Morgunblaðið - 14.08.1994, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 14. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 7/8-13/8
►FYRSTA Skaftárhlaupið
í þijú ár hófst um hádegi á
fimmtudag. Vatnsmagn í
ánni er að öllu jöfnu 60 til
150 rúmmetrar en var kom-
ið upp i 520 síðdegis á
fimmtudag. Talið er að
hlaupið standi í tvo til þrjá
daga.
►FUNDIST hafa krítarpíp-
ur, sleggjur, vaðsteinar og
hlutir sem tengjast daglegu
lífi við fornleifauppgröft í
Viðey. Mannvistarleifar í
eynni eru frá fjórum tíma-
bilum og eru þær elstu frá
10. öld.
►BORGARRÁÐ hefur
hafnað tilboði Electrolux
vegna fyrirhugaðrar bygg-
ingar íþróttahúss fyrir
heimsmeistarakeppnina í
handknattleik. Sigrún
Magnúsdóttir, borgarfull-
trúi R-lista, sagði að tilboðið
hefði þótt með öllu óað-
gengilegt. Jens Ingólfsson,
framkvæmdastjóri Amar-
húsa hf., sem er umboðsað-
ili Electrolux á íslandi, seg-
ir að um misskilning sé að
ræða, ekki hafi verið lagt
fram eiginlegt tilboð og for-
svarsmönnum Electrolux sé
í mun að koma til móts við
óskir Reylgavíkurborgar.
►FULLTRÚARÁÐ Sjálf-
stæðisfélaganna í Reykja-
vík hefur samþykkt sam-
hljóða og án umræðu að
halda prófkjör vegna þing-
kosninga 28. til 29. október
næstkomandi. Prófkjörið
verður opið öllum fullgild-
um flokksmönnum í borg-
inni, 16 ára og eldri, og
öðrum þeim, sem kosninga-
rétt eiga í borginni á kjör-
dag og fylla út beiðni um
inngöngu I flokkinn fyrir
kjördag.
Svalbarðadeilan
heldur áfram
NORSK stjómvöld hafa staðfest reglu-
gerðarbreytingu til að koma í veg fyrir
veiðar íslendinga við Svalbarða. Breyt-
ingin felur í sér heimild til að færa
skip til hafnar, gera afla og veiðarfæri
upptæk og jafnvel skipið sjálft. Norsk-
ir strandgæslumenn sigu niður í Há-
gang I og Andeyna á föstudagskvöld.
I upphafí var haldið að látið yrði reyna
á reglugerðarbreytinguna en síðar kom
í ljós að hún hafði ekki verið auglýst
í norskum fjölmiðlum í tæka tíð. Norð-
mennimir gáfu íslendingunum harð-
orða viðvömn og yfirgáfu skipin eftir
um þriggja tíma viðveru. Ekki er annað
vitað en vel hafi farið á með Norðmönn-
um og íslendingum í skipunum. Þau
voru á heimleið og verða væntanlega
hér á landi um miðja næstu viku. Eng-
in íslensk skip em við veiðar á Sval-
barðasvæðinu nú.
Útgerðarmenn skipa á svæðinu
gagnrýna stjómvöld fyrir aðgerðaleysi
og hafa ákveðið að koma saman í
næstu viku til að ráða ráðum sínum.
Friðrik_ Guðmundsson, framkvæmda-
stjóri Úthafs, sem m.a. gerir út Há-
gang I og II, treystir á samstöðu út-
gerðarmannanna.
Nánari útfærsla á
fyrri afstöðu
NORSKIR stjórnmálamenn líta svo á
að ekki felist ný afstaða gagnvart veið-
um íslendinga á Svalbarða í nýju reglu-
gerðinni. Hún sé fyrst og fremst nán-
ari útfærsla á fyrri afstöðu.
Forsætisráðherra, utanríkisráðherra
og sjávarútvegsráðherra íslands áttu
fund um hertar aðgerðir Norðmanna á
föstudag. Davíð Oddsson sagði að fund-
inum loknum að lítið gagn væri í því
að ræða við norsk stjórnvöld á meðan
þeir lékju stríðshetjur í Barentshafi til
að breiða yfír lélega sjávarútvegssamn-
inga við Evrópusambandið. Málarekst-
ur fyrir alþjóðlegum dómstólum væri í
athugun fylgdu Norðmenn kröfum sín-
um eftir.
Landamæri ísraels
og Jórdaníu opnuð
LANDAMÆRI ísraels og Jórdaníu
voru opnuð með viðhöfn á mánudag
og hófst þá jafnframt fyrsta opinbera
heimsókn ísraelsks forseta til Jórdan-
íu. Yitzhak Rabin forsætisráðherra
sagði að ísraelar hefðu ekki getað
beðið deginum lengur eftir þessum
tímamótum en með þessu var endir
bundinn á 46 ára styijaldarástand
milli ríkjanna.
Vilja afnám vopna-
sölubannsins
BILL Clinton Bandaríkjaforseti lofaði
á fímmtudag að mælast til þess við
öryggisráð Samein-
uðu þjóðanna fyrir j
lok október að
vopnasölubanninu
gegn Bosníu yrði af-
létt ef Serbar féllust
ekki á friðaráætlun
stórveldanna fimm.
Öldungadeiid Banda-
ríkjaþings samþykkti
tvö frumvörp, annað
þess efnis að forset-
inn legði þetta til og hitt að hann
aflétti banninu einhliða ekki síðar en
15. nóvember svo hægt verði að selja
múslimum vopn.
Æfir út í írani
ARENGTÍNUMENN eru æfir út í
írani vegna sprengjutilræðis í Buenos
Aires sem kostaði tæplega 100
manns lífið 18. júlí. Argentínskur
dómari hefur gefið út handtökutil-
skipun á hendur fjórum írönskum
stjórnarerindrekum vegna tilræðis-
ins. Carlos Menem forseti hefur sagt
að vísa bæri sendiherra Iandsins.
Bill Clinton
►BILL Clinton Banda-
ríkjaforseti beið mesta
ósigur sinn á þingi er
sljórnarfrumarp til að
stemma stigu við glæpum
náði ekki fram að ganga
á fimmtudag.
►ÍSRAELSKA ríkissjón-
vaiyið sagði í fyrradag
að Irakar hefðu látið i ljós
ósk um að semja frið við
ísraela.
►STJÓRN Silvios Ber-
íusconis forsætisráðherra
Ítalíu verður æ valtari í
sessi og mikið verðfall
varð á mörkuðum í Mílanó
í fyrradag vegna skyndi-
legra vaxtahækkana
seðlabankans sem óttast
pólitíska upplausn.
►ÆTTINGJAR fórnar-
lamba sprengjutilræðisins
yfir Lockerbie hafa hafn-
að blóðpeningum Gaddafi
Líbýuleiðtogi. Hann hefur
boðist til að greiða hverri
bandarískri fjölskyldu
sem missti ástvini jafn-
virði 210 milljóna. króna.
►FRANSKA lögreglan
hefur handtekið tugi mú-
slimska ofsatrúarmanna
frá Alsír og á annað
hundrað ólöglegra inn-
flyljenda í viðamiklum
leitaraðgerðum í París í
vikunni. Franska stjórnin
fyrirskipaði þessar að-
gerðir eftir morð á fimm
Frökkum í Algeirsborg í
vikunni sem leið.
ERLEIMT
Hulunni svipt af kynferðisafbrotamáli í Þýskalandi
Fimmtán börn mis-
notuð um árabil
Stuttgart. Mor^unblaðið.
RÉTTARHÖLD eru nú hafin í einu
óhugnanlegasta og umfangsmesta
kynferðisafbrotamáli gegn börnum
sem sögur fara af í Þýskalandi. 20
karlmenn og 7 konur á aldrinum
23 til 79 ára, úr tveimur fjölskyldum
í bænum Worms i Suður-Þýska-
landi, eru ákærð fyrir að hafa mis-
notað kynferðislega böm sín og
frændsystkini, alls 15 talsins. Talið
er að bömin hafí verið svívirt um
árabil eða allt frá árinu 1990, en
upp komst um ódæðið í ársbyijun
1993 og hefur viðamikil rannsókn
staðið yfír síðan. Hún hefur meðal
annars leitt í Ijós að nánast allir sem
koma við sögu, jafnt gerendur sem
þolendur, teljast vera fyrir neðan
meðallag í greind og nokkrir jafnvel
á mörkum þess að vera þroskaheftir.
I ársbyijun 1993 tóku barna-
verndaryfirvöld í Worms þá ákvörð-
un að koma í fóstur fimm systkinum
á aldrinum 5 til 12 ára, enda voru
heimilisaðstæður óviðunandi; faðir-
inn atvinnulaus drykkjumaður og
móðirin vændiskona.
Eftir að börnunum hafði verið
komið fyrir hveiju á sínu heimilinu
og fósturforeldranum hafði tekist
að ávinna sér traust þeirra, fór
sannleikurinn smátt og smátt að
koma í ljós. Elstu dæturnar tvær
voru fyrstar til að leysa frá skjóð-
unni og skýrðu frá því, hvor í sínu
lagi, sem fram hafði farið á heimili
þeirra. Lýsingar þeirra voru vægast
sagt óhugnanlegar en svo hárná-
kvæmar, að enginn efaðist um að
taka skyldi börnin alvarlega.
Hrundið var af stað rannsókn í
málinu, sem náði til tveggja fjöl-
skyldna í Worms og beindust bönd-
in fljótt að um 30 manns; foreldrum
barnanna, ættmennum og vinafólki
þeirra. Um var að ræða foreldra
systkinanna fimm, ömmu, afa, móð-
urbróður, frændur, eldri stjúpsystur
barnanna ásamt eiginmanni, föður
eins bekkjarfélaga, kunningja for-
eldranna og fleiri.
I ljós kom að auk systkinanna
höfðu tíu önnur börn úr fjölskyldun-
um tveimur verið misnotkuð kyn-
ferðislega í íjölda ára af foreldram
sínum og ættmennum, en börnin
öðluðust kjark hvert af öðru þegar
leið á rannsóknina og fengust á
endanum til að segja frá því sem
gerst hafði.
Reuter
*
Afangasigur
í kjarnorkudeilu
Robert Galucci, aðstoðarutanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, t.v.,
og Kan Sok Ju, aðstoðarutanrík-
isráðherra Norður-Kóreu, takast
i hendur eftir að tilkynnt var í
gær um samning milli þjóðanna
vegna hinnar umdeildu kjarn-
orkuáætlunar Norður-Kóreu-
manna. í samkomulaginu er kveð-
ið á um að Norður-Kóreumenn
skipti um kjarnakljúfa og fari að
nota léttvatnskjarnakljúfa, sem
framleiða mjög lítið af plútóníum.
Bandaríkjamenn munu kalla sam-
an hóp þjóða til þess að standa
straum af kostnaðinum við breyt-
inguna, sem talinn er verða um
fjórir milljarðar dollara, og
tryggja að Norður-Kóreumenn
fái orku með öðrum hætti uns
nýju kjarnakljúfarnir verða tekn-
ir í notkun. Ríkin sömdu ennfrem-
ur um að skiptast á stjórnmála-
fulitrúum og draga úr viðskipta-
hömlum, og stíga þannig fyrstu
skrefin í átt til eðlilegra sam-
skipta. Norður-Kóreumenn munu
áfram verða aðilar að sáttmálan-
um um takmörkun á útbreiðslu
kjarnavopna.
Borg frá tímum Rómaveldis fundin í Jórdaníu
Minjamar í hættu
efnahagsbata
vegna
Raleigh. Reuter.
TÝNDA borgin Aila, sem var ein
helsta hafnarborg Rómaveldis,
fannst nú í sumar í eyðimerkurs-
andinum undir jórdönsku borginni
Aquaba, sem er við samnefndan
flóa í Rauðahafi. Hópur vísinda-
manna frá ríkisháskóla Norður
Karólínu í Bandaríkjunum hefur
leitað í sumar, og segja þeir hættu
á að staðurinn, sem er nærri landa-
mærunum víð ísrael, hverfí undir
hótel og bílastæði, því friðarsamn-
ingur ríkjanna, og söguleg opnun
landamæranna á þessu svæði hafi
leitt til skyndilegs efnahagsbata á
svæðinu.
„Við vissum að vegna vaxtar
Aquababorgar væri þetta síðasta
tækifærið sem við hefðum til þess
að finna þá fomu borg, Aila,“ sagði
Thomas Parker, prófessor i sagn-
fræði, sem leiddi hóp fornleifafræð-
inga, sagnfræðinga og nemenda
sem fann þessa 2.000 ára gömlu
borg.
Einu vísbendingarnar um stað-
setningu borgarinnar voru forn
skjöl og loftmyndir þar sem greina
mátti óljósar útlínur grafinna
veggja.
Það tók vísindamennina nokkrar
vikur að grafa upp leifar af borg-
inni, sem stóð frá fyrstu öld fyrir
Krist til sjöundu aldar. Hún var
viðskiptamiðstöð fyrir Rómaveldi
uns islamski spámaðurinn Múha-
með lagði borgina undir sig. Meðal
þess sem grafið var upp voru hlut-
ar borgarmúrsins, mörg þúsund
pottabrot og mynt, auk bréfs sem
einhver hefur ritað á mjaðmagrind-
arbein úr kameldýri. Verið er að
þýða bréfið.
Mikill hluti Ailaborgar liggur
undir Aquababorg, en Parker telur
að hægt verði að bjarga mikilvæg-
um minjum um borgina. Hann tek-
ur þó til greina að þrýstings gætir
vegna uppgripa í ferðaiðnaði á
svæðinu, sem hefur ekki síst orðið
vegna þess að nýlega var opnað
hlið á landamærum ríkjanna um
þrem kílómetrum norðan við borg-
ina.
Gömul port-
kona vill
verða borg-
arstjóri
London. Reuter.
STJÓRNMÁLAMENN í ensku borg-
inni Liverpool stukku verðandi borg-
arstjóra til varnar á fimmtudag eftir
að fjölmiðiar birtu fregnir þess efnis
að hún hefði komist í kast við lögin.
Petrona Lashley er 53 ára vara-
borgarstjóri og tekur að' óbreyttu við
starfi borgarstjóra á næsta ári. Blað-
ið Liverpool Echo birti hins vegar
frétt á fimmtudag þess efnis að Las-
hley hefði verið dæmd fyrir vændi á
áttunda áratugnum og árið 1990 var
hún dæmd til fjársektar fyrir að
hafa komist yfir fasteignir með
svikabrögðum.
Sjálf kvaðst Lashley staðráðin í
að láta uppljóstrunina ekki hafa áhrif
á sig og sagðist gáttuð á þeim áhuga
sem gömlum syndum hennar væri
sýndur. Háttsettir borgarfulltrúar
sögðu fregnirnar ekki gefa ástæðu
til að þeir kanni aftur hvort embætt-
ið teljist hæfa Lashley. Harry Rim-
mer, forseti borgarráðs og flokks-
bróðir Lashley í Verkamannaflokkn-
um, sagði að hún hefði bæði hæfí-
leika og reisn til þess að hljóta starf-
ið. „Hún hefur óskoraðan stuðning
okkar,“ sagði Rimmer. Mike Storey,
leiðtogi Fijálslyndra, sagðist einnig
styðja hana til borgarstjórastarfsins.