Morgunblaðið - 24.10.1991, Qupperneq 1
72 SIÐUR B
242. tbl. 79. árg. FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 1991 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Sovétlýðveldin;
Er vígbúnaðarkapp-
hlaup í uppsiglingu?
Moskvu. Reuter.
ÓTTAST er, að sú ákvörðun
Ukraínumanna að stofna eigin
her kunni að hafa keðjuverkun
í för með sér; ‘önnur lýðvéldi
Sovétríkjanna geri hið sama og
keppist við að koma upp sem
öflugustum her. ^
Sérfræðingar segja, að ákvörð-
unin verði óhjákvæmilega til þess
að Rússar taki stofnun eigin hers
til alvarlegrar athugunar, svo og
önnur lýðveldi eins og Azerbajdz-
Evrópuþingið:
Ahyg'gjur af
aðflutningi
Strasborg. Reuter.
SAMNINGUR EFTA-rikjanna og
Evrópubandalagsins um Evr-
ópska efnahagssvæðið verður
líklega afgreiddur á Evrópuþing-
inu um miðjan nóvember.
Jacques Delors, forseti fram-
kvæmdastjórnar EB, sagði í gær á
Evrópuþinginu, að vonandi yrði
unnt að ganga til atkvæða um
EES-samning 19 Evrópuríkja um
miðjan næsta mánuð en formlega
hefur þingið lokaorðið í málinu.
Urðu allmiklar umræður um samn-
inginn og þingmenn tóku fram, að
þeir vildu fá svör við ýmsum spurn-
ingum áður en þeir samþykktu
hann.
Meðal annars var spurt hvort
hætta væri á auknum innflutningi
fólks til EB-ríkjanna vegna samn-
ingsins og sumir kváðust óttast, að
EFTA-ríkin yrðu að slá nokkuð af
miklum kröfum sínum í umhverfis-
málum vegna þess, að þær væru
ekki jafn strangar innan EB. Þá
var einnig spurt hvort hætta væri
á, að landbúnaðarvörur frá Austur-
Evrópu gætu flætt yfir EB-ríkin í
gegnum EFTA-hliðið.
Sjá EES-frétt á bls. 25.
han, Armenía og Georgía. Þá láta
láta þeir einnig í ljós áhyggjur af
því hvað verði um kjarnorkuvopn,
sem eru í Úkraínu. Vladímír
Grínjov, varaforseti úkraínska
þingsins, sagði í gær að Úkraína
yrði ekki kjarnorkuveldi en hins
vegar hefur komið fram að Úkra-
ínumenn ljá ekki máls á því að
Rússar fái kjarnavopnin.
Rússnesk stjórnvöld hafa lagt
ríka áherslu á að allur kjarnorku-
heraflinn verði undir einni stjórn
og gengið út frá því að honum verði
stjórnað frá Rússlandi. Þá sagði
Vladímir Lobov hershöfðingi, for-
seti sovéska herráðsins, í gær að
lýðveldi, sem segðu skilið við Sovét-
ríkin, yrðu að afsala sér öllum
kjarnavopnum. Þau þyrftu að vera
undir stjórn Rússa.
Friður í Kambódíu
Samningar um frið í Kambódíu eftir 13 ára borgarastyijöld voru undirritaðir í París í gær. Frémstur á
myndinn fer Roland Dumas, utanríkisráðherra Fraklands, en milli hans og Perez de Cuellar, framkvæmda-
stjóra Sameinuðu þjóðanna, er Sihanouk prins og fyrrum ráðamaður í Kambódíu. Ystur til hægri er Kieu_
Samphan, leiðtogi Rauðra khmera.
Sjá „Deiluaðilar . . .” á bls. 24.
James Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna:
Stefnt að eðlilegum samskipt-
um Bandaríkjanna og Víetnams
Ráðgert að taka upp stjórnmála-
samband snemma árs 1993
París. Reuter.
BANDARÍKJASTJÓRN er reiðubúin að taka upp eðlileg samskipti
við Víetnam, 16 árum eftir að Víetnamstríðinu lauk. Lýsti James
Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, þessu yfir í París í gær
áður en hann fór til fundar við Nguyen Mahn Cam, utanríkisráð-
herra Víetnams. Verður unnið að þessu samkvæmt fjórþættri áætl-
un, sem Bandaríkjastjórn birti í vor.
Baker sagði, að viðræður um
samskipti ríkjanna gætu hafist inn-
an mánaðar en lagði áherslu á, að
niðurstaða þeirra væri háð því, að
Víetnamar gerðu allt til grafast
fyrir um örlög bandarískra her-
manna, sem saknað er síðan í stríð-
inu. í því féllu 55.000 bandarískir
hermenn en ekki er vitað um afdrif
2.300.
Baker sagði, að með þessu væri
með nokkrum hætti bundinn endi á
Víetnamstríðið og opnað fyrir nýtt
tímabil aukinnar samvinnu í Suð-
austur-Asíu.
í apríl birti Bandaríkjastjórn
áætlun í fjórum liðum um endurnýj-
un samskiptanna við Víetnam og
skyldi hafist handa við hana þegar
undirritaðir hefðu verið friðarsamn-
James Baker ásamt Nguyen Mahn Cam, utanríkisráðherra Víetnams.
ingar í Kambódíu. Það var gert í
París í gær og Víetnamar hafa flutt
Yfirmaður sovésku leyniþjónustunnar:
KGB var duglaus, spillt og
hlægileg við hliðina á CIA
Vadím Bakatín
Moskvu. Reuter.
KGB, sovéska leyniþjónustan,
var um langan aldur léleg og
spillt og stóðst keppinautum
sínum á Vesturlöndum hvergi
snúninginn. Kemur þetta fram
í blaðaviðtali við Vadím Bak-
atín, núverandi yfirmann KGB,
sem segir, að eiginleg upplýs-
ingaöflun KGB-manna erlendis
hafi verið hlægilega lítil og oft
miklu fróðlegra að lesa bara
blöðin.
Bakatín, sem var skipaður yfir-
maður KGB eftir valdaránstil-
raunina, segir í viðtali við sovéska
dagblaðið Komsomolskaja
Pravda, að starfsmönnum KGB
verði fækkað um þriðjung en þeir
eru nú hálf milljón talsins.
KGB naut löngum mikillar virð-
ingar á Vesturlöndum en Bakatín
segir, að stofnunin hafi verið spillt
og ofmönnuð og ekki skilað nein-
um verulegum árangri. Upplýs-
ingar hennar erlendis frá hafi
verið lítilfjörlegar og oft fróðlegra
að lesa jafnvel sovésku blöðin.
Segir hann, að telja megi á fingr-
um annarrar handar þá njósnara
vestrænna leyniþjónustna, sem
komist hafi upp um í Sovétríkjun-
um.
„Við verðum bara að horfast í
augu við raunveruleikann og það
er til dæmis ekki nokkur vitglóra
í að reyna að keppa við CIA,
bandarísku leyniþjónustuna.
Starfsmenn hennar eru svo miklu
betur búnir enda hlæja þeir að
okkur,” sagði Bakatín og spáði
því, að fleiri KGB-menn myndu
leita hælis á Vesturlöndum. „Þeir
voru áður í þjónustu kommún-
ismans en nú er hann dauður.”
burt næstum allan heraflann, sem
þeir hafa haft í Kambódíu síðan
þeir ráku Rauða khmera frá völd-
um. Þá ætluðu Bandaríkin einnig
að aflétta takmörkunum á viðskipt-
um við Kambódíu og Víetnam að
hluta og að fullu þegar bráðabirgða-
stjóm Sameinuðu þjóðanna í
Kambódíu hefði setið í hálft ár að
minnsta kosti. Loksins er stefnt að
fullu stjórnmálasambandi við Víet-
nama snemma árs 1993 að loknum
fijálsum kosningum í Kambódíu.
Bandaríkjamenn fóru frá Víet-
nam árið 1973 eftir að hafa beðið
lægri hlut fyrir NorðUr-Víetnömum,
sem lögðu undir sig allt landið. Síð-
an hafa samskipti ríkjanna engin
verið og Bandaríkjastjórn setti við-
skiptabann á Víetnama, meðal ann-
ars vegna íhlutunar þeirra í
Kambódíu. Vfetnamstjórn hefur
hins vegar lengi viljað koma á eðli-
legu sambandi við Bandaríkin
vegna þess, að hún þarf á fjárfest-
ingum þeirra og annarra vestrænna
ríkja að halda. Bandaríkjastjórn
hefur einnig komið í veg fyrir, að
Víetnamar fengju lán hjá alþjóðleg-
um fjármálastofnunurn en á því
verður líklega breyting.