Morgunblaðið - 12.04.1981, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. APRÍL 1981
45
kolefni og súrefni inni- í helíum-
kjarnanum. Þessi kjarni dregst
einnig saman, hitnar og eykur
hraða helíumbrennslunnar (og
vetnisbrennslunnar þar fyrir
utan). Orkan sem þannig myndast
leiðir til þess að sólin þenst enn
frekar út; allt út að og sennilega
út fyrir jarðbrautina. Hugsanlegt
er að sólin myndi enn þyngri
frumefni í kjarna sínum, þó ekki
þyngri en járn. Öll þróun sólar, og
annarra sólstjarna, er fremur
óljós þegar hér er komið sögu, en
meginatriðin varðandi sólu virð-
ast þó þessi: Þegar síðara risastig-
inu er náð þeytir sólin burt ystu
lögum sínum og þau mynda plán-
etuþoku eða hringþoku. Aðeins
lítill hluti af massa sólar fer í að
mynda plánetuþokuna, en það sem
eftir verður hrynur saman í hvít-
an dverg.
Löngu áður en þessu stigi er náð
verður allt líf á jörðu útdautt. Ég
minntist á það hér á undan, að
sólin yrði sífellt heitari og bjart-
ari. Við það eykst útfjólubláa
geislunin sem á jörðu fellur, og
hún ein sér gæti eytt lífinu. En að
auki mun hitastigið á jörðu vaxa
að mun, með þeim afleiðingum að
vötn og höf munu sjóða á heitustu
stöðum. Lofthjúpurinn verður þá
Myndun sólar. Geimskýió, sem
sólin (og plánetukerfiö) varó til
úr, brotnaöi nióur í smserri og
smærri hnoðra, þar til efnismagn
þeirra var oröið áþekkt massa
sólar.
mun þykkari og loftþrýstingur
hærri, en í heild munu aðstæður
hér minna meir og meir á þær sem
ríkja á reikistjörnunni Venus.
Þegar sólin svo fer yfir á risastigið
mun hún fyrst bræða Merkúr, en á
síðara risastiginu þenst hún alveg
út að jarðbrautinni eða lengra, og
þá munu Venus og jörð gufa upp.
Það verður því ekki um neitt líf að
ræða á jörðu, þar sem jörðin
verður þá ekki lengur til! Líklega
munu sömu örlög bíða Mars, sem
er næsta reikistjarna utan við
jörð, þegar sólin þeytir glóandi
heitu gasi sínu út í geiminn sem
plánetuþoku.
DAUÐI SÓLAR
Eftir að sólin hefur þeytt burtu
ystu lögum sínum, hefur hún ekki
lengur neinar orkulindir í kjarn-
anum til að vega upp á móti
þyngdarkraftinum og hrynur
saman í hvítglóandi dvergstjörnu.
Hvíti dvergurinn verður álíka stór
og jörðin er nú, en efnismagn hans
litlu minna en efnismagn núver-
andi sólar. Þegar svo miklu efni er
þjappað saman í þetta lítinn
hnött, verður þyngdarkrafturinná
yfirborði hnattarins gífurlegur.
Til dæmis myndi maður, sem
stæði á yfirborði hvíta dvergsins,
vega um 300 þúsund sinnum meira
en hann vegur á yfirborði jarðar.
Hvíti dvergurinn, sem fyrst er
glóandi heitur og því hvítur,
kólnar síðar niður á milljörðum
ára, þar til ekki er annað eftir af
sólu en ljóslaus, svartur dvergur.
Ytri reikistjörnurnar verða enn á
sveimi, en þær verða ljóslausar
eins og sólin, því þær endurkasta
aðeins sólarljósi, sem nú er með
öllu slokknað.
Níræðisafmæli:
Jórunn Jónsdóttir
frá Smiðjuhóli
Níræð verður á morgun, 13.
apríl, Jórunn Jónsdóttir frá
Smiðjuhóli í Álftaneshreppi í
Mýrasýslu. Hún var næstyngst
fimm systra og tveggja bræðra,
dóttir hjónanna Ólafar Péturs-
dóttur og Jóns Hallssonar, hrepp-
stjóra og oddvita á Smiðjuhóli.
Hún fluttist til Reykjavíkur árið
1917 með fjölskyldu sinni, eftir
andlát föður síns. Var hún um 50
ára skeið fatasaumakona hjá þeim
Árna og Bjarna, sem ráku herra-
fataverslun að Bankastræti 9.
Jórunn mun hafa verið meðal
stofnenda verkalýðsfélagsins
Skjaldborgar, er gætti réttar
launþega í fatasaumi, á þeim
tímum.
Jórunn er hress og fylgist vel
með innlendum sem erlendum
fréttum og viðburðum. Hún er
hrókur alls fagnaðar á mannamót-
um. Munu margir hugsa hlýtt til
hennar á þessum merku tímamót-
um fóstru minnar. — Heimili
hennar er að Hverfisgötu 28,
annarri hæð, hér í Reykjavík.
Ég og fjölskylda min óskum
fóstru minni Guðs blessunar og
góðs ævikvölds og henni þakkir
færðar.
Þorsteinn Sveinsson
MYNDAMÓT HF.
PRINTMYNDAGERÐ
AÐALSTRCTI • SÍMAR: 17152-17355
Góð gjöí
handa góðu barni
Nú eru tímamót í lífi
margra barna, þ.e.a.s
fermingin,
Það þarf ekki að trekkja vélina. Um leið og búið er að smella af,
trekkir hún sig sjáifkrafa.
Það þarf ekki að eyða tima i að fókusa. Vélin er með innbyggt
Auto Focus System sem fókuserar jafnt í birtu sem myrkri.
Það þarf ekki að snúa filmu til baka, ýtt er á takka og þá vindur
vélin filmuna aftur i fiimuhyikið.
Innbyggt flass er i vélinni og þegar notkun fer fram er ýtt á
takka og þá kemur flassið upp. Engar áhyggjur þarf að hafa af
stillingu á ljósopi. Vélin er með innbyggðan Ijósmæli, sem
ákvarðar Ijósopið fyrir þig.
Ef þú vilt gleðja fermingar-
barnið með góðri gjöf, þá
gefðu
Canon
ÆF35M
með AUTO FOCUS
Góð
gjof
gleður,
Vélin er með seif-timer og þá er ýtt á takka óg vélin tekur mynd eftir 10 sek.
Mjög sniðugt, ef þú vilt hafa sjálfan þig með á myndunum.
Linsa 38 mm / stærsta Ijósop 2,8. Þyngt 405 gr.
Focus System infrarauðir geislar. sem endurvarpast frá vélinni. Flass: geislinn
varir innan við 1/100 sek. Ljósnæmisskali: 25 ASA — 400 ASA.
Ath: Viö seljum einnig hinar óvenjulogu
Polaroid myndavélar.
Sérverzlun með ljósmyndavörur,
Austurstræti 7, sími 10966.