Morgunblaðið - 17.07.1987, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. JÚLÍ 1987
25
idum
dheft
iðri. Mb. Sindri liggur við eyna.
nn hefur greinilega lækkað í saman-
12.
allstór þríhyrningslaga tangi, rúm-
lega 1,5 m á hæð og 12 m á lengd,
þurrkast út með öllu ásamt stórri flös
rétt norðaustan við. Væn sneið hefur
einnig brotnað úr vesturhöfðanum
alveg syðst. Nokkuð hefur rofist ofan
af vesturhöfðanum og nemur það
mest um 1 til 1,5 m þar sem hann
var hæstur miðsvæðis. Það sem
mestu veldur um hversu hratt vestur-
höfðinn hefur rofist eru tiltölulega
auðgræfir, láréttir eða lítið hallandi
skilfletir og blöðrurákir, sem ná langt
inn í bergið og valda því að það flett-
ist upp í lögum."
Láréttir skilfletir
og lóðréttar sprungur
Þeir Sigurður og Kristján hafa
komist að þeirri niðurstöðu að helstu
veikleikar í eynni séu láréttir skilflet-
ir og lóðréttar sprungur. Líklega eru
Loftmynd sem tekin var 1958 af
Landmælingum íslands.
Loftmynd, sem tekin var árið 1985
af Landmælingum íslands.
lárétt skil milli hraunbelta á fárra
metra dýpi undir eynni sem valda því
að smám saman grefst undan eynni
og blokkir losna og hverfa í sjóinn.
Endanlegar tillögur um vemdun Kol-
beinseyjar hafa ennþá ekki litið
dagsins ljós. Ýmsar hugmyndir hafa
verið ræddar, en áður en hægt er að
hefjast handa verður að dýptarmæla
kringum eyna og kafa við hana til
að kanna aðstæður utan í henni eins
vel og kostur er. Snemma kom upp
sú hugmynd að steypa hjúp yfir eyna
til vamar hafís og brimi, en engan
veginn er víst að sú aðgerð ein sér
sé nægjanleg til langs tíma litið.
Árið 1964 var sett upp ratsjármerki
sem stóð á þremur stálrörum sem
bomð vom og steypt niður í klöpp-
ina. Strax á fyrsta vetri fór merkið
í sjóinn og er talið sennilegt að hafís-
inn hafi verið þar að verki. Hafnar-
málastofnun hefur lagt til að sett
verði upp sjómerki á Kolbeinsey,
steinsteyptur píramíti með innfelldum
radarspeglum, eins og sett hafa verið
upp á skerjum fyrir Suðausturlandi.
Fjárveiting til verkefnisins hefur ekki
fengist, en stofnunin hefur sótt um
tvær og hálfa milljón á næstu fjárlög-
um. Jl
Eru bókstafstrúarmenn
þar ógnun í alvöru?
HABIB Bourguiba, forseti Túnis, til margra ára, hefur unnið
ötullegar að því en nokkur annar forystumaður Arabaríkis að
ýta undir vestræn áhrif i Túnis. Þó hefiir hann arabiskar hefðir
í heiðri. En það hefur verið orðað svo af vildarmönnum Bourgu-
iba, að hann hafí alla tíð viljað, að Túnisar tileinkuðu sér einnig
það jákvæðasta úr vestrænni siðmenningu.
etta hefur lengst af farið
bara vel saman. En nú allra
síðustu ár, og kannski má telja
það í mánuðum, hafa áhrif öfga-
sinnaðra bókstafstrúarmanna
aukizt hröðum skrefum í Túnis.
Og það svo, að ýmsir ráðamenn
hafa verulegar áhyggjur af fram-
vindu mála.Ein skýringin á
auknum áhrifum þeirra er sögð
vera los sem er komið á í stjómun
landsins. Bourguiba er ekki virkur
sem stjómandi nema að takmörk-
uðu leyti. En hann gætir þessa
að halda öllum valdaþráðum {
höndum sér og neitar að láta upp-
skátt um, hver ætti að taka við.
Sumir stjórnmálaskýrendur
segja, að ástæðan fyrir því, að
Túnisar ákváðu að bæta sam-
skipti við Líbýu.eins og sagt hefur
verið frá í Morgunblaðinu, sé að
forystumenn álíti ekki á það bæt-
andi að eiga í útistöðum við
Líbýumenn ofan á annað.
Það er vitað, að Túnisstjóm
hefur haft nokkrar áhyggjur, eftir
að stjórn Alsír og Gaddafí fóru
að tala um bandalag. Einnig mátti
sjá nokkur merki aukinna tengsla
fyrmefndra þjóða við Marokkó,
munu Túnisar hafa litið svo á að
þeir ættu á hættu að einangrast.
Nú hefur hluti málsins verið leyst-
ur í bili og því ættu Túnisar að
geta einbeitt sér að næsta máli,
sem eru eins og áður segir, aukin
ítök og áhrif islamskra bókstafs-
trúarmanna em.
I Túnis er búsettur harður
kjami írana, sem em æstir í að
flytja út byltingu sína. Líbýu-
menn, sem em allnokkrir í
landinu, hafa verið hallir undir
boðsskap þeirra. Reynt er að hafa
eftirlit með iðju þessara manna,
en það hefur komið fyrir ekki.
Bókstafstrúarmenn hafa aldrei
litið Bourguiba réttu auga frá því
hann hvatti til þess, fyrstur
Arabaleiðtoga, að Arabaríkin við-
urkenndu Israel. Bókstafstrúar-
menn hafa margsinnis reynt að
ráða forsetann af dögum, einkum
yegna mildrar afstöðu hans til
ísraels. Bourguiba hefur verið
raunsærri en margir forsvars-
menn Arabalanda og jafnan sagt,
að hugmyndir og/eða áform um
þverpólitíska samstöðu Araba
bæri vott um óraunsæi. Auk þess
væri slík stefna ópraktísk. Þó svo
að fæstir Arabalandahöfðingjar
geri sér grein fyrir því, hvemig
mætti jafna ágreining Araba inn-
byrðis, er þessi skoðun Bourguiba
annars vegar of hispurslaus og
hins vegar stórhættuleg að dómi
fmmkvöðla í Arabalöndum.
En væntanlega veikir það
stjómina mest, er hún reynir að
takmarka áhrif bókstafstrúar-
manna, að Bourguiba virðist
staðráðinn { að viðurkenna ekki,
að hann sé dauðlegur.Losið á
stjómun sem áður var vikið að
hefur leitt til harðvítugra deilna
milli ráðgjafa Bourguiba innbyrð-
is. Hvarvetna er verið að makka
og hver reynir að skara eld að
sinni köku og tryggja sér völd.
Hvort forsetinn gerir sér grein
fyrir þessari ófrýnilegu baráttu,
er óvíst.
Bourguiba er í orði hlynntur
því að fleiri flokkar en stjómar-
flokkurinn fái að starfa. En þar
við hefur svo setið.Forsetinn
kveðst einnig, vera andvígur hvers
kyns misrétti eða mannréttinda-
brotum. Margt í stjóm hans hefur
sýnt þetta. Trúfrelsi er raunvem-
legt í Túnis. Þar búa gyðingar í
sátt og samlyndi við arabana og
berbana. Það hvarflar ekki túnisk-
um gyðingum að flytja úr landi.
Forsetinn hefur , einkum á fyrri
ámm, lagt sig fram um að efla
menntun landsmanna. Almenn
Lögð er rækt við menntun barna
staða konunnar hefur verið með
því fijálslegasta sem gerist í
Arabalöndum. En hann hefur ekki
verið sérlega sveigjanlegur í öllu.
Hann hefur að vísu leyft túnisku
mannréttindasamtökunum að
vera til, en sérfræðingar segja,
að það sé bara að nafninu til og
til að gefa Túnis þann svip út á
við, að þar sitji vitsmumr og lýð-
ræði í öndvegi. Nýlega hafnaði
stjómin beiðni Amnesty alþjóða-
samtakanna um að opna skrif-
stofu í höfuðborginni og
baráttumenn fyrir mannréttinda-
málum segja að ríkisstjómin vilji
ekki hafa nein samskipti við þá
og þeir fái ekki um fijálst höfiið
strokið í störfum sínum. Túnis er
þó sannarlega ekki eina ríkið í
þessum heimshluta, sem lítur
mannréttindamál öðrum augum
en Vesturlandabúar og að mörgu
leyti er ástandið skárra þar í landi
en víða á Arabíuskaganum.
Hins vegar gæti svo farið nú,
að stjómin tæki þann pól í hæðina
að hlú að mannréttindasamtök-
um. Þó ekki væri nema vegna
þess að islamskir bókstafstrúar-
menn em mjög andvígir þeim og
beijast gegn þeim með oddi og
egg. Túniskir stjómmálamenn
segja það afdráttarlaust, að fátt
sé það sem ógni friði og fram-
fömm í Túnis jafn mikið og ef
islömsku hreyfingunni, IMT, yxi
fiskur um hrygg. Félagsmenn
hafa hreiðrað um sig í verklýðs-
félögum, í menntakerfinu og
víðar. Þeir skirrast ekki við að
beita ofbeldi eða öðmm aðferðum
til að ná takmarki sínu.
Það efast fáir um, að Bour-
guiba er einn merkasti stjómandi
í þessum heimshluta og hann hef-
ur átt allan þátt í að móta Túnis
á valdatíma sínum. En hann hefur
fallið í sömu gryfju og mörgum
valdamönnum fyrr og síðar að
þekkja ekki sinn vitjunartíma.
Tregða hans gerir það eitt að
auka á illdeilur og sundrangu og
þar með hlakkar vitanlega í fé-
lagsmönnum IMT;þar með
glæðast vonir þeirra um, að þeim
takist að treysta sig í sessi. Og
það hlyti að boða átök illvígari
og áþreifanlegri - eins og dæmin
sanna. Það yrði til skaða fyrir
túnisku þjóðina.
heimild: South, Middle East ofl.
Túnisar geta státað sig af því að trúfrelsi hefiir verið í hávegum
haft. Myndin er frá sýnagógu túniskra gyðinga á eynni Djerba
Túnis:
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir Jóhönnu Kristjónsdóttur