Morgunblaðið - 26.01.1980, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 1980
13
Hvað er alvöruskáldskapur?
Bðkmenntir
þeim tilgangi að sjá sér farborða
með. Þess vegna eru börn okkar
brennimerkt sem varhugaverður
þjóðfélagshópur. Þess vegna er-
um við stundum kölluð til yfir-
heyrslu, rægð og sett í fangelsi.
Mörgum finnst verðið, sem við
greiðum fyrir örlitla frelsis-
kennd og hreina samvisku, of
hátt...
Svo lengi sem framvinda al-
þjóðamála siglir undir fölsku
flaggi détente og korn og tækni-
aðstoð heldur áfram að streyma
í stríðum straumum til Austur-
Evrópu frá Vesturlöndum er
trúlegt að staða okkar verði
óbreytt. Um leið og Vesturlönd
segja: „Nú er nóg komið" þarf
ekki að öfunda okkur. í staðinn
fyrir að veita okkur eftirför
munu þeir handtaka okkur og í
staðinn fyrir að handtaka okkur
munu þeir ekki víla fyrir sér að
myrða okkur. Sama er að segja
um vini okkar í Ungverjalandi
og Póllandi, þar sem vald-
stjórnirnar eru enn harðari í
horn að taka. Efasemdir um að
slíkt geti gerzt í Evrópu á níunda
áratugnum eru ekki annað en
innantómar blekkingar.
Þess vegna ætti það að vera
okkur til ótvíræðra hagsbóta að
samvinna ríkja haldi áfram að
þróast og því ættum við ekki að
hafa á móti því að þróunin yrði í
sömu átt. Reiði Moskvustjórnar-
innar mundi bitna á öllum, sem
eru á yfirráðasvæði Sovétríkj-
anna. Hún mundi ekki bitna á
Frökkum, Hollendingum,
Bandaríkjamönnum eða Bretum,
heldur okkur. Þó höldum við fast
við þá skoðun að lýðræðisríkin
eigi ekki að senda þátttakendur
á sumarólympíuleikana í
Moskvu.
Við gerum okkur grein fyrir
viðhorfum og tilfinningum
íþróttamanna og skiljum yfirlýs-
ingar fulltrúa í alþjóða-
Ólympíunefndinni. Við vildum
gjarnan lifa í heimi þar sem
íþróttir væru pólitík
óviðkomandi. En í slíkum heimi
lifum við ekki. Hver einasti
a-evrópskur þátttakandi á Ól-
ympíuleikunum er atvinnu-
maður og þetta veit allur heim-
urinn. Atvinnumaðurinn er fjár-
festing af hálfu ríkisins, og
arðurinn sem honum er ætlað að
gefa af sér miðast einungis við
aukinn hróður þjóðar hans á
alþjóðavettvangi. Ungmenni,
sem léti í ljós skoðun, er væri
andstæð yfirlýstri skoðun vald-
stjórnar ríkisins, kæmist aldrei í
hóp fremstu íþróttamanna.
í augum Sovétstjórnarinnar
eru Ólympíu-leikarnir fyrst og
fremst pólitískt mál, en jafn-
framt tækifæri til að komast
yfir erlent reiðufé. Og það sem
meira er — Sovétríkin gera
hjáleiguríkjum sínum að leggja
fram ákveðna fjárupphæð til að
standa straum af kostnaði við
leikana.
Við teljum kenninguna um að
aðskilja íþróttir og pólitík vera
alvarlega og hættulega villu-
kenningu. Rökrétt framhald —
samkvæmt þeirri kenningu —
yrði þá að hægt væri að halda
Ólympíuleika hvar sem er —
jafnvel í Suður-Afríku eða
Víetnam.
Móralskar refsiaðgerðir —
sem raunar eru vægustu refsiað-
gerðirnar — hafa meira gildi en
yfirlýsingaflaumur. Þær kæmu í
veg fyrir að árásaraðilinn gæti
sett upp geislabaug, og þær
mundu vekja vonir um að stöðva
mætti hættulega þróun. Það
væri betra að flytja Ólympíu-
leikana til annarrar borgar —
jafnvel á síðustu stundu — en að
fá yfir sig styrjöld á ári
Ólympíuleikanna.
Ingimar Júliusson:
LEIRFUGLAR, ljóð
84 bls. Mál og menning ’79.
Þessi ljóðabók kom mér töluvert
á óvart. Fyrst vegna þess að
höfundur þessarar frumsmíðar er
ekki ungur að árum eins og
venjulegast er um bækur af þessu
tagi, heldur maður á sjötugsaldri.
Enn meiri varð svo undrun mín
þegar ég hóf lesturinn og sá að hér
var ekki um að ræða gamlar vísur
sem hefðu sómt sér prýðilega í
upphafi aldarinnar. Ljóðin í bók-
inni eru nefnilega flest ort eftir
1973 og bera þess blessunarlega
merki. Ingimar yrkir sem sagt ljóð
með nútímasniði og um nútímann:
af umheimi hæfilega fjarlægum
berst oss gnægd sjónvarpsfrétta
og önnur dægrastytting
þótt enn skorti skæra liti
blóós elds og gulls
þá er oss jafnan tiltækur sá kostur
er oss hentar
að rjúfa með einu handtaki
ásókn óljúfrar vitneskju
svo hugró vorri sé ekki raskað um of
vegna fánýtra hluta
A stöku stað beitir Ingimar
stuðlum og höfuðstofum og rími,
en varla nokkurs staðar á þann
hvimleiða hátt að setja hugsun
sína í bönd og gera ljóðin að
snyrtilegum ferhyrningum eins og
oft vill verða og minnir undirrit-
aðan mest á snoturt veggfóður.
í eftirmála höfundar kemur
m.a. fram að hann hafi byrjað á
þessum yrkingum nánast fyrir
tilviljun og að hér sé ekki um
„alvöruskáldskap" að ræða og
ennfremur að líkja megi þessu við
uppákomu sem að líkindum sé nú
liðin hjá. Þessi orð eru rituð af
eftir
SVEINBJORN
I. BALDVÍNSSON
mikilli hógværð. Reyndar óþarf-
lega mikilli að mínum dómi, því
hér er um að ræða ljóð sem eru
engu ómerkari en mörg þau sem
eiga að flokkast undir svokallaðan
alvöruskáldskap.
í ljóðinu „Vigtarmannsþankar"
segir m.a.:
nú er loksins farið að rigna eftir
langvarandi
sólarbreysking og moldryk úr götum því
dökknar
grámi fjallsins nú enn meir af vætunni
enda
líður að hausti og allra veðra von innan
tiðar
og senn tekur forin að slettast upp á
rúðurnar
þegar bilarnir aka hjá hverra Ijóða er að
vænta við slikar uppsprettur?
Varðandi þá spurningu sem sett
er fram í lok ljóðsins, virðist mér
að ef við slíkar uppsprettur sé ekki
að vænta alvöruskáldskapar hafi
æði margt breyst frá því að Jón úr
Vör orti Þorpið.
Meint afbrot
keisarans könnuð
hjá rannsóknarnefnd
Nýju Deihi, Indlandi, 24. jan. — AP
KURT Waldheim, aðalfram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna, skýrði frá því i Nýju
Delhi i dag að i „pakkasamn-
ingi“, sem hann hefði gert við
yfirvöld i íran i því skyni að fá
gislana í bandariska sendiráð-
inu i Teheran látna lausa, væri
gert ráð fyrir því að skipuð yrði
alþjóða rannsóknarnefnd til að
kanna meint mannréttindabrot
i íran á valdatímum Reza Pahl-
evi fyrrum keisara.
Waldheim skýrði frá þessu við
brottförina frá Nýju Delhi til
Pakistans, þar sem hann hefur
stutta viðkomu á leið sinni til
New York. Sagði hann að sam-
komulag um lausn gíslanna
þyrfti samþykki fulltrúa í Ör-
yggisráði SÞ, og ætlaði hann að
ræða við fulitrúann strax við
komuna til New York á morgun,
fimmtudag. Alþjóða rannsókn-
arnefndin yrði skipuð sam-
kvæmt ósk yfirvalda í íran, en
einnig væri hún tekin til að
auðvelda lausn gíslanna, sagði
Waldheim. Helzta ágreinings-
efnið í því sambandi er að
Bandaríkjamenn vilja að gíslun-
um verði sleppt strax við skipan
nefndarinnar, en írönsk yfirvöld
vilja ekki láta þá lausa fyrr en
nefndin lýkur störfum.
BILASYNING
í NÝJA SALNUM VIÐ HAUARMÚIA
Laugardaginn 26. og sunnudaginn 27.
kl. 10—17 báða dagana.
Kynnum nýja söluaðstöðu bíladeildar og bjóðum
viðskiptavinum okkar að skoða allar nýjustu gerðir
Chevrolet, svo sem Chevette, Citation 3 dyra og 5
dyra, Malibu Sedan 4 dyra, Malibu ClassicJi dyra,
Classic 2 dyra Landau og
Classic Station.
Ennfremur minnum við á stórkostlega verð--
lækkun á Malibu 1979.
Motors
CHtVROlET
PONTIAC
(XDNMOWll
BUCK
CAOUAC
Véladeild
Sambandsins
Árwúla 3 Reykiavik Strm 38900