Morgunblaðið - 19.02.1993, Blaðsíða 25
24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19 FEBRÚAR 1993
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19 FEBRÚAR 1993
25
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Rjtstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Út úr veruleikanum?
Forystumenn Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja
og Kennarasambandsins hafa
ákveðið að leggja fyrir félags-
menn sína tillögu um boðun verk-
falls 22. marz næstkomandi.
BSRB hefur krafizt 5% kaup-
hækkunar strax og 2% til viðbót-
ar seinna á samningstímanum,
lækkunar ýmissa álaga á almenn-
ing og aðgerða til að minnka
atvinnuleysi.
Hjá samninganefnd ríkisins
hafa kröfur um sama kaupmátt
og 1989 ekki hlotið hljómgrunn.
„Við höfum átt tvo samninga-
fundi þar sem okkar kröfum er
hafnað og ég lít reyndar svo á
að það hafí verið sett fram gagn-
tillaga um að við sættum okkur
við þá kjararýmun sem framund-
an er á komandi samningatíma-
bili,“ sagði Ögmundur Jónasson,
formaður BSRB, í Morgunblað-
inu í gær. „Svörin sem við feng-
um voru þau að fólk, sem talaði
svona, rímaði ekki við hinn ís-
lenzka veruleika. En þetta er sá
veruleiki sem verið er að skapa
okkur og menn vilja gjaman fara
út úr honum.“
Hver er íslenzkur vemleiki
þessa dagana? Þjóðartekjur okk-
ar dragast saman vegna versta
aflabrests um árabil. Verðhmn á
mörkuðum fyrir stóriðjuafurðir
þýðir sömuleiðis tekjurýmun og
ekki er útlit fyrir að ný stóriðja
verði byggð hér á næstu áram.
Skiiyrði á mörkuðum okkar fyrir
fískafurðir era ekki með hag-
stæðasta móti. Hagvöxtur dregst
saman og ísland er komið í
næstneðsta sæti aðildarríkja
OECD með neikvæðan hagvöxt.
Atvinnuleysi er meira en þekkzt
hefur í áratugi. Gífurlegur halli
er á ríkissjóði, sem annars vegar
eykur á erlenda skuldabyrði og
heldur hins vegar uppi raunvöxt-
um.
Hvernig ætla BSRB og KÍ að
„fara út úr“ þessum veraleika?
Ætla forystumennimir að auka
þorskaflann í kjarasamningum?
Ætla þeir að semja um nýtt álver
eða hærra verð á útflutnings-
mörkuðum við samninganefnd
ríkisins? Halda þeir að atvinna
aukist með því að krefjast kaup-
hækkana, sem enginn grandvöll-
ur er fyrir, og hóta svo verkföll-
um, á meðan þúsundir manna
ganga atvinnulausar?
Það má einnig spytja hvort
starfsmenn hins opinbera séu
búnir að gleyma að þeir, sem
borga launin þeirra, þ.e. skatt-
greiðendur, sjá fram á gífurlegan
halla á sameiginlegum sjóði sín-
um. BSRB hefur mótmælt báðum
aðferðunum við að ná þessum
halla niður; að draga saman ríkis-
útgjöldin og að hækka skatta.
Kauphækkun til opinberra starfs-
manna myndi enn auka á halla-
reksturinn. Ríkissjóðshallinn
heldur uppi vöxtum og bitnar
þannig með tvöföldum þunga á
heimilum og fyrirtækjum. Vilja
forystumenn opinberra starfs-
manna viðhalda þessu ástandi?
Veraleikinn í þessum efnum
er ekki aðeins íslenzkt fýrirbæri,
heldur má fylgjast með svipaðri
þróun um öll Vesturlönd. 1 Fær-
eyjum hafa opinberir starfsmenn
tekið á sig launalækkun til þess
að komast hjá fjöldauppsögnum.
Þó gæti komið að slíkum upp-
sögnum þar vegna hins hrikalega
efnahagsástands. Frá Finnlandi
koma svipaðar fréttir. í fyrradag
tilkynnti Bill Clinton Bandaríkja-
forseti að hann myndi frysta laun
starfsmanna alríkisstjómarinnar
í heilt ár. Þessi ákvörðun Clintons
er þáttur í viðleitni hans til að
ná tökum á fjárlagahallanum.
Þegar áföll ríða yfír, verða all-
ir að taka á sig byrðar. Það er
löngu ljóst að tilefni til kaup-
hækkana er ekkert, hvorki á al-
mennum vinnumarkaði né hjá
hinu opinbera. Efnahagsaðgerðir
ríkisstjómarinnar era þungur
baggi fyrir marga, en það liggur
þó ljóst fyrir að áhrif þeirra á
kaupmátt þeirra, sem lægst hafa
laun, era mun minni en á kaup-
getu hinna betur settu.
Það er hægt að komast út úr
þeim veraleika, sem íslendingar
búa við. En það gerist ekki með
kröfum um launahækkanir, sem
eiga að greiðast af minnkandi
þjóðartekjum. Það gerist ekki
heldur með hótunum um verk-
föll. Það getur gerzt með sam-
stilltu átaki allra aðila, stjóm-
valda og aðila vinnumarkaðarins.
Slíkt átak þarf að miða að auk-
inni framleiðni, hagkvæmni og
skilvirkni, jafnt hjá hinu opinbera
sem einkafyrirtækjum. Það þarf
að stuðla að nýtingu hugvits og
rannsókna til að búa til betri út-
flutningsvörar og afla nýrra
markaða. Það þarf að miða að
því að auka atvinnu í stað þess
að hækka laun. Með slíku átaki
á fremur að stuðla að minni halla
ríkissjóðs og lægri vöxtum en
útgjaldaþenslu, hallarekstri og
skuldasöfnun. Með þessu eru,
skapaðar forsendur fyrir auknum
hagvexti í framtíðinni, sem er
eina uppspretta aukins kaup-
máttar. Skilyrði þess að þetta
takist; að við komumst út úr
núverandi aðstæðum okkar; er
friður á vinnumarkaðnum og
samvinna allra aðila. Opinberir
starfsmenn ættu því að slíðra
verkfallsvopnið og ganga af heil-
indum til samstarfs á nýjum for-
sendum.
Dómsmeðferð „barnsránsmálsins“ hafin fyrir héraðsdómi Reykjavíkur
Tollur og útlendingaeftirlit vöruð
við hugsanlegu brottnámi telpnanna
STJÚPFAÐIR Ernu Eyjólfsdóttur sagði í vitnisburði fyrir
rétti í máli ákæruvaldsins gegn James Brian Grayson, fyrrum
eiginmanni og barnsföður Ernu, og Donald M. Feeney, for-
stjóra CTU, fyrirtækis sem sérhæfir sig í að nema á brott
börn bandarískra foreldra sem haldið er erlendis, að skömmu
eftir að Erna flúði til Islands með dætur sínar í trássi við
úrskurð bandaríks dómstóls hafi hann rætt við tollverði og
útlendingaeftirlit á Keflavíkurflugvelli, látið þeim í té mynd-
ir af bömunum og varað þá við, að ef til vill yrði gerð til-
raun til að nema þær á brott og flytja úr landi. Fram kom
að um leið og Erna hafði gert foreldrum sínum aðvart um
brottnámið hafi stjúpfaðir hennar hringt í vaktstjóra tollgæsl-
unnar á flugvellinum og gert ráðstafanir til að menn þar
væru viðbúnir. Aðalmeðferð „barnsránsmálsins" fyrir Hér-
aðsdómi Reykjavíkur hófst í gær og voru þá yfirheyrðir hin-
ir ákærðu, Grayson og Feeney, ásamt Ernu, móður hennar
og stjúpföður. I dag verður yfirheyrður fjöldi vitna sem kom
að málinu með ýmsum hætti hér á landi og að því loknu flytja
sækjendur og verjendur ræður sínar. Hjörtur O. Aðalsteins-
son héraðsdómari stefnir að því að kveða upp dóm í málinu
fyrir 3. mars næstkomandi.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Ráðgast í réttarhléi
JAMES Brian Grayson, annar frá hægri, og núverandi kona hans, Ginger, ráðgast við lögfræðing Gray-
sons, Óskar Magnússon og Örn Clausen, veijanda Don Feeneys.
Játaði brottnám í Lúxemborg
í skýrslu rannsóknarlögreglu í
Lúxemborg um afskipti hennar af
brottnámi Elísabetar, dóttur Ernu
Eyjólfsdóttur, kemur fram að eftir
að Judy Feeney, Jacquie Davis og
Lawrence Canavan höfðu Lúxem-
borg hafi Judy Feeney greint frá
starfsemi fyrirtækis hennar og
eiginmanns hennar og aðdraganda
brottnámsins og sagt fyrirtækið
hefði verið ráðið til að að nema börn-
in á brott til að bjarga þeim og koma
í hendur feðranna sem hefðu fengið
forræði fyrir bandarískum dómstól-
um. Fyrirtækið væri sérhæft í slík-
um aðgerðum.
Telpan hélt sig vera að flytja
til London með móður sinni
Einnig kom fram að í samtali við
Elísabetu Pittman, 10 ára dóttur
Ernu og Frederick Pittman, hafí
telpan tjáð lögreglu í Lúxemborg
að hún væri að flytjast til London
þar sem móður hennar væri að fara
að byrja í nýrri vinnu. Hún yrði
samferða vinum mömmu sinnar sem
myndi koma með næstu vél. Veij-
endur mannanna og Donald Feeney
mótmæltu þessari skýrslu, þar sem
hún byggðist á frásögn manna sem
ekki kæmu fyrir dóm í málinu um
óstaðfest ummæli fólks sem kæmi
heldur ekki fyrir dóminn.
Þórir Oddsson, vararannsóknar-
lögreglustjóri og sækjandi málsins,
lagði þessa skýrslu fram í réttinum
í gær og sagði að hún væri afar
þýðingarmikil í málinu þegar haft
væri í huga hvenær hún væri tekin,
snemma dagsins þegar barnsránið
var fyrst kært og vitneskja yfírvalda
hér á landi, hvað þá fyrirframvitn-
eskja lögreglu í Lúxemborg, um at-
vik og forsögu málsins hefði verið
nær engin. Undir þeim kringum-
stæðum hefði verið aflað þessara
gagna sem sýndu að ásetningur um
barnsrán hefði búið að baki hjá
Donald Feeney og samstarfsmönn-
um hans við komu til landsins.
Takmarkaðar umræður
um aðdragandann
í upphafi yfirheyrslunnar yfír Ja-
mes Brian Grayson rakti hann að-
draganda þess að fjölskylda hans í
félagi við Frederick A. Pittman, fyrri
eiginmann Ernu, réð Donald Feeney
og starfsmenn hans hjá CTU til
starfa til að aðstoða þá við að fá
telpurnar afhentar en feðrunum
hafði verið dæmt forræði þeirra fyr-
ir bandarískum dómstóli.
Hann rakti það sem Erna stað-
festi síðar við yfírheyrslur, að meðan
skilnaðannál þeirra var rekið hafí
hún búið við hraklegar aðstæður og
verið sjúk, m.a. vegna áfengisneyslu
og notkunar róandi lyfja. Að öðru
leyti takmarkaði dómari umræður
um aðdraganda skilnaðar þeirra og
deilna um forræði telpnanna þar sem
slíkur vitnisburður gæti átt erindi í
forræðismáli en hefði ekki beina
þýðingu fyrir þetta sakamál.
Hann samþykti í upphafi að Gray-
son, sem einnig fékk lagða fram
u.þ.b. 100 blaðsíðna skýrslu um
þessi mál sér til varnar, greindi
stuttlega frá þessu til að útskýra
hvaða hvatir hefðu legið að baki
þegar hann réð Feeney og fyrirtæki
hans til starfa. Einnig kom fram að
félagsmálayfirvöld í Reykjavík og
Garðabæ hefðu komið að málinu en
hefðu engar athugasemdir gert
vegna aðbúnaðar barnanna hér á
landi.
Sá þátt um CTU í sjónvarpi
Grayson sagði að skömmu eftir
að hann hefði ráðið lögfræðing til
starfa hér á landi og fregnað hjá
honum að málaferli vegna forræðis-
deilunnar gætu dregist á langinn
hafí hann frétt af sjónvarpsþætti
um CTU-fyrirtækið og störf þess í
þágu 10 þúsund bandarískra barna,
sem haldið væri nauðugum erlendis.
James Brian Grayson sagði að móð-
ir hans hefði orðið sér úti um númer-
ið hjá fyrirtækinu, haft samband við
Frederick A. Pittman, föður eldri
telpunnar, Elísabetar, og síðan hefði
verið haft samband við CTU.
Grayson sagði að foreldrar hans
hefðu hringt í fyrirtækið upphaflega
en síðan hefðu hann og Pittman
einnig rætt við fólk þar og sent því
ýmis gögn. Skilningur hans hefði
verið sá að CTU ætlaði að reyna
að flýta því með löglegum hætti að
Erna léti börnin af hendi. Hins veg-
ar hefði fyrirtækið sagt honum að
hann fengi ekkert að vita nema það
sem hann þyrfti að vita og um miðj-
an janúar hefði honum verið sagt
að koma til íslands. Því hafí hann
hlýtt, búið á Holiday Inn hótelinu í
tvo daga og þá verið sagt að snemma
næsta morgun yrði farið úr landi
því nú fengjust bömin afhent. Hann
hefði svo verið staddur í sendiferða-
bíl fyrir utan hótel í bænum þegar
honum hefði verið færð dóttir hans
og hefðu orðið með þeim fagnaðar-
fundir.
Þórir Oddsson spurði Grayson af
hvetju hann hefði ekki beðið þess
að lögfræðingur hans lyki störfum
og forræðismálið færi eftir formleg-
um leiðum og sagði hann að honum
hefði virst að CTU væri lögmæt leið
til að hraða málinu. Aðspurður hvað
hann hefði talið að CTU gæti sem
lögmenn hans gætu ekki sagðist
hann hafa talið að þeir byggju yfír
árangursríkum aðferðum til að láta
málið ganga hraðar fyrir sig á lög-
legan hátt.
Donald M. Feeney lýsti því að
fyrirtæki hans, CTU, sérhæfði sig í
þjálfun lögreglumanna og öryggis-
varða svo og ýmiss konar sérverk-
efnum, t.d. að sækja börn og full-
orðna sem haldið væri nauðugum
erlendis. Hann rakti hvemig Gray-
son-fjölskyldan og síðan einnig Pitt-
man hefðu haft samband við fyrir-
tækið og eftir ítarlega könnun gagna
um forræði barnanna og atvik máls-
ins hefði verið ákveðið að velja þetta
mál úr hópi annarra til að taka á
verkefnalista fyrirtækisins.
Hann sagði að í hvert skipti sem
mál af þessu tagi væri tekið á dag-
skrá hjá fyrirtækinu spyrðu menn
hvort „fjandsamlegar aðgerðir" með
beitingu valds væru nauðsynlegar;
svo hefði ekki verið talið í þessu til-
viki. „Við þurfum ekki að gera slíkt
í löndum þar sem kristið fólk býr
og lög og siðferði eru kristileg,"
sagði hann. „í löndum þar sem til
dæmis múhameðstrúarmenn búa
gæti gegnt öðru máli.“ Hins vegar
hefði fyrirtækið aldrei beitt valdi í
málum af þessu tagi, jafnvel ekki
þegar beita hefði þurft flóknum svið-
setningum til að flýja úr landi hefði
hugvitið ávallt reynst nægilegt vopn.
Böm Ernu hefðu ekki verið talin
í hættu á íslandi en þau hefðu ekki
verið talin örugg hjá móður sinni.
Feeney, sem er forstjóri og stjórnar-
formaður fyrirtækisins, sagðist
sjálfur hafa verið önnum kafinn við
ýmis mál og því hefði eiginkonu
hans, Judy, sem er næstæðsti yfir-
maður CTU, verið falið þetta verk-
efni og hefði hún farið til íslands
vegna þess. Síðan kvaðst Feeney
lítið hafa fylgst með málinu enda
önnum kafínn en þó hringt við og
við í Judy, t.d. frá New York, og
fengið í stuttum samtölum fréttir
af því að samningar væra að takast
um afhendingu gegn greiðslu upp á
5-10 þúsund dollara. Um þetta leyti
hefði Feeney átt erindi til Ziirich og
því hefði verið talið ýmissa atriða
vegna hentugt að fara með bömin
úr landi þangað og afhenda þau þar
í því skyni að koma í veg fyrir að
lenda upp á kant við lögin á Islandi.
Síðan greindi Feeney frá því að
foreldrar Ernu hefðu komið í veg
fyrir að hún færi með yngra barnið
úr landi og því hefði ekki orðið af
afhendingunni. Hins vegar hefði
hann komið til móts við hópinn í
Zurieh, verið kynntur þar fyrir Emu
undir réttu nafni og rætt við hana
um þessi viðskipti með börnin. Síðan
hefði verið farið til íslands á Hótel
Holt og í fyllingu timans hefðu böm-
in verið afhent en síðan hefði för
þeirra verið stöðvuð á Keflavíkur-
flugvelli og þeim haldið þar þrátt
fyrir að vera með vegabréf og for-
sjárúrskurð í höndum frá bandarísk-
um dómstóli.
Bréf á bréfsefni Carolco
í framburði Emu Eyjólfsdóttur
rakti hún þá sögu, sem þegar hefur
verið greint frá í Morgunblaðinu,
hvernig starfsfólk CTU hefði falast
eftir framhlið húss foreldra hennar
til myndatöku og smám saman yfír-
unnið tortryggni fjölskyldunnar,
. sem óttaðist að Grayson-fjölskyldan
hygði á brottnám yngri telpunnar,
Anna Nicole Grayson; henni verið
boðin vinna við leit að tökustöðum
fyrir kvikmynd hér á landi, látin
þýða bréf skrifuð á bréfsefni Ca-
rolco-kvikmyndafyrirtækisins og
boðið úr landi þess starfs vegna. Þar
hefði hún verið kynnt fyrir manni,
sem hún vissi nú að væri Don Feen-
ey, en hefði verið kynntur fyrir henni
sem framleiðand og forstjóri Ca-
rolco, Mario Kassar, og sjálfur sagst
heita Mario.
Vildi aldrei sejja börnin
Hún harðneitaði því að nokkra
sinni hefði komið til tals að hún
væri reiðubúin að selja börnin sín.
Hún kvaðst aldrei hafa rætt við
Feeney, hvorki sem slíkan né sem
Mario Kassar um börn sín eða for-
sjármál eða neitt sem þeim við kæmi.
Eftir utanlandsferðina hefði hún
endanlega hætt að tortryggja fólkið
og haldið áfram að starfa með því.
Hún lýsti því síðan hvemig henni
hefðu verið gefín lyf eftir að hún
kom aðfamótt miðvikudagsins 27.
janúar af veitingastað með þessum
vinum sínum og síðan hefði hún
vaknað nokkrum tímum síðar og séð
að börnin voru horfín.
Fóru að skammast sin
fyrir tortryggnina
í framburði fyrir rétti rakti móðir
Emu einnig hvernig Jacquie Davis
hefði fyrir hönd „kvikmyndafólks-
ins“ kynnt sig fyrir fjölskyldunni
undir fyrrgreindu yfírskyni. Meðal
annars kom fram að á ákveðnu stigi
hefði Ema sagt hreint út við Jacquie
Davis, að fjölskyldu hennar stasði
ákveðin ógn af enskumælandi fólki
og óttaðist að það væri útsendarar
Grayson-fjölskyldunnar þar sem for-
ræðisdeilan væri svo hatrömm. Svar
Davis hefði verið svo eðlilegt að þær
hefðu lagt trúnað á það: „Ég hef
verið sökuð um ýmislegt í þessu
skrýtna starfí við það að ganga hús
úr húsi og segja ótrúlegar sögur um
kvikmyndagerð. Aldrei hefur samt
nokkur sakað mig um það að veTtr
bamaræningi. Ég gæti ekki gert
slíkt. Ég veit hvað það er að vera
móðir.“ Við þetta svar hefði dregið
úr tortryggninni og eftir ferðina þar
sem Ema fór til Sviss og kom aftur
með bamið hefði fjölskyldan jafnvel
byijað að skammast sín fyrir að
hafa ekki vartreyst þessu góða fólki
og hafa sýnt þá tortryggni að þora
ekki að ieyfa litlu telpunni, Anna
Nicole Grayson, að fara með til
Sviss.
Möguleg aðild að Evrópubandalaginu rædd á viðskiptaþingi
Meirihluti þátttakenda er
fylgjandi aðildarviðræðum
AÐILD íslands að Evrópubandalaginu var umræðuefni Við-
skiptaþings Verslunarráðs íslands í gær. Á þinginu voru
lögð fram og kynnt gögn fimm nefnda um kosti og galla
málsins. Var í niðurstöðum reynt að varpa Ijósi á helstu
breytingar sem aðild að EB hefði í för með sér fyrir ís-
lenskt atvinnulíf. í lok þingsins var skoðanakönnun um af-
stöðuna til aðildar að EB og kom þar fram að meirihluti
viðstaddra var hlynntur því að hefja viðræður til að skoða
nánar með hvaða kjörum Islandi býðst aðild að bandalag-
inu. Að sama skapi var mikill meirihluti mótfallinn aðild
að EB nú þegar.
í skýrslu nefndar sem fjallaði
um sjávarútvegsstefnu EB og ís-
lenskan sjávarútveg kom fram að
efnahagslegt mikilvægi sjávarút-
vegs er ekki mikið innan EB. Að-
eins 0,14% af landsframleiðslu
bandalagsins koma frá sjávarút-
vegi og aðeins um 1% af vinnuafl:
inu starfar við atvinnugreinina. í
þeim aðildarríkjum EB þar sem
sjávarútvegur er hvað mikilvæg-
astur, á Spáni og í Portúgal, nem-
ur hann um 2% af landsfram-
leiðslu. Hlutdeild _ sjávarútvegs í
landsframleiðslu íslands er um
15%.' Ennfremur segir að þrátt
fyrir að efnahagslegt mikilvægi
sjávarútvegs sé ekki mikið innan
EB sé pólitískt mikilvægi hans
þess meira. Þetta orsakist af því
að atvinnugreinin er mjög mikil-
væg í ákveðnum byggðalögum sem
þar að auki séu oft talin vera efna-
hagslega vanþróuð. Þessi áhrif
byggðastefnu EB á sjávarútvegs-
stefnuna sé ein af ástæðum
óánægju marga aðildarríkja
bandalagsins með sjávarútvegs-
málin.
í skýrslunni kemur fram að
eftirlit aðildarríkja EB með veiðum
og afla undir umsjón fram-
kvæmdastjórnarinnar í Brussel sé
langt frá því að vera nógu virkt,
m.a. vegna fjárskorts og takmörk-
unar á valdheimildum. Ofveiði á
fiskistofnum innan EB sé afleiðing
kvótasvindls sem hafi viðgengist
og þess að ráðherraráðið hafi oft
úthlutað umfram tillögur fiski-
fræðinga. Er 25% ofveiði talin al- •
geng og stundum jafnvel mun :
meiri. EB stefnir nú að átaki í ■
þessum efnum og fyrir ráðherrar-
áðinu liggur tillaga frá fram-
kvæmdastjórn um nýja reglugerð
þar sem eftirlit er hert með notkun
gervitungla.
16,5 milljarðar á silfurfati?
Innan EB er meginreglan sú að
bann er lagt við ríkisstyrkjum sém
leiða til ójafnvægis og hafa áhrif
á viðskipti milli aðildarríkja. Bann-
ið nær ekki til sjávarútvegs, en
erfitt er að segja fyrir um hvað
styrkir til hans eru háir innan
bandalagsins. Þó er talið að á árinu
1991 hafi þeir numið 64,5 milljörð-
um króna. Þar af fóru 36,2 millj-
arðar til útgerðar og 28,3 milljarð-
ar til fiskvinnslu. Miðað við þá
upphæð heimfærða upp á Island,
ætti íslenskur sjávarútvegur að fá
16,5 milljarða á silfurfati út frá
aflamagni. Að sögn Halldórs G.
Eyjólfssonar hjá samstarfsnefnd
atvinnurekenda í sjávarútvegi, sem
kynnti skýrsluna á þinginu, hefur
áherslan í úthlutun styrkja EB
breyst undanfarin ár. Nú sé aðalá-
herslan lögð á að veita styrki til
héraða þar sem lífskjör eru lægri
en annars staðar innan bandalags-
ins. ísland sem aðili að EB ætti
því ekki mikla möguleika á þessum
styrkjum þar sem efnisleg velmeg-
un væri hér mun meiri en í flestum
ríkjum bandalagsins.
2 milljarða sparnaður í
samskipum við tollayfirvöld
í skýrslu nefndar sem fjallaði
um skattakerfi EB og íslenska
Morgunblaöið/RAX
Rætt um kosti og galla EB-aðildar
Á VIÐSKIPTAÞINGl íslands í gær voru lögð fram og kynnt gögn
um kosti og galla aðildar íslands að EB.
skattakerfið kom m.a. fram að
eftir 1997 munu tollayfirvöld aðild-
arríkja EB ekki koma að virðis-
aukaskattskyldum viðskiptum milli
landa á innri markaði. Skv. niður-
stöðum athugunar sem gerð var á
vegum EB meta fyrirtæki kostnað
vegna samskipta við tollayfirvöld
um 1,7% af virði þeirra viðskipta
sem eiga sér stað milli landa. Á
"árinu 1991 námu heildarviðskipti
íslendinga við lönd EB 114 millj-
örðum króna og út frá því má
áætla að 2 milljarðar sparist í við-
skiptakostnað fyrir íslensk fyrir-
tæki vegna minni samskipa við
tollyfirvöld ef ísland gerist aðili
að EB.
í skýrslunni um skattamál segir
ennfremur að þó hugsanlegt sé að
íslendingar geti haldið óbreyttri
virðisaukaskattsprósentu vegna
fjarlægðarverndar sé líklegra að
pólitískur þrýstingur aðildarríkja
EB vegi þar þyngra og álagningar-
prósentan á vörur í almenna þrep-
inu lækkaði í 15-18% og niður í
allt að 5% fyrir vörur sem heimilt
er að setja í lægra þrepið.
Á viðskiptaþinginu voru enn-
fremur kynntar skýrslur nefnda
um skipulag EB, stjórnarstofnanir
og pólitískt samstarf og fjárlög
EB. Þá segir í skýrslu nefndar um
landbúnaðarmál að áhrif EB-aðild-
ar á landbúnaðinn séu háð inntöku-
skilyrðum íslands. Líklegt sé þó
að þau verði byltingarkennd og að
Núverandi EES EB-aðild
Kvótaúthlutun Sjáv.útv.ráðherra Sjáv.útv.ráðherra Ráðh.ráðið til ríkja fsi. stj.völd innan rfkis.
Fiskveiðisamn. við önnur rfki Sjáv.útv.r./Alþingi Sjáv.útv.ráðh./Alþingi Framkv.stj. Ráðh.ráð/þing.
Viðmið við Viðmið skv. Viðmið skv. Leiðbein.reglur skv.
kv.úthl. ákv. Alþingis ákv.Alþingis reglugerð EB
Aðrar aðg.við fiskv.stj. en kv.úthl. Sjáv.útv.ráðh. Sjáv.útv.ráðh. Framkv.stj./f undant. ísl.stj.völd.
Aðg.að fiskim. Skv. ákvörðun ísl. stj.valda Skv. ákvörðun fsl. stj. valda Skv. EB-rétti. Nú miðað við úthlutun e. reglugerð EB Sp. um ákvæði f aðildarsamn.
Fjárf.rétturí sjáv.útv. Skv.ísl. lögum Skv. ísl. lögum Fullt frelsi, nema aðildarsamn. segi annað
Veiðieftirlit Hjá ísl. stj.völdum Hjá ísl. stj.völdum Hjá ísl. stj.völdum undir eftirliti framkv.stj. EB
Gæðakröfur ísl. reglur ísl. reglur, byggðar á reglum EB EB-reglur, sem Isl. tækju þátt f að setja
Verðm.kerfi Lágm.v. til útgerða ekki tryggt Lágm.v. til útgerða ekki tryggt Lágm.v. til útg. tryggt með ákv. skilyrðum
Tollar 60%tollfrelsi á útflutningi til EB 96% tollfrelsi á útflutningi til EB FullttoUfrelsi
Styrkir Engir opinb.styrkir Engir opinb.styrkir Ríkisstyrkir heimilir í ákv. tilvikum Styrkir frá EB til útgerðar og vinnslu
Samanburður á ákvörðunum í sjávarútvegi
öllu óbreyttu muni veralegur hluti
frumframleiðslu og úrvinnslu í
landbúnaði leggjast af hér á landi
við_ aðild að EB.
Í skýrslu um hinn sameiginlega
gjaldmiðil EB og íslensku krónuna
segir að þeirri spurningu hvort
taka verði ECU í notkun hér á
landi, gerist ísland aðili að banda-
laginu, sé ekki hægt að svara nema
með raunverulegum viðræðum við
EB. Sú staðreynd að Danir séu
áfram aðilar að EB eftir að hafa
fellt Maastricht-samkomulagið,
gæti haft ákveðið fordæmisgildi
fyrir þær þjóðir sem nú eigi og
munu eiga viðræður við EB um
aðild.