Morgunblaðið - 03.06.1993, Qupperneq 14

Morgunblaðið - 03.06.1993, Qupperneq 14
14 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. JÚNÍ 1993 Þjóðarbúið og þorskurinn eftirJónu Valgerði Kristjánsdóttur Enn einu sinni er byrjuð hin árlega umræða um ástand þorsk- stofnsins á Islandsmiðum og efna- hagsmáiaumræðan fylgir í kjölfar- ið. Það er nú einu sinni svo að fæstir þora að hugsa þá hugsun til enda, ef ekki myndi veiðast þorskur á íslandsmiðum. Sjávar- aflinn er stór þáttur í okkar út- flutningi eða fast að 80% af gjald- eyristekjunum og þar leikur þorsk- urinn aðalhlutverkið og hefur gert það lengi. Og þá kemur spurning- in fyrir næsta fiskveiðiár: Hversu mikið má veiða af þorski á árinu? Og svar fiskifræðinga nú er: 150.000 tonn. Umhverfið hefur áhrif Það er engum vafa undirorpið að þorskurinn er í lægð um þessar mundir. Þeim sem stunda sjó ber flestum saman um það, að fiski- gengd sé minni, fiskurinn sem veiðist að jafnaði smærri og það sé erfiðara að finna hann en áður var. Af því leiðir að aflamagnið verður minna. En veðurfarið tekur líka sífelldum breytingum, og hita- stigið í sjónum er ekki það sama frá ári til árs. Lífríkið í sjónum hlýtur að vera háð veðurfari, hita- stigi og straumum og jafnvægi milli tegunda, rétt eins og hið villta lífríki á landi er háð gróðurfari sem ræðst af hitastigi, vindstigi, úr- komumagni o.fl. Það er því nær- tækt að spyrja: Byggjum við upp stofninn með því að ákveða heild- araflamark fyrirfram, deila því út til skipa, sem síðan telja sig verða að ná þessari eign sinni, sama hvað það kostar? Tillögur Hafrannsóknastofnunar Hafrannsóknastofnun hefur frá árinu 1977 komið með tillögur um leyfilegan heildarafla af þorski. Stjórnvöld ákváðu síðan leyfilegan heildarafla af þorski í fyrsta skipti árið 1981. Á árunum 1984-1987 var hins vegar í gildi bæði sóknar- mark og aflamark í lögum um stjórn fiskveiða. Skip gátu valið hvora aðferðina sem þau vildu og þar af leiðandi gat afli orðið meiri ef fleiri völdu sóknarmark. Við lagasetningu um stjóm fiskveiða 1988 var reynt að áætla vegna heildarafla sóknarmarksskipa og varð því minna misræmi á milli þess sem ákveðið var og raunveru- legs heildarafla. Reynslan af þess- um árum fram til ársins 1990 sýn- ir að flest árin er farið fram úr tillögum Hafrannsóknastofnunar um heildarafla þorsks. T.d. er árin 1984-1987 þorsk- aflinn 34% meiri en sem nam til- lögum fiskifræðinga. Á ámnum 1988 til loka fiskveiðiársins 1992 var þorskafli 19% meiri en lagt var til. Aflamarkið ræður ekki stofninum Þessar staðreyndir era nú notaðar til að rökstyðja m.a. ástand þorskstofnsins. Alltaf hafi Jóna Valgerður Kristjánsdóttir „Ég tel að þessi dæmi sýni það að það leysi ekki vanda okkar vegna minnkandi þorskveiði að færa sí- fellt niður það afla- magn sem veiða má.“ verið farið fram úr tillögum Haf- rannsóknastofnunar um leyfilegan þorskafla, því sé ekki á öðru von en að stofninn sé á niðurleið. En skoðuni aðra fisktegund, þ.e. ýs- una. Árin 1984-1987 var ýsuafl- inn 6% minni en tillögur Hafrann- sóknastofnunar, og árin 1988- 1992 var aðeins 1% meiri. Þá ætti ýsustofninn að hafa vaxið á þess- um árum, varla skiptir 1% svo miklu máli. Þrátt fyrir það leggur Hafrannsóknastofnun til að ýsu- aflinn fiskveiðiárið 1991-1992 sé nákvæmlega sá sami og 1986, eða 50.000 tonn. Hvers vegna hefur ýsustofninn ekki vaxið, ef þetta er rétta aðferðin til að stækka fiskistofna? Ekki slátra ánni áður en hún ber Ég tel að þessi dæmi sýni það að það leysi ekki vanda okkar vegna minnkandi þorskveiði að færa sífellt niður það aflamagn sem veiða má. Vissulega á að taka mið af tillögum fiskifræðinga í þessum efnum, en það eru svo mörg önnur atriði sem skipta máli, en það magn sem veitt er, þegar rætt er um uppbyggingu þorskstofnsins. Ég teldi mun affarasælla að vernda ákveðin svæði í kringum landið, þar sem vitað er að þorsk- klakið fer fram, og hætta að veiða þorskinn þegar hann kemur inn til hrygningar á þau svæði. En tveggja eða þriggja vikna lokanir á svæðum þar sem smáfisks verð- ur vart í afla skila litlu, þegar all- ur togaraflotinn er búinn að skaka þar dögum saman, þegar lokun er sett á. Jafnvægi milli tegunda í sjónum hefur raskast með friðun hvala, og hvalir og selir éta þús- undir tonna af þorski og þorskseið- um. Fylgjast þarf með því hve mikil sóknin er til að ná þeim tonnaíjölda, sem skipin telja sig eiga í þorski og á ég þá við tog- tíma og úthaldsdaga. Það er stað- reynd að fiskveiðistjórnunin eins og hún er framkvæmd, kvótakerf- ið í núverandi mynd, hefur ekki skilað okkur uppbyggingu fiski- stofna. Það hefur heldur ekki minnkað fískiskipaflotann i brút- tólestum talið. Allt of mikið fer forgörðum En hvað sem ákveðið verður að veiða mikið af þorskinum þá verð- um við líka að nýta til fulls allt annað sjávarfang sem við eigum völ á. Sem betur fer er fullvinnsla alltaf að aukast. En það er útlit fyrir að ekki náist að veiða allan rækjukvótann, af því það era sömu skipin sem eru á rækju og loðnu, og þau fara hinn 1. júlí á loðnu- veiðar. Þó náum við yfirleitt heldur ekki leyfilegum afla í loðnunni. Síldin sem veidd var fór að mestu í bræðslu í stað þess að fara til verðmætari vinnslu. Ekkert er hirt af grásleppunni nema hrognin. Þurfum við fleiri dæmi? Það má nýta mun betur þann afla sem hægt er að veiða og að landi berst. Og rannsóknir á vannýttum fiski- stofnum eru í lágmarki. Fiskveiðistjórnunin er fúsk og þar ráða stundarhagsmunir ein- stakra manna eða útgerða, en þjóðhagslegir hagsmunir eru fyrir borð bornir. Höfundur er þingmaður Kvenna- listans á Vestfjörðum. AMBRA ÓG IBM TOLVUR Á FRÁBÆRU VERÐI AÐEINS l»AÐ BESTA ER NÓGU GOTT FYRIR ÞIG Nýherji leggur metnaö sinn í aö bjóöa viðskiptavinum sínum aöeins þaö besta sem völ er á í tölvubúnaði hverju sinni. Okkur hefur tekist aö veröa viö krefjandi óskum viöskiptavina okkar með því að bjóða gæðavörur á verði sem allir ráða við. Kröfuhörðum viðskiptavinum okkar bjóðum hinar tæknilega fullkomnu tölvur frá IBM en IBM hefur frá upphafi veriö brautryöjandi á sviöi tölvubúnaöar. Viö bjóöum einnig hinar geysivinsælu AMBRA tölvur frá dótturfyrirtæki IBM sem hafa fengið frábærar móttökur hér á landi sem annars staðar. AMBRA tölvurnar fást í miklu úrvali, allt frá smærri tölvum sem henta skólafólki og upp í stórar og hraðvirkar tölvur til notkunar í fyrirtækjarekstri. Ef þú ert í þeim hugleiðingum að fjárfesta í tölvu skaltu líta við í verslun okkar í Skaftahlíð 24 eða hjá umboðs- mönnum okkar því hjá okkur fara saman bestu gæöi og gott verö. Viö vitum aö aöeins það besta er nógu gott fyrir þig! NÝHERJI SKAFTAHLÍÐ 24 - SÍMI 69 77 00 Alltaf skrefi á undan Blessað barnalán FÆÐINGAR hafa aukist jafnt og þétt það sem af er árinu og í maí voru fæðingar 284 talsins. Kvennadeild Landspítalans 284 fæðingar í maí ALLS voru 284 fæðingar á Kvennadeild Landspítalans í síðasta mánuði, að sögn Guðrúnar Bjargar Sigurgeirsdóttur yfirljósmóð- ur, en gert hafði verið ráð fyrir Undanfarið hefur verið rætt um fæðingasprengju í yfirstandandi kreppu. Áætlað var að 287 konur myndu fæða á Landspítalanum í maí, en búist hafði verið við allt að 300 í ljósi fenginnar reynslu. Raunin varð hinsvegar sú að fæð- ingar urðu 284. Pjöldi barna lá ekki ljós fyrir eða hve margar fleir- burafæðingar hefðu orðið þegar tæplega 300 fæðingum. Morgunblaðið leitað eftir þeim upplýsingum. Á Landspítala eru 40 rúm fyrir sængurkonur á sex fæðingarstof- um og að sögn Guðrúnar Bjargar eru fæðingar 230 fleiri það sem af er þessu ári miðað við árið í fyrra. Sagði hún jafnframt að fæð- ingum fjölgaði jafnt og þétt. Búist er við um 200 fæðingum í júní. REIKINÁMSKEIÐ Reykjavík: Kynning fimmtudaginn 3. júní í Bolholti 4, 4. hæð, kl. 20.00. Fyrsta og annað stig 5. og 6. júní, kl. 10.00-17.00. Framhaldsnámskeið 7. júní. Upplýsingar og skráning í síma 91-623677.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.