Tíminn - 24.10.1965, Blaðsíða 5

i.
SUNNUDAGUR 24. október 1965
Útgefandl: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Pramkvæmdastjóri: Krtstjáu Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjónsson. Jón Helgason og tndriðl
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Ang-
lýsingastj.: Steingrímur Gxslason. Ritstj.skiifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur, Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 90.00 á mán. innanlands. — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Helsvipa götunnar
Umferðarmálin hafa verið mjög á dagskrá síðustu vik-
ur og ekki að tilefnislausu, þar sem hvert hörmungar-
slysið hefur rekið annað með manntjóni eða stórmeiðsl-
um. Umferðarnefnd hefur hafið lofsverða „kynningu“ á
slysabílunum, ef það mætti. verða til einhverrar við-
'íörunar. Dómsmálaráðherra hefur flutt þjóðinni ávarp
og brýnt fyrir henni að kosta öllu kappi til að lægja
slysaölduna. Virtur og þjóðkunnur borgari, Ragnar Ás-
geirsson, hefur ritáð athyglisvert opið bréf um málið.
Slysatölurnar tala þó enn skýrara máli um hin þungu
högg helsvipunnar á götum borgarinnar og vegum lands-
ins. Árið 1964 urðu 29 umferðarslys með meiðslum
eða dauðsföllum fólks að meðaltali á mánuði hverjum.
Á þeim 9 mánuðum, sem liðnir eru af þessu ári, eru
sams konar slys að meðaltali 33 á mánuði. Högg hel-
svipunnar falla þyngra og tíðar.
Með allar þessar staðreyndir í huga vekur mikla furðu,
hvernig íhaldsmeirihlutinn í borgarstjórn tekur á þess-
um málum. Sé þar flutt úrbótatillaga í umferðarmálum,
ræðst þessi meirihluti gegn henni með fjandskap og
ofsa. Kristján Benediktsson flutti fyrir nokkrum mánuð-
um með skömmu millibili tvær tilögur um þessi mál.
Önnur var um umferðarráðstefnu, þar sem kunnáttu-
menn í umferðarmálum, slysavarnafélög og ýmsir aðrir
aðilar reyndu í sameiningu að leita ráða, sem að ein-
hverju haldi mættu verða. Hin var um aukna götuvörzlu
lögreglunnar dimmustu mánuði ársins, þegar umferðar-
hættan er mest. Báðar þessar tillögur taldi íhaldið lífs-
nauðsyn að fella, jafnvel þótt órækar tölur sýndu, að í
desembermánuði í fyrra, sem er mesti hættumánuður
í borginni, hefði áverkaslysum fækkað í 19 vegna stór-
aukinnar vörzlu lögreglunnar. Á þessari reynslu vildi
íhaldið alls ekki byggja og taldi slíkar ráðstafanir of
dýrar aðra mánuði ársins.
Á síðasta borgarstjórnarfundi fluttu borgarstjórnar-
fulltrúar Framsóknarflokksins enn umferðartillögu,
enda ærin ástæða til að huga að þeim málum á ný. í henni
var áskorun til borgara um aðgæzlu og til borgaryfir-
valda og lögreglustjóra um betri lýsingu og götuvörzlu
á mestu hættutímum og hættustöðum. Áskorunina til
borgaranna mátti samþykkja, en ekki mælast til að hinir
aðilarnir gætu síns hlutar betur! Og hin yfirlýsta á-
stæða íhaldsins til þess að fella tillöguna var ekki sú,
að málið væri ekki þarft, heldur hin, að þetta væri
„lymskuleg áróðurstillaga“ til þess að afla Framsóknar-
flokknum fylgis. Virðist nú svo komið, að íhaldið þori
ekki að fylgja neinu þörfu máli, ef aðrir flytja það, af
ótta við, að aðrir flokkar kunni að fá einliverjar vinsældir
fyrir það. Er ekki von, að vel fari, þegar málefnabarátt-
an er með þessum hætti.
Það er hins vegar fullkomið alvörumál, þegar meiri-
hlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur fæst ekki einu sinni
til þess að leggja sitt lið til þess að bægja frá slögum
íielsvipunnar á götum borgarinnar af ótta um sitt eigið
pólitíska skinn.
Sjómannafélagið
Sjómannafélag Reykjavíkur, sem lengi hefur verið
forystufélag sjómannastéttarinnar 1 baráttumálum, átti
50 ára afmæli í gær, eins og sagt var frá hér í blaðinu.
Tíminn færir þessum merku samtökum þakkir og beztu
heillaóskir á þessum timamótum.
TÍMINN J5
Waller Lippmann rilar um alþjóSamál:
Valdapólitík stðrveida í öðrum
heimsálfum er að verða úrelt
v
Sprengjuárásir leysa ekki vanda heimsmálanna
Þokunni er nægilega létt til
þess að telja má nokkurn veg-
inn víst, að Rauða-Kína hafi
orðið fyrir miklu áfalli í Indó-
nesíu. Hvort sem Sukamo hef-
ur lokað augunum fyrir upp-
reisninni í upphafi eða ekki,
sýnist liggja Ijóst fyrir, að ef
uppreisnin hefði heppnazt,
hefði Indónesía fylgt Kína enn
fastar en hún hefur gert fram
að þessu.
Þetta er ný staðfesting á
því, að Rauða-Kína msetir
miklu meiri andstöðu gegn
sinni herskáu utanríkisstefnu
en valdhafarnir þar hafa búizt
við. Kínverjar urðu að hætta
við afskipti af deilum Ind-
verja og Pakistana. Ýmislegt
bendir til, að áhrif Kínverja
í Hanoi hafi heldur rénað, af
því að þeir veita Norður-Víet-
nömum minni stðuning en
Rússar og sumar aðrar þjóðir
í þeim herbúðum.
f átökunum um inngöngu
Kinverja í Sameinuðu Þjóð-
imar er svo að sjá, sem enn
verði of fá atkvæði með til
þess að brjóta á bak aftur
andstöðu Bandaríkjamanna.
Og eftirtektarvert er, að með-
al þeirra ríkja, sem bregðast
vonum Kínverja í þessu efni,
eru sum nýju Afríkuríkin, sem — Bandaríkln eru alvarlega flækt í Víetnam og eru alls ekkl aS
flnllr* tllhaX7V?Ct» 9
um heimsálfum, sýnist vera
að verða úrelt. Hún er dýr,
fremur hættuleg og kemur að
minna og minna haldi.
REYNSLA Frakka varpar
eftirtektarverðu Ijósi á þetta
fyrirbæri. Þegar de Gaulle
hershöfðingi ákvað að hætta
ófriðnum í Alsír, — en til
þeirrar ákvörðunar þurfti sór-
lega mikið siðferðilegt hug-
rekki, — reyndi hann ekki að
ríghalda í bita og mola, snepla
og tætlur franska heimsveld
isins. Afleiðingin af þessu frá
hvarfi frá franskri heimsveldis
og nýlendustefnu er sú, að
áhrif Frakka í heiminum eru
nú meiri en þau hafa nokk-
um tíma verið síðan stríð þess
ara aldar hófust, og nú verður
áhrifa Frakka vart í öllum meg
inþáttum heimsmálanna.
Ég vildi óska að heimsum-
feðmingur okkar yrði ekki til
þess að einangra okkur frá lif-
andi veraleika heimsmálanna.
Skammt er síðan að við tók-
um upp heimsumfeðminginn,
en hann úreldist ærið skjótt.
Við einangrumst að því leyti,
— þrátt fyrir afskipti ákaflega
víða — að við eram í síaukn-
um mæli neyddir til að treysta
miklum mun meira á hervald
og peninga en áhrifin af for-
dæmi okkar, sem einu sinni
var langsamlega veigamesta
framlag okkar til alþjóðamála.
Meðan afskipti okkar halda
áfram að þróast í þessa átt er
mjög mikil hætta á, að við verð
um þeirri blekkingu að bráð,
að endanlega lausnin á illvið-
ráðanlegum erfiðleikum í
heimsmálunum sé nægilega
miklar sprengjuárásir til þess
að mola andstöðuna mélinu
smærra.
Frakka.
‘ ujrwuuuvciui s|gra stríSIg þarj segjr Llppmann.
ÞRÁTT fyrir þetta væri
skyssa að leggja þessar hag-
stæðu horfur út á þann veg,
að vökudraumurinn um fall
og ósigur Rauða-Kína sé í
þann veginn að rætast. Sá
dagdraumur tilheyrir löngu
liðinni tíð. Þeir, sem þetta
dreymdi, hafa farið jafn vill-
ir vegar og fyrirrennarar
þeirra, sem áttu tal við fáeina
útflytjendur og flóttamenn
frá Rússlandi á árunum 1920
-1930 og voru að því loknu
þess fullvissir, að Sovétveldið
væri í þann veginn að hrynja.
Áföllin, sem Rauða-Kína
hefur orðið fyrir erlendis, eru
síður en svo einstæð. Heita
má almenn reynsla á þessari
öld, að stórveldunum veitist æ
erfiðara að hafa áhrif á rás
viðburðanna eða ráða þeim,
einkum í fjarlægum löndum.
Þannig hefur til dæmis farið
fyrir Bretum, að í Suður-
Rhodesíu standa þeir and-
spænis öngþveiti, sem þeim
virðist varla geta tekizt að
•ráða fram út, nema njóti við
pólitískrar snilli, sem gengi
kraftaverki næst.
Sovétríkin hafa náð nokkr-
um áhrifum í Suðaustur-Asíu.
Þó er langt frá að sovézkir
valdhafar geti ráðið eða haft
úrslitaáhrif á stefnu stjórnar-
innar í Hanoi. Bandaríkin eru
alvarlega flækt í Vietnam.
Engir halda þó fram, að við
séum í þann veginn að sigra
í stríðinu þar, nema þeir
fréttaritarar einir, sem gleypa
opinberar tilkynningar hráar.
RÉNANDI völd og áhrif
hinna fjölmennu þjóða út á
„ við er mjög eftlrtektarvert
1 fyrirbæri. Við erum þess ekki
enn umkomin að meta þetta
rétt, hvað þá skilja afleiðing-
ar þess. En sú staðreynd ligg-
ur í augum uppi, að óróinn
heiminum eykst að sama
skapi og áhrif stórveldanna
réna. Þetta allt verður að at-
huga vel og hugleiða af gaum-
gæfni. Samhliða þessari athug-
un ættum við að hafa vel hug-
fasta framvinduna hjá aðal-
bandaþjóðum okkar í Evrópu.
Bretar, sem hafa veitt okkur
siðferðilegan stuðning I Viet-
nam, era til dæmis engu að
síður neyddir til að láta und-
an síga hernaðarlega, að
minnsta kosti frá Aden til
Singapore í Asíu, og ef til vill
einnig í Evrópu, frá Rín til
Kýpur. Efalaust má telja fjár-
skort undirrót þessa undan-
halds. En ef brezka þjóðin
tryði því í alvöru, að viðhald.
leifanna af hinu gamla heims-
veldi væri henni lífsnauðsyn og
heimsfriðnum ómissandi, færi
hún auðvitað eins að og hún
hefur áður gert, eða léti varn-
irnar ganga fyrir velsældinni.
Ekki verður sagt, að Þjóð-
verjar hafi neitt sérstaklega
evrópiska stefnu í utanríkis-
málum. Vera má, að þetta
stafi af því, að þeir hafa fyrir
löngu misst nýlenduveldi sitt
og auk þess er landinu skipt
í tvennt vegna ósigurs þeirra
í stríðinu. En Þjóðverjar eru
auðugir og í afskiptum sínum
á alþjóða vettvangi forðast
þeir alla alvarlega þátt-
töku í heimsmálunum og öll
veruleg framlög til efnahags-
legra þróunar. Þeir kjósa
fremur að halda fé sínu heima
og sennilega er þeim orðið
ljóst, að valdapólitík, einkum
á fjárlægum stöðum og í öðr-
Dean Rusk, utanríkisráBherra
I