Morgunblaðið - 26.03.1994, Blaðsíða 56

síu^ean'iw^sluBRÉF^esi'iíst, 'pósthúlf'bÍmo/AKUREYRl: HAFNARSTRÆTI 85 LAUGARDAGUR 26. MARZ 1994 VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK.
Hlutafé í Esso
*
Avöxtun
'jákvæð
um 5,4%
ÁVÖXTUN hlutafjár Olíufé-
lagsins hf. (ESSO) hefur und-
anfarin þijú ár að jafnaði verið
jákvæð um 5,4%, sem skiptist
þannig að ávöxtunin var nei-
kvæð um 8,5% árið 1991, já-
kvæð um 11% árið 1992 og já-
kvæð um 15% árið 1993. Félag-
ið hefur undanfarin 35 ár skilað
^■■liagnaði, og sl. fjögur ár hefur
hann verið nálægt 200 milljón-
um króna á ári. Undanfarin tvö
reikningsár hefur félagið fært
sér til tekna á rekstrarreikningi
lækkun tekjuskattskuldbind-
ingar, samtals að upphæð 91
milljón króna, sem bætir rekstr-
arafkomuna um 46,3 milljónir
króna fyrir árið 1992 og um
44,7 milljónir króna fyrir árið
1993, en hagnaður þessi hefur
ekkert með rekstur félagsins
áð gera viðkomandi ár.-
Á árslokaverðlagi 1993 voru
heildareignir ESSO samkvæmt
samstæðureikningi 7,1 milljarður
króna árið 1993, en í árslok 1988
voru þær 5,5 milljarðar króna á
árslokaverðlagi 1993. Heildar-
skuldir félagsins höfðu á þessu
tímabili aukist úr 2,3 milljörðum
króna í 3,7 milljarða króna, en þar
af eru um 800 milljónir króna,
vegna þess að ESSO leysti árið
1992 til sín rúmlega 30% eignar-
hlut Sambandsins í ESSO. Eigin-
fjárhlutfall ESSO er nú 47%, en
var 60,4% árið 1991, þ.e.a.s. áður
en hlutur Sambandsins var keypt-
ur.
Samvinnusjóður íslands, þar
sem stærstu eigendurnir eru Ice-
land Seafood Corporation, ESSO,
KEA, Samvinnulífeyrissjóðurinn
og VIS, jók eignarhlut sinn í ESSO
á sl. ári úr 3,1% í 10,68% með
kaupum á bréfum KEA í ESSO.
Sjá ennfremur Af innlendum
vettvangi: „ESSO hefur skil-
að hagnaði hvert ár síðustu
35 árin“ á bls. 18-19.
Lýðveldishátíð
Morgunblaðið/Sverrir
NEMENDUR Selásskóla gerðu sér glaðan dag og efndu til lýðveldishátíðar í skólanum í gær. Af því til-
efni klæddu nemendurnir sig upp á og skörtuðu margir þeirra þjóðbúningi eins og sjá má á myndinni.
Nýtt lagafrumvarp
heilbrigðisráðherra
Tannsmiðir
mega vinna
í munnholi
HEILBRIGÐISRÁÐHERRA hef-
ur kynnt í ríkisstjórn frumvarp
um breytingu á tannlæknalögum
sem tekur af öll tvímæli um að
tannsmiðir megi vinna í munn-
holi sjúklings vegna gervigóma-
smíði, hafi hann fengið til þess
leyfi.
Þetta frumvarp kemur í kjölfar
þess að Hæstiréttur felldi í síðustu
viku úr gildi lögbann, sem að kröfu
Tannlæknafélags íslands hafði ver-
ið lagt við því að Bryndís Kristins-
dóttir tannsmiður mátaði tanngóma
sem hún smíðaði í sjúklinga. Tann-
læknar töldu slíkt bijóta gegn lög-
vemduðum hagsmunum sínum.
Bryndís hafði árið 1992 gert
samning við Tryggingastofnun rík-
isins um að sjúkratryggingar
greiddu hluta af kostnaði sjúklinga
hennar og töldu tannlæknar að
samningurinn gerði ráð fyrir að hún
stundaði tannlækningar sem hún
hefði ekki leyfi og réttindi til.
Rætt um sambúðarvanda sjávarútvegs og iðnaðar á iðnþingi
Gjaldtaka í sjávarútvegi
þáttur í frambúðarlausn
— sagði Þórður Friðjónsson forstjóri Þjóðhagsstofnunar
ÞÓRÐUR Friðjónsson, forsljóri Þjóðhagsstofnunar, lýsti því
yfir á iðnþingi í gær að gjaldtaka í sjávarútvegi fyrir nýtingar-
rétt af auðlindinni hljót.i að verða þáttur í frambúðarlausn á
sambúðarvanda iðnaðar- og sjávarútvegs. Sighvatur Björgvins-
son, iðnaðar og viðskiptaráðherra, kvaðst einnig telja skynsam-
legt að taka upp veiðileyfagjald þegar hagur sjávarútvegsins
færi að batna á ný. Þá sagði Haraldur Sumarliðason, formaður
Samtaka iðnaðarins, í samtali við Morgunblaðið sömuleiðis að
taka eigi upp veiðileyfagjald til sveiflujöfnunar í efnahagslífinu.
jónsson m.a. í ræðu sinni. „Enginn
vafi er á því í mínum huga að slík
gjaldtaka í einhveiju formi hlýtur
að verða þáttur í frambúðarlausn
þessa máls. Hvernig slíkri gjald-
„Margsinnis hefur verið á það
bent að hagkvæmasta leiðin til að
leysa sambúðai-vanda iðnaðar og
sjávarútvegs sé að beita einhvers
konar gjaldtöku fyrir nýtingarrétt
á auðlindinni," sagði Þórður Frið-
Þrotabú Miklagarðs höfðar riftunarmál gegn KEA
Rift verði 25 milljóna kr.
skuldajöfnun á úttektum
ÞROTABÚ Miklagarðs hefur stefnt KEA fyrir Héraðsdóm
Norðurlands eystra og krefst þess að rift verði u.þ.b. 25 millj-
óna króna skuldajöfnun á úttektum KEA og Samlands, dóttur-
fyrirtækis KEA, sem á 60%, og Kf. Þingeyinga, sem á 40%,
við víxilskuldir Miklagarðs við nokkur fyrirtæki, sem öll tengj-
ast KEA en meðal þeirra eru Vöruborg hf., Kaffibrennsla
-Akureyrar og Sjöfn. Málssókn þrotabúsins byggir á því að í
raun hafi KEA fengið víxilskuldir greiddar með vöruúttektum
og því sé um að ræða riftanlega greiðslu.
Um er að ræða vöruúttektir
KEA og Samlands á fyrri hluta
ársins 1993 en Mikligarður var
gjaldþrota 10. júní 1993. Til víxil-
Hskulda Miklagarðs við fyrrgreind
dótturfyrirtæki KEA var stofnað
um svipað nokkru fyrr.
Riftunarmálið byggir á því að
KEA og Samland hafi tekið út
vörur hjá Miklagarði fyrir 25-26
milljónir á fyrrgreindum tíma og
síðan leyst til sín víxilkröfur hinna
skyldu fyrirtækja á hendur Mikla-
garði en þau fyrirtæki höfðu selt
Miklagarði framleiðsluvörur sínar
og fengið greitt með víxlum.
Bústjórarnir telja að með að
yfirfæra kröfurnar frá dótturfyrir-
tækjunum hafi KEA búið til inn-
eign sína hjá Miklagarði og svo
skuldjafnað inneign Miklagarðs,
u.þ.b. 20 milljónir króna hjá KEA
og um 5 millj. hjá Samlandi, en
þá fjárhæð hafi KEA viðurkennt
sem, eigin skuld. Þrotabúið telur
þessa greiðslu riftanlega og krefst
þess að fá skuldajöfnunina ógilta.
Málið var þingfest í Héraðsdómi
Norðurlands eystra á fimmtudag
og var þá lögmanni KEA veittur
frestur í um það bil mánuð til að
leggja fram greinargerð.
Morgunblaðið/Einar Þorleifsson
Æðarkóngur
ÆÐARKÓNGUR sker sig aug-
ljóslega úr eins og sjá má á
myndinni hér að ofan frá Njarð-
víkum. Gulur hnúður á nefi er
venjulega áberandi á blikum í
felubúningi og ungum blikum.
Fuglinn er hánorrænn varpfugl
og færir sig ekki langt suður á
bóginn á vetuma. Hann er
nokkuð algengur á íslandi og
sjást flestir síðla vetrar og á
vorin.
töku verður komið á og útfærsla
hennar skiptir hins vegar megin-
máli. Sjávarútvegurinn verður að
sjálfsögðu að fá ráðrúm til þess
að koma fjárhagsstöðu sinni í við-
unandi horf áður en þungar byrðar
eru á hann lagðar í formi nýrrar
gjaldtöku. Það er einfaldlega sam-
eiginlegt hagsmunamál greinanna
að fjárhagur sjávarútvegsfyrir-
tækja sé nógu sterkur til þess að
þau geti í aðalatriðum sjálf aðlag-
að sig síbreytilegum skilyrðum án
afskipta stjómvalda.
Sú leið sem oft hefur verið
nefnd, að leggja á auðlindagjald
og lækka um leið gengi krónunnar
til þess að ofbjóða ekki fjárhag
sjávarútvegsfyrirtækja, á varla við
eins og ástand og horfur í þjóðar-
búskapnum eru nú metnar. Raun-
gengi krónunnar er lágt um þessar
mundir og engin efnahagsleg rök
eru fyrir frekari lækkun raun-
gengisins. Verkefnið er því ekki
að lækka raungengi krónunnar
frekar en orðið er heldur koma í
veg fyrir að það hækki um leið
og skilyrði þjóðarbúsins batna.“
Hann vék einnig að Verðjöfnun-
arsjóði sjávarútvegsins, en í undir-
búningi er að fella niður lögin um
þann sjóð. „Ég tel að það væru
slæm hagstjórnarmistök að fella
úr gildi þessi lög án þess að leggja
fyrst grunn að því að nota næstu
uppsveiflu í því skyni að efla fjár-
hag sjávarútvegsfyrirtækja og við-
halda hagstæðum starfsskilyrðum
iðnaðar og annarra greina sem eru
næmar fyrir sveiflum í þjóðarbú-
skapnum.“
Sjá einnig frásögn af iðnþingi
bls. 22 og 23.