
tekið til þess
við vísitöiuút-
reikninginn, alveg eins og menn
fengju uppbætur, ef liðirnir
hækkuðu.
Forsætisráðherra sagði að það
væri algjörlega á valdi kaupiags
nefndar, hvort niðurfeliing nef-
skattanna ætti að koma til lækk-
unar á visitöiunni, en gat þess
um leið, að niðurfellingin væri
ekki orðin að lögum. Ríkisstjórn
in hefur ekkert um það að segja,
sagði forsætisráðherra.
Jóhann Hafstein (S) sagði það
ekki rétt hjá forsætisráðherra
að hin breytta tilhögun á bif-
reiðatryggingum væri bara um
ferðarmál, þótt umferðarsjónar-
miðin blönduðust þar inn i. Það
sem úrslitum hefði ráðið, um þá
ákvörðun, hefði verið það sjón-
armið, hver áhrif þetta fyrir
komulag hefði á vísitöiuna.. Al-
þingismaðurinn sagði, að það
gæti haft þýðingu í sambandi við
umferðina, að eigin áhætta væri
einhver, en að sínu mati vœri
gengið of langt. Sú upphæð, sem
miðað væri við, gæti örvað menn
til að hlaupa frá tjónum og sköð-
um, sem þeir yllu. Þetta mái
hefði þurft miklu nánari athug
unar við og væri enn eitt dæmi
um það fljótræði sem allt of oft
einkenndi ákvarðanir ríkisstjórn-
arinnar.
Alþingismaðurinn sagði að
forsætisráðherra hefði enn einu
sinni stagast á
þeirri biekkingu
að almanna-
tryggingar-
gjöld og sjúkra
samlagsgjö'.d
hefðu verið
felld niður.
Sannleikurinn
væri sá, að
bæði þessi
gjöld hefðu hækkað með hækk
uðum tryggingum, þótt aðrir að
ilar yrðu að greiða þau enn áð
en áður vegna þessarar tilfærslu,
en þar væri um 86% af skatt-
greiðendunum að ræða. Þetta
álit viðskiptapróíessorsins hefði
komið fram opinberlega og hefði
það ekki verið véfengt.
Alþingismaðurinn vék að því,
að forsætisráðherra hefði sagt,
að það stæði ekki i hans valdi
að hafa áhrif á það, hvaða úr-
skurð kauplagsnefnd gæfi í
þessu sambandi. Á það mætti þó
benda, að rikisstjórnin hefði með
meirihiiuta alþingismanna á bak
við sig löggjafarvalid og gæti
breytt ákvæðunum um vísitöl-
una, þannig að tekjuskattsins
gætti þar með sama hætti og nef
skattanna áður.
Gylfi Þ. Gíslason sagði að for-
sætisráðherra hefði í hógværð
og kurteisi vikið sér undan því
að svara efni fyrirspurnar sinn-
ar. Aðalatriði í málinu væri það,
hvort það væri enn stefna og
skoðun ríkisstjórnarinnar að það
væri réttmætt, að sikattkerfis-
breytingin ieiddi til 3,7% lækk-
unar á vísitölunni, svo að laun-
þegarnir í landinu yrðu að bera
bótalaust, þær hækkanir, sem
orðið hefðu á undanförnum vik-
um, síðan síðustu kjarasamning-
ar voru undirritaðir.
Endurvarpsstöð í
turni Hallgrímskirkju?
Rætt um þingsköp á fundi Alþingis 1 gær
Á FUNDI neðri deildar Al-
þingis í gær voru allmiklar um
ræður um þingsköp Aiþingis.
Þar kom m. a. fram í máli
Benedikts Gröndals, að ti! þess
að unnt sé að sjónvarpa beint
úr Alþingi, skorti sjónvarpið
nauðsynlegan tækjabúnað. í
fyrsta lagi bifreið með litilli
sjónvarpsstöð, en einnig þyrfti
endurvarpsstöð til að koma
seni tengiliður við sjónvarpið
inni á Laugavegi. Er turn Hall
grímskirkju heppilegastur til
þeirra nota að mati alþingis-
mannsins.
í máli þeirra Eysteins Jóns-
sonar og Gunnars Thoroddsens
kom m. a. fram, að þeir töldu,
að stytta þyrfti þann tíma
sem fer í fyrirspurnir, til þess
að þingstörf geti gengið með
eðlilegum hætti.
Jóhann Hafstein lagði á það
áherzlu, að nú væri tími til
þess kominn, að þingmenn
gerðu upp við sig, hvort
stefna bæri að því að liafa
eina málstofu í stað tveggja,
eins og nú er.
Eysteinn Jónsson (F) gerði
grein fyrir frumvarpi til laga
um þingsköp Alþingis, en
þetta er í fimmta skipti, sem
frumvarpið er lagt fram af
þingmönnum úr öllum stjórn-
málaflokkum. Hann rakti fyrst
þau nýmæli, að ákvæðinu um
fyrirspumir í sameinuðu Al-
þingi eru gerð fyllri skil en nú
er og stefnt að því að gera um
ræður um þær nokkru styttri
og hnitmiðaðri. f sambandi við
útvarps- og sjónvarpsumræður
i stórum dráttum efni frum-
varpsins, en í því eru m. a.
er gert ráð fyrir breyttri til-
högun og það
nýmæli tekið
upp, að ef
Ríkisútvarp-
ið óskar að
útvarpa um-
ræðum frá A1
þingi, sé það
ir, heimilað, að
höfðu sam-
ráði við for-
menn þingflokkanma.
Eysteinn Jónsson sagði, að
það hefði m. a. spillt fyrir-
spurnartímum á Alþingi, að
ráðherrar svöruðu með of löng
um ræðum. Nægilegt væri að
skammta þeim 10 mínútur,
enda hefðu þeir tækifæri til
þess að láta skriflega greimar-
gerð koma til viðbótar, sem út-
býtt yrði til þingmanna. Fyrir-
spyrjendum nægðu 5 minútur,
en þeir væru alltof langorðir.
Almennt sagði hann, að um-
ræður um fyrirspurnir hefðu
ekki tekizt nógu vel, þær
væru of langdregnar og sner-
ust of oft upp í almennar
stjórnmálaumræður. En til
þess væri ekki ætlazt og það
væri óviðeigandi. Vitnaði hann
i þessu efni til brekka þings-
ins, en þar er ein klukku-
stund á viku ætluð bæði fyrir
fyrirspurnir og svör og nægði
til að taka fyrir fleiri tugi fyr-
irspurna. Þingmaðurinn taldi,
að fyrirspurnir væru mjög
gagnlegar og prýðilegur liður
í þinghaldinu og þess vegna
væri nauðsynlegt að ýta undir
þær, með því að koma þeim
fyrir á styttri tíma. Spurning-
in væri sú, hvort aðeins ætti
að leyfa fyrirspyrjanda og ráð
herra að taka til máls eða
hvort einnig ætti að leyfa öðr-
um alþingismönnum það og
takmarka þá ræðutíma þeirra
við 2 mínútur. Tatdi hann hið
síðara réttara. þar sem oft
væri ávinningur að því, að
alþingismemn hefðu tækifæri
til að varpa fram fyrirspurn-
um út af þeim upplýsingum
sem ráðherra eða fyrirspyrj-
andi hefðu gefið.
Þingmaðurinn taldi nauðsyn
legt að stytta ræðutíma stjórn-
málaflokkanna í útvarpsum-
ræðum og taldi nægilegt að
hverjum flokki yrðu ætlaðar
30 mínútur, sem yrði skipt í
15, 10 og 5 mímútur.
Gunnar Thoroddsen (S) tók
undir með Eysteini Jónssyni
um, að ákvæðin um fyrirspum
ir hefðu að mestu leyti misst
marks. Ætlunin hefði verið, að
þær tækju aðeims stutta stund
í upphaíi þingfundar en nið-
urstaðan orðið sú, að þær
tækju oft mjög iangan tíma og
stundum svo, að meginhluti
fundartímans færi í þær.
Hamn taldi 2 mínútur of naum-
an skammt og var fremur á
þeirri skoðun að rétt væri að
einungis fyrirspyrjandi og ráð
herra hefðu málfrelsi um fyr-
irspurnir.
Þingmaðurinn gerði að um-
talsefni, hversu erfitt gengi að
þoka máium áleiðis í samein-
uðu þingi og gat þess m. a., að
oft tæki vikur og jafnvel mán-
uði að koma málum til nefnd-
ar. Það hefði aftur leitt til
þess, að þing-
menn væru
tekn-ir að
flytja þings-
ályktunartil-
lögur í deild-
. ......._j um til þess að
"d gr* ' '■ jjí; þær kæmust
fyrir á dag-
gkrá. Þetta
þyrfti nánari
athugunar við. Þá taldi al-

þingismaðurinn nauðsynlegt,
að um fyrirspurnir utan dag-
skrár yrðu settar ákveðnar
reglur, en umræður um þær
tækju oft meginhluta fundar-
tima, þannig að þau mál, sem
á dagskrá væru, yrðu ekki tek
in fyrir.
Þingmaðurinn benti á það,
að einung'is ein þingnefnd, ut-
anríkismálanefnd, væri milli-
þinganefnd, þótt á síðustu ár-
um hefði skapazt sá siður, að
fyrst formaður fjárveitingar-
nefndar en síðar fleiri nefnd
armenn, hefðu verið kvaddir
til við undirbúning fjárlaga
Hefði það orðið til gagns fyrir
störf nefndarinnar. Hann
kvaðst ætla það til gagns fyrir
meðferð mála á Alþingi, ef
heimilt væri að kveðja þing-
menn til starfa milli þinga,
einnig úr öðrum nefndum. —
Loks sagði þingmaðurinn, að
nauðsynlegt væri að endur-
skoða ákvæði þingskapa um
atkvæðagreiðsiu og kosningar
í þingi, en um þær væri mis-
munandi sikilningur meðal
þingmanna, einikum varðandi
kjör forseta.
Eysteinn Jónsson kvaddi sér
aftur hljóðs og sagði æskiiegt
að sjónvarpið gæti haldið inn-
reið sína inn á Aiþingi, það
væri vandasamt mál og lýsti
hann eftir hugmynd í því efni.
Benedikt Gröndal (A) sagði
að í rauninni væri ekki hægt
að sjónvarpa frá Alþingi eins
og sakir stæðu í dag, til þess
skorti dýran tækjabúnað, lít-
inn bíl með sjónvarpsstöð og
endurvarpsstöð í turni Hall
grímskinkju, en Rikisútvarpið
hefði ekki treyst sér til að
kaupa þessi tæki. Auk þess
taldi hann mi'kla annmarka á
því, að unnt væri að sjónvarpa
beint úr fundarsal Alþingis,
þar sem hann væri lítill og
þröngur og erfitt um öll skil-
yrði.
Jóhann Hal'ste.in (S) lagði á
það áherzlu, að frumvarpið
væri nú lagt í fimmta ckipti
fyrir Alþingi og að þingflokk-
arnir ættu að taka höndum
saman um að afgreiða það.
Hér væri ekki verið að setja
þingsköp fyrir alla framtíð,
heldur væri hægt að sníða aí
því vankanta jöfnum höndum,
ef fram kynnu að koma. Þá
gat hann um það að húsbygg-
ingarnefnd Alþingis hefði nú
aftur tekið til starfa og því
skipti rniklu máli, að alþingis-
menn gerðu það upp við sig,
hvort gera sfcyldi ráð fyrir því,
að þingið starfaði í fraimtíðinni
í einni eða tveimur málstof-
Um ^