Morgunblaðið - 11.03.1972, Blaðsíða 11

Þolir þjóðfélagið 6 milljarða
útgjaldaaukningu ríkisins
Sérsköttun hjóna —
Allt að 60% skerðing
á skattfrádrætti farmanna
ÞRIÐJA umræða um frumvarp
ríkisstjórnarinnar um tekju- og
eignaskatt fór fram í neðri deild
á fimmtudag. Að henni lokinni
fór fram atkvæðagreiðsla um
breytingartillögur, og eins og
skýrt var frá í blaðinu í gær,
var frumvarpið afgreitt óbreytt
frá annarri umræðu til efri deild
ar. Hér fer á eftir úrdráttur úr
umræðunum.
Matthias Bjarnason (S) gagn
rýndi þann hátt, sem hafður var
á afgreiðslu frumvarpsins, og
taldi, að óhyggilegt hefði verið
að láta svo stutt líða milli annarr
air og þriðju umræðu. Almennt
hefðu þingmenn ekki getað kynnt
sér að gagni þær breytingartillög
ur, sem fram hefðu komið við
þriðju umræðu.
Þá gerði þingmaðuæinh grein
fyrir helztu breytingartiilögum
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins í
fjárhagsnefnd. Um breytingartil
lögu við 4. gr. frumvarpsins
sagði Matthías m.a. að þeir teldu
ekki ástæðu til
að binda það í
lögum, að félög
megi ekki greiða
hærri arð en
10%. Mörg félög
greiddu ekki
arð árlega
vegna sveiflna í
rekstrmum, og
ætti því að vera
opin leið fyrir þau að bæta hlut-
höfum sínum arðmissi, þegar vel
genigi. Benti þingmaðurinn á að
ef menn legðu fé sitt inn á
banka, þá fengju þeir allt að 9%
vexti.
persónufrádráttur hjóna hækkaði
í 220 þús. kr.
Nú væri hins vegar samkvæmt
frumvarpi ríkisstjórnarinnar gert
ráð fyrir, að persónufrádráttur
fyrir einstakling væri 11 þúsund
krónum lægri en þessir menn
hefðu lagt til.
Loks sagði þingmaðurinn að
sér fyndist það fullkomið ábyrgð
arleysi hjá fjármálaráðherra og
viðskiptamálaráðherra, að halda
því fram í umræðum, að þessar
gxfurlegu skattaálögur og skatt
níðslur hefðu í för með sér stór
lækkun skatta.
Gunnar Thoroddsen (S) sagði,
að hugleiða yrði, hvort íslenzka
þj óðfélagið þyldi það, að útgjöld
ríkissj. hækkuðu á einu ári úr
rúmlega 11 í nærri 18 milljarða
króna. Sagðist þingmaðurinn full
yrða, að þessi fjárhæð, sem rik
issjóður þyrfti að sækja til skatt
borgaranna, væri orðin of há.
Þessi upphæð væri orðin of stór
hluti af þjóðarframleiðslunni, og
útgjaldaaukningin fengi ekki
staðizt.
Lýsti þingmaðurinn þeirri skoð
un sinni, að fjáröflxm ætti að
verða með óbein
um sköttum en
ekki beinum.
Háir beinir
skattar væiu að
mörgu leyti
skaðlegir fyrir
þjóðfélagið, þar
sem þeir fremur
drægju úr starfs
löngun manna
og vinnuþrá en ykju hana. —
Fólki fyndist svo sem verið væri
að refsa þvi fyrir framtakssemi
og dugnað, ef jafnvel tvær krón
ur af hverjum þremur, sem það
ynni sér inn, færu í skatt.
Það hefði verið skoðun margra
stjórnimálamanna einkum sósial-
ista, á seinni hluta síðustu aldar
og fyrri hluta þessarar, að meg-
ináherzlu ætti að leggja á beinu
skattana. Með þeim hætti væru
skattamir lagðir á „breiðu bök-
in“, en alþýðu manna hlíft.
Greindi þingmaðurinn frá
fvmdi þingmamnasambands Norð
urlanda, sem haldinn hefði verið
í Alþingishúsinu fyrir 15 árum,
þar sem fjallað hefði verið um
beina skatta. Þar hefði haft fram
sögu Trygve Bratteli, og hefði
hann sýnt það með glöggum rök
um, að undangengnum ítarleg-
um rannsóknum, að miklu hyggi
legra væri fyrir þjóðfélagið, að
leggja áherzlu á óbeiría skaitta,
og draga úr beinum sköttum. —
Ræða þessi hefði vakið mikla at
hygli, m.a. vegna þess, að með
henni hefði verið brotið blað
varðandi stefnu jafnaðarmanna.
Þegar ríkisstjórn Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins
hefði verið mynduð 1959, hefði
það verið eitt af samnmgsatrið-
unum, að létt yrði tekjuskatti af
almennum launatekjum, og stefnt
inn á braut hinna óbeinu skatta.
Gat hann þess, að við skattalaga
breytinguna 1960 hefði tekjuskatt
gireiðendum fækkað íir 62 þús-
undum í 15 þúsund manns. Hefði
í þessum breytingum persónufrá
dráttar verið miðað við árslaun
Dagsbrúnarverkamanns, og gert
ráð fyrir einnar stundar yfir-
vinnu á dag.
Þá benti þingmaðurinn á, að
fyrir 1959 hefðu beinir skattar
verið 13%% af heildartekjum rík
issjóðs, .en árið 1960 hefðu þeir
orðið 6% af heildartekjunum.
Þá gagnrýndi þimgmaðurinn
þann hátt, sem hafður hefði ver
ið á undirbúningi þessara mikiu
btreytinga, sem skattafrumvörp
rikisstjóinarinnar boðuðu. Til
þess undirbúnings hefði verið
varið ailt of litlum tíma. Sagði
hann, að 1960, þegar viðreisnar-
stjórnin hefði farið út í hinar
miklu breytingar, þá hefði í
fyrstu aðeins verið farið út í
að gera nokkrar einfaldar og
auðskiljanlegar breytimgar, sem
þó hefðu verið mikilsverðar. —
Heildarendurskoðun skattalög-
gj afarinnar hefði hins vegar
staðið yfir í rúm tvö ár áður en
frumvörp voru lögð fyrir Alþingi
um skatta- og tekjustofnalög til
nokkurrar frambúðar.
Loks taldi þingmaðurinn, að
taka ætti upp svokallaðan virðis
aukaskatt í stað söluskatts, þar
sem hann hefði innibyggt í sér
sjálft kerfið, eftirlit og aðhald,
og væri þvi miklu betri trygging
fyrir góðum skilum.
Ragnhildur Helgadóttif (S)
bar fram svohljóðandi breyting-
artillögu varðandi sérsköttun
hjóna:
„Nú telja hjón
eða anmað hjóna
sér hagfelldara,
að tekjur þeirra
séu sérstaklega
skattlagðar og
geta þau eða
það krafizt þess,
að skattur Slé á
þau lagður sitt í
hvoru lagi. Á-
byrgð annars á skatti hins skal
í slíkum tilvikum aldrei ná til
séreignar."
í rökstuðningi sínum fyrir til-
lögunni sagði Ragnhildur m.a.,
að það mætti telja að orkaði tvi
mælis, að annað hjóna ábyrgð
ist með séreign sinni skatt af sér
eign hins. Þessi tiliaga væri til-
raun í þá átt, að gera ákvæði
skattalaga í meira samræmi við
meginreglur hjúskaparlaga.
Halldór E. Sigurðsson, fjár-
málaráðherra, sagði, að unnið
yTði að þvi að gera athuganir á
sérsköttun hjóna. Hefði hann ósk
að eftir því við fjárhagsnefnd, að
við undirbúning frumvarpsins
yrði þessi athugun gerð, en vegna
Framliald á bls. 21.
Auður Auðuns.
Oddur Ólafsson.
Það væri stefna sjálfstæðis-
mamna, að vekja áhuga hjá hin-
um almenna launþega á því ð
gerast þátttakandi í atvinnu-
rekstrinum í landinu.
Þá sagði þingmaðurinm, að
lagt væri til, að ailir sjómenn,
bæði fiskimenn og farmenn,
nytu sjómannafrádráttar, svo
sem væri samkvæmt núgildandi
lögum og kæimi á hann 21,5%
hækkun skattvísitölu. Auk þess
kæmi 120 þús. kr. aukafrádrátt-
ur fyrir alla sjóimenn, sem skráð
ir væru á skip eigi skemur en 6
mánuði á ári. Benti hann á, að
samkvæmt frumvarpinu um
tekjustofna sveitarfélaga, væru
sjómerm sviptir öllum þeim út-
svarshlunnindum, sem þeir hefðu
samkvæmt gildandi lögum.
Þingmaðurinn minnti á, að
hann teldi að ríkisstjómin gengi
engan veginn nógu langt í sam-
bandi við persónuskattana, og
þótt hann efaðist ekki um höfð-
ingsskap þeirra sem hana mynd
uðu, þá gæti þeim yfirsézt eins
og öðrum.
Þá vakti hann athygli á þvi, að
Þórarinn Þórarinsson (F) hefði
haldið því fram, fyrir einu ári,
við afgreiðslu frumvarps um
tekju- og eignansikatt að persónu
frádráttur ætti þá ekki að vera
188 þús. kr. heldur 220 þús. kr.
Þá sagði hann, að viðskiptaráð-
henra, Lúðvík Jóseþsson, hefði á
eíðasta þingi flutt tillögu þess
efnis, að persónufrádráttur fyrir
einstaklinga yrði 156 þús. kr. og
Tillögur sjálfstæðismanna um tekjustofnafrumvarpið:
5% tekjuskattsins renni til
sveitarfélaganna
Félög og stofnanir greiði
útsvar til sveitarfélaga
Hækkun persónufrádráttar
FULLTRÚAR Sjálfstæðis-
flokksins í heilbrigðis- og fé-
lagsinálanefnd lögðu í fyrra-
dag fram breytingartillögur
sínar við frumvrarp ríkisstjórn
arinnar um tekjustofna sveit-
arfélaga. Þar er m.a. lagt til:
5% tekjuskattsins renni til
viðkomandi sveitarfélaga og
félög og stofnanir greiði út-
svar svo sem er í gildandi
lögum.
Útsvarsfrádrátturinn sé
hækkaður i 10 þús. kr. Ii.já
hjónum, 7 þiis. kr. hjá ein-
staklingum og 1500 kr. á
barn.
Fasteignaskattarnir séu
heimildarákvæði en ekki lög-
ákveðnir.
Sparisjóðir séu undanþegn-
ir söluskatti.
Breytingartillögur 1. minni
hluta heilbrigðis- og félags-
málanefndar, Auðar Auðuns
og Odds Ólafssonar, við tekju
stofnafmmvarpið eru í höf-
uðatriðum sem hér segir:
Lagt er til, að 5% af skatt-
gjaldstekjum ríkissjóðs af
tekjuskatti einstaklinga renni
til þeirra sveitarfélaga, þar
sem viðkomandi gjaldþegn
var skattlagður. Tilgangur-
inn með þessari breytinigartil
lögu er að bæta sveitarfélög-
unum upp þann tekjumissi,
sem þau ella yrðu fyrir.
Þá er lagt til, að félög og
stofnanir skuli greiða útsvar,
þar sem aðalstarfsemi þeiira
fer fram, og skal það vera
23% af skattgjaldstekjum
þeirra, og eru til samræmis
við þetta fluttar breytingar-
tillögur við frumvarpið urn
tekju- og eignarskatt til lækk
unar á tekjuskattinum.
1 frumvarpi ríkisstjórnar-
finnar er sveitarfélögunum
gert að skyldu að innheimta
fasteignaskatta, sem nema
0,5% af fasteignamati íbúð-
arhúsnæðis en 1% af öðru hús
næði, jafnframt því sem heim
ild er 1 fnimvarpinu til 50%
hækkunar fasteignaskattanna
frá þessu. Sjálfstæðismenn
leggja til, að þessu verði
breytt i heimildarákvæði og
hækkunarheimildin afnumin.
Sveitarstjórnimar geti þá
sjálfar metið, hvort þær vilji
beita fasteignasköttum, en
misjafnlega rík þörf getur ver
ið í einstökum sveitarfélög-
um til að leggja á slíkan
skatt.
Þá er lagt til, að hækkun
eða niðurfelling fasteigna-
skatts hjá efnalitlum elli- eða
örorkulífeyrisþegum sé við
það bundin, að viðkomandi
búi í húsnæðinu.
Lagt er til, að sparisjóðir
verði undanþegnir landsút-
svari og það rökstutt með
þvi, að þeir þjóni mjög af-
mörkuðum svæðum. Þvi sé
ekki sanngjamt, að þeim sé
gert að greiða landsútsvör,
er gangi óskipt til Jöfnunar-
sjóðs. Til vara er lagt til, að
f jórðungur landsútsvara á
sparisjóði gangi til viðkom-
andi byggðarlags, svo sem er
um ríkisfyrirtæki og oliufé-
lög .
Lagt er til, að við baitist
ný málsgrein, þar sem segir,
að gjaldanda sé ávallt gef-
iim kostur á að gæta réttar
síns, ef sveitarstjórn hyggst
breyta framtali hans honum
í óhag.
Þá er lagt til, að útsvars-
frádráttur hækki úr 7 þús.
kr. hjá einstaklingum, en frá-
dráttur vegna barns hækki
úr 1000 kr. i 1500 kr.
Loks er lagt til, að aðstöðu-
gjaldið skuli eigi nema meiru
en 50% þess hámarks, sem
leyfilegt var á sl. ári, en í
frumv. nemur það 65%.