Morgunblaðið - 29.05.1996, Qupperneq 29

Morgunblaðið - 29.05.1996, Qupperneq 29
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. MAÍ1996 29 LISTIR Saltfiskur lífsins JÓHANNES Kjarval: Stúlkur með saltfisk, 1924. Kol á pappír. MYNPLIST Listasafn íslands VEGGMYNDIR Jóhannes S. Kjarval. Opið kl. 12-18 alla daga nema mánud. til 30. júní. Aðgangur ókeypis. Sýningarskrár 1.400 kr. ÞAÐ hefur lengi verið einn helsti veikleiki íslenskra safna að þar hefur of lítið tóm (og fé) verið aflögu til að stunda fræðimennsku og rann- sóknir með þeim hætti sem vert væri. Þetta er ef til vill hvergi ljós- ara en hvað varðar rannsóknir á ís- lenskri listasögu; sérfræðingar opin- beru safnanna (hvað þá fræðimenn utan þeirra) hafa því miður haft mjög takmarkaðan stuðning og tíma til að stunda aðkallandi rannsóknir, þar sem undirbúningur næstu sýn- ingar hefur ætíð verið forgangsverk- efni. í iögum um Listasafn íslands er skýrt kveðið á um hlutverk safnsins og má segja að það skiptist í þijú meginsvið þjónustu við listina: að varðveita og vernda, að miðla, upp- lýsa og fræða, og loks að stunda rannsóknir og fræðimennsku, sem hin þjónustusviðin byggja síðan á. Hjá metnaðarfullum listasöfnum er leitast við að hafa þessa þætti í góðu jafnvægi, og nokkur undanfarin ár má sjá glögg merki þess að opinberu söfnin í höfuðstaðnum séu markvisst að auka starf sitt á sviði listsögu- legra rannsókna. Sýningin „Lífið er saltfiskur" í einum sal Listasafns íslands er merk- ur áfangi á þessari braut. Hér eru teknar til nánari athugunar vegg- myndir sem Jóhannes Kjarval vann á annarri hæð aðalbyggingar Lands- banka íslands við Austurstræti um miðjan þriðja áratuginn, en megintil- efni sýningarinnar er óvæntur fund- ur sjö forteikninga að veggmyndun- um, sem komu í ljós við viðgerð á gamla Stýrimannaskólanum fyrir tveimur árum. Listasafnið fékk teikningarnar til tímabundinnar varðveislu, og gafst þannig sjaldgæft tækifæri til að rannsaka þróun þessa verks í heild sinni, og bera saman við aðrar myndir listamannsins af svipuðum toga. Vandamál uppsetningarinnar er hér leyst nokkuð skemmtilega. í miðjum salnum er endurskapað við- komandi rými úr Landsbankanum og veggmyndirnar sýndar þar með ljósmyndum í fullri stærð, en for- teikningarnar eru utan við, og á veggjum salarins eru síðan fleiri teikningar, ljósmyndir og málverk sem tengjast sömu viðfangsefnum. Hér eru myndir frá miðjum 4. ára- tugnum áberandi og athyglisvert á hvern hátt listamaðurinn kom aftur að myndefni sem hann hafði þá ekki snert frá því hann lauk verkinu í Landsbankanum haustið 1925. Það er fróðlegt að skoða vegg- myndirnar í þessu samhengi. Hér birtast íslenskar verkakonur sem tröllslegar valkyrjur í stórum sauð- skinnsskóm, sem stíga vart til jarðar við vinnu sína, enda stolt þjóðarinnar og helsta söluvara, saltfiskurinn, í aðalhlutverki. Aðrar myndir tengjast sjósókn og vinnubrögðum, sem þá þegar voru á leið inn í móðu minning- anna. Við skoðun forteikninga og ann- arra mynda vekur athygli, að Kjarv- al hefur verið nokkra stund að ákveða hvað gera skyldi varðandi hendur kvennanna; fínlegar hendur líkt og bregður fyrir í teikningu nr. 3 og málverki nr. 12 finnast aðeins á einum stað í veggmyndunum (hjá ungri stúlku við hlið landformanns- ins), en í stað þess eru allir komnir í umfangsmikla belgvettlinga, sem hæfa betur þeirri grófu vinnu, sem þama var á ferðinni. Til að njóta sýningarinnar og þeirrar fræðimennsku sem þar býr að baki er nauðsynlegt að nýta sér sýningarskrána sem hefur að geyma þijár ágætar ritgerðir (eftir Júlíönu Gottskálksdóttur, Viktor Smára Sæ- mundsson og Aðalstein Ingólfsson) þar sem farið er ofan í sögulegt bak- svið verkanna, fjallað um varðveislu þeirra og endurlífgun viðfangsefnis- ins. Það 'er t.d. ánægjulegt að sjá hér efnafræðilega sönnun þeirrar sögu sem Björn Th. Björnsson sagði í riti sínu um íslenska myndlist um að Kjarval hafi áratugum síðar sjálf- ur málað yfír saltfiskana í vegg- myndinni, til að þeir væru nú örugg- lega hvítir og fallegir! Einstök verk hér standa sig fylli- lega sem sjálfstæð listaverk, hvort sem litið er til minni teikninga eða málverka sem Kjarval gerði síðar út frá saltfiskinum. Þetta á einkum við myndimar frá fjórða áratugnum, sem helst má líta á sem hyllingu atvinnuvegar, sem var ein mikilvæg- asta undirstaða þjóðlífsins. Þetta sést ef til vill best í því hversu risastórir fiskamir eru í fangi kvennanna, og hversu greinilega áherslan er á gildi þeirra fremur en erfiði vinnunnar. Þetta er gjörólíkt viðhorf frá því sem fínna má í vinnumyndum annarra listamanna á þessum kreppuáratug, og kenning Aðalsteins um saltfiskinn í hlutverki gnægtarhorns þjóðarinnar setur þessar myndir í mun skýrara samhengi við lífsviðhorf Kjarvals en áður hefur tekist. Þannig er þessi sýning gott dæmi um á hvem hátt fræðimennska getur orðið til að auka gildi listarinnar og gera hana aðgengilegri fyrir allan fjöldann. Sýning sem þessi ætti ekki síst að höfða til skólafólks vegna þeirrar innsýnar sem hún veitir í þjóðlífíð jafnt sem listina, og hinum almenna listunnanda er hún þörf áminning um að oftar en ekki sprett- ur besta myndlistin af þeirri lifandi sýn, sem listamaðurinn hefur á eigið samfélag, fremur en úr brunni fræði- legra kenninga einna saman. Er rétt að hvetja sem flesta til að nota þetta tækifæri til að líta aftur í tímann í gegnum verk Kjarvals; saltfiskurinn var lífsviðurværi þjóð- arinnar, og er svo að nokkru leyti enn í dag. Eiríkur Þorláksson Hátíðin opnar í kvöld með málverkasýningu Ástu Árnadóttur í Kvennó og sýningunni „Sjóklæði í 100 ár" ásamt sögusýningu frá Grindavík með kvikmyndaívafi í Grunnskólanum, auk þess sem veitingastaðirnir, Sjómannastofan Vör, Hafur Björninn og Veitingahúsið við Bláa lónið, bjóða sérstaka hátiðamatseðla með saltfiskréttum og öðrum fiskréttum á tilboðsverði. Grindvíkingar bjóða upp á besta fisk í heimi! Dagskráin \ kvö\d, m\ðv\kudag\nn 29. maí ‘96. K\. 20-. 00 N\enrimgarm\6stöö Grindavikur Hátíöin opnuð MáNevkasýrimg Kstu Kmadóttur -TónVistaratriði K\. 2t: 00 Grunnskólinn Svrimgin'. S'\ók\æði í V00 ár kynntar nýungar trá S'\ók\æðagerðinni i s'\óvinnu- og b'\örgunarfatnaði. Grindavíkursaga - Kvikmyndir K\ 23: 00 Bótin Varðeiduv, sungnir vevða s'\óaras\agarar Útvarp Grindavik byr'\ar bátíðarútsendingu k\. T7: 00 - Wmp&t - \ W\ótw ■ tó • $\ós\öwt\ ■ Mwtatya ■ S\óM\ \ M i\ Gö\uWa - wuw\ó\W\ewwa ■ Matóp 09 S AwMwWu • \wpMm ■ W\öwp$\jw\w$ ■ VöteöW ■ Tj\\M\a^ww\w<\ ©wtyfeftvt • \\m\wk - tota\oWw\ó\ - W\wpto\\ • Wimi\wqu\ • Y\4u^w\w<p - lteV\\f\\ \km - W\uw\aw á \u\\u ■'Mtaawqstap stew\w\fcVDVk ■-MotWw^tówww mh fetaító o<\ gtifctoVta Sjómannadagskrá eins og þær gerast bestar úti á landi!
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.