Morgunblaðið - 29.09.1977, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. SEPTEMBER 1977
25
Friðrik tefldi
of djarft
Enn hallar undan fæti hjá
Friðriki Ölafssyni á Interpolis-
skákmótinu f Tilsburg. 1 gær
tefldi hann við bandarfska stór-
meistarann Kavalek. Friðrik
valdi vafasama áætlun f
byrjuninni og tókst aldrei að
jafna taflið. Önnur úrslit f
fimmtu umferð urðu þau að
Miles vann Smyslov, en jafn-
tefli gerðu þeir Karpov og
Gligorie, Balashov og Hort,
Sosonko og Timman. Skák
þeirra Hiibners og Anderssons
fór í bið. Staðan á mótinu er þvi
þannig: 1—4. Hort, Kavalek,
Timman og Miles 3 v. 5. Karpov
2'A v. og biðskák 6—7. Gligoric
og Balashov 2'A v. 8—9. Hiibner
og Andersson 2 v. og biðskák
sfn á milli. 10. Smyslov, VA v.
og biðskák 11—12. Friðrik og
Sosonko 1 'A v.
Hvitt: Lubomir Kavalek
Svart: Friðrik Ölafsson
Sikileyjarvörn
1. e4 — c5, 2. Rf3 — Rc6, 3. d4
— cxd4, 4. Rxd4 — e6, 5. Rc3 —
a6
(í skák sinni við Balashov í
þriðju umferð lék Friðrik hér 5
. d6) 6. g3 — Dc7, 7. Bg2 —
b5, 8. 0-0 — Bb7, 9. Hel — Re5,
10. Bf4 — f6? (Upphafið á mjög
vafasamri áætlun. Mun betra
og einfaldara var 10 . . d6) 11.
a4 — b4, 12. Ra2 — h5 (Það er
greinilegt að Friðrik ætlaði sér
ekki af i þessari skák. Áætlun
hans er allt of djörf og hvitur
fær nægan tima til að yfirspila
svart á drettningarvængnum)
Skák
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
13. c3 — g5, 14. Be3 — bxc3, 15.
Rxc3 — Db8 (Nauðsynlegt til
að undurbúa 16 ...Re7. 15
.. .Re7 strax var mjög slæmt
vegna 16. Rdb5! — axb5, 17.
Rxb5 — Db8, 18. Rd6+ — Kd8,
19. Bb6 Mát) 16. a5 — Re7, 17.
Ra4! — Rc8, 18. Hcl — h4, 19.
Db3
(Fræðilega séð er skákinni nú
lokið. Hvitu mennirnir ráða
borðinu og framrás svörtu peð-
anna á kóngsvæng er aðeins
vindhögg) hxg3, 20. Hxg3 —
Bc6, 21. Rb6 — Rxb6, 22. axb6
—Be7 (Tapar, en af skiljanleg-
um ástæðum vildi Friðrik ekki
leyfa andstæðingi sínum að
ljúka skákinni eftir 22 .. .Db7
með 23. Rxe6! fxe6, 24. Dxe6 +
— Be7, 25. Hxc6! — Dxc6, 26.
Dxc6 — Rxc6, 27. e5 — Hc8, 28.
b7) 23. Rxc6 — Rxc6, 24. b7 —
Ha7, 25. Hxc6 — Hxb7, 26. Hb6
— Hxb6, 27. Dxb6 — Dxb6, 28.
Bxb6 — Kf7, 29. Bd4 — Hxc8,
30. Bc3 — Bc5, 31. Hal og hér
gafst svartur upp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 1
12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Karpov 1 \ \ v2
M iles 0 1 \ \ \
Sosonko \ 0 \ 0 \
Sm.vslov \ V. \ \
(íliKoric \ V2 \ \ \
Ilalasjov \ \ \ \ \
Húbner \ \ 1 0
Kavalck \ \ \ 1 \
Fridrik \ \ \ 0 0
Anderson \ \ \ \
Hort \ 1 \ V '2 \
Timman \ \ \ 1 \
Safnaðar-
heimili
Seyðisfjarð-
arkirkju
SUNNUDAGINN 18. september
s.l. var hátíðlegt haldið 55 ára
afmæli Seyðisfjarðarkirkju. I þvi
tilefni var formlega tekið i notk-
un nýtt safnaðarheimili, sem
byggt hefur verið í tengslum við
kirkjuna.
Hátíðarhaldið hófst með guðs-
þjónustu kl. 2. Prófastur Múla-
prófastsdæmis, sr. Sigmar I.
Torfason, þjónaði fyrir altari, en
sóknarpresturinn, sr. Jakob
Hjálmarsson, predikaði. Eftir
guðsþjónustuna buðu sóknar-
nefndin og safnaðarkonur til
kaffidrykkju i nýja safnaðar-
heimilinu. Þar lýsti sóknarnefnd-
arformaðurinn, Astvaldur Kristó-
fersson, byggingarsögu safnaðar-
hússins og gerði grein fyrir gerð
þess og kostnaði. Heildarkostnað-
ur við bygginguna er u.þ.b. 5
millj. kr. Húsið er hið vandaðasta
að allri gerð, stærð u.þ.b. 70 fm„
með 45 fm. samkomusal, eldhúsi,
snyrtingu og skrifstofuherbergi.
Ástvaldur gat þess sérstaklega,
að mestu munaði i fjármögnun
fyrirtækisins um framlag bæjar-
yfirvalda og norska sjómannatrú-
boðsins, Den indri sjömanns-
misjon i Noregi, sem gaf söfnuð-
inum húseign sina á Seyðisfirði,
en þar ráku þeir um árabil sjó-
mannaheimili. Það hús var óhent-
ugt sem safnaðarheimili og var
því selt með leyfi gefenda og sölu-
andvirðið látið vera fyrsta fram-
lag til byggingar þessa nýja safn-
aðarhúss.
Gestur dagsins var Jóhannes
Sigurðsson, prentari, sem er vin-
ur norska sjómannatrúboðsins og
fulltrúi þess við þetta tilefni.
Framhald á bls. 24.
Seyðisfjörður:
Prestsembættið
laust til umsóknar
BISKUP Islands hefur auglýst
Seyðisfjarðarprestakall, Múlapró-
fastdæmi, laust til umsóknar með
umsóknarfresti til 31. október
n.k.
— Sveitarfélögin
og iðnþróun
Framhald af bls. 15
um Par má nefna þær ákvarðanir. sem
teknar eru innan sveitarstjórna, um
skipulag og notkun lands. orkumál,
þjónustugjöld og skattlagningu. svo
nokkuð sé nefnt Ákvarðanir á þessu
sviði virðast víða teknar í auknum mæli
með hliðsjón af samkeppni sveitarfé-
laganna um eftirsóknarverðan atvinnu-
rekstur. auk þess sem bein afskipti
sveitarfélaganna hafa færzt í vöxt svo
sem fyrr var nefnt
Margt bendir til að óheft samkeppni
af þessu tagi sé skaðleg eins og nú er
háttað i islenzku atvinnullfi. Útflutn-
ingsframleiðslunni er í raun þröngur
stakkur skorinn og markaður fyrir rnn-
lenda framleiðslu litill á flestum svið-
um Við þær aðstæðurmá gera ráð fyrir
því að samkeppni sveitarfélaganna um
atvinnureksturinn leiði til flutnings
framleiðslunnar milli staða án þess að
þvi fylgi aukning heildarframleiðslu, en
slik aukning hlýtur að vera forsenda
bættra lífskjara í landinu Þegar þessa
er gætt virðist ekki úr vegi að varpa
fram þeirri spurningu til umræðu á
þessari ráðstefnu. hvort ekki sé orðið
tímabært að sveitarfélögin komi sér
saman um leikreglur i samkeppninni
um atvinnureksturinn til þess að beina
henni i farveg nýrra tækifæra til auk-
innar framleiðslu þar, sem iðnaður
gegnir lykilhlutverki
Eggert sagði i lokin:
Tillögurnar i skýrslu okkar bera með
sér, að ekki er verið að leggja á ráðin
um það, hvernig skuli brugðist við
neyðarástandi i atvinnumálum Þær
miðast við gott atvinnuástand á þeim
tima, sem þær eru gerðar, og eru
byggðar á þeirri skoðun. að enn sé
nægur timi til þess að tryggja slíkt
ástand áfram, — svo fremi að lands-
menn beri gæfu til þess að koma sér
saman um réttar leikreglur og ráðstaf-
anir til þess að styrkja atvinnulifið i
heild
Almennar umræður urðu ekki miklar
á ráðstefnu Sambands islenzkra sveit-
arfélaga. enda dagskráin þéttskipuð er-
indum svo og var góðum tíma varið i
starfsemi umræðuhópa Alls störfuðu
fimm umræðuhópar. Fyrsti fjallaði um
iðnþróun í strjálbýli og á minni þéttbýl-
isstöðum, annar hópur fjallaði um
hvernig sveitarfélög búa að iðnaði og
hver fjármálaleg samskipti sveitarfé-
laga og iðnfyrirtækja skuli vera. þriðji
hópur fjallaði um hvort sveitarfélögin
ættu að hafa frumkvæði að iðnaði.
fjórði hópurinn fjallaði um aðild sveit-
arfélaga að atvinnurekstri, þ.e hvað
snertir eignaraðild og ábyrgðir. og
fimmti hópurinn fjallaði um staðarval
iðnfyrirtækja og byggðaþróun.
Álit umræðuhópa
Fyrsti umræðuhópurinn sendi frá sér
eftirfarandi álitsgerð:
Hópurinn telur, að nauðsyn beri til
að stefna að auknum smáiðnaði í strjál-
býlishreppum, m.a til að koma i veg
fyrir fólksflótta úr sveitum
Til þess að svo megi verða, þarf sá
iðnaður að vera tengdur á einhvern
hátt sveitarstjórn, tryggja fjármagn,
þekkingu og markað
Æskilegast er. að áætlun um slíkan
iðnað sé gerð fyrir t.d hvern lands-
hluta fyrir sig
Hópurinn telur nauðsyn á hugmynd-
um um möguleika á iðnaði fyrir dreif-
býlissveitarfélög. t d. frá Iðnþróunar-
stofnun Einnig telur hópurinn eðlilegt,
að Rannsóknarstofnun iðnaðarins
framkvæmi athugun eða úttekt á
möguleikum byggðarlaga til iðnaðar-
uppbyggingar og hvaða þjónustugrein-
ar séu nauðsynlegar fyrir mismunandi
framleiðslugreinar
Telur hópurinn, að nauðsynlegt sé,
að ný fyrirtæki séu miðuð við mögu-
leika og þarfir byggðarlagsins og varar
við því, að of stór fyrirtæki eða mann-
frekar framkvæmdir geti valdið veru-
legri röskun á viðkomandi svæði
Benda má í þessu sambandi t.d. á
núverandi virkjanaframkvæmdir við
Sigöldu og þann vanda. sem við verð-
ur að etja, er þeim lýkur. fyrir viðkom-
andi byggðarlag
Ákvæði um forgang til vinnu skv
vinnulöggjöf getur því verið hættulegt
Hópurinn telur, að æskilegt sé að
stefna að aukinni samvinnu milli fyrir-
tækja t landshlutum um sérhæfingu
milli framleiðslugreina Skapaðist með
því lausn á einu erfiðasta vandamáli
iðnaðar úti á landi. þ.e tækniþekkingu
og markaðsleit, sem hvorutveggja er
forsenda eðiilegrar iðnaðaruppbygg-
ingar.
Hópurinn telur nauðsyn á virkjun
hugarflugs almennings við stofnun
framleiðslugreina og til endurbóta nú-
verandi framleiðslu
Hópurinn telur að stórefla mætti iðn-
að úti á landsbyggðinni með samsetn-
ingarframleiðslu fyrir innanlandsmark-
að og til útflutnings
Hópurinn telur. að nauðsynlegt sé.
að einstök sveitarfélög eða landshluta-
samtök geri stefnumarkandi áætlanir
um iðnþróun á viðkomandi svæði
Benda má i þvi sambandi á nauðsyn
þess, að ekki skapist óeðlileg sam-
keppni á litlum stöðum um samskonar
iðnað, sem veldur öllum aðilum stór-
tjóni og eyðileggur e.t.v. meira en
uppbyggingu nemur.
Rætt var um verkmenntun og
kynningu unglinga úti á landi á mis-
munandi iðngreinum og möguleikum
þeirra Athuga beri vel, hvort ekki beri
að auka verkmenntun strax í grunn-
skóla
Umræðuhópur númer tvö skilaði eft-
irfarandi niðurstöðum. en hópurinn
fjallaði um hvernig sveitarfélögin búa
að iðnaði svo og um hver fjármálaleg
samskipti sveitarfélaga og iðnfyrir-
tækja skuli vera
Framboð á hentugu umhverfi til iðn-
rekstrar er misjafnt eftir því hvaða
sveitarfélög eiga í hlut og er mótun
landsins misjafnlega langt komin
Fæstar sveitarstjórnir telja sig geta
veitt atvinnurekstri aukinn stuðning að
óbreyttum tekjustofnum. ef frá eru tal-
in atriði sem ekki hafa mikinn kostnað í
för með sér. svo sem undirtektir við
kröfugerð á hendur ríki, lánastofnun-
um. o.s.frv
Gatnagerðargjöld og aðstöðugjöld
eru þeir tekjustofnar sveitarfélaganna
sem sætt hafa mestri gagnrýni. Mjög
þykir koma til álita að breyta innheimtu
gatnagerðargjalda og/eða draga úr
vægi þeirra með eflingu annarra tekju-
stofna svo sem fasteignagjalda og
lóðaleigu Aðstöðugjöld telja sveitar-
stjórnir sig ekki geta misst að óbreytt-
um tekjustofnum
Liklegt þykir að gangi sveitarfélögin
til samstarfs við aðra opinbera aðila við
að byggja iðngarða. eða reisi þá ein
sér, hvili einnig á þeim sú skylda að sjá
til þess að rekstur þar komist i eðlileg-
an gang Þar þykja ? höfuðatriðum
koma til greina þrjár leiðir til úvegunar
fjármagns til húsnæðis og rekstrar i
viðbót við eigið fjármagn Þessar leiðir
eru rikisábyrgð, breyttar kröfur um veð
og ábyrgðir sveitarfélaga
Nauðsyn er á auknu samstarfi sveit-
arstjórna. fulltrúa atvinnurekstrar og
rikisvalds til þess að leggja á ráðin um
það hvernig skuli staðið að auknum
stuðningi og örvun við iðnrekstur, án
þess að stofna til skaðlegrar sam-
keppni þar sem innlend framleiðsla
fullnægir þegar þörfum landsmanna
Þriðji umræðuhópur ráðstefnu Sam-
bands islenzkra sveitarfélaga fjallaði
um hvort sveitarfélögin ættu að eiga
frumkvæði að iðnaði Hópurinn komst
að eftirfarandi niðurstöðum:
Sveitarfélögin skulu hafa áfram það
frumkvæði sem verið hefur i undir-
stöðuatriðum atvinnurekstrar. þ e
hvað varðar skipulag og nauðsynlega
lágmarksþjónustu Auk þessa skulu
sveitarfélög leita tækifæra og nýrra
leiða i iðnaðaruppbyggingu. en þetta
felur i sér að sveitarfélögin eiga að vera
vakandi varðandi ný tækifæri á iðnað-
arsviðinu og einnig eiga þau að beita
sér fyrir förrannsóknum og hag-
kvæmisathugunum. og ennfremur eiga
þau að beita sér fyrir stofnun undir-
búningsfélaga að stofnun atvinnu-
rekstrar. ef aðstæður í sveitarfélaginu
kalla sérstaklega á slikt
Hópurinn er sammála um það að
hlutdeild sveítarfélaga i uppbyggingu
fyrirtækja eða endurskipulagningu
þeirra eigi að vera timabundin, þ e
meðan verið er að koma viðkomandi
rekstri á rekspöl
Hópurinn telur ennfremur nauðsyn-
legt að nágrannasveitarfélög efni til
samvinnu sin á milli á sviði iðnþróun-
ar, en bitist ekki um verkefnin þvi
nauðsynleg lágmarksfjölbreytni verður
að vera til staðar, t d í kauptúnum, svo
ákveðinn rekstur hafi grundvöll þar
Fjórði umræðuhópur fjallaði um
hver ætti að vera aðild sveitarfélaga að
atvinnurekstri hvað snertir eignaraðild
og ábyrgðir Komst hópurinn að eftir-
farandi niðurstöðum i stuttu máli:
Hópurinn er sammála um að ekki sé
æskilegt né í verkahring þeirra. að
sveitarfélögin standi í atvinnurekstri
þegar um er að ræða framleiðslu á
einkavörum og þjónustu. þ e vörum
sem hægt er að útiloka menn frá að
njóta og vörur sem eyðast upp við
notkun Hins vegar geta staðbundnar
aðstæður kallað á slikt i formi fyrir-
greiðslna og ýmissar aðstoðar Hins
vegar telur hópurinn hugsanlegt að
sveitarfélögin taki þátt i. bæði með
beinni aðild og óbeinni. atvinnurekstri
þegar um er að ræða framleiðslu á
opinberum vörum og þjónustu. þ e
vörum sem ekki eyðast upp við notkun
og ekki er hægt að útiloka fólk frá að
n jóta
Fimmti umræðuhópur fjallaði um
staðarval iðnfyrirtækja og byggðaþró-
un Komst hópurinn að eftirfarandi
niðurstöðum:
Iðnaðurinn verður að þróast með
hag þjóðarinnar fyrir augum. þar sem
við eigum í samkeppni við erlenda
aðila. Verðum við því að snúa bökum
saman og láta staðarval ráðast af þjóð-
arhag
Iðnaðurinn er lika mikilvægt tæki til
að efla byggðastefnu og telur hópurinn
nauðsynlegt að sérhver staður á
landinu fái haldið þeim mannfjölda
sem hann nú hefur og honum einnig
sköpuð tækifæri til að taka við eðlilegri
fjölgun. en i þessu tilliti er iðnaður
mikilvægur
Hópurinn telur nauðsynlegt á að
hagað verði svo til að iðnaðarþróun á
einum stað verði ekki á kostnað ann-
arra staða
Hópurinn telur nauðsynlegt að arð-
semissjónarmiðið verði látið ráða i sem
flestu tilliti þegar iðnþróun er höfð i
huga
Hópurinn bendir á að íslendingar
eru og verða að vera áfram ein heild,
eitt riki, ein þjóð
SALA
verðtryggöra spariskírteina
ríkissjóðs
hefst á morgun
fjii'ír?-,
(8) SEÐLABANKI ÍSLANDS