Morgunblaðið - 13.06.1995, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 13. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MATTHÍAS
GUÐMUNDSSON
+ Matthías Guð-
mundsson vél-
smiður fæddist á
Þingeyri 16. sept-
ember 1911. Hann
lést á Landakots-
spítala 3. júní síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Guð-
mundur J. Sigurðs-
son vélsmiður á
Þingeyri og Estiva
S. Björnsdóttir hús-
v freyja og kaupmað-
ur. Systur Matthí-
asar eru: Rannveig
Guðmundsdóttir,
búsett í Stykkishólmi, og Sigur-
björg Jóhanna Guðmundsdótt-
ir, búsett í Kanada.
20. júní 1942 kvæntist Matt-
hías Camillu Sigmundsdóttur
frá Þingeyri og hafa þau búið
þar allan sinn bú-
skap. Þeirra börn
eru: 1) Jónas Matt-
híasson, búsettur í
Hafnarfirði, kvænt-
ur Guðbjörgu Þor-
bjarnardóttur og
eiga þau þrjú börn
og eitt barnabarn.
2) Gerður Matthías-
dóttir, búsett á Sel-
fossi, gift Ólafi
Bjarnasyni og eiga
þau þijú börn og
eitt barnabarn. 3)
Guðmundur Jón
Matthíasson búsett-
ur í Reykjavík, kvæntur Mar-
gréti Jónsdóttur og eiga þau
tvo syni.
Utför Matthíasar fer fram
frá Þingeyrarkirkju í dag og
hefst athöfnin il 14.00.
Dæm svo mildan dauða,
Drottinn, þínu barni, -
eins og léttu laufi
lyfti blær frá hjami,-
eins og lítill lækur
ljúki sínu hjali
þar sem lyp í leyni
liggur marinn svali
(M. Joch.)
í dag er til moldar borinn frá
Þingeyrarkirkju tengdafaðir minn
Matthías Guðmundsson. Á skilnað-
arstundu kemur margt upp í hug-
ann, allt frá þeirri stundu er ég ung
að árum, kom með syni hans Jón-
asi til Þingeyrar og hitti hann í
fyrsta sinn. Þá spurði hann okkur
hreint út hvort við ætluðum að rugla
saman reitum okkar.
. Þannig var Matthías blátt áfram
og hreinskiptinn.
Ég á einnig góðar minningar um
heimsóknir til tengdaforeldra
minna á Þingeyri og þeirra á heim-
ili okkar Jónasar, bæði hér heima
og í Danmörku. Við fórum þá í
ferðalög saman. Oft rifjuðum við
upp þessar ferðir og höfðum gaman
af.
I vetui; sem leið kom Matthías
reglulega suður til Reykjavíkur í
læknismeðferð. Þá áttum við oft
langar samræður og dáðist ég að
kímni hans og hversu jákvæður
hann var um menn og málefni.
Matthías bar mikla umhyggju fyrir
börnum sínum, tengdabörnum og
-barnabörnum. Þau sakna nú vinar
í stað.
Að leiðarlokum vil ég þakka
tengdaföður mínum allt það góða
sem hann gerði fyrir mig og fjöl-
skyldu mína.
Erfidrykkjur
Glæsileg kaffi-
hlaðborð, fallegir
salir og mjög
góð þjónusta
Upplýsingar
í síma 5050 925
FLUGLEIÐIR
HÓTEL LOFTLEIIIR
Minningin um hann er dýrmæt.
Milla mín, sá missir mikið sem
mikið hefur átt.
Blessuð sé minning Matthíasar
Guðmundssonar.
Guðbjörg Þorbjarnardóttir.
í örfáum orðum langar mig að
minnast elsku afa míns, afa á Þing-
eyri, eins og ég alltaf hef kallað
hann.
Það er gott að eiga góðar minn-
ingar að hugga sig við á þessari
stundu og þær mun ég ætíð geyma.
Hugurinn leitar ósjálfrátt til ferð-
anna vestur, þegar við systkinin
fengum að fljóta með afa og ömmu
á gamla brúna Saabnum, til heim-
sóknanna niður í smiðju þar sem
afi tók alltaf vel á móti okkur sýndi
okkur af mikilli þolinmæði hvað
hann var að gera.
Nú síðast í desember áttum við
saman góðar stundir. Þrátt fyrir
mikil veikindi var hann hress og
kátur og húmorinn á sínum stað.
Þannig mun ég minnast afa míns
með stolti.
Elsku amma mín, ég hugsa til
þín og bið góðan Guð að styrkja þig.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Anna Birna, Þýskalandi.
Okkur langar til að minnast hans
afa okkar með nokkrum orðum. Það
er svo undarlegt til þess að vita,
að hann sem alltaf hefur verið fast-
ur punktur í tilveru okkar er nú
farinn. I hugum okkar er hann samt
og verður alltaf til. Við eigum svo
margar hugljúfar minningar um afa
frá því við vorum lítil börn. Hann
var í senn bæði gáskafullur, glettinn
og svo fyrirmynd sem ávallt var
tilbúin að kenna okkur og hvetja
til dáða. Fyrir það erum við svo
þakklát. Allar samverustundirnar
bæði á Þingeyri og á Selfossi í gegn-
um tíðina eru okkur því veganesti
út í lífið.
Þegar komið er að kveðjustund
ERFIDRYKKJUR
PEKLAN sími 620200
Vandaðir CzgsUinar
VaranCeg minning
STEINN
Brautarholti 3. 105 Reykjavík
Sími: 562 1393
Úrval Ijóskera,
"*N
krossa og fylgihluta.
MIIMNINGAR
hrannast ótal hlýjar og bjartar svip-
myndir upp í hugurn okkar sem
munu geymast þar um ókomna tíð.
Honum afa var svo umhugað um
að okkur öllum farnaðist vel í líf-
inu. Eitt af heilræðum hans var,
að við ættum ævinlega að vanda
öll okkar verk, jafnframt því að
sýna alltaf aðgát. Þetta munum við
reyna að hafa að leiðarljósi í lífnu.
Elsku amma, þú hefur sýnt svo
mikinn dugnað og styrk í veikindum
afa og við vonum að þú getir áfram
verið á heimaslóðum þar sem ykkur
afa hefur alltaf liðið best.
Það er vel við hæfi að vitna hér
í kvæði Davíðs Stefánssonar „Höfð-
ingi smiðjunnar" og minnast um
leið afa okkar:
Hann tipar þau lög, sem lífið
með logandi eldi reit.
Hann lærði af styrkleika stálsins
að standa við öll sin heit.
Hann lærði verk sín að vanda
og verða engum til meins.
Þá væri þjóðinni borgið,
ef þúsundir gerðu eins.
Blessuð sé minning afa.__
Camilla, Sylvía og Einar Orn.
í dag verður Matthías Guð-
mundsson, vélsmiður jarðsettur frá
Þingeyrarkirkju. Hann var borinn
og barnfæddur Þingeyringur, bjó
þar alla sína ævi, sístarfandi í smiðj-
unni, nánast til hinsta dags. Matthí-
as er löngu þjóðkunnur maður fyrir
hugvit sitt, hönnum og handverk.
Hann nam handverkið hjá föður
sínum, þeim ágæta merkismanni
Guðmundi J. Sigurðssyni sem stofn-
setti vélsmiðjuna á Þingeyri, árið
1913. Matthías hélt ungur að árum
eftir Iðnskólanám í Reykjavík til
framhaldsnáms í Odense í véltækni-
fræðum. Það hefur trúlega ekki
verið algengt í þá daga, að ungir
menn á íslandi hleyptu heimdrag-
anum og leituðu sér mennta erlend-
is. Ekki mun tungumálakunnáttan
heldur hafa verið upp á marga físka
í byijun. Matthías skaut samt inn-
fæddum fljótlega ref fyrir fyrir rass
og lauk náminu með frábærri ein-
kunn, enda fluggreindur og áhuga-
samur ungur maður. Honum stóðu
margir vegir opnir til frama að
þessum glæsilega námsárangri
loknum. Vissulega hafa þau tæki-
færi freistað, en á hann var kallað
í heimahaganna og hlýðnin við föð-
urinn varð útþránni yfirsterkari.
Eftir það yfirgaf hann Dýrafjörð
ekki ótilneyddur og er einn af þeim
mönnum sem hefur sett hvað mest-
an svip á mannfélagið þar og voru
honum falin ótal trúnaðarstörf í
þágu byggðarlagsins. Þó Matthías
æli aidur sinn allan á Þingeyri var
hann engu að síður mikill heims-
borgari.
Það sem gefur lífinu gildi, er
fólkið sem við kynnumst á lífsleið-
inni. Nú, þegar Matthías er kvaddur
hinsta sinni er mér efst í huga þakk-
læti til forsjónarinnar sem gaf mér
tækifæri til að kynnast og lifa
mótunarár bernskunnar með Matt-
híasi, konu hans Camillu Sigmunds:
dóttur og börnum þeirra hjóna. í
Estívuhúsi átti ég mitt annað heim-
ili, þar sem við Gerður, dóttir þeirra
vorum nánast óaðskiljanlegar. Þau
eru ófá sporin sem ég hef trítlað á
milli Bakarísins og Estívuhúss. Þeg-
ar ég var orðin leið á kjötsúpunni
heima, gat Gerður fengið hana og
ég fór bara til Millu og Matta í
mat. Þau buðu alltaf Bakarísbarni
brauð og þar átti ég ævinlega at-
hvarf ef á móti blés. Heimili þeirra
var einstakt menningarheimili, oft
með miklum umsvifum, búskap,
iðnfræðslu, stjórnmálaþáttöku og
tilheyrandi gestagangi. Þangað
hafa allir verið velkomnir, ekki síst
brottfluttir Dýrfirðiningar og af-
komendur þeirra. Sjálft húsið var
og er sem lífandi, því þar á hvert
herbergi sitt nafn: Áfastofa, gamla
eldhús, Kittaskúr, skólastofur svo
eitthvað sé nefnt. Bílarnir áttu líka
sín nöfn, en frægastur þeirra hlýtur
Hakabúkk að vera, enda flutt mörg-
um Dýrfirðingnum olíu til að verma
húsin. Á þessu annasama heimili
réð Camilla ríkjum með miklum
rausnarbrag og vinnudagur hennar
hefur oft verið langur. Ein af mín-
um fyrstu bernskuminningum er
af Matthíasi að tala í síma. Ég gat
sjaldan stillt mig um að kíkja yfir
öxlina á honum og fylgjast hug-
fangin með öllum furðulegu teikn-
ingunum sem urðu til á meðan hann
talaði. Tannhjól sem gripu hvort inn
í annað, öxlar, ásar og hvað þetta
nú heitir. Alltaf var Matthías að
skapa, stundum heildu virkjanirnar
jafnvel. Það væri ævintýri líkast
fyrir litlar hnátur að lauma sér inn
í Ráðaleysi eða smiðju og undir því
yfirskini að fá kandísmola hjá afa
í munninn. Stundum stálumst við
til að fylgjast með störfunum þar,
agndofa yfir stórfengleika þeirrar
sköpunar, þegar járnbútar voru
brotnir, bræddir og glóandi járn-
leðju var breytt í hluti sem settir
voru saman í dráttarkarla eða ann-
að sem okkur var sagt að sjómenn-
irnir notuðu til að létta sér störfin.
Stundum voru þrír ættliðir saman
yfir deiglunni eða steypumótunum,
allir kolsvartir og ægilegir í fram-
an. Að vinnudegi loknum og eftir
ærlegt bað, breyttust þessar mein-
vættir aftur í elskulegustu karla
sem brostu og lyftu andanum upp
úr bikinu og daglegu streði. Afi fór
með okkur í kirkju þar sem hann
átti sitt fasta sæti á sama bekk þar
sem bannað var að hlæja. Matti
átti það gjarnan til að setjast við
orgelið, spilaði þá frumsamin verk,
eða þá Éjárlögin og söng. Þegar
Milla, uppáklædd og falleg, stillti
sér við hlið hans og söng með, varð
tilveran öll svo undur eitthvað góð.
Á sumrin var oft farið í sunnudags-
bíltúra á Bláusi með kaffi á brúsa
og nesti. Þetta voru ógleymanlegar
ferðir, enda bæði Matti og Milla
hafsjóir af fróðleik um staði, menn
og málefni. Nú er Matthías lagður
upp í ferðina sem bíður okkur allra
til ókunnra heima. Þar verður vafa-
lítið tekið vel á móti honum af
horfnum samferðamönnum. Þegar
ég sá hann síðast, helsjúkan á
sjúkrahúsi var hann samur við sig.
Þar var hann að bijóta til mergjar
starfsemi mannslíkamann eins og
um flókna vél væri að ræða. Honum
var vel ljóst að um alvarlega vélar-
bilum væri að ræða hjá sér. Hann
velti fyrir sér mögulegum lausnum
og var búinn að finna út hvernig
tengja mætti framhjá meinsemdinni
með þar til gerðum rörbút. Hann
var jafnvel búinn að endurhanna
sum hjálpartæki læknanna til hins
betra. Camillu varð á orði að hún
skildi ekkert í hvað hann væri að
gera á sjúkrahúsi, af hveiju hann
færi bara ekki heim í smiðju og
gerði við sig sjálfur þar. Þá brá
fyrir gamla glettnissvipnum í aug-
um Matta um leið og hann skipaði
Millu sinni fyrir og kallaði hana þá
frú Nightingale.
Elsku Milla mín, þú snýst nú
ekki lengur í kringum hann Matthí-
as. Það verða sennilega ekki fleiri
smiðjugallar þvegnir í kjallaranum,
né meira smiðjumak nuddað af
veggjum í Estívuhúsi. Þess í stað
hefur bæst við enn eitt leiðið i
kirkjugarðinum fyrir þig að hugsa
um. Um leið og ég sendi þér og
börnunum mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur og þakklæti fyrir mig,
bið ég þess að þú fáir notið lífs og
heilsu sem lengst í húsinu þínu sem
þér tókst að fá lagað svo fallega.
Við sem eftir lifum geymum minn-
ingar um góðan dreng.
Fríða Regína Höskuldsdóttir.
Það er sama hvar borið er niður
á byggðu bóli á íslandi, alls staðar
eru fjöll í grenndinni, sem teygja
sig til himins og eru einkennandi
fyrir umhverfi sitt, næsta byggðar-
lag eða jafnvel heilu landshlutana.
Og íbúunum þykir vænt um sitt
fjall og eru stoltir af því, þar sem
það gnæfir til lofts eða rís við sjón-
arrönd, enda er það prýði byggðar-
innar, setur svip á náttúruna og oft
er gott að una í þessu skjóli. Fólk
í öðrum landshlutum þekkir gjarnan
nöfn þessara ljalla og finnur löngun
til að taka sér ferð á hendur til að
líta þau augum. Þannig er um Esj-
una, Keili og fleiri fjöll þeirra, sem
á Reykjavíkursvæðinu búa, Tinda-
stól og Mælifellshnúk þeirra Skag-
firðinga, að ógleymdum Snæfells-
jökli, sem fólk í heilum landshlutum
vill kalla fjallið sitt. Sammerkt eiga
öll þessi fjöll að vera kennileiti, þar
sem þau rísa yfir jafnlendið í kring,
tilkomumikil og fögur í senn.
En það er fleira en ijöll, sem
setur svip á bæi og sveitir þessa
lands. Þar býr fólk, og sumt af því
dregur dám af þessum íjöllum og
skarar fram úr fjöldanum, vinnur
sér og sinni byggð eitthvað það til
ágætis, gagns og framfara, að róm-
að er um alla landsbyggðina.
Nú er genginn til feðra sinna,
frændi okkar, Matthías Guðmunds-
son frá Þingeyri við Dýraijörð. Við
hann á flestum betur samlíkingin
við ijallið. í lífi og starfi skaraði
hann fram úr og með sínum högu
höndum var hann alltaf að smíða
nýtt eða laga það, sem aflaga hafði
farið og oft var ekki á annarra
færi að bæta. I bernsku okkar í
Stykkishólmi heyrðum við oft
minnst á Guðmund afa á Þingeyri
og Matta frænda og smiðjuna, enda
hafði faðir okkar lært þar í smiðj-
unni hjá afa. Við námslok þar fylgdi
móðir okkar, Rannveig Guðmunds-
dóttir, pabba hingað heim í Stykkis-
hólm, þar sem ungu hjónin stofnuðu
heimili og hófu rekstur vélsmiðju.
í þá daga voru allar samgöngur
erfiðar og ekki til siðs að ferðast
um langan veg að óþörfu. Það var
vík milli vina og frænda. Því var
það ekki oft á bernskuárunum, sem
við systkinin hittum Matthías
frænda, Camillu Sigmundsdóttur
konu hans og börn þeirra.
Á bryggjunum höfðum við heyrt
vandalausa tala um, að þessi frændi
okkar væri galdrakarl og fremdi
galdur sinn á vélum. Við vorum
raunar í vafa um, hvort það væri
kostur eða löstur að vera þannig.
Seinna skildum við þetta allt betur,
þegar við komum í smiðjuna á Þing-
eyri og sáum, hvernig frændi not-
aði afl eldsins til að móta járnið að
vild og gera það manninum undir-
gefið, svo til gagns yrði. Og við
komumst brátt að raun um, að þessi
frændi okkar, sem beygði hart stál-
ið undir vilja sinn, strauk undurb-
lítt um vanga barnanna og var þeim
öllum betri. Það var hátíð hjá okk-
ur, þegar samfundir urðu og öllu
til tjaldað, svo gera mætti veislu
góða. Og í ljós kom að frændi okk-
ar og hans kona voru hið skemmti-
legasta fólk og hrókar alls fagnaðar
á góðri stund. Matthías hafði fast-
mótaðar skoðanir um landsins gagn
og nauðsynjar og engum duldist
hugur hans til allra framfara og
athafna. Ferðamaðurinn Matthías
Guðmundsson hafði áhuga á öllu.
Hann vildi vita allt um landið, sem
hann fór um og hagi fólksins, sem
þar bjó, og auðvitað lá leið hans
að höfninni í hveiju sjávarplássi til
að skoða og fræðast. Hann vissi,
að þar sló jafnan lífæð byggðarinn-
ar.
' Nú kveðjum við þennan frænda
okkar, þennan vandaða mann, sem
var okkur og öðrum fyrirmynd í svo
mörgu. íslenskari maður er vand-
fundinn. Við kveðjum hann með
eftirsjá, en umfram allt þakklát
fyrir að hafa átt hann að.
Systkinin Austurgötu 3,
Stykkishólmi.
Óneitanlega varður það tómlegra
að heimsækja Þingeyri nú þegar
Matthías Guðmundsson er fallin
frá. Svo mikinn svip setti þessi
minnisstæði heiðursmaður á um-
hverfi sitt að það er stórt skarð
fyrir skildi að honum látnum.
Matthías Guðmundsson var með
eftirminnilegustu mönnum sem ég
hef kynnst. Bæði var það að hann
var skemmtilegur, fróður og marg-
reyndur á marga vísu. En umfram
allt þá var hann trúr sjálfum sér.
Ófáar stundirnar átti ég síðustu
árin með Matthíasi í smiðjunni hans
á Þingeyri. Það var fastur punktur
í tilveru minni að heimsækja hann
þar þegar ég átti leið um. Því fylgdi
sérstök tilfinning að hitta þennan
ógleymanlega mann í vinnugallan-
um við verk sín. Vélsmiðja hans er
einstök á allan hátt. Þar er flest
t
i
i
í
i
c
i
i
c
i
i
i
(
(
(
I
I
I
I
I
I