Morgunblaðið - 14.05.1972, Blaðsíða 11

MOBGUNBLABIÐ, SUN’NUDAGUU 14. MA.1 1972
11
þessuan hnæðdl'egiu diöigium í lok
heimsistyrjaadarinnair íyrri, þeg-
ar skotið var á eítdr íöl'ki, sem
íór á milli húsa. Kúlumar þotu
tfraim hjiá eyrunium á manni, oig
héstamir hrösuðu á götúnum.
í>að kom jafnvel fyrir að mæð-
ur voru þakkiiátar, þegar börn
'þeirra voru drepin eða döu úr
þessari hræðiliegu bólusótt og
kvölöust þá ekki til bana af
suiti.
Nordahl sagði affcur á móti frá
■umsátri Þjóðverja um Paris
1870—71, talaði um þessa fá-
tæiku verkamenn og mennta-
menn, sem gerðu uppa’eisn gegn
Thiers hershöfðingja og hans
frönis'kiu liðsforingjaiböðlum og
um það hvernig þeir voru barð-
ir niður af hermöainum, sem
Ihöíðiu tekið höndum saman við
if.jarKtonanninn, Bismardk.
í>að var þessi byltinig, sem
■Nordaihl viildi skrifa um. Þýzk-
®r herdeildir sitja rétit utan við
borgina, hægit að sjá þaðan bjarm
arm af eldunum. í>á ris ailmúg-
inn upp og fær hermennina með
sér. Þeir vílja að þetta sfríð og
þessi neyð taki enda. Fólkið
íagnar, nú á að byrja að byggja
upp nýtt líf. Verkalýðisstéttin
tiekur sirun sess. En stríð geis-
ar enn innan frá oig þar er gert
upp með takmarkalausri bitiurð.
Hugisjónir og ofbeldi ganga hlið
við hlið. Þá er það að Thders
leitaæ hjáipar hjá fjandmönnun-
uon. Séðustu kommúnumenndmdr
tflýja til Pére Lachaise kirkju-
garðsins. En henmenn Thiers
salla þá niður. Siðasti smáhóp-
urinn er skotinn við múrvegg-
inn. Það eru börn unglinsar
og nokkrir menntamenn. Trú,
von, birta og fegurð átti ekki
að verða hlutskipti fátækra og
undÍTOikaðva. Nordahl sá alla at
tourðarásina ljóst fyrir sér.“
Gerd segir frá því, að Nor-
öahi bað hana um að taka með
sér noikkuð af handritinu að
leikritinu, sem tilbúið var, til
Ajfeds Otto Nonmans, þegar hún
fór tii Qslóar. Norman var þá
leikhússtjóri Nationaltheatret,
Og sem aðdáandi fransikrar sögu
og fnanskrar menndingar, fékk
(hamn strax mikinn áhuga á leik-
ritiaTU. Ákveðið var að frumsýn
inigin yrði i nóvembermánuði.
En það átti eftir að draigast. Á
meðan hrauzt borgarastyrjöldin
út á Spáni. Hitler var fyrir
larigu farinn að hervæðast i
Þýzkalandi og fasistar hötfðu
þegar unnið fulian sigur í Eti-
ópdu. Taugar Nordahls voru
spenntar til itrasta, segir í bók-
inn .
— Ekki varð af frumsýning-
unni á „Neder!agét“ fyrr en síð-
aisit i marz 1937. Agnes Mo-
■wjnakei var leikstjóri. Hlutverk
kenniS'lukonunnar Gabrieilu
Langevin lék Gerd Grieg, enda
Miutverkið skrifað fyrir hana.
Þetta hefði getað orðið fullkom-
in sýining, segir hún. En þrátt-
fyrir meistarahæfileika Agnesar
Miowindkels, og þrátt fyrir
tframúrskarandd leik Egils Eide,
Augusts Oddvars, IngoMs
Scfhaoke, Haralds Stormoen
Aa®e Bye, Göril Havrevold,
Ðerta Ríostad og fleiri, komst
ileitkritdð ekki admennilega til
sðw'ia. Astæðan var sú, að leik-
Ibinsið hafðd ek'kd ráð á ö!Ju því
sera tid þurfti —- verkamönnum,
stúdetntum, listamönnuim, fátækl
inigum 0|g öilum þeim iðandi
mannfjöQida, sem stöðugt á að
iþylgjaet irn með iiáma ag menki.
Þegar ieikritdð var fært upp
stoömmu síðar í Kaupmannahöfn
var það mikM leiksigur.
Eikki grunaði mig, þegar ég
iék Gabriellu Lcuigevm á sviði
Nationaltheatrets að ég ættá fá-
um mánuðum siðar eftir að
standa við hldð Nordahis fyrir
framan þeinnan hræðilega múr,
þar sem henmenn Thiers og Bis-
mardks skutu fólikið i París, seg
ir Geixl Grieg.
Síðar segir hún fná þeim at-
burði. Borgcurastyrjöldin á
Spómi var í fuilum gangi- oig
margir Norðmenn höfðu gerzt
sjáWboðaliðar. Eftir að Nordah!
Grieg hafði iokið leikritinu
„Nederlaget" varð hann stöðuigt
óþolinmóðari. Hann viidi fara
tffl Sjxánar og í maíanánuði héit
hanm af stað með biaðamanma-
kort, til að skrífa fyrir „Veiem
ffem.“ Hann þurfiti að stanza í
Paris tii að biða eftir vegabréfs
áritum og þá daiga var Gerd
Grieg þar einmitt að ieika sem
gestur í Pétri Gaut. Og hún seg
ir frá þvi.
Einn sunnudag i mad er á
hverju ári efnt til skrúðtgöngu i
París að Pére Lachaise kirkju-
garði, þar sem síðustu koimmúnu
mennirnir voru skotnir. Nor-
daihl viddi taka þátt í henni. Dag
inn áður hafði hanm hjálpað til
við að búa tffl litla pappírsfána
með mynd af kommúnufölkiniu
við múrinn, með prjónum til að
festa merkim á sig. Ágóðinm átti
að ganga til Baskabarna, sem
urðu fyrir loftárásum fasist-
anma. Nordahl gekk upp; í að
seija þessi merki, þegar skrúð-
gangan kom, urmuJl af svai't-
klæddu fólki. Seimna lýsti hann
þessu í bók sinni „Spænsku
sumri“ og ber þá þessa ánægðu
frönsku verkamenm, sem ganga
þarma í emdadausri röð með kon-
ur sínar og böm saman
við kommúnufólkið, sem var
hrakið, blóðugt og mótt, aftur á
bak sömu leið og sikodið við múr
vegginn. Og hann segir: Þvi
hjálpa þeir ekki sínum spænsku
bræðrum? Honum sviður að sjá
verkamenmina, sem höfðu kom-
izt áfram, koma í sunnudagsföt-
um sámum — háJtfa milljón
manna, sem gátu haft áhrií á
stjórmina, en þorðu ekki að risa
til baráttu fyrir Spán. Þeir
gengu bara friðsamlega og vel-
vffljaðir um torgið og köstuðu
smá peningum í gjafabaukana.
Siðdegis var Nordahl Grieg horf
inn. Hann fannst örvfflnaður - a!
eimn í kirkj'ugarðinum. Hann
sagði:
— Er það ekki hræðiiegt,
Gerd. Þarna ytfirfrá hafa þeir
reist stórt grafhýsi yfir böðul-
imn Thiers og hér iiiggja i hrúigu
drepnar komur og börn, sem
ekiki gerðu annað en vera tál. í
stríði er fólkið ómissandi, þvi
það þarf að verða faiibyssutfóð-
ur, á friðartímium er það bara
byrði og til skammar.
Séimna komu þau að grafhöM
Theiers, sem gnætfir upp mihi
hárra, dökkra súlna. Þar voru
bókaherbergi, þar sem menn
gátu kynnt sér sögu Thiers.
— Fimnurðu hve hér er kait,
sagði Nordaihi. Það er til að iik
ið geymist betur. Er það ekki
ógeðsiegt? Jafnvel i dauðanum
er fóiki mismunað. Þarna liggja
ávafflt kransar. Thiers skal li'ka
heiðra! Svo fóru þau aftur að
múrmum með blóðrauðu kröns-
unum sem fólkið hafði laigt i
kirkjugarðinn við múrimn. Á
þessum stað fer einmitt fram síð
asti þátturinn i leikriti Nor-
dahks Griegs „Nederlaget".
Ftétt er í iok þessarar grein-
ar að gera ofuriitla grein fyrir
því hver Thiers var, sem svo
mjög er hataður í ieikritinu.
Ado!phe Thiers var framskur
stjómmálamaður og sagnfræð-
ingur. Upphaflega var hann
blaðamaður og þingmaður á
franska þingimu. Áríð 1869
veitti þingið honum fram-
kvæmdavald í striði Frak'ka
við Prússa. Og siðar var hann
gerður forseti, árið 1871. Nafn
hans er einkum skrifað á biöð
sögunnar fyrir að homum tókst
að hadda iandsvæðum fyrir
Frakka. Homum var vi‘k:ð frá
sem forseti 1873, em var lengi
þingmaður eflir það.
DATSUN 1200
DATSUN 1200
er frægastur allra DATSUN bíla fyrir það að vera langsöluhaestur allra innfluttra smábíla . U.S.A.,
enda eru Japanir frægir um allan heim fyrir vandvirkni og völundarsmíði. DATSUN er sér-
staklega pantaður fyrir hina kröfuhörðu íslenzku kaupendur. — DATSUN fylgir: Litað öryggisgler
í öllum rúðum, útvarp, svefnsæti, ryðvörn, öryggisbelti, tveggja hraða rúðuþurrka. rafknúin rúðu-
sprauta. innkaupagrind, fullkomið loftræstikerfi, kraftmikil miðstöð fyrir islenzkar aðstæður. vindla-
kveikjari, armpúðar, stýrislás, skær bakljós, stöðuljós og flest allt annað, sem íslenzkir kaup-
endur vilja.
DASTUN 1200 er með 69 ha toppventlavé! slagstutta á 5 höfuðlegum, tvöfaldur blöndungur,
þrýstistillt kælikerfi, riðstraumsrafall, 12 volta samhæfður 4ra gíra gólfskiptur gírkassi. gorm-
fjöðrun að framan, fjaðrir að aftan, tvöfalt öryggisbremsukerfi. Lægsta hæð á undirvagni 17 cm.
DATSUN 1200 er aðeins 700 kg.
Verð: DATSUN 1200 De Luxe um 376 þúsund krónur
DATSUN 1200 sjálfskiptur — 420 þúsund krónur
DATSUN 1200 station — 430 þúsund krónur
DATSUN 1200 coupé — 424 þúsund krónur
DATSUN-bílarnir hafa nú begar unnið hug allra þeirra, sem vit hafa á bilum.
Við höfum selt yfir 200 híla á árinu 1971 og eigum í pöntun um 400 bíla á þessu
ári, en samt fáum við aldrei nóg.
^ Við munum ávallt kappkosta að ha fa sýningarhíla á staðnum til reynslu-
aksturs. — Komið, spyrjið og reynsluakið DATSUN og vonbrigðin verða
hvorki ykkar né okkar.
Getnm selt DATSUN með afborgun um eða tekið gamla bíla upp í verðið.
Verð á DATSUN 1200 án fylgihluta um 340 þúsund.
INGVAR HELGASON
Vonarlandi v/ð Sogaveg
— Sími 84510 og 84511
er bíllinn sem vekur mesta athygli
og aðdáun í sínum stœrBarflokki
DATSUN
og
1200 er
ótrúlega
japanskur
ódýr