Morgunblaðið - 15.04.1989, Blaðsíða 29

idinn
um ríkisstjórnarinnar og þeim ögr-
unum sem frá henni hafa komið í
garð atvinnuveganna síðustu daga.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
margsinnis boðist til þess í vetur
að taka höndum saman við hvern
þann flokk í þinginu sem væri tilbú-
inn til raunhæfra aðgerða í þágu
atvinnuveganna. En bæði forystu-
menn Framsóknar og Alþýðuflokks
telja mikilvægara að þjóna hags-
munum Alþýðubandalagsins en at-
vinnulífsins. Það bar svo til tíðinda
sl. fimmtudagskvöld að forsætis-
ráðherra fór að hóta endalokum
stjórnar sinnar, ef eitthvað gerðist
ekki innan tveggja mánaða. Hveijir
kannast ekki við hótanir af þessu
tagi úr fyrra stjórnarsamstarfi?
Ætli stjórnmálavandinn sé hins
vegar ekki einna helst fólginn í því
að formaður Framsóknarflokksins
fæst ekki til þess að axla ábyrgð.
Hverja á að svíkja?
Forystumenn BSRB hafa marg-
lýst því yfir í tengslum við nýgerða
samninga að samningamenn ríkis-
ins hafi vísað til nýgerðrar þjóð-
hagsáætlunar ríkisstjórnarinnar
sem forsendu samninganna, en þar
sé ekki gert ráð fýrir aðgerðum í
þágu atvinnuveganna og engum
frekari breytingum á gengi krón-
unnar.
Ríkisstjórnin er því augljóslega
búin að koma sér í þá stöðu að
þurfa annaðhvort að svíkjast aftan
að atvinnuvegunum eða svíkja for-
sendur samninganna við opinbera
starfsmenn.
Sumar konur rétt-
hærri en aðrar
Fjármálaráðherra hefur látið -
mikið yfir því að nýgerðir kjara-
samningar við BSRB feli í sér að
nú sé í ríkari mæli en áður tekið
tillit til stöðu kvenna á vinnumark-
aði. Með öðrum orðum: konum séu
nú mældar meiri launahækkanir en
öðrum. Og sérstaklega muni það
vera svo að lágtekjukonur fái þar
ríflegastan skerf. Þetta er fagnað-
arefni, ekki síst í þröngri stöðu
ríkissjóðs.
Jón Baldvin Hannibalsson:
„Niðurstaðan í máli
Sjafiiar óhugnanleg“
„NIÐURSTAÐA þessa máls, er i minnm huga, nánast óhugnankg,"
sagði J6n Baldvin Hannibalsaon, forxnaðor Alþýðuflokkains, um þá
niðurstððu tem nú er fengin i máli Sjafnar Sigurhjðrnadóttur, sk&la-
stjóra öiduaebakóla, len befur ákveðið að uelgast ekld eftir endur-
ráðningu beldur hvería á ný tQ kennslustarfa við Fjðibrautaskólann
i BreiðboKi.
Jón Bal- Raldvin.
Morgunbþ I '*
láginni í f /
Gesuson
^ðdragi
i i a
því yfir
vekti va
Hann
gæta, j
i þessi
istæði
beitti
Sigurt
varö i
lega mætti Sjöfn treysta þvi að eiga
kost & öðru starfi á vegum mennta-
málaráðuneytisins, í Ijósi þess að
hór væri um að ræða starfsmann
ráðuneytisins, sem hefði 20 ára
starfsferíl að baki og hefði hvar-
vetna getið sér gott orð i fyrri störf-
um.
flokteh.TíÚÍþVÍ ekkÍaðr^herrarAlþýSu
Reykjaneskjördœmi af ótta
í irúi þw ekld .0 ríBh™.
É 5|ÍU!Í *° dlhmv
krRejkJ.vIk, geri úl á þ.» [
"**“ koraingun, a» Upa nuumi (
lyn, þv< að haf„tak„r ,
aðfiokkurinnstcndursvonalSaí e1fs,a .s®ti listans í 1
S^anakönnunum °g taka bá bfotin, en Guð
siálfugyptr >/:»■ pl , . pa Arni. hefur venð —
En á sama tíma segir fjármála-
ráðherrann við stjórnendur atvinnu-
fyrirtækja í sjávarútvegi og iðnaði
að þeir eigi að gera sína kjarasamn-
inga í Ijósi þess að atvinnufyrirtæk-
in eru nú rekin með umtalsverðum
halla. Þetta þýðir að það er skoðun
fjármálaráðherrans og ríkisstjórn-
arinnar að lækka eigi laun lágtekju-
kvenna í fiskvinnslu og iðnfyrir-
tækjum á sama tíma og ríkisstjórn-
in telur sig hafa svigrúm til þess
að bæta nokkuð kjör lægstlaunuðu-
kvennanna hjá ríkinu.
Fátt lýsir betur hversu fjármála-
ráðherrann og ríkisstjórnin eru slit-
in úr öllum tengslum við hið raun-
verulega líf í landinu. Það er eftir-
tektarvert að ríkisstjórn jafnréttis,
félagshyggju og vinstri afla skuii
senda lágtekjufólkinu í fiskvinnslu-
fyrirtækjum og iðnfyrirtækjum
þessar köldu kveðjur.
Það er kominn
eindagi á svör
Afkoma frystihúsanna um þessar
mundir er sú að þau eru rekin með
8—10% halla. Ríkissjóður stendur
undir um það bil % hlutum þessa
hailareksturs með skattheimtu á
almenning. Fiskvinnslufyrirtækin
sjálf bera svo um 'h með vaxandi
lántökum og rýrnandi eiginfjár-
stöðu. Vandamálin í rekstri iðnfyr-
irtækjanna eru engu minni en að-
stöðumunur þeirra er hinsvegar sá
að þau njóta í engu millifærsina af
því tagi sem frystiiðnaðurinn nýtur.
Augljóst er að ekki er unnt að
halda áfram millifærslum í þeim
mæli sem gert hefur verið. Skatt-
greiðendur rísa einfaldlega ekki
undir því. Ekkert béndir til þess að
verulegar verðhækkanir komi fram
á erlendum mörkuðum á næstu vik-
um. Ríkisstjórnin verður því nú að
gefa um það skýr svör hvað taka
eigi við og hvernig halda eigi áfram.
Sjávarútvegsráðherra lét að því
liggja í þeim umræðum sem áður
er vitnað tii á Alþingi í þessari viku,
að þess væri ekki að vænta að for-
ystumenn atvinnufýrirtækja og
launafólks á almennum vinnumark-
aði gætu fengið svör af hálfu ríkis-
stjórnarinnar um þetta efni. Hóg-
værustu orð sem hægt er að finna
um þessa stöðu eru því ráðleysi og
uppgjöf.
Dómur reynslunnar
Þegar slitnaði upp úr stjórnar-
samstarfi Sjálfstæðisflokks, Al-
þýðuflokks og Framsóknar síðast-
liðið haust gengu ásakanir á báða
bóga um það hverjum væri um að
kenna. Við bentum á það með rök-
um að hvorki Framsóknarflokkur-
inn né Alþýðuflokkurinn höfðu
fengist til þess að samþykkja tiliög-
ur um aðgerðir í þágu atvinnuveg-
anna. En ugglaust hafa stóryrði og
svigurmæli fyrrum samstarfs-
manna náð eyrum margra.
Reynslan er þó jafnan besti dóm-
arinn. Nú hafa þessir tveir fyrrum
samstarfsflokkar haft meirihluta í
rúmt hálft ár í ríkisstjórn með Al-
þýðubandalaginu og stöðugt hefur
sigið meir á ógæfuhliðina fyrir at-
vinnuvegi landsmanna. Engum get-
ur því blandast hugur um það leng-
ur hverjir það voru sem kipptu sam-
starfsgrundvellinum undan fyrra
stjórnarsamstarfi í þeim tilgangi
einum að koma Olafi Ragnari
Grímssyni til áhrifa í íslenskum
stjórnmálum. Og enn er reynslan
besti dómarinn um það hvemig það
ævintýri hefur tekist.
Fúkyrði gegn kommaklóm
Málefni skólastjóra Ölduselsskóla
hafa verið hitamál á gáróttu yfir-
borði stjórnarsamstarfsins að und-
anförnu. Athyglisvert er hvemig
menntamálaráðherra hefur sýnt
gömlu kommaklærnar í því máli.
Engar tilraunir vom gerðar af hans
hálfu til að koma á sáttum og eðli-
legu skólastarfi. Af hans hálfu var
aðeins gripið til aðferða sem ekki
hefur verið beitt í ráðuneytinu síðan
Brynjólfur Bjarnason var þar fyrir
meira en 40 ámm.
Mál þetta snerist um einn af
helstu forystumönnum Alþýðu-
flokksins. Og athyglisvert er að
forysta krata treysti sér ekki til
þess að standa upp í hárinu á gömlu
kommaklíkunni. Ráðherrar Alþýðu-
flokksins buðust til þess að semja
við menntamálaráðherrann um að
skólastjóraskipti yrðu í skólanum
ef það aðeins yrði ekki auglýst fyrr
en í sumar. Alþýðuflokknum stóð
svo til boða að hnekkja ákvörðun
menntamálaráðherra með aðild að
þingsályktunartillögu sem líklegt
er að meirihlúti hefði verið fyrir á
Alþingi, en þorði ekki af ótta við
að Alþýðubandalagið tæki það illa
upp.
Niðurstaðan varð sú að formaður
Alþýðuflokksins lét við það sitja að
láta Morgunblaðið hafa eftir sér
einhvern mesta fúkyrðaflaum sem
lengi hefur sést á prenti í garð
menntamálaráðherrans. Lengra
náði málið ekki því að Alþýðuflokk-
urinn metur það meir að fá að sitja
í skjóli Alþýðubandalagsins en
standa við stóru orðin. Og borgar-
málaforysta Alþýðuflokksins sem
hafði gripið til vopna varð að slíðra
sverðin af því að flokksforystuna
brast kjark.
Uppgjöf í vara-
flugvallarmáli?
Annað dæmi af svipuðum toga
eru umræðurnar um varaflugvöHQ
Þjóðviljinn greindi frá því fyrir
skömmu að hugmyndir um að leyfa
forkönnun á slíkri framkvæmd
hefðu verið með öllu brotnar á bak
aftur innan ríkisstjórnarinnar. I
tvígang hefur utanríkisráðherra
verið inntur eftir því á Alþingi hvort
rétt sé með farið en hann hefur
ekki treyst sér til þess að svara.
Nú liggur fyrir Alþingi tillaga
sem felur í sér stuðning Alþingis
við ákvörðun um forkönnun. Það
kemur í ljós við meðferð þess máls
á Alþingi hvort Alþýðuflokkurinn
meinar eitthvað með þeim yfirlýs-
ingum sem utanríkisráðherra hefur
gefið eða hvort það er staðreynd
sem Þjóðviljinn hefur greint frá, að
hann hafi verið brotinn á bak aftur
í því máli eins og flestum öðrum.
En líklegast er að hann muni
kyssa á vöndinn.
Höfundur er formaður Sjálfstæð-
isflokksins.
mn ið-
öfiiuði
»eru fé
sjóðfélaga í formi óverðtryggðra
lána og dró það að sjálfsögðu úr
ávöxtun sjóðanna. Þá má að auki
benda á að samkvæmt lögum greiða
lífeyrissjóðimir allir 3% af iðgjöld-
um sínum til umsjónarnefndar eftir-
launa. Henni var komið á, meðal
annars til að tryggja því fólki viðun-
andi lífeyri, sem fætt var fyrir 1914
og gat því ekki fyrir starfslok áun-
nið sér full lífeyrisréttindi, þar sem
stofnun lífeyrissjóðanna hófst ekki
fyrr en langt var komið á starfsævi
þess.
Skerðing lífeyris
ekki á dagskrá
Þorgeir Eyjólfsson, forstjóri
Lífeyrissjóðs verzlunarmanna, segir
að nýlega hafi lokið framkvæmd
tryggingafræðilegrar úttektar á
stöðu sjóðsins. „Helztu niðurstöður,
miðað við að 3% ávöxtun náist á
eignir sjóðsins umfram hækkun
launa, voru að til að koma á jöfn-
uði á milli skuldbindinga og eigna
þurfi annaðhvort að ná 3,6% nettó
ávöxtun að óbreyttu iðgjaldi og
lífeyri eða að hækka þyrfti iðgjald
úr 10% í 10,8% af telqum sjóðfé-
laga. Eins og niðurstöður trygg-
ingafræðingsins bera með sér, er
ekki þörf á að skerða lífeyri sjóð-
félaga enda er það ekki á dag-
skrá,“ segir Þorgeir.
Engu lofað umfram getu
Lífeyrissjóður verkfræðinga er
byggður upp á annan hátt, en
Lífeyrissjóður verzlunarmanna. Við
greiðslu lífeyris úr sjóðnum skuld-
bindur hann sig aðeins til greiðslu
lífeyris í samræmi við iðgjöld og
eigin greiðslugetu á hveijum tíma.
Staða sjóðsins er metin að minnsta
kosti á fimm ára fresti að sögn
Jóns Hallssonar, framkvæmda-
stjóra hans, og lífeyrir reiknaður
út frá fjárhagsstöðu hans hverju
sinni. Örorku- og makalífeyrir er
hins vegar tryggður þannig að ið-
gjöld í viðkomandi tilfellum eru
framreiknuð eins og greitt hafi ver-
ið í sjóðinn til starfsloka. Jón segir
að sjóðurinn lofi því engu umfram
greiðslugetu.
Ríkisstarfsmenn búa við þá sér-
stöðu, að ríkissjóður bætir upp það,
sem kann að skorta á að lífeyris-
sjóður þeirra geti staðið við skuld-
bindingar sínar. í dag fer því fjarri
að sjóðurinn sé sjálfum sér nægur
með fé og veldur þar mestu óhag-
stæð aldursdreifing. Talið er að 60
til 70% af skuldbindingum sjóðsins
muni lenda á ríkissjóði og öðrum
atvinnurekendum, sem í sjóðinn
greiða, og þyrftu iðgjöld í sjóðinn
að vera um 25% launa í stað 10%
eins og þau eru nú. Þessar upplýs-
ingar komu fram á Alþingi í vetur
er fjármálarráðaherra svaraði fyrir-
spum Guðmundar H. Garðarssonar
um stöðu líseyrissjóðs starfsmanna
ríkisins.
Þung greiðslustaða
Lífeyrissjóður Dagbrúnar og
Framsóknar var tekin út af trygg-
ingafræðingi 1980 og 1985 og út-
tekt er nú framundan. Við upp-
gjörið 1985 höfðu orðið nokkrar
breytingar á grunni frá árinu 1980,
en við síðari úttektina var matið
að um þriðjung vantaði til að sjóður-
inn gæti staðið við skuldbindingar
sínar miðað við 3% ávöxtun. Arið
1983 voru 9 lífeyrissjóðir innan SAL
teknir út og skorti þá að meðaltali
um 29% upp á að hægt væri að
standa við skuldbindingar um
lífeyri. Aldursdreifíng í þessum
lífeyrissjóði er óhagstæð, meðalald-
ur fremur hár, en töluvert gegnum
streymi ungs fólks er í honum og
bætir það stöðuna lítillega. Karl
Benediktsson, framkvæmdastjóri
sjóðsins, segir að síðan 1985 hafi
staðan batnað, sérstaklega vegna
bættrar ávöxtunar. Lífeyris-
greiðslustaðan sé samt sem áður
mjög erfið og nú fari um 40% ið-
gjalda beint til greiðslu lífeyris.