Morgunblaðið - 09.02.1991, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9,. FEBRUAR 1991
Fjárfestingar erlendra aðila;
Sníða þarf agnúa af frumvarpinu
Friðrik leitaði úr ræðustól álits
utanríkisráðherra og fékk það
staðfest að Danmörk og fleiri þjóð-
ir í Evrópubandalaginu væru full-
valda. — Forsætisráðherra sagði
þær þjóðir halda yfirráðum yfir
náttúrauðlindum.
sagði Friðrik Sophusson
FRUMVÖRP þau sem forsætisráðherra hefur lagt fram til að
rýmka og samræma reglur um fjárfestingar erlendra aðila, komu
til framhalds fyrstu umræðu í neðri deild í gær. Sem áður varð
þingmönnum skrafdijúgt um þessi mál. Friðrik Sophusson (S-Rv)
sagði frumvarpið málamiðlum sljórnarflokkanna og að af því
þyrfti að sníða nokkra agnúa.
Stefáni Valgeirssyni (SFJ-Ne)
þótti þetta frumvarp vera „aftur-
fótafæðing“ og honum fannst að
frumvarpið hefði mátt bíða uns séð
-i^æri hvemig og hvort íslendingar
semdu við Evrópubandalagsþjóð-
irnar um evrópskt efnahagssvæði.
En þá værum við búin að stíga
tvö skref af þremur inn í EB og
það þótti ræðumanni ekki fýsileg-
ur kostur.
Stefán taldi að Alþingi yrði að
taka sig á og láta af þeirri venju
að veita einstökum ráðherrum allt-
of opnar og víðtækar heimildir til
að ákvarða framkvæmd iaga og
nefndi lög um stjómun fískveiða
í þessu sambandi. Stefán taldi að
þetta frumvarp, sem nú væri rætt
um, markað af þessum sið. Hann
taldi tryggara að ríkistjórnin í
-4;eild tæki ákvarðanir um beitingu
mikilvægustu heimildarákvæða.
Stefán kvaðst ekki myndu standa
að samþykkt þessa fmmvarps að
óbreyttu.
Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra tók til máls til
að svara nokkuð gagnrýni og
svara spumingum sem fram höfðu
komið, viðurkenndi m.a. í sinni
ræðu, að fmmvarp þetta væri seint
lagt fram, en þeim tíma hefði ver-
ið vel varið, til þess að ná sem
breiðastri samstöðu um þessa
málamiðlun.
í tilefni af fögnuði Friðriks
Sophussonar vegna meintra sinna-
skipta forsætisráðherra varðandi
vestrænar leikaðferðir og leikregl-
ur sagðist ræðumaður hafa bent
á að vestrænar aðferðir skyldu
gilda, a.m.k. með lánskjaravísi-
töluna. — Hins vegar hefði hann
oft sagt að vegna smæðar landsins
yrði að sjálfsögðu að taka tillit til
sérstöðu þess á ýmsum sviðum,
t.d. í erlendri fjárfestingu.
Bankamál
Forsætisráðherra sagði ástæðu
þess að ákveðið hefði verið að
halda íslenskum bönkum í
íslenskri meirihlutaeigu, a.m.k.
fyrst um sinn, hafa verið þá að
það þyrfti aðlögunartíma og sjá
hver reynslan yrði. Hins vegar vildi
hann lýsa þeirri skoðun að mikil-
vægast væri að hér væri öflugur
innlendur banki í innlendri eigu.
Hann var þeirrar skoðunar að hér
ætti að vera a.m.k. einn öflugur
ríkisbanki sem gæti veitt ýmiss
konar aðstoð sem þjóðarbúið
þyrfti. Vitanlega yrði hann rekinn
á bankalegum grundvelli en
starfssvið ríkisbankanna hefði iðu-
lega verið skilgreint á þá leið að
þeir skyldu standa við bakið á inn-
lendum atvinnuvegum og teygja
sig eins langt á viðskiptalegum
grundvelli og þeir treystu sér til.
Síðar í ræðu ráðherra sagðist hann
í vaxandi mæli vera farinn að
hallast að þeirri skoðun að mjög
heilbrigt væri að hér yrði stofnað
útibú erlends banka sem byði vexti
eins og þeir væru í helstu viðskipt-
alöndum.
Forsætisráðherra sagði að Is-
lendingar hefðu staðið á sínum
meginfyrirvörum i samningum um
evrópskt efnahagssvæði. En ráð-
herrann sagði einn megintilgang
þessa frumvarps vera þann að
draga öruggari línur í viðræðum
við Evrópubandalagið um evrópskt
efnahagsvæði. í rauninni hefðum
við ekki getað tilgreint hvemig við
vildum hafa erlenda fjárfestingu.
Ef þetta frumvarp yrði að lögum
yrði það lagt fram sem okkar til-
laga um fyrirvara gagnvart er-
lendri fjárfestingu. Það kynni vel
að vera að það yrði andstaða gagn-
vart vissum atriðum og kynni svo
að vera að kosið yrði að gefa eitt-
hvað eftir. En forsætisráðherra
þóttist hafa leyfí til að fullyrða
að betra væri að hafa þessa varn-
arlínu heldur en enga eins og nú
væri.
Stefán Valgeirsson (SFJ-Ne)
og Kristín Einarsdóttir (SK-Rv)
ítrekuðu fyrri gagnrýni á fram-
varpið, bæði varðandi of víðtækar
heimildir ráðherra og að við vær-
um að færast nær Evrópubanda-
laginu en væri æskilegt.
Friðrik Sophusson (S-Rv) var
forsætisráðherranum sammála um
að frumvarpið og fylgifrumvarp
væra málamiðlun. Friðrik taldi
sum atriði í frumvarpinu bera
glögg merki þess að ríkisstjórnar-
flokkarnir hefðu ekki verið ein-
huga og þóttist greina ættarmót
Alþýðubandalagsins á ýmsum
ákvæðum og kvaðst myndu beita
sér fyrir því í fjárhags- og við-
skiptanefnd að þau færu nánast
öll út.
Fullvalda þjóðir
Friðrik Sophusson var tilknúinn
til að mótmæla skilningi forsætis-
ráðherra á hugtakinu fullveldi.
Forsætisráðherra reyndi að halda
fram þeirri skoðun að það væri
einhver eðlismunur á evrópsku
efnahagssvæði og Evrópubanda-
laginu, og vitnaði til opins bréfs
eftir ráðherrann sem birtist í dag-
blaðinu Tímanum þar sem segir:
„Hins vegar, ef við gerumst fullir
aðilar að Evrópubandalaginu og
missum tök á t.d. sjávarútvegin-
um, orkulindunum eða landinu,
værum við ekki lengur fullvalda
þjóð.“ Forsætisráðherra væri að
halda því fram að þjóð í Evrópu-
bandalaginu væri ekki fullvalda.
Alexander Stefánsson (F-Vl)
lýsti yfir stuðningi við frumvarpið
sem hann taldi til bóta og sagði
efnahagsnefnd þingflokks fram-
sóknarmanna hafa lagt grunn að
stefnumótun um meira frelsi í við-
skiptum. Alexander tók undir með
Friðriki Sophussyni að ákveðin
ákvæði mætti vera skýrari.
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra lýsti eindregnum
stuðingi við frumvarpið þótt hann
hefði gjarnan viljað ganga lengra
í fijálsræðisátt. Ráðherrann taldi
þær skorður sem væru reistar í
framvarpinu í stórum dráttum í
samræmi við samningaviðræðurn-
ar um evrópskt efnahagssvæði.
Jón Baldvin taldi stóran mun vera
á væntanlegu evrópsku efnahags-
svæði og Evrópubandalaginu sem
byggðist á Rómarsáttmálanum og
yfirþjóðlegu valdi.
Guðmundur H. Garðarsson:
Skattleysismörk hundrað
þúsund krónur á mánuði
„Þjóðarsáttin" var til umræðu á 50. fundi sameinaðs þings þeg-
ar Guðmundur H. Garðarsson (S-Rv) mælti fyrir þingsályktunar-
tilllögu um hækkun skattleysismarka vegna álagningar tekju-
skatts.
Tillaga Guðmundar H. Garðars-
sonar gerir ráð fyrir að Alþingi
„álykti að fela fjármálaráðherra
að hefja undirbúning að breytingu
á lögum um tekjuskatt með þeim
hætti að mánaðartekjur einstakl-
ings, 100.000 kr. eða lægri, verði
skattfijálsar“. Framsögumaður
sagði almenning hafa miklu fórnað
á undanförnum árum í baráttunni
við verðbólguna. En ríkisvaldið og
stjórnmálamenn hefðu brugðist og
engu fórnað. Skattprósentan hefði
hækkað undanfarin ár og skatt-
leysismörk ekki tekið eðlilegum
breytingum með tilliti til yerð-
Breiðholtskirkja;
Námskeið
Frumvarp um félagsþjónustu sveitarfélaga:
Ráðherra frestaði
framsögunni vegna
fjarveru þingmanna
JÓHANNA Sigurðardóttir félagsmálaráðherra gerði hlé á fram-
söguræðu sinni fyrir frumvarpi til laga um félagsþjónustu sveitar-
félaga í neðri deild síðastliðinn föstudag. Hún taldi óviðunandi
að þeir þingmenn, sem væru að gera athugasemdir, sæju ekki
ástæðu til að vera viðstaddir.
bólguþróunar. Skattleysismörk við
rúmlega 57 þúsund krónur væru
of lág. Ræðumaður benti á að
svonefnd þjóðarsátt rynni út haus-
tið 1991. Mikilsvert framlag í
launa- og kjaramálum væri ef
skattar á lág- og millitekjufólki
yrðu lækkaðir verulega.
Anna Ólafsdóttir Björnsson
(SK-Rv) tók undir tillögunna. Það
væri siðlaust að skattleggja tekjur
sem ekki dygðu til framfærslu.
Árni Johnsen (S-Sl) fagnaði
þessari tillögu. Tímabært væri að
stokka upp spilin á mörgum svið-
um sem varða hag einstaklinga
og kjör. Ýmis atriði í stefnu ríkis-
stjórnarinnar varðandi vaxta-
stefnu og kjaramál hefðu því mið-
ur að mörgu leyti gert hina marg-
umtölu þjóðarsátt að „þjófasátt"
sem gerði þá fátæku fátækari og
hina ríku ríkari.
Karl Steinar Guðnason (A-
Rn) fagnaði þeirri hugsun sem
fram kæmi í tillögunni, en hann
saknaði þess að ekki fylgdu tillög-
unni útreikningar og ábendingar
hvemig skyldi mæta fyrirsjáan-
legu tekjutapi ríkissjóðs.
Karl Steinar vildi andmæla þeim
„andstyggðartón" sem hefði kom-
ið fram í garð þjóðarsáttarinnar.
Ef hennar hefði ekki notið við
væri verðbólgan á fullu og dýrt-
íðin ótrúleg og hagur láglauna-
fólks enn verri.
Anna Ólafsdóttir Björnsson
(SK-Rn) sagði fleira en málflutn-
ing einstakra þingmanna geta
vakið andstyggð; það vekti and-
styggð að sjá hvernig fólki væri
ætlað að lifa á fáum krónum.
Þingmenn ræddu vanda þeirra
sem við lökust kjör búa og það
að seint gengi að bæta þeirra hag.
Ekki væru kjarasamningar gerðir
án þess að sérhagsmunahópar
þyrftu að skríða á baki láglauna-
fólksins og fá þeirra launahækk-
anir margfaldar. Auk framsögu-
manns tóku Guðrún J. Halldórs-
dóttir (SK-Rv), Karvel Pálmason
(A-Vf), Salóme Þorkelsdóttir (S-
Rn), Danfríður Skarphéðins-
dóttir (SK-Vl) og Margrét
Frímannsdóttir (Ab-Sl) þátt í
umræðunni.

niÞinci
Stuttar þingfréttir:
um bænina
FRÆÐSLUNÁMSKEIÐ um bæn-
ina hefst í Breiðholtskirkju laug-
ardaginn 16. febrúar kl. 10.30, í
umsjá sr. Gísla Jónassonar. Sam-
verumar verða fjórar, á laugar-
dögum kl.10.30-12.30.'
Þátttaka er öllum heimil. Þátt-
tökugjald er kr. 500 og greiðist við
innritun í kirkjunni. Nánari upplýs-
ingar fást hjá sr. Gísla Jónassyni.
Viðtalstímar hans eru í kirkjunni
þriðjudaga til föstudaga kl. 17-18.
%P UMRÆÐ UFUNDUR um
stríðið í Mið-Austurlöndum veður
haldinn í húsakynnum Pathfinder
bóksölunnar á Klapparstíg 26, 2.
hæð, laugardaginn 9. febrúar kl.
16.00. Frummælendur, Steve Penn-
er frá Kommúnistabandalaginu í
Kanada og Gylfi Páll Hersir, félagi
í Dagsbrún, hafa tekið virkan þátt í
- -4.ð andæfa stríðinu, segir í fréttatil-
kynningu.
Áður en félagsmálaráðherra hóf
framsögu sína kvaddi Geir H.
Haarde (S-Rv) sér hljóðs um þing-
sköp. Hann vakti athygli á því að
vitað væri að um þetta frumvarp
væri skoðanaágreiningur milli fé-
lagsmálaráðherra og menntamála-
ráðherra ’ og snerti frumvarpið
kafla í framvarpi sem mennta-
málaráðherra hefði lagt fram fyrr
um daginn.
Það væri ótækt að ræða þetta
mál án þess að menntamálaráð-
herrann væri viðstaddur. Alex-
ander Stefánsson (F-Vl) tók und-
ir þetta sjónarmið.
Árni Gunnarsson deildarforseti
úrskurðaði að félagsmálaráðherra
skyldi mæla fyrir málinu en frek-
ari umræðu skyldi síðan frestað.
Jóhanna Sigurðardóttir fé-
lagsmálaráðherra greindi frá að-
draganda þessa frumvarps, m.a.
meiningamun um skipan dagvist-
armála, en hún hafði talið að sam-
komulag hefði tekist um það mál.
— En í upphafí þessa þings hafí
enn komið í ljós nokkur ágreining-
ur; þingflokkur Alþýðubandalags-
ins talið samkomulagið ekki ganga
nógu langt til samræmis við fram-
varp um leikskóla.
Þvi hafí frumvarpinu um félags-
þjónustu enn verið breytt í því
skyni að komast hjá hugsanlegri
skörun við leikskólaframvarpið.
Framsögumaður fór nokkrum
orðum um nauðsyn nýrrar laga-
setningar um þennan málflokk. —
En þar kom að að ráðherranum
þótti óviðunandi að einungis tveir
til þrír þingmenn sæju ástæðu til
að vera viðstaddir — jafnvel þeir
sem gerðu athugasemdir væru
fjarverandi; og óskaði eftir að
framsögunni yrði frestað.
Fyrri varaforseti deildarinnar,
Geir H. Haarde, varð við þeirri ósk.
Frumvarp um leikskóla
Menntamálaráðherra hefur lagt
fram framvarp um leikskóla.
Framvarpið byggir á uppeldis-
stefnu sem menntamálaráðuneytið
markaði 1985 varðandi börn undir
skólaskyldualdri þegar ráðuneytið'
gaf út Uppeldisáætlun fyrir dag-
vistarheimili - markmið og leiðir.
Áætlunin byggist á viðurkenndu
markvissu uppeldisstarfi þar sem
leikur og sköpun í máli, myndum,
tónum og hreyfingu skipar önd-
vegi og þar sem mið er tekið af
þroska og þörfum hvers barns og
aðstæðum þess.
Hugsanleg sköran þessa fram-
varps við frumvarp um félagsþjón-
ustu sveitarfélaga hefur verið
nokkuð til umræðu. Jóhanna Sig-
urðardóttir félagsmálaráðherra
vildi ekki í samtali við Morgun-
blaðið synja fyrir að um „ofurlítinn
meiningarmun“ væri að ræða.
Kosningalög
Lagt hefur verið fram frumvarp
um breytingu á kosningalögum.
Meðal nýmæla má nefna, að kjör-
skrá þarf nú að leggja fram með
24 daga fyrirvara í stað tveggja
mánaða áður. Framboðsfrestur
rennur út tveimur vikum fyrir
kjördag í stað fjögurra, en það
gerir mögulegt að boða til kosn-
inga með nokkuð styttri fyrirvara
en nú er hægt. Heimilað verður
að láta kosningu fara fram í
heimahúsi í þeim tilvikum sem
kjósandi mun ekki geta mætt á
kjörstað vegna sjúkdóms, fötlunar
eða barnsburðar. Kjósendum verð-
ur gert að gera grein fyrir sér við
atkvæðagreiðslu með því að fram-
vísa nafnskírteini eða á annan
fullnægjandi hátt. Kjörfundi lýkur
kl. 21 að kvöldi, sem er aðeins
fyrr en samkvæmt gildandi lögum.
Urslit ættu því að liggja fyrr fyrir
en nú er.