Morgunblaðið - 01.08.1992, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. ÁGÚST 1992
11
Um veiðireynslu og
þorskveiðiráðgjöf Haf-
rannsóknastofnunar
eftir Óskar Þór
Karlsson
í Morgunblaðinu hinn 24. júlí sl.
birtist frétt þess efnis að „ákvarð-
anir sjávarútvegsráðherra undanf-
arin 14 ár um leyfilegan þorskafla
hafi samtals numið 865 þús. tonn-
um umfram tillögur Hafrannsókna-
stofnunar á sama tímabili." Blaðið
byggir þessa frétt á upplýsingum
úr útreikningum Birgis Þórs Run-
ólfssonar hagfræðilektors við Há-
skóla íslands.
í greininni „Af innlendum vett-
vangi“ sem birtist á miðsíðu blaðs-
ins, er nánar fjallað um fiskveiði-
stjórnun og birt súlurit þar sem
fram kemur hvernig fyrrnefndur
mismunur á tillögum fiskifræðinga
og raunverulegri veiði myndast á
umræddu tímabili ár frá ári. í fljótu
bragði mætti ætla að mismunur á
tillögum og veiði upp á 865 þús.
tonn fæli í sér haldgóða skýringu
á hinu lélega ástandi þorskstofnsins
nú. En ekki er allt sem sýnist í
þeim efnum því þegar súluritið er
skoðað kemur eftirfarandi í ljós:
í byijun tímabilsins var staða
þorskstofnsins mjög veik að mati
Hafrannsóknastofnunar. Á fýrstu
flórum árunum, þ.e. árin 1978 til
og með 1981, fór þorskafli hinsveg-
ar stöðugt vaxandi á íslandsmiðum.
Öll þessi ár fór veiði langt framúr
ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar
eða frá 60 þús. upp í 130 þús. tonn
á ári. Viðbrögð stofnunarinnar við
þessari þróun voru þau að hún
hækkaði stöðugt ár frá ári tillögur
sínar um æskilegan hámarksafla,
úr 250 þús. tonn 1979 í 400 þús.
tonn árið 1981 og viðurkenndi
þannig í reynd að mat hennar á
ástandi þorskstofnsins var rangt
eins og veiðireynsla þessara ára
leiddi berlega í ljós. Þorskafli ársins
1981 fór síðan 60 þús. tonn framúr
ráðgjöf, varð 460 þús. tonn. Árið
1981 varð þannig eitt af bestu
þorskaflaárum sögunnar á ísland-
smiðum. Viðbrögð Hafrannsókna-
stofnunar voru á sömu lund og fyrr.
Stofnunin hækkaði tillögu sína frá
fyrra ári og lagði nú til 450 þús.
tonna afla fyrir árið 1982. Og nú
brá svo 'við að veiðigeta flotans
megnaði ekki að uppfylla hinar
bjartsýnu vonir fiskifræðinganna.
Þorskveiðin árin 1982 varð „aðeins"
380 þús. tonn og þrátt fyrir að
þeir fylltust nú „svartsýni" og gerðu
tillögu um 100 þús. tonnum minni
afla árið 1983 heldur en þeir höfðu
ráðlagt árið á undan, náðist ekki
heldur að veiða það magn.
JgyÉg* FLISAR
Im
am
Stórhöiða 17, við Gullinbrú,
sími 67 48 44
„Sú niðurstaða sem
dregin verður af öllu
framansögðu er sú að
það var eins og vera
ber, veiðireynslan af
miðunum sem mestu
réði um ráðgjöf Haf-
rannsóknastofnunar.
Stofnunin hefur flest
þessi ár breytt tillögum
sínum til hækkunar eða
lækkunar í samræmi
við gjöfulleika miðanna
sem veiðireynslan
leiddi í ljós og þannig
viðurkennt jafnóðum
skekkjur sína í veiði-
ráðgjöf."
Þegar hér var komið sögu stóð
það í reynd eitt eftir, varðandi físk-
veiðiráðgjöf Hafrannsóknastofn-
unar á árabilinu 1978 til og með
1983, að í sjónum synti 120 þús.
tonnum meira af þorski heldur en
þeir höfðu, að teknu tilliti til eftirá-
gerðra leiðréttinga þeirra, ráðlagt
að veiða. Fiskifræðingar skáru nú
tillögu sína um þorskveiði ársins
1984 niður í 200 þús. tonn fram
úr ráðgjöf og afli ársins 1985, 120
þús. tonn framúr. Hefði ráðgjöf
umræddra tveggja ára verið rétt
þá hefði mikil alvara verið á ferðum
og ekkert minna dugað en að gera
tillögu um róttækan niðurskurð á
Óskar Þór Karlsson
afla a.m.k. niður í 150 þús. tonn
ef ekki neðar, hefðu þeir átt að
vera sjálfum sér samkvæmir. En
sem betur fór var það veiðireynsla
flotans sem enn og aftur gaf hald-
bestar upplýsingar um ástand
þorskstofnsins. Sem fyrr var það
ráðgjöfin sem var röng en ekki veið-
in, enda brá nú svo við að Hafrann-
sóknastofnun leiðrétti sig enn á ný
með því að hækka tillögu sína um
æskilegan þorskafla um 100 þús.
tonn og leggja til 300 þús. tonna
veiði á árinu 1986. Næstu þrjú ár
þar á eftir gerði stofnunin stöðugt
tillögur um 300 þús. tonna þor-
skafla. Þrátt fyrir að á þessum árum
væri búið að taka upp mun harðari
fiskveiðistjórn, með kvótakerfi, var
ekki búið að hefta veiðarnar að
fullu þar sem í kvótkerfmu var jafn-
fram sk. sóknarmark. Sóknarmark-
ið gerði það að verkum að enn var
að nokru leyti til staðar möguleiki
til þess að láta gjöfulleika fiskimið-
anna ráða til um afla, enda fór svo
að afli þessara ára fór alltaf veru-
lega framúr ráðlögðum afla.
Sú niðurstaða sem dregin verður
af öllu framansögðu er sú að það
var eins og vera ber, veiðireynslan
af miðunum sem mestu réði um
ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar.
Stofnunin hefur flest þessi ár breytt
tillögum sínum til hækkunar eða
lækkunar í samræmi við gjöfulleika
miðanna sem veiðireynslan leiddi í
ljós og þannig viðurkennt jafnóðum
skekkjur sjnar í veiðiráðgjöf. Og
eins og berlega kemur fram í því
sem á undan er rakið og sjá má
ljóslega á meðfylgjandi súluriti hef-
ur flest þessi ár verið ráðlagður
minni afli heldur en réttmætt var
að veiða. Það er því gjörsamlega út
í hött að leggja saman allan mis-
mun sem myndast hefur á umræddu
árabili á milli veiði og ráðgjafar og
heimfæra hann sem óæskilega veiði
umfram ráðgjöf fiskifræðinga.
Sannleikurinn er sá að þegar þessi
mál eru metin í ljósi reynslunnar
og tekið er tillit til allra þeirra leið-
réttinga sem fiskifræðingar hafa
gert á ráðgjöf sinni með hliðsjón
af veiðireynslu af miðunum á hveij-
um tíma, eyðist sá 865 tonna mis-
munur sem fyrr er getið. Þessi mis-
munur mælir því fyrst og fremst
uppsafnaðar skekkjur í veiðiráð-
gjöf. Sérstaklega kemur þetta skýrt
fram á þeim tíma sem flotinn sætti
aðeins almennum sóknartakmörk-
unum. Það er því ekkert sem bend-
ir til þess að lélegt ástand þorsk-
stofnsins nú stafi fyrst og fremst
af ofveiði og það að um langvar-
andi ofveiði sé að ræða er beinlínis
rangt. Þvert á móti bendir öll fyrri
reynsla, í marga áratugi, til þess
að hér sé aðeins um tímabundna
náttúrulega niðursveiflu að ræða,
sem við ráðum engu um.
Með þeim breytingum sem gerð-
ar voru á kvótakerfinu með nýjum
lögum sem tóku gildi í ársbyijun
árið 1991 var fyrrnefnt sóknarmark
í kvótakerfinu afnumið, að undan-
skyldum veiðum smábáta sem út-
hlutað fengu svokölluðu krókaleyfi.
TiHögur Hafrannsóknarstotnunar og raunverulegur þorskafli
1978-1991 —------------
1978 1979 1980 1981
1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991
Fiskveiðitímabil
Hinir heittrúuðu kvótatrúarmenn
ræða nú með vaxandi þunga um
nauðsyn þess að koma þurfi „bönd-
um“ á smábátana og „stoppa í öll
göt“ á kerfinu með því að setja á
þá kvóta, ásamt því að afnema svo-
nefnda línutvöföldun sem heimiluð
hefur verið í nokkrar vikur í svart-
asta skammdeginu, þegar atvinnu-
ástand í flestum sjávarbyggðum er
hvað viðkvæmast. Næðust þessi
markmið fram ásamt því að sú
ógæfa yrði leidd yfir þjóðina að
festa kvótakerfið í sessi, væri að
öllu leyti búið að útiloka þá mikil-
vægu leiðsögn sem fæst við eðlilegt
samspil veiða og náttúru. í slíku
niðumjörvuðu kerfi kæmu aldrei
fram neinar skekkjur í veiðiráðgjöf.
Eða væru þá loksins skipuð skilyrði
fyrri fiskifræðinga til þess að hafa
alltaf „rétt“ fyrir sér?
Höfundur er formaður félags um
nýja sjávarútvegsstefnu.
Reiko Hozu píanóleikari.
Reiko Hozu í
Hafnarborg
JAPANSKI píanóleikarinn
Reiko Hozu heldur tónleika í
Hafnarborg, Hafnarfirði, mið-
vikudaginn 5. ágúst kl. 20.30.
Á efnisskránni verða eingöngu
verk eftir Johann Sebastian Bach,
Toccata í d-dúr BWV 912, Ensk
svíta nr. 2 í a-moll BWV 807 og
Goldberg-tilbrigðin BWV 988.
Reiko hóf píanónám sitt ung að
aldri og tók lokapróf í píanóleik í
Kunitachi-tónlistarskólanum í
Tókýó og síðar í Tónlistarháskóla
Parísar. Hún hefur hreppt verðlaun
í alþjóðlegu kammermúsíkkeppn-
inni í Trapani á Ítalíu (ásamt As-
hildi Haraldsdóttur) 1991 og í
Bach-tónlistarkeppninni í Tókýó
1984.
Reiko hefur margsinni komið
fram í franska útvarpinu og sjón-
varpinu og nýverið kom út fyrsti
geisladiskurinn hennar þar sem
hún leikur ásamt flautuleikaranum
Raymond Guiot.
Mest seldu steikur á Islandi
Nauta-, lamba- og svínagrillsteikur m. bakaðri kartöflu, hrásalati og kryddsmjöri.
690,-
Tilboösverö:
krónur.
Viö seldum um þoð bil 6.000 steikur í júlí.
Jarlinn, Sprengisandi, er því orbinn
ob stœrsta steikhúsi landsins.
Viö þökkum fróbœrar undirtektir
og framlengjum steikartilboöiö út ágústmánuö.
V E I T I N G A S T O F A
Sprengisandi - Kringlunni
rvanmmr. IIIII — I
!l