Morgunblaðið - 24.08.1974, Blaðsíða 1

156. tbl. 61. árg.
LAUGARDAGUR 24. AGUST 1974
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
ísrael viðbúið
nýjum átökum
Jerúsalem, 23. ágúst, AP. NTB.
SHIMON Peres landvarnarráð-
herra sagði f dag, að Sýrlendingar
teldu „róttæka braut... styrjalda
og árekstra" leiðina til þess að
tryggja sér vinsældir og áhrif f
Arabaheiminum.
Hann hvatti til þess, að fsra-
elski herinn yrði efldur svo hann
yrði betur undir það búinn að
berjast á tveimur vfgstöðvum.
Hann kvað vfst, að „Sýrlendingar
mundu gera allt, sem þeir mögu-
lega gætu, til þess að draga Ar-
abalöndin inn f skyndiaðgerðir"
og taldi greinilegt, að þeir reyndu
þetta nú við Jórdanfumenn.
I viðtali við blaðið Davar lét
Peres í ljós þungar áhyggjur af
Þjóðnýta
olíuna í
Argentínu
Buenos Aires,
23. ágúst, Reuter.
MARIA Estela Peron
forseti Argentínu fyrir-
skipaði í dag ráðstafanir
til þess að þjóðnýta sölu
og dreifingu olíu.
Öll sú starfsemi verð-
ur hér eftir á vegum
ríkisoliuráðsins (YPF),
sem þegar annast veru-
legan hluta sölunnar og
dreifingarinnar.
Bæði Shell og Stand-
ard Oil selja bensín og
aðrar olíuafurðir í Arg-
entínu og sjá um dreif-
ingu auk þess sem þau
reka olíuhreinsunar-
stöðvar.
ástandinu á Golanhæðum og
harmaði, að Sýrlendingar hefðu
ekki staðið við vopnahléssamn-
inginn. Til dæmis hefðu þeir leyft
fólki að flytjast aftur til Kuneitra
og annarra þorpa.
Jafnframt hermdu fréttir í
Beirút, að Sýrlendingar hefðu
sett herlið sitt í viðbragðsstöðu
vegna opinberrar yfirlýsingar
Israela þess efnis, að menn úr
varahernum yrðu kvaddir til her-
þjónustu næstu daga til þess að
taka þátt f heræfingum. Sýrlenzk
blöð hafa að undanförnu varað
þjóðina við því að Israelar búi sig
undir ný hernaðarævintýri.
I Washington ræddi Ford forseti
í dag við sýrlenzka utanrfkisráð-
herrann, Andel Halim Khaddam,
um leiðir til þess að leggja grund-
völl að framhaldi friðarviðræðna
í Miðausturlöndum. Ford mun
halda fleiri slíka fundi með leið-
togum Araba og Israela.
Rússar hafa að nýju hafið við-
tækar vopnasendingar til Sýr-
lands og í ísrael er óttazt, að Sýr-
Framhald á bls. 23.
Flóttamenn eru mikið vandamál á Kýpur eftir átökin þar. Þeir hafa flestir leitað hælis í
herstöðvum Breta á eynni. Hér hafa nokkrir flóttamenn orðið sér úti um traktor til þess að
komast á til herstöðvarinnar f Dhekelia.
Grikkir leggjast gegn
viðræðum við Tyrki
Aþenu 23. ágúst.
Reuter. AP.NTB.
GLAFKOS Klerides Kýpurforseti
kom f dag til Aþenu til viðræðna
við grfska ráðherra um ástandið á
Kýpur. Þeir urðu sammála um, að
friðarviðræður gætu ekki hafizt
aftur fyrr en Tyrkir hörfuðu frá
þeim stöðvum, sem þeir nú halda.
40 ÞUSUND DANIR
ATVINNULAUSIR
ískyggilegar horfur
Kaupmannahöfn, 23. ágúst, Ap.
Atvinnumálaráð Danmerkur
gaf f dag út skýrslu um ástand
ið f atvinnumálum lands
ins og þar kemur fram, að
þrefalt fleiri Danir eru at
vinnulausir nú en á sama tfma
f fyrra. Um sfðustu mánaða-
mót voru alls 34.200 Danir at-
vinnulausir skv. skrám verkalýðs-
féiaganna, um 4,2% af skráðu
verkafólki f landinu. A sama tfma
f fyrra var prósentan 1,5%. Auk
þess er talið, að um 5800 Danir,
sem ekki eru félagar f verkalýðs-
félögum, séu atvinnulausir, þann-
ig að um 40000 Danir hafa nú
enga atvinnu.
Sérfræðingar í atvinnumálum
telja, að með sömu þróun muni
atvinnuleysi I landinu eftir ára-
mót verða hið mesta frá lokum
heimsstyrjaldarinnar sfðari.
Astæður atvinnuleysisins eru
hin neikvæða þróun f atvinnu-
málunum f kjölfar olíuhækkunar-
innar. Framleiðni helztu útflutn-
ingsatvinnuvega Dana hefur
minnkað til muna og helzt sam-
drátturinn í hendur við ráðstafan-
ir stjórnvalda til að skera niður
opinber útgjöld og minnka einka-
neyzlu f landinu með vaxta-
hækkunum og lánatakmörkunum,
til að reyna að rétta við viðskipta-
halla landsmanna, sem áætlaður
er um 7 milljarðar danskra króna
á þessu ári.
Talsmenn danskra verkalýðs-
félaga segja að danskir iðnaðar-
menn leiti nú í æ ríkara mæli
eftir atvinnu erlendis, munu nú
vera um 250 menn á slfkum bið-
lista hjá skrifstofu verkalýðssam-
takanna i Kaupmannahöfn.
Hann sagði við komuna, að tillaga
Rússa um alþjóðlega Kýpurráð-
stefnu væri athyglisverð en taldi
að athuga yrði tillöguna betur.
1 Nikósfu björguðu hermenn
Kýpur-Grikkja og óbreyttir borg-
arar 300 ára gömlum dýrgripum
úr kirkju rétt við skóla, sem
kviknaði f. Friðargæzlumenn
Sameinuðu þjóðanna segja, að
kviknað hafi f skólanum frá
sprengikúlum Tyrkja. Engan sak-
aði og alvarlegt tjón varð ekki á
kirkjunni.
Yfirmenn í gæzlusveitunum
segja, að Tyrkir hóti hermönnum
Sameinuðu þjóðanna með byssum
og beiti vaxandi þrýstingi til þess
að koma gæzluliðinu f burtu frá
norðurhluta eyjarinnar. Tyrkir
eru sakaðir um að hindra gæzlu-
starfsemina hvarvetna á yfirráða-
svæði þeirra og leggja stein í götu
gæzlumannanna.
I New York ræddi aðalfulltrúi
Rússa, Jakob Malik, formlega f
dag við aðra fulltrúa f öryggisráð-
inu um tillögu Rússa þess efnis,
að kölluð verði saman ráðstefna
18 ríkja um Kýpurmálið, það er
aðildarrfkja ráðsins og Grikk-
lantís, Tyrklands og Kýpur.
Vestrænir fulltrúar hafa vfsað
tillögunni á bug og kalla hana
áróðursbragð, en bandaríska
utanrfkisráðuneytið vill ekkert
segja um hana. Tillaga Rússa var
lfklega aðalumræðuefnið á
fundum Klerides með grískum
ráðamönnum í Aþenu, en enn er
ekki ljóst, hvort allir aðilar Kýp-
urdeilunnar styðja hana.
Talsmaður grísku stjórnarinnar
vildi ekkert um málið segja, en
samkvæmt öðrum heimildum er
tillagan hagstæð Grikkjum. Sam-
kvæmt áreiðanlegum heimildum í
Ankara er það enn skoðun tyrk-
nesku stjórnarinnar að taka verði
að nýju upp friðarviðræður í Genf
með þátttöku sömu aðila og áður,
það er Bretlands, Tyrklands,
Grikklands, Kýpur-Grikkja og
Kýpur-Tyrkja.
Áður hafði Klerides lýst þvf
yfir, að Kýpurstjórn væri reiðu-
búin að athuga þann möguieika á
lausn deilunnar, að stofnað yrði
sambandsrfki. Hann fer líklega
aftur til Nikósíu á morgun og
ræðir við Kurt Waldheim fram-
kvæmdastjóra S.Þ. Waldheim
ræðir einnig við aðalleiðtoga Kýp-
ur-Tyrkja, Rauf Denktash, og fer
sfðan til Aþenu og Ankara.
Tyrkir hafa þegar neytt gæzlu-
menn S.Þ. til þess að yfirgefa
grískættaða flóttamenn í Kyrenia
og f nálægu þorpi, Bellapais. Nú
segja gæzlumennirnir, að Tyrkir
vilji reka þá frá Famagusta,
Lefka og öllum öðrum stöðum,
sem nú eru á valdi Tyrkja.
Sænskum friðargæzlumönnum
Framhald á bls. 23.
Noregur:
Hert á kröfum um 50 mílur
Þrándheimi, 23. ágúst, NTB.
RADDIR þær í Noregi, sem
krefjast útfærslu fiskveiðilögsögu
landsins, gerast nú æ háværari.
Arnold Midtgaard framkvæmda-
stjóri landssambands norskra út-
gerðarmanna sagði f ræðu á árs
fundi samtakanna f dag, að Norð-
menn yrðu að taka sér einhvern
rétt utan 12 mflna markanna til
að þvinga fram lausn, sem gæti
verndað norska þorskstofninn.
Midtgaard sagði það sfna persónu-
legu skoðun, að Norðmenn yrðu
að beita fyrir sig nauðrétti til að
bjarga sjálfu ástandinu þar til
hægt yrði að ná alþjóðlegu sam-
komulagi um hafréttarmál og
sagði, að útfærsla í 50 mílur jafn-
gilti því, að Norðmenn tækju rétt-
inn í sínar hendur. Mál þessi
verða rædd á ráðstefnum og
fundum norskra útgerðarmanna
víðsvegar um landið á næstu
dögum.
Þá var í dag samþykkt yfirlýs-
ing á flokksþingi Sósfalíska kosn-
ingabandalagsins um að krefjast
þess, að Norðmenn geri grund-
vallarsamþykkt um útfærslu fisk-
veiðalögsögunnar í 50 mílur frá 1.
janúar nk. Segir í yfirlýsingunni,
að ráðstafanir þessar séu
nauðsynlegar til að vernda þorsk-
stofnana.
Rockefeller
Yill ekki
stefnaNixon
Seal Harbor, Maine,
23. ágúst. Reuter. AP.
NELSON Rockefeller ttlvon-
andi varaforseti sagði f dag, að
hann væri andvfgur þvf, að
Richard Nixon fyrrum forseti
yrði lögsóttur fyrir hlut hans
að Watergate-hneyksiinu.
Rockefeller sagði blaða-
mönnum, að hann væri sam-
mála þeim ummælum Hugh
Scott leiðtoga repúblikana f
öldungadeildinni, að Nixon
„hefði þegar verið hengdur**.
Ymsir forystumenn repú-
blikana hafa lagzt gegn þvf, að
mál verði höfðað gegn Nixon
og sagt, að afsögn hans sé næg
refsing.
Tveir fyrrverandi aðstoðar-
menn Nixons, John Ehrlieh-
man og H.R. Haldeman, hafa
fengið leyfi til þess að rann-
saka skjalasöfn sfn f Hvfta
húsinu vegna réttarhaldanna
gegn þeim. Þeim hefur verið
frestað til 30. september.