Morgunblaðið - 31.07.1974, Blaðsíða 35

t*
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. JULl 1974
35
Þessi mynd var tekin á samsýningu danskra málara f Úðinsvéum I vor, þegar forseti Islands, herra
Kristján Eldjárn, og kona hans, frú Halldðra, skoðuðu sýninguna, en forsetinn var þá á ferð þarna í
tilefni þess, að háskólinn I Óðisvéum gerði hann að heiðursdoktor. Með forsetahjónunum á
myndinni eru Ólöf Pálsdóttir myndhöggvari og lengst til hægri er fslenzk-norska listakonan
Margrethe Nielsen fædd Bertelsen, en hún hefur getið sér gott orð sem málari f Danmörku og átti
myndir á þessari sýningu. Margrethe er gift Arne Nielsen konsúl Islands f Óðinsvéum.
— Þróun
874-1974
Framhald af bls. 2
deildar sjávarútvegsins er
Guðmundur Ingimarsson.
I deild landbúnaðarins er
sýnd þróun þessa atvinnuvegar
svo langt sem heimildir ná, en
elztu áreiðanlegar og sam-
felldar upplýsingar tölulegar
eru frá því um 1700.
Hér er greint frá því, hvernig
ræktun lands hefur verið farið,
línurit eru um túnastærð á ýms-
um tfmum, yfirlit um notkun
áburðar, skýrðar jarðarbætur,
og þar sést m.a., hvernig rækt-
un eykst mjög verulega með
gildistöku jarðræktarlaganna
árið 1923, gróðurkortagerð eru
gerð skil, yfirlit er um land-
búnaðarverkfæri og skýrslur
um innflutning landbúnaðar-
véla eru aðgengilegar, og svo
mætti lengi telja.
Þá eru upplýsingar um al-
menna neyzlu landbúnaðar-
vara, hversu mikill hluti þær
eru af daglegri neyzlu, og upp-
lýsingar eru um hlutfall land-
búnaðarafurða í þjóðarfram-
leiðslunni.
Þá er einnig gerður saman-
burður á mannfjölda í sveitum
og þéttbýli á ýmsum tímum og
sýnt, hvernig hlutfallið hefur
að segja má snúizt við á skömm-
um tíma.
Eitt það skemmtilegasta, sem
fréttamönnum var sýnt á
sýningunni, eru tvö hús, sem
hlaðin hafa verið að gömlum
hætti, og hefur Guðmundur
Jósafatsson frá Brandstöðum
haft umsjón hleðslunnar með
höndum, en hann er einn fárra
manna, sem enn þá kunna til
þeirra verka.
Utan við Laugardalshöllina
eru sýndar helztu tegundir
landbúnaðarvéla, og einnig
gefur þar að lfta plóg og herfi,
sem Torfi í Ólafsdal og
nemendur hans smíðuðu á sín-
um tíma.
Þá eru einnig sýndar
nýjungar í landbúnaði á sýning-
unni, og má til dæmis nefna
svonefnt legubásafjós eða
lausagöngufjós, en slfk fjós eru
nú mjög að ryðja sér til rúms
hérlendis. Nokkur slík fjós
hafa þegar verið byggð hér.
A vegum þeirra aðila, sem
standa að sýningum land-
búnaðar og sjávarútvegs, fer
fram sýnikennsla í matreiðslu,
þar sem einvörðungu eru
notaðar íslenzkar afurðir. Hús-
mæðrakennararnir Margrét
Stefánsdóttir og Guðrún
Ingvarsdóttir sjá um þessa
kynningu. Sýnikennslan fer
fram flesta daga og er gestum
boðið að bragða á réttunum,
auk þess sem dreift er upp-
skriftum að þeim réttum, sem
matreiddir eru.
Sýningin Þróun 874—1974 er
opin daglega kl. 14—22, og er
aðgangseyrir 250 krónur fyrir
fullorðna, en 100 krónur fyrir
börn 7—12 ára.
Að sögn Agnars Guðnasonar
hafa nú um 5000 manns sótt
sýninguna. Hún verður opin til
11. ágúst.
1 kvöld kl. 9 hefst sýning á
innlendum fatnaði og Skóla-
hljómsveit Kópavogs leikur
fyrir utan Laugardalshöllina
frá kl. 8.30.
— Fræðilegt rit
Framhald af bls. 2
Sigurður Kristinsson formaður
Landssambands iðnaðarmanna
skrifa, segir m.a.:
„Gera má ráð fyrir, að þær
miklu upplýsingar, sem hér hefur
verið safnað saman á einn stað,
geti komið fleirum að gagni en
þeim, sem að úttektinni stóðu.
Það er von samtakanna, að með
því að láta vinna þetta verk, hafi
verið unnið gagnlegt starf, til
þess að varpa nokkru ljósi á at-
vinnusögu Islands sfðustu ára-
tugi. Það er von okkar, að sú
aukna þekking, sem við það fæst,
stuðli að auknum skilningi á
stöðu og þýðingu iðnaðarins fyrir
þjóðarbúið."
Þegar þetta verk hófst voru
Gunnar J. Friðriksson og Vigfús
Sigurðsson formenn í þeim tveim
samtökum iðnaðarins, er að þess-
ari útgáfu standa. Núverandi for-
menn eru Davíð Scheving Thor-
steinsson og Sigurður Kristins-
son.
Ætla má, að rit þetta eigi eftir
að verða gagnlegt öllum þeim,
sem kynna vilja sér á hlutlausan
og fræðilegan hátt efnahagsþróun
áranna 1950—70, enda er ritið
hentugt til uppsláttar. Margir sér-
fróðir menn hafa unnið að gerð
bókarinnar á vegum Hagvangs
hf., en að auki hafa menn úr at-
vinnulífinu, sérstaklega þeim at-
vinnugreinum, sem um er fjallað,
lesið handritið og gert við það
sinar athugasemdir og gefið
ábendingar.
Bókin verður seld í bókabúðum
og kostar 1170 krónur.
— Góð kveðja
Framhald af bls. 36
bréfsins er einkum varðveittur á
tveimur skinnhandritum frá mið-
öldum, öðru íslenzku, og eru bæði
varðveitt í Svíþjóð.
I bréfi, er Sverri Egholm lands-
bókavörður Færeyinga ritaði með
gjöfinni, segir, að hún sé send „í
sambandi við 1100 ára tjóðarhátíð
lslendinga — við bestu kvöðu
okkara við ynskinum um eyðnu-
góða framtíð í menningar-
starvssemi fslendsku tjóðarinn-
ar“.
Frétt frá Landsbókasafni
Islands.
— Deilt um
Framhald af bls. 13
ná 200 sjómílur frá grunnlínu og
ákvæði eru þar um siglingafrelsi
og fleira. 1 kaflanum um land-
grunn segir meðal annars: „Land-
grunn strandríkis nær út fyrir
landhelgi þess allt að 200 mílur
frá viðeigandi grunnlínum og yfir
eðlilegt framhald landsvæðis
rikisins, þar sem slík eðlileg fram-
lenging nær út fyrir 200 mílur.“
Þetta ákvæði ásamt ákvæðun-
um um eyrfki olli mestum erfið-
leikum á lokastigi tillögugerðar-
innar. Ástralía og Argentína eru
ekki meðflutningsaðilar, af því að
ekki er tekið fram berum orðum,
að réttindi strandríkis nái út að
landgrunnsrótum. Indónesia taldi
hins vegar að athuguðu máli rétt
að standa að flutningi þessa máls,
enda er f vinnuskjalinu tekið
undir meginkröfur eyríkja.
— Stikur
Framhald af bls. 14
fantasíur ýmiskonar, „sem
blómstra nú ekki síður en dóku-
mentarisminn víða um lönd —
við kannski meiri almannahylli
en menntamanna". Gaman
hefði verið að fá útlistun á
þessu fyrirbrigði og sömuleiðis
rökstuðning í stað alhæfinga,
sem vaða uppi og margar hverj-
ar eru ákaflega andrfkar. Þessu
gerir höfundurinn sér grein
fyrir í eins konar eftirmála, en
sendir um leið íslenskum gagn-
rýnendum og fræðimönnum
um bókmenntir eftirfarandi
kveðju: „Og kannski er ekki
sfður engin vanþörf á aðeins
meiri glannaskap, sveigjan-
leika í hinni oft þurrlegu bók-
menntaumræðu hérlendis."
Eina skáldskaparefnið f Eim-
reiðinni að þessu sinni er smá-
sagan Brot eftir Unni Eiríks-
dóttur, liðlega samin saga, sem
lýsir eintali konu við spegil.
— Atli Dam
Framhald af bls. 1
mánudag f verzlun í Þórshöfn á-
samt 50 skotum.
I fréttum frá NTB segir, að
tilræðismaðurinn sé 29 ára gamall
og heiti Bugvi Joensen. Hann var
ákærður fyrir nokkrum mánuð-
um fyrir að hafa uppi áætlanir
um mannsmorð, en var sýknaður.
Við það tækifæri var hann settur
f geðrannsókn, en úrskurðaður
heilbrigður. A meðan hann var á
sjúkrahúsinu, strauk hann og stal
læknisbátnum „Rauði krossinn"
og sigldi til Noregs, en Slysavarn-
arfélag Islands var fengið til að
gera leit að bátnum. Norsk yfir-
völd framseldu manninn til Fær-
eyja.
Þjóðhátíðin 1
cinemascope
GlSLI Gestsson, kvikmynda-
gerðarmaður, kvikmyndaði alla
þjóðhátfðina á Þingvöllum f
cinemascope. Leigði hann sér-
staka linsu til þessa erlendis frá
og var með fimm manna lið við
kvikmyndatókuna.
Gísli tjáði Morlgunblaðinu f
gær, að töluverður aðdragandi
hefði verið að því, að hann réðst í
þetta fyrirtæki. Fyrir allt að
tveimur árum átti hann viðræður
við þjóðhátíðarnefnd um kvik-
myndun þjóðhátíðarinnar með
þessum hætti. Þjóðhátíðarnefnd
var hins vegar þröngur stakkur
sniðinn fjárhagslega og treysti
sér ekki til að kosta gerð myndar-
innar af þeim fjármunum, sem
hún hafði yfir að ráða.
Gfsli sagði aftur á móti, að úr
því að það tókst að kvikmynda
hátíðirnar 1930 og 1944, hefði sér
þótt súrt, ef ekki reyndist unnt að
endurtaka leikinn nú vegna
peningaleysis. Að vísu hefði sjón-
varpið skráð þennan merkilega
atburð í myndum, en það væri
mest megnis í svart-hvítu og auk
þess væri sjónvarp allt annar
f jölmiðill en kvikmyndin.
Hann kvaðst því hafa ákveðið
að ráðast í verkið upp á eigin
spýtur og hafi það tekizt fyrst og
fremst fyrir góða fyrirgreiðslu
Fuji-filmuframleiðandanna, sem
veittu honum mjög hagstæða
samninga um kaup á 35 mm film-
um. Engu að síður sagði Gísli, að
þetta hefði verið geysilega dýrt og
ef einungis væri miðað við filmu-
kostnað og framköllunarkostnað,
hefðu 200 þúsund krónar farið
þennan eina dag.
„Mér fannst hins vegar ekki
vansalaust að láta þennan viðburð
líða, án þess að hann væri kvik-
myndaður í heild sinni, og ég er
ákveðinn í að ljúka þessari mynd,
ef mér tekst að kljúfa kostnaðinn
með góðra manna aðstoð,“ sagði
Gísli.
Hafnaraðstaða fyr-
ir Akraborg ekki
tilbúin á þessu ári
VEGNA aðstöðuleysis f Akranes-
og Reykjavfkurhöfn, getur nýja
Akraborgin ekki tekið bíla inn á
bflaþilfarið. Er aðeins hægt að
koma 11 bflum fyrir á efra þil-
fari, en á bflaþilfari gæti rúmast
51 bfll. Efra þilfarið hefur verið
fullnýtt f öllum ferðum skipsins,
og orðið hefur að vfsa mörgum frá
með bfla sfna.
Mbl. ræddi við Þórð Hjálmsson,
framkvæmdastjóra Skallagrfms
hf., og innti eftir því hvenær
hafnaraðstaðan yrði tilbúin,
þannig að aka mætti bílum inn og
út úr skipinu. Svaraði Þórður því
til, að á Akranesi væri byrjað að
steypa ker, sem sökkt verður f
innri höfninni, þar sem Akraborg
fær aðstöðu. I Reykjavík eru
framkvæmdir ekki hafnar, enda
ekki búið að velja stað fyrir
skipið. Koma tveir staðir til
greina, við Grófarbryggju, þar
sem Akraborgin liggur venjulega,
og í horninu við Faxagarð. Taldi
Þórður ólíklegt, að hafnaraðstaða
í báðum höfnunum yrði tilbúin á
þessu ári.
Þórður sagði, að nýja Akra-
borgin hefði reynzt ákaflega vel
og ferðir hennar verið mikið
notaðar, enda færi nú betur um
farþegana en í gömlu Akraborg-
inni. Sagði Þórður, að nauðsyn-
legt væri að hraða framkvæmdum
í höfnunum, svo að hægt væri að
nýta til fulls rýmið á bflaþilfar-
inu.
Fannborgarmótið 1 Kerl-
ingarfjöllum
HIÐ árlega Fannborgarmót
Skfðaskólans f Kerlingarfjöllum
verður haldið í Kerlingarfjöllum
um helgina. Þátttaka f mótinu
verður mjög mikil að þessu sinni
— Hans G.
Andersen
Framhald af bls. 1
kostnað strandrfkja. Kvað Hans
fulltrúa meir en 100 rfkja á
ráðstefnunni hafa lýst stuðn-
ingi við 200 mílna auðlinda-
svæði og kvað viðhorfin gjör-
breytt frá fyrri hafréttarráð-
stefnum. Sagðist hann vona, að
almenn samstaða tækist um 200
mílna regluna, enda væri ekki
að vænta árangurs á ráðstefn-
unni, nema svo yrði. Fleiri ræð-
ur um vinnuskjalið átti svo að
flytja í gær.
1 gær og f fyrradag hefur
forseti ráðstefnunnar, Amera-
singhe, sett fram hugmyndir
um einhvers konar ályktun í
lok fundanna í Caracas og um
að halda áfram fundum i Vínar-
borg næsta vor, en ekki síðar á
næsta ári, eins og áður hafði
verið ráðgert. Þessum hug-
myndum hans um ályktun hef-
ur ekki verið vel tekið. Nokk-
urrar áhyggju er nú farið að
gæta, að árangur fundanna i
Caracas verði ekki eins mikill
og vera þyrfti.
Haagdómurinn hefur ekki
verið nefndur í neinni ræðu
hér á ráðstefnunni og texti
hans hefur ekki borizt hingað í
heild.
um helgina
og þar mun keppa margir útlend-
ingar, auk allra beztu skfða-
manna lslands.
öll aðstaða til skfðaiðkana
hefur batnað mjög mikið í Kerl-
ingarfjöllum í sumar, en nú er
búið að koma fyrir tveimur 600
metra lyftum í brekkunum,
þannig að geysistórt skíðasvæði
hefur nú opnast til nota fyrir
skfðafólk.
íslenzkir skíðamenn, sem keppa
í Kerlingarfjöllum um helgina
verða frá Akureyri, Isafirði,
Reykjavík og vfðar. Þá munu sex
útlendingar keppa, einn frá
Austurrfki, einn frá Frakklandi,
tveir frá Bandaríkjunum og tvær
stúlkur frá Italíu. Þannig að hér
verður um alþjóðlegt mót að
ræða.
Veður hefur verið mjög gott í
Kerlingarfjöllum í sumar og hafa
þeir sem þar hafa dvalið, komið
vel brúnir til baka.
— Samkomulag
Framhald af bls. 1
Aþenu, þegar fregnir bár-
ust af samkomulaginu. Þó
að Grikkir hafi þurft að slá
mikið af sínum kröfum,
lýstu grískir embættis-
menn ánægju sinni með
samkomulagið, þar sem
það dró úr stríðshættu.
I Ankara fagnaði tyrk-
neski forsætisráðherrann
samkomulaginu og sagði,
að það skapaði sterkan og
heilbrigðan grundvöll fyrir
framtið Kýpur.