Morgunblaðið - 02.11.1980, Page 26
26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. NÓVEMBER 1980
***
„Endalaust er ég aö lesa alla þessa þvælu um þig og Rosselini
og Petter, og í fyrstu vissi ég ekki hvað ég ætti að skrifa. Nú hef
ég komizt að niðurstöðu (án þess að hafa hugmynd um hvað
eiginlega gengur á), en eitt veit ég og það er það, að mér þykir
ákaflega vænt um þig og er og verð sami trausti og sanni
vinurinn, hvað sem þú tekur þér fyrir hendur, hvaða ákvarðanir
sem þú kannt að taka, sama hvert þú ferð. Það eina, sem er að,
er það, að ég sakna þín.
En taktu nú eftir, dóttir góð, nú þarf ég að halda smáræðu. Við
eigum ekki nema þetta eina líf, eins og ég útskýrði eitt sinn fyrir
þér. Enginn er annað hvort bara frægur eða bara alræmdur. Þú
ert mikil leikkona. Því komst ég að í New York. Miklar leikkonur
lenda allar í miklum erfiðleikum fyrr eða síðar. Annars væru þær
ekki skíts (slæmt orð, þú getur strikað það út) virði. Miklum
leikkonum fyrirgefst allt.
Ræðan heldur áfram: Allir taka rangar ákvarðanir. En oft er
röng ákvörðun í rauninni rétt ákvörðun. Hún hefur aðeins verið
tekin með röngum hætti. Ræðu lokið.
Ný ræða: Hafðu ekki áhyggjur. Það hefur aldrei orðið til þess
að bæta nokkurn skapaðan hlut.
Ræðuhöldum lokið. Dóttir, gerðu það fyrir mig að æðrast ekki.
Vertu hugrökk og góð stúlka, og það skaltu vita, að þú átt þessar
tvær manneskjur, Mary og mig. Við erum ekki langt undan.
Okkur þykir afar vænt um þig og höldum við þig tryggð.
Nú skulum viö kætast, eins og þegar við fengum okkur neðan
í því saman ... Muodu, að þetta er heilagt ár og öllum
fyrirgefst allt. Hver veit nema þú alir fimmbura í Vatí
kaninu og þá kem ég til að verða guðfaðir í
fyrsta skipti. Ef þú raunverulega elskar
Roberto þá biðjum við bæði kærlega
aö heilsa honum og skilaðu því til hans
að það sé eins gott fyrir hann að
reynast þér vel. Annars kemur
*m pápi gamli einhvern morguninn,
\þegar hann hefur ekki öðru
þarfara að sinna og
drepur hann.“
rw - <4
’
INGRID BERGMAN
Þetta bréf fékk Ingrid Bergman
frá Ernest Hemingway vorið 1949,
en bréfið var póstlagt á Kúbu.
Annar góður vinur hennar, auð-
jöfurinn Howard Hughes, skrifaði
nokkru síðar, að nýfæddur sonur
hennar og Rosselinis ætti móður,
sem væri „kannski skkert sér-
staklega skarpskyggn, fyrir-
hyggjusöm eða kæn, en vissulega
er hún einhver stórkostlegasta og
hugrakkasta konan af okkar
kynslóð".
Frá þessum bréfaskiptum segir
í bók, sem út kemur í Lundúnum á
mánudaginn kemur, en hún ber
titilinn „Ingrid Bergman; Saga
mín“, og er eftir Alan Burgess og
Ingrid Bergman. Bókarinnar hef-
ur verið beðið með mikilli eftir-
væntingu, enda þótt sjálfsævisög-
ur frægra leikara geti ekki lengur
talizt nýjung.
En Ingrid Bergman er heldur
engin venjuleg kvikmyndastjarna.
Hún hefur ætíð haft sérstöðu.
Hún hefur orð á sér fyrir gáfur,
þroska, heiðarleika og fágæta
hæfileika, en í þessari bók kemur í
fyrsta sinn fram hennar hlið á því
reginhneyksli, sem varð er hún, 34
ára gömul stórstjarna, yfirgaf
eiginmann sinn og unga dóttur til
að halda til fundar við elskhuga
sinn, ítalska kvikmyndaleikstjór-
ann Roberto Rosselini.
Ingrid Bergman er sextíu og
fimm ára að aldri. Hún ber
aldurinn vel en gerir ekki minnstu
tilraun til að leyna honum. Hún
hefur lýst því yfir að hún sé hætt
að þjóna Þalíu, en síðasta stórsig-
ur sinn vann hún í hlutverki
listakonu, sem yfirgaf eiginmann
og barnunga dóttur, í Haustsónötu
Ingmars Bergmans.
Sjaldan hefur nokkur kona hlot-
ið jafn óvæginn dóm fjöldans fyrir
breytni sína og Ingrid Bergman
þegar hún fór frá manni sínum og
dóttur og ól Roberto Rosselini
síðan son utan hjónabands. Rosse-
lini hafði hún kynnzt er þau unnu
saman að kvikmyndinni Strom-
boli. Ástæðan fyrir þessum gífur-
legu og almennu geðshræringum
var fyrst og fremst sú, að Ingrid
Bergman var engin venjuleg kvik-
myndastjarna, sem átti í venju-
legum hjónabandserjum og brun-
aði í gegnum skilnað og nýja
giftingu, eins og títt var í Holly-
wood. Hún var goð, og goð falla
sjaldan hljóðlega af stöllum sín-
um. Myndin, sem haldið hafði
verið að aðdáendum hennar, var
mynd af lukkulega giftri konu,
sem lifði eðlilegu og hamingju-
sömu fjölskyldulífi með traust-
vekjandi eiginmanni og lítilli fal-
legri stúlku.
Ingrid Bergman fékk bréf frá
fleirum en vinum sínum um þess-
ar mundir. „Þú ert hóra og ég vona
að þú eigir eftir að stikna í helvíti"
stóð í einu, en það tilskrifið, sem
skaut henni ekki sízt skelk í
bringu, kom úr bækistöðvum Fé-
lags bandarískra kvikmynda-
framleiðenda, sem var nokkurs
konar siðgæðisvörður kvikmynda-
iðnaðarins og hafði meðal annars
á sinni könnu að sjá til þess að
„góður mórall" væri í amerískum
kvikmyndum, s.s. að á endanum
væru það góðu strákarnir sem
kýldu vondu strákana og allir
fengju makleg málagjöld. Bréfið
var undirritað af varaforseta sam-
takanna og forstjóra deildar
þeirrar, sem sérstaklega átti að
fylgjast með því að ekki yrði
misbrestur á því að alls velsæmis
væri gætt:
„Kæra ungfrú Bergman!
Undanfarna daga hefur banda-
rískum blöðum orðið tíðrætt um
að þér séuð í þann mund að skilja
við eiginmann yðar og yfirgefa
barnið yðar til að giftast Roberto
Rosselini.
óþarft er að fjölyrða um að
þessar fregnir hafa vakið mikinn
ugg í okkar hópi, ekki sízt hjá
þeim, sem hafa litið á yður sem
drottningu kvikmyndanna, bæði
sem listamann og einstakling. Úr
öllum áttum koma viðbrögð, sem
öll eru á eina lund og bera vott um
djúpstæða hneykslun á því að þér
skulið hafa slíkt í hyggju.
Tilgangur minn með þessu brúéfi
er sá að vekja athygli yðar á því
hversu alvarlegt ástandið er. Mér
býður í grun að þessi orðrómur
eigi ekki við rök að styðjast, og að
hann kunni jafnvel að vera afleið-
ingin af fullmikilli framtaksemi
blaðafulltrúa, sem ranglega álítur
þær þjóna sérstökum auglýsinga-
hagsmunum.
Hver sá, sem lætur sér slíkt til
hugar koma, fer vitaskuld villur
vegar. Ekki einasta fer því fjarri
að slíkar frásagnir kalli á við-
brögð, til þess fallin að spilla fyrir
kvikmynd yðar, heldur geta þær
hæglega orðið til þess að leggja
kvikmyndaferil yðar í rúst. Þær
gætu orðið til þess að vekja slíka
reiði almennings í Bandaríkjunum
að hann vilji ekki lengur sjá
kvikmyndir yðar, þannig að gengi
yðar í aðgöngumiðasölunum verði
að engu gert.
Ástandið er með öðrum orðum
svo alvarlegt að ég hlýt að fara
þess á leit að þér birtið tafarlaust
opinbera yfirlýsingu, þar sem þér
vísið þessum sögusögnum á bug
undanbragðalaust og lýsið því
jafnframt yfir að þær séu með öllu
ósannar, að þér hafið hvorki látið
yður til hugar koma að yfirgefa
barnið yðar né skilja við eigin-
mann yðar og að þér hafið alls
engin áform um giftingu.
Tillaga mín er fram sett í
fyllstu einlægni og í þeim tilgangi
einum að kveða niður í eitt skipti
fyrir öll þennan orðróm, sem
þegar hefur valdið reginhneyksli
og gæti sem hægast reynzt yður
persónulegt reiðarslag.
Eg vona að þér misvirðið ekki
við mig þá hreinskilni, sem fram
kemur í þessu bréfi, en svo brýnt
er erindið, að ég kemst ekki hjá að
gera yður grein fyrir þessu áliti
mínu, sem er vandlega yfirvegað.
Með dýpstu virðingu,
Joseph I. Breen"
Ingrid Bergman lét ekki undan
slíkri áeggjan. Hón fór til Ítalíu og
kom ekki aftur til Bandaríkjanna
næstu sjö ár. Hún hefur þagað í
þrjátíu ár, en í hinni nýútkomnu
bók fjallar hún um þetta og önnur
persónuleg mál á opinskáan hátt.
Alan Burgess, rithöfundur og
þekktur sjónvarpsmaður brezkur,
hefur sagt frá því að Ingrid
Bergman hafi í upphafi verið
ákveðin í því að frásögnin þyrfti
að vera í þriðju persónu. „En
þegar við fórum að tala saman
kom fljótlega í ljós að hún sagði
miklu betur frá en ég er fær um að
skrifa, þannig að frásögnin er
ýmist í fyrstu eða þriðju persónu,
sem orðið getur nokkuð ruglings-
legt fyrir lesandann."
í útdrættinum sem hér birtist á
eftir er það sem sé Alan Burgess,
sem segir frá, en það sem er innan
gæsalappa eru orðréttar tilvitnan-
ir í leikkonuna:
Ingrid hafði lengi vitað í hjarta
sínu að birtist hinn eini rétti þá
færi hún af fúsum og frjálsum
vilja. Það tók Roberto Rosselini
ekki nema einn mánuð að sann-
færa hana um að hann væri sá
eini rétti, vífilengjulaust og án
þess að gera minnstu tilraun til að
afsaka eitt eða neitt. Hann sagði
ekki: „Við verðum að taka tillit til
Petter og önnu Magnani." Hann
sagði einfaldlega: „Komdu burtu
með mér.“
í dagbók Ingrid er skrifað
þriðjudaginn 25. janúar 1949:
„Rosselini hér“ og ennfremur að
þau hafi snætt saman um kvöldið,
en daginn eftir hafi þau ekið niður
að Kyrrahafsströndinni og borðað
kvöldmat hjá Billy Wilder.
Mánudaginn 28. febrúar segir,
að Lindström-hjónin hafi farið í
skíðaleyfi til Aspen og að þann
sama dag hafi Roberto Rosselini
haldið til síns heima. 7. marz
héldu hjónin heim á leið frá Aspen
og komu til Hollywood tveimur
dögum síðar. Þá var kominn
miðvikudagur, og að tveimur dög-
um liðnum, nánar tiltekið á föstu-
dagskvöldi, steig Ingrid Bergman
upp í járnbrautarlest, sem var að
leggja af stað til New York. Hún
hafði með sér lítinn farangur og
aðeins 300 dali í ferðatékkum.
Hefði einhver spáð því fyrir henni
á þessari stundu að sjö ár ættu
eftir að líða þar til hún kæmi
aftur til Bandaríkjanna hefði hún
ekki trúað því.
Símskeyti sem hún sendi Ro-
berto Rosselini til Rómar var
svohljóðandi: „Get ekki heyrt. Get
ekki skilið. Get ekki taiað. Kem
New York tólfta Hotel Hampshire
House. Frá New York nítjánda.
Kem Róm ll.20 sunnudagskvöld
tuttuguasta TWA flug 916.“
„Koman til Rómar var eins og
draumur. Aldrei hef ég fengið
aðrar eins móttökur, hvergi nokk-
urs staðar. Þetta var sannkölluð
hátíð — allir hlógu, hrópuðu og
veifuðu eins og vitlausir. Á flug-
vellinum var svo margt að taka á
móti mér að það hefði mátt halda
að drottning væri á ferðinni, en
ekki bara ég. Roberto dengdi
stórum blómvendi í fangið á mér
og við tróðumst í áttina að rauða
Cisitalia-sportbílnum hans. Hann
ætlaði varla að geta troðið mér
inn í bílinn fyrir fólki, en svo ók
hann beint að Exelsor-hótelinu i
miðborginni. Þar var líka allt fullt