Morgunblaðið - 23.07.1977, Blaðsíða 13

Iflökuninni
Höfuðsynd að fara
illa með hráefnið.
„Það er að okkar mati höfuð-
synd að fara illa með hráefnið,"
hélt Björn áfrarn," og því leggjum
við áherzlu á betri nýtingu og
betri vinnuskilyrði, þvf það hlýt-
ur að fara saman. Við höfum
reynt að hafa frumkvæði í ýmsu á
þeim vettvangi, t.d. með vönduð-
um verbúðum og góðri matstofu
og allt i þeim efnum hefur gert
samfélagið innan fyrirtækisins
eðlilegra og betra. Fólki hefur
liðið betur og þess vegna höfum
við haft ýmsa starfsmenn um ára-
bil. Það á að vera úrelt sjónarmið
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JULt 1977
13
að tjasla upp á hlutina, það á að
gera myndarlega og varanlega
það sem gert er.
Og við erum að sjálfsögðu ekki
að þessu fyrir Guð og föðurlandið
eingöngu, við viljum skila góðri
afkomu. Það má þó ekki staðna
við neitt pokasjónarmið f þeim
efnum og miða allt við innstæður
f bönkum. Fiskvinnslufyrirtækin
eru snar þáttur í lífi og uppbygg-
ingu þessa byggðarlags og þjóðar-
innar í heild og það hefur reynzt
hyggilegast að endurnýja sffellt
eftir breyttum aðstæðum. Þannig
veltur fjármagnið i raun innan
fyrirtækisins, þvf það er alltaf
verið að lagfæra og endurnýja
eins og þarf að gera við allt sem
er mikið notað. Við erum að fram-
Ieiða matvæli og viljum að fólk
geti treyst þvf að þetta sé góð og
örugg matvara."
Kapituli út af
fyrir sig
Þegar Isfélagið varð að leggja
niður rekstur um skeið á gostíma-
bilinu i Eyjum eins og flest önnur
fyrirtæki þar, þá keypti félagið
frystihús Tryggva Ófeigssonar á
Kirkjusandi.
„Það var kapítuli út af fyrir
sig,“ sagði Björn, „við vissum
ekki hvernig gosið færi og vildum
ekki fara út úr fiskvinnslunni.
Við höfðum skyldur við okkar
báta. Þeir gátu landað í Þorláks-
höfn og við unnið aflann á Kirkju-
sandi f húsi sem var tilbúið til
þjónustu. Við goslok komu upp
ýmis sjónarmið, en nr. I var að
byggja upp í Eyjum og ári eftir

gos frystum við hér. Þó sáum við
óskaplega eftir þvf að missa af
Kirkjusandi, þvi það gaf mikla
möguleika með þeirri reynslu
sem við höfðum fengið af rekstri
slíkra húsa, en okkur var þrýst út
af kerfinu. Við rákum Kirkjusand
f tæp tvö ár, en þá sendi kerfið
okkur heim.“
Á undan í hagræðingu
Það vakti strax athygli Eyja-
fólks sem hóf vinnu í frystihúsum
á fastalandinu á gostfmabilinu, að
Þrjár af blómarósum Isfélagsins.
fluttu með sér hina nýju tækni
þjóðinni til góða. Það var þá ekki
til einskis farið. Jóhannes varð
síðar forstjóri Isfélagsins við
Faxaflóa í um það bil 40 ára skeið.
Á Austfjörðum leiðbeindi annar
Vesturfari, Isak Jónsson, við
byggingu ishúsa og þannig opn-
uðust augu manna fyrir auknum
möguleikum með nýrri tækni.
Eyjabúar fylgdust vel með og 1.
desember 1901 stofnuðu þeir Is-
félag Vestmannaeyja til þess að
„safna ís, geyma hann til varð-
V
veizlu matvælum og beitu, verzla
með hann og það sem hann verð-
veitir og styðja að viðgangi betri
veiðiaðferðar við þær fisktegund-
ir og beytutegundir, sem ábata-
samt er að geyma f ís,“ eins og
segir f 1. gr. Iaga Isfélags Vest-
mannaeyja. Árið 1907 keypti Is-
félagið síðan fyrstu aflvélar í
frystihús á tslandi og markaði þar
með stórt spor i atvinnusögu
þjóðarinnar. Ef rýnt er ofan í
kjölinn kemur í ljós að um er að
Framhald á bls. 23
Það er búið að vera mikið frost i lsfélaginu siðan 1901.
I pökkunarsalnum
Dans stiginn i matsal Isfélagsins á afmœli félagsins.
Grein: Arni Johnsen
Myndir: Sigurgeir Jónasson
Gert að á hafi úti, blandaður afli.
rekstur húsanna í Eyjum var mun
þróaðri en tíðkaðist á fastaland-
inu, bæði hvað snerti tækni og
nýtingu og launafyrirkomulag.
Þeir félagar kváðu hráefnis-’
skort meginvandamálið í sam-
bandi við rekyturinn. Byggt hefur
verið á bátaflotanum í gegnum
árin, sögðu þeir, en hann einn sér
dugir ekki lengur. Við verðum að
komast út úr þessum vitahring,
það vantar skip til Eyja og staður-
inn hefur orðið útundan og á eftir
í uppbyggingu flotans.
Það hefur lengi verið staðreynd
að engir útvegsmenn í landinu
standa eins vel i skilum við banka
landsins eins og útvegsbændur f
Eyjum, en það er ef til vill i
sambandi við betri nýtingu á bát-
um en gengur og gerist.
Upphaf fshúsa
á tslandi
I stuttri blaðagrein er aðeins
unnt að stikla á.stóru í sögu Is-
félags Vestmannaeyja, en til
gamans má rifja aðeins upp að-
dragandann að þvi, að ishúsrekst-
ur hófst á landinu. Það má með
sanni tengja það landflóttanum
árið 1887 er um 2000 tslendingar
flúðu land, fluttust vestur um haf
til þess að leita sér gæfu og gengis
eftir strfðið við harðindin og
sultarhörmungarnar hér heima.
Einn þessara vesturfara var
Jóhannes G. Nordal úr Húna-
vatnssýslu. I Kanada kynntist
hann nýrri tækni, frosthúsa-
byggingum þarlendra, sem fram-
leiddu kulda i þau með fs og salti.
Margir framsæknir og dugmiklir
tslendingar, sem fóru vestur,
vildu heldur heim á ný og þeir
Gamla frystihús Isfélagsins. / suðurstafni við innakstursbrúna var
siðar innréttuð matvörubúð félagsins. Upp með þessari löngu
húshlið og austan við hana voru hróf uppsátur opinna báta, sumar-
og skjöktbáta eftir að vélbátarnir komu til sögunnar.