Morgunblaðið - 28.11.1985, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ, VIDSKEPTI/AIVINNUIÍF FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER1985
Sígarettuverðstríðið
Philip Morris býdurnú
Stanton áiægsta verðinu
Verftstríðid á íslenska sígarettumarkaðinum harðnar enn eftir að banda-
ríski tóbaksframleiðandinn Philip Morris ákvað að hella sér út í samkeppn-
ina með því að bjóða pakkann af Stanton-sígarettum á kr. 67,80 — sam-
kvæmt upplýsingum umboðsaðila Philip Morris hér á landi, Íslensk-Ameríska
verslunarfélagsins, er Stanton þar með orðin ódýrasta sígarettutegundin,
sem seld er hér á landi. Pakkinn af mest seldu sígarettunum, Gold Coast
og Royal kostar kr. 72,20 og helstu amerísku sígaretturnar 85,10. Ef borið
er saman hssta og Isgsta verð á sígarettupökkum munar orðið um 17,30
kr. á hverjum pakka.
Eftir því sem forsvarsmenn ís-
lensk-Ameríska segja njóta Stan-
ton-sígaretturnar mikilla vin-
sælda á hinum Norðurlöndunum
nú þegar. Þær eru framleiddar í
Sviss úr Virginu-, Burley- og Ori-
ental-tóbaki, sem er svipað og i
amerísku sígarettunum. Stanton
telst til svokallaðra léttra síga-
retta, sem eru með lægra tjöru-
og nikótíninnihaldi.
Philip Morris ákvað sem kunn-
ugt er að hætta sölu á þekktustu
tegundum sínum hér á landi, svo
sem Marlboro, Merit og Chester-
field, um stundarsakir af þeirri
ástæðu að ekki var talið svara
kostnaði að vera með þær hér í
sölu, þar sem þegar hafði átt sér
stað 23% lækkun á innkaupsverði
á amerískum sígarettum og auk
þess var framleiðendum gert að
prenta á pakkana nýja aðvörun
frá tóbaksvarnarnefnd, sem þótti
mjög kostnaðarsamt. Á sama tíma
hafði svo sala á amerískum síga-
rettum hér á landi dregist verulega
saman.
Ýmsir hafa spurt hvers vegna
þessar sviptingar eru á sígarettu-
markaðinum hér einmitt nú, því
að áður hafði markaðurinn verið
í miklu jafnvægi um langt skeið
og amerískar sígarettur haft þar
yfirhöndina örugglega með 90—
95% markaðshlutfall. Að sögn
forsvarsmanna Íslensk-Ameríska
verslunarfélagsins er skýringuna
að finna í því að ÁTVR tók upp
breyttar útreikningsaðferðir við
verðákvörðun og fór að reikna út-
söluverð háð innkaupsverði.
Skaust þá alls óþekkt sígarettuteg-
und, Royal, fram úr amerísku siga-
rettunum vegna hagstæðs verðs
og náði á nokkrum mánuðum allt
að 45% markaðshlutdeild. Til við-
Ullariðnaðurinn
Frumkvöðlarnir
ívinnsluá
íjölmiðli íramtíðarinnar.
Islenska útvarpsfélagið hf.
er almenningshlutaíélag
með ylir 300 hluthaía.
Markmið íélagsins er að
standa að útvarpsrekstri,
jafnt hljóðvarps sem
sjónvarps. Stefnt er að þvi
að hefja hljóðvarpsútsend-
ingar strax á vormánuðum
1986 að íengnu leyíi út-
varpsréttarnefndar. íbúar
á öllu Suðvesturlandi munu
ná útsendingum íslenska út-
varpsfélagsins.
Nú hyggst íslenska út-
▼arpslélaglð auka
hlutaló sltt um 10 mllljónlr
króna.
Með því verður hlutaíé fé-
lagsins 15 milljónir króna.
Við bjóðum þér hlut í félag-
inu. Þannig verður þú þátt-
takandi í byltingu íjölmiðl-
unar á íslandi. Hlutur þínn
rœðst aí því hversu mikið
þú vilt og getur lagt íram.
Hlutabréfin eru gefin út í
stœrðum 1000, 10.000 og
100.000 krónur. Eitt atkvœði
fylgir hverjum 1000 króna
hlut. Hœgt er að greiða
hlutaíéð með 6 mánaða
skuldabréfi.
22°/° ,
Um leið og þú leggur þitt
af mörkum tryggir þú
arðsemi peninga þinna.
í rekstraráœtlun íslenska út-
varpsíélagsins* er gert ráð
fyrir 22,24% arðsemi hluta-
fjár. Þetta þýðir með öðrum
orðum það að íjáríesting
þín gœti skilað 22,24%
ávöxtun umfram verðbólgu
á fyrsta ári!
■ Rekstraráœtlunin er unnln al
Endurskoðunarmiðstoðinni hl. - N.
Manscher.
r
FJÁRFESTINGARFÉLAG
ÍSLANDS HF
Hatnarstrœti 7-101 Rvik. s 28666 og 28466

Fjárfesting þín í Í.Ú. er
líka frádráttarbœr frá
skattskyldum tekjum*
Hún skilar því arði strax.
Einstaklingur getur dregið
allt að 25.000 krónum frá
skattskyldum tekjum. Hjón
mega draga allt að 50.000
krónum írá tekjum sínum. * *
• sbr. 1. no. 9/1984 og samþykktlr
Ríkisskattstjóra.
" Þessar tölur glltu árið 1984. Ekki
er ólíklegt að þœr hœkki um u.þ.b.
30% á þessu ári.
Bréíin eru seld hjá Fjár-
festingarfélagi íslands
hf. Hafnarstrœti 7. Sölutími
er frá 14. nóvember - 31.
desember 1985.
Allar nánari upplýsingar
um þetta útboð fást hjá
Fjárfestingarfélagi íslands.
ÍO milljón króna
hlutafjárútboö
feL£NSt^t3l\gVRPSFÉ[/fíSlNS HF
Góóan daginn!
ýfðri prjóna voð
heiðraðir
ULLARIÐNAÐURINN hélt ársfund sinn í lok síóustu viku. Þar kom glöggt
fram að ullariðnaöurinn stendur nú á tímamótum, þar sem stöðnunar gstir
í framleiðslunni nú eftir undangengin uppgangsár og þykir Ijóst að innan
þessarar greinar þurfi menn nú að huga meira að almennum straumum
innan tískuheimsins.
Það þótti ástæða til þess á þess-
um ársfundi að minnast framtaks
frumkvöðla þessarar iðngreinar
Sigurðar Gunnlaugssonar og Guð-
jóns Hjartarsonar því að eins og
Þráinn Þorvaldsson, fram-
kvæmdastjóri Útflutningsmið-
stöðvar iðnaðarins, sem kynnti á
þessum fundi sögu upphafs vinnslu
á ýfðri prjónavoð og byggði á
samtölum við þá sem þarna áttu
mestan hlut að máli, þá er spurn-
ingin „hvort nú eins og áður sé að
finna einstaklinga með framsýni
og frumkvæði. Á því mun framtíð
þessara iðnaðar grundvallast.“
Þráinn sagði í kynningu sinni:
Ullariðnaðurinn er sú grein út-
flutningsiðnaðar, sem sýnt hefur
mestan vöxt á undanförnum ára-
tug. Nú er talið, að um 1500 manns
hafi atvinnu af störfum í þessum
iðnaði. Fáar íslenskar iðnaðarvör-
ur hafa borið hróður íslands jafn-
víða og ullarvörurnar. Kynning á
fslandi hefur alltaf verið samofin
kynningu á íslenskri ullarvöru.
Hér er því um þýðingarmikla iðn-
grein að ræða.
Þótt þessi iðngrein sé ung að
árum, gera líklega fæstir sér grein
fyrir því, hverjir ruddu greininni
braut. Telja má upp mörg sam-
verkandi atriði, sem komu nútíma
ullariðnaði á fót. Tvö atriði hafa
þar meiri áhrif en önnur. Annars
vegar er það þróun loðbandsins og
ýfðu prjónavoðarinnar og hins
vegar markaðssetningin í upphafi.
Útflutningsmiðstöð iðnaðarins vill
vekja athygli á forystuhlutverki
nokkurra einstaklinga í þessari
þróun. Á þessum ársfundi ullar-
iðnaðarins verður kynntur hlutur
þeirra aðila, sem stóðu að þróun
loðbandsins. Ýfing prjónavoðar-
innar varð möguleg, þegar loð-
< bandið hafði verið þróað. Ef ekki
hefði verið unnið að þróun loð-
bandsins, er ólíklegt, að útflutn-
ingur bands og prjónafatnaðar
hefði orðið jafn mikill og raun
varð á. Á næsta ársfundi er ætlun-
in að fjalla um aðra þætti upp-
haflegrar þróunar nútíma ullar-
iðnaðar.
Kom lopapeysan hug-
myndinni af stað?
íslenska lopapeysan með græn-
lenska munstrinu mun hafa orðið
til eftir 1950. Lopapeysan var
prjónuð úr plötulopa frá Álafossi.
Sumir vilja halda því fram, að
lopapeysan hafi leitt huga manna
að þeim möguleika að framleiða
prjónavoð.
Teitur Finnbogason átti fyrir-
tæki, sem hét Hólmur hf. Teitur
og ýmsir einstaklingar víða um
land notuðu plötulopa til fram-
leiðslu á treflum og smávörum.
Þessi framleiðsla hófst fyrir 1960.
Prjónað var á handprjónavélar og
ýft í höndunum. Þessar vörur voru
flestar seldar í minjagripaverslun-
um.
Sigurður Gunnlaugsson starfaði
lengi sem prjónamaður hjá Lárusi
Lúðvíkssyni, en hann rak m.a.
prjónastofu í sameign með Arn-
birni Óskarssyni. Þessi prjóna-
stofa keypti ýfingarvél til lands-
ins. í upphafi var hún eingöngu
notuð til ýfingar á gerviefnum.
Garnið var vandamálið
Á árunum eftir 1960 vann Sig-
urður mikið að viðgerðum á
prjónavélum hjá ýmsum aðilum,
mest einstaklingum, sem m.a.
prjónuðu úr plötulopa. Hann tók
eftir því, að vandamálið í vinnsl-
unni var ekki frágangurinn heldur
prjónið. Trefill hafði varla verið
fitjaður upp, þegar bandið slitnaði
í prjónavélinni. Sigurður hafði
samband við Guðjón Hjartarson
hjá Álafossi hf. og þeir ræddu um
möguleika á því að fá lopann
minna snúinn og mýkri. Þannig
yrði auðveldara fyrir bandið að
fara í gegn um prjónavélina án
þess að slitna. Ýmsar tilraunir
voru gerðar í þessum bandmálum
eftir 1960 en þær tilraunir báru
ekki eins góðan árangur og vonast
var til. Álafoss hf. hafði þá ekki
yfir að ráða réttum spunavélum.
Sigurður Gunnlaugsson stofnaði
eigin prjónastofu í bílskúr í Kópa-
vogi árið 1963 og þeir Guðjón héldu
samstarfinu áfram. Tilraunum var
haldið áfram næstu árin. Árin
1963 og 1964 var mikið unnið að
þessum málurn og náðist verulegur
árangur með mýkra band. Sigurð-
ur prjónaði peysur úr þessu nýja
bandi en ýfði þær ekki. Þær voru
þvegnar eftir að hafa verið saum-
aðar saman og settar í skapalón
til þess að ná réttri lögun. Þessi
framleiðsla var mjög erfið.