Morgunblaðið - 07.12.1976, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 07.12.1976, Blaðsíða 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. DESEMBER 1976 Allsherjarnefnd um rannsóknarlögreglu ríkisins: Starfssvæði rannsóknarlögreglunnar nái til Stór-Reykjavíkursvæðisins Einbeiti sér ad raunverulegum rannsóknarmálum Á FUNDI neðri deildar Alþingis í gær mælti Ellert B. Schram (S), formaður Alisherjarnefndar, fyrir nefndar- áliti, sem nefndin hefur lagt fram vegna frumvarps um rannsóknarlögreglu rfkisins, frumvarps um meðferð opinberra mála og frumvarp um skipan dómsvalds f héraði, lögreglustjórn, tollstjórn o.fl. Fram kom í máli Ellerts að allsherjarnefnd stendur sameiginlega að áliti nefndarinnar en einstakir nefndarmenn áskilja sér rétt til að flytja eða fylgja breytingartillögum við frumvörp- in. Einn nefndarmanna, Svava Jakobsdóttir (Abl.) mælti á þingfundi í gær fyrir tveim breytingartillögum, sem hún flytur við frumvörpin og verður þeirra getið á frásögn af ræðu hennar hér á eftir. Komi að fullu til framkvæmda 1. júlí 1977 Ellert B. Schram (S) sagði alls- herjarnefnd 1iafa kosið að fjalla um þrjú mál, frumvarp til laga um rannsóknarlögreglu ríkisins, frumvarp um meðferð opinberra mála og frumvarp um skipan dómsvalds, sameiginlega, og hefði nefndin haldið marga fundi um málin og meðal annars heimsótt embætti saksóknara ríkisins og lögreglustjórans í Reykjavík. Ellert sagði að með þeim breyt- ingum, sem frumvörpin kvæðu á um, væri í raun verið að gera byltingu á skipan dómsmála hér á landi. Réttarfar hér færist með þessu úr rannsóknarréttarfari í ákæruréttarfar, en Ellert tók fram að sporið væri þó ekki stigið að fullu. Hann minnsti á að gegn- um árin hefði verið fluttar fjöl- margar tillögur um breytingar á skipan dómsmála í þessa átt og hefði það fyrst komið fram í til- lögu áþinginu 1948. Þá vek Ellert að frumvarpi um rannsóknarlögreglu ríkisins og sagði nefndina mæla með sam- þykkt frumvarpsins með nokkr- Þrír þingmenn: 10 mjólkur- búðir starfi áfram ÞRlR þingmenn hafa lagt fram á Alþingi frumvarp til laga þess efnis að Mjólkursam- sölunni verði skylt að reka áfram a.m.k. 10 mjólkurbúðir I Reykjavík og öðrum þétt- býlisstöðum, þar sem þörfin er mest, næstu 5 ár eða til 1. febrúar 1982, svo fremi nægi- lega margar afgreiðslustúlkur, sem nú eru ráðnar, óska að starfa áfram. Fiutningsmenn frumvarpsins eru Svava Jakobsdóttir (Abl.) Eyjólfur Sigurðsson (A) og Magnús T. Ólafsson (Sfv.) 1 greinargerð með frumvarp- inu taka flutningsmenn fram að það sé flutt I framhaldi af breytingu á fyrirkomulagi mjólkurdreifingar á svæði Mjólkursamsölunnar í Reykja- vík en þá var einkaréttur Mjólkursamsölunnar og mjólkurbúa til smásölu á mjólkurvörum, afnuminn. 1 greinargerðinni segir að komið sé I Ijós að til stórvand- ræða horfi með atvinnuöryggi fjölmargra kvenna, sem I mjólkurbúðum starfa. Flutn- ingsmenn leggja í greinar- gerðinni áherslu á að þeir Ifta ekki á þessa tillögu slna sem tillögu um atvinnubótavinnu, heldur kröfu um sæmilegt sið- ferði á vinnumarkaði. Auk þessa yrði iengri umþóttunar- tími til hagræðis fyrir neyt- endur, sem sjá nú sumir hverj- ir fram á mikla óvissu I mjólkursölumálum." um breytingum. Sagði Ellert að efasemdir hefðu vaknað um hvort rétt væri að yfirstjórn rannsóknarlögreglu rikisins væri í höndum dómsmálaráðherra og nokkrir málsmetandi lögfræðing- ar og lagadeild Háskóla Islands hefðu í álitum sínum talið óeðli- legt að embættið lúti yfirstjórn dómsmálaráðherra. Rannsóknar- lögreglan eigi að starfa sjálfstætt án afskipta eða fyrirmæla frá pólitískum ráðherra. Ellert tók fram að þetta sjónarmið hefði átt sér hljómgrunn meðal sumra nefndarmanna, en af hálfu höf- unda frumvarpsins hefði verið tekið fram, að þegar sagt væri að rannsóknarlögregla ríkisins lúti yfirstjórn dómsmálaráðherra, þá sé eingöngu átt við hina stjórn- sýslulegu hlið málsins og með þennan skilning í huga gerir nefndin ekki tillögu til breytinga áþessari grein frumvarpsins. Ellert sagði allsherjarnefnd fallast á þau rök að rannsóknar- lögregla ríkisins ætti ekki að heyra undir eann tiltekinn lögreglustjóra og þá ekki slst ef verksvið rannsóknarlögreglu- stjóra ríkisins spannar yfir mörg umdæmi. I frumvarpi að rann- sóknarlögreglu ríkisins er sagt að rannsóknarlögregla rikisins hafi með höndum lögreglurannsóknir brotamála í Reykjavík. Þessu leggur nefndin til að verði breytt á þann veg að rannsóknarlögregl- an hafi einnig með höndum rann- sókn brotamála í Kópavogi, Sel- tjarnarneskaupstað, Garðakaup- stað, Hafnarfirða og Kjósarsýslu. Sagði Ellert að Rannsóknar- lögreglan í Reykjavík hefði á sin- um tíma verið stofnuð, þegar byggð I nágrenni Reykjavíkur hefði verið óveruleg. Nú væri hins vegar komin mikil byggð og samfelld í nágrenni Reykjavíkur og þegar nú væri stofnað nýtt embætti til að hafa rannsókn brotamála með höndum og hefur aðsetur á þessu þéttbýlissvæði, væri ekki rök fyrir því að, yfir- stjórn rannsóknamála verði áfram í höndum viðkomandi lögreglustjóra í þessum byggðar- lögum. Meirihluti nefndarinnar leggur til að starfsvettvangur rann- sóknarlögreglu ríkisins nái einnig til Keflavíkur og Keflavíkurflug- valiar, en leggur það í ,vald dóms- málaráðherra hvenær það skuli gert. Einn nefndarmanna, Svava Jakobsdóttir (Abl.) flytur um það breytingartillögu að Keflavik og Keflavíkurflugvöllur skuli strax frá upphafi starfsemi rann- sóknarlögreglu ríkisins falla und- ir hennar starfsvettvang. Fram kom i máli Ellerts að nefndin hefði kosið að kveða skýrar á um verkaskiptingu milli viðkomandi lögreglustjóra og rannsóknarlögreglu rikisins en í -1 *- ( V-- - greinargerð með frumvarpinu er tekið fram að „rannsóknarlög- reglu sé ætlað að rannsaka meiri háttar afbrot". Sagði Ellert að deila mætti um hvað teldust meiri háttar brot en legði áherslu að það væri vilji nefndarinnar að rannsóknarlögregla geti frá upp- hafi einbeitt sér að raunveruleg- um rannsóknarmálum og þvi verði öllum minni háttar brota- málum beint til almennra lög- reglustjóra með reglugerð, sem dómsmálaráðherra setur. Að siðustu sagði Ellert að nefndin gerði tillögu um að gildis- töku laganna yrði breytt á þann veg að þau öðluðust gildi þegar er þau hefðu verið samþykkt og stað- fest en komi að fullu til fram- kvæmda 1. júlí 1977. Sagði Ellert að þetta væri gert þar sem nokk- urn aðlögunartíma þyrfti til að lögin kæmust í fulla framkvæmd en það væri vilji nefndarinnar að breytingar i samræmi við þessi frumvörp kæmu til framkvæmda sem fyrst. Nefndin leggur til að gerðar verði nokkrar breytingar á frumvörpum um meðferð opin- berra mála og skipan dómsvalds en þau frumvörp miða að því að meira tillit sé tekið til sakborinna Rannsóknarlögreglan nái strax til Keflavíkur og Keflavíkurflug- vallar Svava Jakobsdóttir (Abl.) tók fram að allsherjarnefnd stæði óskipt að nefndarálitinu en ein- stakir nefndarmenn hefðu þó áskilið sér rétt til að flytja breyt- ingartillögur og svo væri með hana. Mælti hún fyrir breytingar- tillögu, sem hún flytur þess efnis að rannsóknarlögregla rikisins hafi með höndum lögreglurann- sókn brotamála I Keflavík og á Keflavíkurflugvelli og sagði að ágreiningur hefði verið um þetta i nefndinni en það væri skoðun hennar að skilyrðislaust ætti að fella þessa tvo staði undir starfs- vettvang rannsóknarlögreglunnar AIMHGI Stjórnarfrumvarp um sauðfjárbaðanir: Ráðherra geti veitt undanþágu frá böð- unarskyldunni LANDBtJNAÐARRAÐHERRA, Halldór E. Sigurðsson mætti á fundi neóri deildar Alþingis i gær fyrir stjórnarfrumvarpi um sauðfjárbaðanir. Ráðherrann tók fram að frumvarp sama efnis hefði verið lagt fram á sfðasta þingi en varð eigi útrætt þá og er frumvarpið nú endurflutt með nokkrum viðaukum. Halldór sagði að frumvarpið hefði verið samið að meginefni af milliþinga- nefnd Búnaðarþings vegna margra og ftrekaðra áskorana um breytingu á löggjöfinni um bað- anir I þá átt að létta böðunar- skylduna. Halldór sagði að frumvarpið gerði ráð fyrir því að böðunar- skyldan yrði létt með þeim hætti að ráðherra verði heimilt að veita undanþágu I tilteknum hólfum, þar sem óþrif hafa ekki sést á fé um árabil. Til að auka öryggi á að böðunarundanþágur verði ekki til þess að stuðla að óþrifum í sauð- fé, er sett í frumvarpið ákvæði um vottorðagjafir frá tilteknum opinberum og hálfopinberum starfsmönnum, er mæli með und- anþáguheimild. Frumvarpið gerir ráð fyrir því, að ekki skuli, að öllu jöfnu, baðað fyrr en fé er komið á hús, á það að sporna við að óbaðað og baðað fé renni saman og um leið minnka likur á dreifingu ó' rifa í sauðfé frá einum bæ til annars. Gert er ráð fyrir þvi að fjárböðun fari fram annan hvorn vetur milli 1. nóvember og 31. marz og þó aldrei fyrr en lokið er haustslátrun og aldrei fyrr en fé er komið á hús, Halldór E. Sigurðsson nema sérstakar aðstæður mæli með sliku að dómi eftirlitsmanns og yfirdýralæknir samþykki. Felld eru niður ákvæði í núgild- andi lögum um sérsmölun vegna baðana. Að síðustu tók ráðherrann fram að meginbreytingin, sem fælist i frumvarpinu — undanþáguheim- ildin —, yrði að teljast réttmæt, því hún ætti að geta sparað fjár- eigendum fé og fyrirhöfn og sagð- ist ráðherrann vonast til að hún yrði fjáreigendum á landsvæðum, sem ekki fá undanþágu frá böð- unarskyldu, rík hvatning til að herða sóknina og útrýma óþrifum í fé sinu með öllu. Fleiri tóku ekki til máls um frumvarpið og var þvi vísað til— annarrar umræðu og landbúnað- arnefndar. strax. Þvi hefði verið borið við að langt væri milli Reykjavíkur og Keflavíkur en ekki mætti gleyma því að fyrst það væri nógu stutt fyrir smyglara þá væri það varla of langt fyrir rannsóknarlögreglu- menn. Þá mælti Svava fyrir breyt- ingartillögu, sem hún flytur við frumvarp um meðferð opinberra mál en tillögugreinin hljóðar svo: „Eftir ósk sökunauts skal dómari skipa honum réttargæslumann við rannsókn máls hjá rann- sóknarlögreglu." Sagði Svava fulltrúa lagadeildar Háskólans hafa látið i ljós það álit á þessari grein að vel kæmi til mála að haga skipan mála á þann hátt, sem hún kvæði á um. Að síðustu ræddi Svavænokkuð almennt um afbrotamál og sagði það hættulega þróun að stjórn- málamenn væru farnir að nota sér þennan málaflokk til atkvæða- söfnunar. Höfundur frumvarpanna fundu rétta leið Páll Pétursson (F) sagði að sér fyndust þau frumvörp, sem hér hefði verið fjallað um ekki hafa tekið miklum breytingum frá þvi þau voru lögð fram á þinginu í fyrra g taldi þá sem samið hefðu frumvörpin hafa fundið rétta leið með þeim. Hvatti hann þing- deildarmenn efri deildar til að afgreiða málin fyrir jól. Páll sagði að ekki væru frumvörpin algóð og sjálfsagt mætti ýmsu breyta. Sagðist hann ekki geta sætt sig við orðið sökunautur, sem mjög væri notað i lagamáli og taldi sig skilja betur hvernig orðið rekju- nautur væri myndað. Tók Páll fram að orðið sökunautur væri notað um þann sem borinn væri sök en orðið gæti hins vegar bent til annars. Þá vék Páll að lokaorð- um Svövu og sagði farisea hafa verið uppi fyrir 2000 árum og það kynni vel að vera að þeir væru enn uppi. Allir eru jafnir fyrir lögum Sighvatur Björgvinsson (A) gerði fyrst að umtalsefni orð Svövu ufn að stjórnmálamenn væru að nota tal um afbrotamál til atkvæðissöfnunar og sagði^tað staðreynd að þeir, sem mest hefðu um þessi mál fjallað hefðu ekki verið að krefjast harðari refsinga heldur þess að lögum væri fram- fylgt. Og þá ekki sist að allir landsmenn væru jafnir fyrir lögunum. Sagðist þingmaðurinn frekar hafa átt von á stuðningi frá þingmönnum Alþýðubanda- lagsins i þeirri baráttu. Vék Sighvatur þá að nefndar- áliti allsherjarnefndar og sagði að nefndinni hefði verið tjáð að setn- ing réttarfarslaga væri eitt vanda- samasta verk í löggjafarsetningu og frumvörp, sem þessi yrðu að endurskoða að fenginni reynslu. Að síðustu ræddi Sighvatur nokkuð breytingartillögur Svövu og sagði það hafa verið ósk dóms- málaráðherra að það hefði verið lagt í vald honum að ákveða hven- ær starfsvettvangur rannsóknar- lögreglu ríkisins næði til Keflavíkur og Keflavíkurflugvall- ar. Ráðherra hefði einnig lýst þvi yfir að hann væri hlynntur þess- ari breytingu, en hafa yrði þann fyrirvara á að hún þyrfti nokkurn aðlögunartima. Varðandi seinni tillögu Svövu sagðist Sighvatur í mögu vera sammála henni en kysi þó frekar að fylgja orðalagi frum- varpsins um þetta atriði. Dömsmálaráðherra ekki viðstaddur umræðuna Friðjón Þórðarson (S) sagði að Framhald á bls. 28

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.