Morgunblaðið - 06.08.1982, Qupperneq 26
26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. ÁGÚST 1982
Eftir Ásgeir
Þórhallsson
Næsta dag var steikjandi hiti,
logn og sólskin. Meðfram strönd-
inni voru rauð hús í hlíð, falin af
trjám, sveitabæir og sumarbú-
staðir. Það var nær ekkert beiti-
land fyrir skepnur. Við komum til
Gustafsfors. Bundum kanóana og
stigum stirð á land. Fengum okkur
göngutúr um bæinn og verzluðum
í kaupfélaginu. Þetta var lítill
bær, aðeins ein verzlun, ein gata.
Húsin flest inn í skóginum. Þarna
var yfirgefin verksmiðja með
brotnum rúðum. Hefur sennilega
verið sögunarmylla því vatn rann í
gegnum hana. Ég fór inn til að
skoða og týndist eins og lítill
skólakrakki. Allir voru að leita að
mér þegar ég kom út. Fólk nennir
aldrei að skoða neitt, það er ekki
nógu forvitið.
Svo rerum við inn í skipastig-
ann; stórt hólf þar sem hurð lok-
aðist að baki. Næsta vatn lá hærra
og var hæðarmismunurinn næst-
um 4 metrar. Við vorum látin
halda í bandspotta. Allt í einu
frussaðist vatn inn. Það ólgaði og
kraumaði í pottinum og bátarnir
Konan aem var að þvo þvott í klöpp niður við vatnið og hafði svo rómantísk áhrif á náttúrubarnið í mér.
og sá skúr úttroðinn af söguðu
brenni og stafla skammt frá.
Gamall traktor stóð fyrir utan
hlöðu. Hvítt skinn var neglt yfir
hurðinni. íbúðarhúsið var skammt
frá og stóð útihurðin upp á gátt.
Greinilegt að einhver bjó þarna.
Mér fannst þetta allt svo dular-
fullt og fylltist undarlegri
stemmningu. Ég hefði sko viljað
eiga svona hús og landskika. Ég sá
sjálfan mig teyma stóran hest út
úr hlöðunni. Lengi stóð ég þarna
með draum í hjarta. Eitthvað var
að brjótast inn í mér, líkt og sálin
væri að snúa sér við. Mér sýndist
ég sjá andlit í glugga íbúðarhúss-
ins. Helst vildi ég kíkja inn í hlöð-
una og sjá rómantískt hlöðuloftið,
en kannski ylli ég ónæði. Ég leit
snöggt við og sá lágvaxna konu
fela sig á bak við dyrastafinn. Ein-
hver var að fylgjast með mér, þess
vegna stóð hurðin opin upp á gátt.
Einhver of feiminn til að reka mig
burt, ég fylltist njósnarastemmn-
ingu. Helst vildi ég setjast að
þarna og senda kanóistunum
flöskuskeyti um að ég kæmi ekki
til baka. Vonaði að þetta væri ung
stúlka sem faldi sig bak við dyra-
stafinn, einbúi sem þvoði fötin á
steini niðri við vatnið, álfadís,
draumastelpan. Ef mér tækist að
fá smásögur gefnar út í Dan-
mörku myndu þær kannski seljast
eins og heitar lummur, öllum að
óvorum, þá gæti ég keypt svona
eyðibýli í Svíþjóð. Svo sá ég að
þetta var gömul kerling sem var
að fela sig. En ég öðlastfengið von
um að eignast eyðibýli. Eg var
glaður í hjarta er ég var að remb-
ast við að komast frá landi á móti
rokinu og það reyndist mér létt að
róa á móti, ég vissi ég kæmist á
leiðarenda, bara ef ég gæfist ekki
upp.
„Hvað er klukkan?" var hrópað
til mín úr eyju sem ég reri hjá.
Það voru ilia á sig komnir kanó-
istar sem sneru baki í rokið. Ég
yppti öxlum. Þegar ég kom í land
fékk ég mér flösku og skrifaði á
miða hvað klukkan væri og sendi
þeim. En flaskan fór vitleysu.
Þarna á nesinu var allt í maur-
um, stórum maurum sem byrjuðu
að skríða upp undir buxnaskálm-
arnar ef maður fór of nálægt
mauraþúfu. Ég var orðinn aumur í
öxlunum af því að sofa á harðri
jörðinni, hinir voru allir með
vindsængur. Jón skar sig illa á
fingri við að opna skinkudós.
Hann stakk fingrinum upp í sig og
saug blóðið, mér varð flökurt.
Þetta kvöld áttum við að fá
pönnukökur. Allir rifust um að
baka þær. Einn hélt á pönnunni á
meðan hinir hrærðu í; þannig
gekk erfiðlega að snúa henni við
án þess að allt færi í klessu. Fer-
lega fyndið. Það geta ekki margir
dönsuðu til og frá. Urðum við að
ríghalda í spottana. Þegar hólfið
var orðið fullt opnaðist hurð að
framan og við gátum róið út. Lítið
hús stóð skammt frá. Hjón sáu um
stífluna, maðurinn sneri stórum
stýrum en hún rukkaði. Við tókum
pásu á bryggju undir steinsteyptri
brú sem var hátt fyrir ofan. Á
hljóðinu heyrði maður að það var
þjóðvegur. Aftur fengum við
smurbrauð; rúgbrauð með lifrar-
kæfu.
Þá rerum við í mjóum kanal, há
tré á báðar hliðar og stórar rætur
komu ofan í flæðarmálið. Vatnið
var spegilslétt. Um allt voru
rauðmáluð og skökk bátaskýli. Ég
sá konu sem var að þvo þvott á
steini.
„Eigum við að róa að henni?“
sagði ég við tíkarspennu.
Við gerðum það og konan bauð
góðan daginn. Tíkarspenna talaði
sænsku við hana. Hún var að þvo
mottur, mjög friðsælt að sjá. Ég
ímyndaði mér unga stúlku og að
ég ætti hús í nágrenninu og konan
mín væri svo heilbrigð og falleg.
Ég er svo mikið náttúrubarn.
„Hvað sagði hún?“ spurði ég á
eftir.
„Hún sagði að við værum hepp-
in með veður, því undanfarið hafi
verið rok og rigning og kanóist-
arnir lent í erfiðleikum."
„Af hverju er hún að þvo á
steininum?"
„Af því hana langar til að gera
það á gamla mátann, eins og hún
gerði þegar hún var ung.“
Svo kvöddum við konuna og hún
brosti blítt til okkar. Það var ein-
hver rómantík yfir sveitalífinu
þarna.
Við rerum aðeins í klukkutíma
þar til það var tjaldað á ný. Það
var innst inn í vík og þurftum við
að stjaka okkur i gegnum sef til að
komast að landi. Þar böðuðum við
karlmennirnir okkur á ný. Ég
syndi skriðsund og klifraði svo
nakinn, kaldur og hress upp á
klettana. Þið getið rétt ímyndað
ykkur hvað ég naut mín þarna út í
náttúrunni. Um kvöldið fengum
við snúrubrauð, aflangt deig sem
var vafið utan um prik og bakað
yfir báli. Það smakkaðist ágæt-
lega. En mest gaman var að baka
það yfir glóðinni. Svo borðuðum
við það sjóðandi heitt með smjöri
og sultu. Mér fannst eins og ég
væri alvöru indíáni.
Eftir matinn fórum við í göngu-
túr, í grýttri fjallshlíð og var
marmari í klettunum. Fórum
samt ekki langt áður en við sett-
umst niður.
„Hér eru margir steinar," sagði
fararstjórinn.
Á nóttunum var mér skítkalt og
varð ég að sofa í öllum fötum. Ég
botnaði ekkert í því vegna þess að
heima var ég vanur að sofa nakinn
í svefnpoka. En þar er sennilega
hlýrra á nóttunum vegna miðnæt-
ursólar. Ég var allur orðinn bólg-
inn af mýbiti. Áður en ég fór að
sofa fékk ég allskonar olíur og
krem til að bera á mig til varnar
en það dugði lítið. Fýlan af efninu
hélt fyrir mér vöku. Eina vörnin
var að kynda bálið og sat ég yfir-
leitt eins lengi við það og hægt
var. Leiðangursstjórinn talaði upp
úr svefni. Eg heyrði hana segja
mitt nafn. Undir morgun þessa
nótt vaknaði ég við kvak í frosk-
um. Þeir hafa sennilega haldið til
í sefinu. Þetta var í fyrsta sinn,
sem ég heyrði í þeim í alvörunni.
En ég er með algjöra froskadellu,
því mér finnst þeir svo ævintýra-
legt fyrirbæri. Ég nennti samt
ekki að skríða fram úr til að skoða
þá.
Næsta dag, eftir að hafa róið
smávegis, var tjaldað á hádegi.
Mér ofbauð letin. í ofanálag var
búið að ákveða að slappa af allan
næsta dag. Svona er það þegar
kvenfólk ræður för. Ég vissi ekki
hvað ég átti af mér að gera. Eitt
var skrítið; þær voru komnar með
einskonar tröllatrú á mér. Mér var
„Ég lá á klöpp niður
við lyngt vatnið og
horfði upp í himininn,
orðinn hálffullur. Það
brakaði í hálfkulnuðu
bálinu í fjarska. Komið
var rökkur, skuggi yfir
trjánum en birta yfir
vatninu. Algjör þögn
nema það heyrðist í
flski stökkva við flæð-
armálið...
alltaf falið að kveikja bál og útbúa
glóð svo hægt væri að baka kart-
öflur í silfurpappír. Þær spurðu
mig ráða um stjórn kanóanna, þó
þær færu ekkert eftir ráðlegging-
um mínum. Þær tóku eftir að
minn bátur hélt alltaf réttri
stefnu. Mest held ég þó þær hafi
verið hrifnar af mér þegar ég var
að synda í vatninu. Þær tóku mig
eintali og voru að spyrja hvað
væri mitt ævistarf. Ég sagði þeim
bara að ég væri skúrari í banka.
Nefndi ritstörfin ekki á nafn. En
þessi tilfinning að þeim líkaði við
mig, litu upp til mín eða eitthvað,
bæru einhverja virðingu fyrir mér
sem manni, hún veitir manni
ákveðna vellíðan. Ég fékk smáveg-
is af sjálfstrausti mínu á ný.
Um daginn fórum við í göngu-
túr. Það var sólskin og rok. Skoð-
uðum eyðibýli sem virtist vera
notað sem sumarbústaður. Húsið
stóð á hæð og var hvítt; málningin
flögnuð. Útihúsin rauð. Ennþá var
fýla úr fjósinu. Bak við húsið stóð
eplatré en aðeins eitt epli var efst
í því. Ég gat engan veginn klifrað
þangað upp því greinarnar voru
svo veikar. En ég fann kirsuberja-
tré og klifraði þangað upp og rað-
aði í mig rauðum berjunum. Ég
heyrði þyt í laufi og í traktór í
fjarska. Hann silaðist áfram með
heyvagn aftan í. Við kíktum á
eldhúsgluggann, þar inni var olíu-
eldavél og snyrtilegt. Við lögð-
umst á grasið og slöppuðum af.
Mig fór að dreyma um að búa
þarna í kyrrð og skrifa. Rækta
kartöflur og gulrætur; hafa tryllta
hesta og eina kú, hænsni, konu og
nokkur glaðleg börn. Ég þarf lítið
til að fara að dreyma dagdrauma,
en þeir ylja mér oft.
Á heimleiðinni mættum við
konu með körfu sem var að fara út
í skóg til að tína sveppi.
„Þið megið fara og skoða húsið,
en þið verðið að láta berin þeirra í
friði,“ sagði hún.
Ég sárskammaðist mín. Munaði
minnstu að ég yrði að engu.
Næsta dag þegar allir lágu í leti,
reri ég einn á kanó út á vatnið í
hifandi roki. Ég lenti í vík þar sem
plastbátur hafði verið dreginn á
land. En þarna er enginn munur á
flóði og fjöru. Ég gekk upp bratta
Þarna er alhir hópurinn, fyrir utan mig, samankominn við bálið að baka snúrubrauð.
og kanótúr í Svíþjóð
Skáld