Morgunblaðið - 16.05.1972, Blaðsíða 14

14
■
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. MAÍ 1972
Geir Hallgrímsson viö útvarpsumræöurnar:
Ríkisstjórnin lætur hrekjast
fyrir atburðarásinni
— í staö þess að stjórna henni
GEIR HALLGRÍMSSON gerði
m.a. skattamálin að umræðu-
efni við útvarpsnmræðurnar í
gærkvöldi. Hann benti á, að
skattbyrðin hefði aukizt í
heild, en sagði síðan: „Til
marks um hitt, að sveitarfé-
lögin eru skilin eftir á flæði-
skeri, má nefna, að það er
ekki eingöngu Reykjavik, sem
nýtir allar álagsheimildir, eins
og sagt er að borgarstjórnin
þar sé í hefndarhug gagnvart
ríkisstjórninni, heidur er sömu
sögu að segja í öllum kaup-
stöðum landsins."
Um nýju framkvæmda-
áætlimina sagði þingmaður-
inn, að rikisstjórnin og Fram-
kvæmdastofminin hefðu ber-
sýnilega gefizt upp við að
raða framkvæmdnm eftir mik-
mikilvægi þeirra, sem þó væri
uppáhaldsorðtak þeirra. —
„Áætlunarbúskapurinn bygg-
ist vitandi vits á því að lifa
um efni fram, brúa bilið með
erlendum lántökum og þynna
íslenzku krónima út. Nýrri
verðbólguskriðunni er hleypt
af stokkunum. Og þá á ég
ekki við þær verðhækkanir,
sem orðið hafa að undan-
fömu, heldur þær, sem eftir
eiga að koma.“
SVEITARFÉLÖGIN
Á FLÆÐISKERI
„Dregið hefur verið í efa,
að sfeattbyrðm í heild hafi
aukizt, og er þá m.a. ekkert
tililt tbkið til stórhæflckaðra
fasteignasikatta, sem ríkisvald-
ið knýr sveitarfélögiin til að
nýta til fullnustu, þar seim
aðrir tekjustofnar eru frá
þeim tekinir og þau eiga ekki
armarra kosta völ.
Skattbyrði einistaklmga
eykst. Hæstvirtur félagsmála-
ráðherra ætti að vita, að sam-
kvæmt nýju skattalögunum
getur skattbyirðd aldraðs fólks
vaxið um 100—300% vegna
afnáms sérstaks sikattfrádrátt-
ar þeim tO handa.
Til marks um hitt, að
sveitarfélögin eru sikilin eftir
á flæðiskeri, má nefna, að það
er ekki eingöngu Reykjavik,
sem nýtir allar álagsheimildir,
eins og sagt er að borgar-
stjómin þar sé í hefndarhug
gagnvart ríkisstjóminini held-
ur er sömu sögu að segja í
öllum staerstu kaupstöðum
landsins. Ekki eru væmtanlega
ríkisstjómarsinnar í Kópavogi,
Hafnarfirði, Keflavík, Vest-
mannaeyjum og Akureyri að
hefna sín á ríklsstjóminni.
Ekki heldur vsentanlega
háttvirtur þingmaður Stein-
grímur Hermaínnisisoin. í
þessum kaupstöðum hafa
fylgismenn allra ríkisstjóm-
arflokkanna sér sig til
knúna að nýta álagsheimildir
á fasteignagjöld og leita heim-
ildar að hækka útsvör úr 10%
í 11%. Þegar minni kaupstaðiir
og sveitarfélög sjá sig til
þessa knúin má geta naerri um
þörf hinma sfærri. En það er
Geir Hallgrímsson
staðreynd, að því stærri sem
sveitarfélögim eru, því meiri
sameiginlegrar þjónustu er
krafizt íbúunum til handa. Að
þessu leyti er ekki sízt og ef
til vill fyrst og frermst, jafinvel
af ásettu ráði, vegið að
Reyfcjavík með nýjum tekju-
stofnalögum sveitarfélaga.“
JAFNVEL RÁÐHERRUNUM
Þ¥KIR NÓG UM
„Héir er og aukið mið-
stjómarvald á ferðinni. Þings-
ályktunartillaga iðnaðarráð-
herra í arfcumálum er af
sama toga spunmim. Fram-
kvæmdastofniuniin er þó ef til
viill gleggsta dænni þessarar
óheiIQaværtlegu samiþjöppunar
valdsins, sem er í and-
stöðu við þróun tímans og
vilja fólksins. Þeirri stofnun
er fengið fjánmagn og vald,
sem getur borið ægishjálm
yfir alla á landi hér. Eir nú
fcomið á daginn, sem raumar
var spáð, að jafnvel ráðherr-
um þætti nóg um ráðríki
Stofnunarinnar, hvað þá held-
ur öðmm, sem mdnna eiga
undir sér.
Það er að visu ákaflega
ánægjulegt að heyra, að
ábyrgðairtilfinning ráðherra
hefur vaxið flrá því þeir voru
í stjómaramdstöðu.
Þá heyrðist ekki Ólafur
Jóhannesson, formaður Pram-
góknarflokksiinis segja, að ekki
væri allt hægt að gera í einu.
Þá lagði ritstjóri Þjóðviljans
ekki áherzlu á, að meta yrði
getu þjóðfélagsins í heild
miðað við óskir eimstaklinga
og stétta. Bn nú hefur þetta
heyrzt frá þessum mönnum
í umræðunum.
Fiárlög eru hækkuð um
50% os tekjuáætlun þeirra
byggist á bvi, að viðskipta-
jöfnuður verði óhagstæður
um 4000 miHj. kr.
Framkvæmdir skv. fram-
lagðri áætlun eru fjármagn-
aðar með þvi að tífalda út-
gáfu sparfeikirteinia innanl'ands
og tifalda sömuleiðis erlenda
lánsfjáröflun frá því sem síð
asta áætlun viðrefenarstjóm-
arinnar gerði ráð fyrir.
Hér befur ríkisstjóm, Fram
kvæmdastofnum og þinglið
stjómarinnar bersýmilega gef-
izt upp við að raða fram-
kvæmdum eftir mikilvægi
þeirra, eins og hefur gjarnan
verið uppáhaldsorðtak þeirra.
Áætlunarbúskapurinn byggist
vitandi vits á því að lifa um
eflni fram, brúa bilið með er-
lendum lámtöfcum og þynna ís-
lenzku krónuna út. Nýrri verð
bólguskriðu er hieypt af
stokkunum. Og þá á ég ekki
við þær verðhækkanir, sem
orðið hafa að undanfömu
heldur þær, sem eftir eiga að
koma.“
HÆKKUNUM SLEGIÐ
Á FREST
„Sjálfsagt er það rétt að
nokkru leyti, að þær verð-
hækkanir, sem orðið hafa eft
ir lok verðstöðvunar, eiga að
einhverju leyti rót sína að
rekja til timabils fyrrv. stjóm
ar, en meginvandinn stafar af
loforðalista og aðgerðum nú-
verandi stjórnar. Vitnað hefur
verið til hækkunarbeiðna
Reykjavíkurborgar. Ráðherr
ar hafa hrósað sér af að hafa
skorið þær niður. Bn með
hvaða rökum -— eklki með
þeim að fjámnagnsþörf fyrir-
tækj anna væri ekki fyrir
hendi. Sú þörf var viðurkennd
100%, en annars vegar bent á
að taka peninga með skött-
um, því að þeir væru ekki í
vísitöliunni eins og fargjöld
SVR, eða veitt var leyfi til er
lendrar lántöku sem fjár-
magnsþörfinni nam og þar
með enn aukið á spennuna
innanlands. Með aðgerðum
rikisistjórnarinnar er hækkun
inni aðeins slegið á frest og
verður að vera meiri, þegair
að skuldadögunum kemur en
hún hefðd orðið nú. Og svo
slær hæstv. iðnaðarráðherra
sér á brjóst og segir erlenda
lántöku ranga og hættulega,
en tífaildar þær á vagum eiigin
ríkisstjórnar og vísar auk
þesis öðrum á að taka fremur
erlend lám en standa á eigin
fótum.“
Framh. á bls. 21
Matthías Bjarnason:
Ávísað á sjóð, sem
vantar 100 millj. kr.
Frá umræðum um Sölustofnun
niöursuðuiðnaðarins —
Ráðherra svarar engu til um
vátryggingasjóð fiskiskipa
A FUNDI neðri deildar í gær
koni til hvassra orðaskipta milli
Mafcthíasar Bjarnasonar og Magn
úsar Kjartanssonar nm Sölustofn
un (liðursuðuiðnadariins.
Aiþlngfemaðurinn spurði ráð-
herra, hvernig á þvi stæði, að rík
fevaldið ætti að fá meirihluta í
stjóm stofniuiarlnnar, Jxgar fyr
Ir lægi að meiri hluti þeirrar
nefndar, swn frumvarpið hefði
samið, hefði talið, að hann ætti
að vera í höndum framleiðenda.
Ráðherra svaraði því til, að þetta
væri málamiðlim.
Þá spurði alþingismaðurinn,
hvernig á þvi stæði, að í frum-
varpinu væri ávisað á sjóð, sem
þegar vantaði 80—100 millj. kr.
ttl að geta staðið við skuldbind-
ingar sínar. Jafnframt spurði
hann, hvað rikisstjómin hygð-
fet gera tii að mæta f járþörf vá-
tryggingasjóðs ffekiskipa á þossu
ári. Ráðlierra svaraði þvi til, að
fjárþörf vátryggingasjóðsins
væri i athugun Iijá rikfestjórn-
innL
METRIHLUTI HLYNNTUR
FRAMLEIÐENDUM
Matthías Bjamason (S) sagði
m.a., að nokkrar deiliur hefðiu orð
ið í sambandi við frumvarpið,
einkuœn stjóm sölwstofnunaripn-
ar. Iðmaðarráóherra hefði lagt á-
herzlu á, að ekki yrði hvikað frá
því, sem hann hefði ákveðið, að
gert yrði. Sú nefnd, er ráðherr-
ann hefði skipað til þess að
kanna ástand og toorfur í niöur-
suðuiðnaðimuim, hefði rætt við
framleiðendur 30. nóv. sl„ en þar
hetfði koonið fraim mjög ákveðin
gagnrýni á ákvæðið um skipan
.stjórnarinnar. 1 fundangerð kæmi
fram, að Ölafur Hannibalsson,
einn þeirra nefndarmanna, hefði
ekki talið þessa gagprýni óeðli-
lega og sagt nefindiina reiðubúna
til viðræðna um það, að ríkis-
stjórnm skipaði ekki nema tvo
menn í stjórnina, þar af yrði
annar formaður hennar.
Steingrimur Hermannsson, ann-
ar nefndarmanna, hefði verið
bjarbsýnn á, að hægt yrði að ná
samkomiulagi urn það, að meiri
hluti stjórnar yrði í höndum
framleiðenda. — Þannig lýstu
tveir af þrem nefndarmönnum
siig hiiyninta því, að framlenðend-
ur fenigju meirihluta í stjórn
sölustofnunarinnar, sagði þing-
maðurinn. Hins vegar sagði Stein
griimiur Her-
mannssan' í efri
deild, að hann
hefði orðið í
minnihluta í
nefndinni. Ég á
erfift með að
skilja, hvernig
sliikt getur gerzt,
að minniMiutinn
skulí skipaður
flveim af þrem nefndarmön-nium.
Það væri fróðlegt að fá það út-
skýrt hjá iðnaðarráðherra, hvern
i-g sl'ilkt getwr átt séir stað.
Þingmaðurinn vðk að því, að
mikið væri um það rætt, að ríkis
stjórnin legði fram mikið fjár-
magn tl söliustofnunarinnar og
þess vegna ætti rífcið að ráða
meirihiuta stjómarmiainna. Við
þetta mætti þó bæta, að enigair
vörur yrði hægt að selja, ef ekki
væru til verksmiðjur og hráefni
til að vinna úr. Á málið yrði
að líta í hei'ld og að sjálfsögðu
kæmi minna fé frá ríkinu, þegar
litið væri á það frá þeim stjónar
hóli.
Þingmaðurinn iýsti sig algjör-
an andisitæðing þess, að ríkisvald
ið skipaði meirhluta í stjóm söfu
samtaka abvinnuveganna. Bezt
færi á því, að einstaklingarnir
hefðu forystuna á þessuim þætti
sjávarútvegsins sem öðru-m. —
Hann kvaiðst mundu flytja um
það breytingartil'lögu til sam-
komnliags að siðustu máisgrein
flrumvarpsins yrði breytt svo, að
firamleiðendur fengj u meirihlut-
ann i stjóminni að þrem árum
liðnum í stað fimm.
RÁDHERRA EKKI
TREYSTANDI
Þingmaðuriinn sagði, að nú
kynni Magnús Kjartansson að
bera því við, að þetta væri allt
í bezta lagi, það yrði vandað til
vaLsins í stjórn sölustofnunarinn
ar. Þingimaðurinn kvaðst ekki svo
kreddubundinn að taka slíkt
ekki til greina, ef hann mætti
treysta því, að valdir yrðu menn
sem hefðu kumnugleika á atvinnu
gneininni og útflutninigsverzlun-
inni aiimennt og hefðu áhuiga og
tíma tii að sinna þessum störf-
um. — En eftir að ég sá þá nefnd
sem ráðherra sfcipaði til þess að
kanna ástand og horfur í niður-
suðuiðnaðinum, vantreysti ég rík
isstjónninni fyliilega til þess að
skipa hæfa rrienn í stjórm stofn-
unarinnar. Kvaðst hann þó ekki
draga úr hæfiieikum þessara
rnanna né þekkingu á ýmsum
sviðum, en enginn þeirra hefði
haft minnstu þekkinigu á niður-
suðuiðnaðiimum né úfcfiutnings
'verzifuninnil Enda hiefði þetfca
frumvarp tekið breytingum til
bóta, eftir að það hefði verið
rætt með fraimleiðendum.
FURÐULEG VINNUBRÖGÐ
Þingmaðurinn sagði, að það
sýndi glöggliega ókunnuiglei'ka
nefndairmannanna, að lagt væri
tiil, að næstu fimm árin skyidu öll
útflutninigsgjöld af ndðursoðnum
og niðuirlögðum sjávairafurðum
og söltuðum grásieppuhrognum
undanþegin hinum aLmennu á-
kvæðum um útflutningsgjöld. —
Vék þinigmaðutinn síðan að þeim
þörfum, sem útflutninigsgjöldin
ryramu til, en um 82% þeiira færu
til greiðs'lu á vátryggtagariðgjöld
um fiskfekipa. Ástaindið væri
þannig i útfJlutningssjóðnum, að
hann vantaði 100 millj. kr. til
þess að standa undir skuldbind-
iragum sínum.
Þingmaðurinn vék sérstaklega
að því, að það hefði ekki flarið
fram hjá Magnúsi Kjairtanssyni,
hversu ilila sjóðurinn væri stadd
ur, þar sem hann hefði sa-gt í
efri deild, að þau útflutnings-
gjöid, sem til féliu skv. 6. g.r.
féflu vafalítið á ríkissjóð.
Þingmaðurinn spurðd I fram-
haldi af þessu, hvers vegna ekki
hefði verið valiin heppilegri leið
til þess að standa undir kostn-
aðinum við sölusamtökin en að
Framh. á bte. 21