Morgunblaðið - 31.01.1997, Blaðsíða 2

2 B FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
V íngerð sem
tómstundagaman
Hátt verð hjá ÁTVR virðist helsta ástæða
þess að margir gera léttvín og brugga bjór.
Brynja Tomer þefaði uppi nokkra íslenska
víngerðarmenn. Þeir sögðu henni m.a. að
víngerðarefni væru orðin svo góð að hægt
væri að gera eðalvín með litlum tilkostnaði.
Henni var líka sagt að nú væru til þrúgur
úr vínberjum sem eru sérstaklega ræktuð
fyrir víngerð í heimahúsum.
SVO virðist sem víngerð í heimahús-
um sé að aukast. I það minnsta
hafa þijár sérverslanir með víngerð-
arefni verið opnaðar á síðustu mán-
uðum, I Reykjavík, Kefiavík og á
Akureyri og ekki kvarta eigendur
undan litlum viðskiptum. Daglegt líf
hafði spurnir af allmörgum víngerð-
armönnum og ræddi við um 15
þeirra. í ljós kom að flestir hafa
gert eigið vín af og til í mörg ár og
ber þeim saman um að víngerð-
arefni hafi breyst verulega á síðustu
árum. Nú séu gæði heimagerðra létt-
vína orðin svo mikil að þau standist
fyllilega samanburð við ódýrari teg-
undir sem fást í verslunum ÁTVR.
Ymsar heimildir benda til að ís-
lendingar hafi bruggað eigið áfengi
frá landnámi, en um síðustu aldamót
voru samþykkt lög sem bönnuðu
bruggun drykkja með meira alkóhól
en 2,25% miðað við rúmmál, nema
með sérstakri heimild yfirvalda.
Þetta þýðir í raun að ekki má gera
sterkari drykki en pilsner, en menn
hafa löngum verið flinkir að réttlæta
lagabrot, hafi þeim þótt lögin ósann-
gjörn. í samtölum við hina íslensku
víngerðarmenn kom skýrt fram að
þeim þótti hátt útsöluverð áfengis
hjá ÁTVR réttlæta víngerð sína og
töldu ekki að yfirvöld gætu amast
við því að fólk bruggaði bjór eða
gerði léttvín til eigin brúks. Athyglis-
vert var að í þessum hópi hafði nán-
ast enginn áhuga á að eima eða
gera sterkt áfengi, heldur eingöngu
bjór eða léttvín „til að geta fengið
sér vín með matnum eða bjórglas
þegar svo ber undir.“
Messuvín vantaði
í Iðnsögu íslands, sem Guðmund-
ur Finnbogason ritstýrði og Iðnað-
armannafélagið í Reykjavík gaf út
á 5. áratugnum, segir að víngerð
og ölgerð sé eldri en sjálf mannkyns-
sagan, þótt ölgerð í þrengsta skiln-
ingi okkar daga, sé ekki ýkja göm-
ul, sennilega frá 16. öld. Þar er
meðal annars sagt frá Oddgeiri Skál-
holtsbiskup, sem á 14. öld fór fram
á að messum yrði fækkað um helm-
ing vegna vínskorts og einnig er
greint frá Jóni Grænlandsbiskupi í
bókinni, en hann kenndi mönnum
að gera vín úr krækibeijum, svo
messusöngur legðist ekki af fyrir
vínskort.
Ölgerð _ var heimilisiðja, segir í
Iðnsögu íslands, og eitt af nauð-
synjaverkum á heimilum landsins. í
samtölum við íslenska víngerðar-
menn og bjórbruggara á dögunum
kom fram að enn eru margir sömu
skoðunar, enda segjast þeir með
þessu móti geta fengið prýðilegar
veigar á álíka háu verði og út úr búð
í S-Evrópu. Fyrr á öldum mun öl-
gerð aðallega hafa verið kvenna-
verk, en lausleg könnun Daglegs lífs
leiddi í ljós að kynjaskipting virðist
nokkuð jöfn meðal bruggara og vín-
gerðarmanna nútímans, en meðal-
aldur þeirra er sennilega milli 30 og
40 _ár.
Áhugi á víngerð er talsverður, að
sögn þeirra sem selja víngerðarefni,
og segja þeir einnig að áhugi á
bruggun bjórs sé að aukast. Þeir
segja að langflestir viðskiptavinir
þeirra líti á víngerð og bjórbrugg
sem hagkvæma tómstundaiðju og
leggi metnað í að vanda vel til verka.
Til dæmis sé ekki óalgengt að fólk
láti útbúa persónulega flöskumiða
og gefi afurðum sínum nöfn sem
fram koma á miðunum. Ráðlegging-
ar þeirra, sem best til þekkja, til
þeirra sem vilja byija á víngerð, eru:
Kaupið nauðsynlegan búnað, m.a.
sykurflotvog.
Farið nákvæmlega eftir leiðbein-
ingum sem fylgja víngerðarefnum.
Gætið fyllsta hreiniætis.
Sýnið natni og verið þolinmóð.
Gætið þess að engin kolsýra verði
eftir í víni eftir geijun.
Geymið vínið í flöskum á dimm-
um, kyrrlátum stað í allt að tíu ár.
Skiptið þá um tappa, ef geyma á
vínið lengur.
Leggið tímanlega í vín og gerið
ráð fyrir að nokkrir mánuðir líði þar
til það nær fullum þroska.
HVAÐ SEGIR ATVR?
Lögin
afdráttarlaus
„BÓKSTAFUR laganna er af-
dráttarlaus," segir Höskuldur
Jónsson, forstjóri Áfengis- og
tóbaksverslunar ríkisins. „Á Is-
landi er bann-
að að fram-
leiða áfengi,
sem er sterk-
ara en 2,25%
miðað við
rúmmál, nema
með sérstöku
leyfi fjármála-
ráðuneyt-
isins.“
- Þessi
heimilisiðja er
þó staðreynd og hátt verð á
áfengi hvetur víngerðarmenn í
heimahúsum til dáða. Hvað
finnst þér um þessa samkeppni?
„Þótt mér finnist ekki eðlilegt
að menn bijóti lög og bruggi
eigið vín eða bjór, tel ég að sam-
keppni við landaframleiðslu og
smyglað sterkt áfengi sé öllu
alvarlegri. Þegar menn smygla
eða brugga í atvinnuskyni eru
auknar líkur á að það hafi telj-
andi áhrif á viðskipti við
ÁTVR.“
Höskuldur segir athyglisvert,
varðandi sölu á Iéttvíni, að á
árinu 1996 varð samdráttur í
sölu rauðvíns aðeins um 2% frá
árinu áður. Þó fluttist talsverður
hluti viðskipta við hótel frá
ÁTVR til heildsala. Við þessa
breytingu hefði mátt gera ráð
fyrir 14-15% samdrætti. „Sala á
rósavíni jókst hjá okkur um 4%
milli áranna 1995 og 1996, og
lítill samdráttur varð í sölu hvít-
víns. Mér finnst því Ijóst að hags-
munir okkar liggja að miklu leyti
annars staðar en í samkeppni við
þá sem stunda léttvíngerð I
heimahúsum." ■
BJORKJALLARIINIIM
Bruggað
á staðnum
í BJÓRKJALLARANUM í Kringl-
unni verður brátt seldur bjór, sem
bruggaður er á staðnum, en þar er
nú til mikið úrval af aðkeyptum bjór.
Að sögn Benedikts Ólafssonar fram-
kvæmdastjóra er þetta fyrsti veit-
ingastaðurinn hér á landi sem fær
leyfí til að brugga áfengan bjór.
„Víða erlendis, í Evrópu og
Bandaríkjunum, bjóða veitingastaðir
upp á heimabruggaðan bjór, sem er
ekki gerilsneyddur og því ólíkur bjór
sem seldur er í flöskum og dósum.
Ógerilsneyddur bjór hefur sterkari
karakter en annar bjór og ég held
að hann sé góð viðbót við úrvalið
sem nú er til hér.“
Benedikt segir að keyptur hafi
verið fullkominn tækjabúnaður til
ölgerðar og hver lögun taki tæplega
þijár vikur. „Við fengum öll tilskilin
leyfí í nóvember og höfum því verið
að þróa bruggun á ýmsum tegundum
bjórs. Við höfum ekki viljað selja
Morgunblaðið/Golli
BENEDIKT Ólafsson í Bjórkjallaranum.
neitt, sem við erum ekki fullkomlega
sáttir við, en við erum mjög ánægð-
ir með Brítish A7e-bjór sem við höf-
um verið að þróa og innan skamms
byijum við að selja hann. Þetta er
millidökkur bjór, sem bruggaður er
úr korni og hefur áberandi malt-
bragð. Við munum síðan fjölga teg-
undum smám saman. Bjórinn hjá
okkur verður um 5% að styrkleika,
sem er mjög heppilegt áfengishlut-
fall í bjór.“
Benedikt segir að ekki hafi verið
sérlega erfitt að fá leyfi til ölgerðar-
innar. „Lög hér á landi eru ekki
strangari en annars staðar í Evrópu
og við höfðum aldrei áhyggjur af
því að fá ekki leyfi til að brugga
eigin bjór. Fulltrúar Hollustuverndar
ríkisins og ÁTVR hafa kannað hvort
aðbúnaður og tæki séu í lagi, meðal
annars með tilliti til hreinlætis, sem
er afar mikilvægt í framleiðslu af
þessu tagi. Matvælaeftirlit kemur
einnig við sögu og mun fylgjast með
hreinlæti á staðnum." ■
VERSLUIMIIM AMAIM
Mikill metnaður
í bjór- og víngerðinni
„SALA á víngerðarefnum er árs-
tíðabundin og er til dæmis áberandi
mikil í kringum sumarleyfí,“ segir
Steingrímur Wernersson, einn af
eigendum Ámunnar í Reykjavík,
sem sennilega er elsta sérverslun
landsins með víngerðarefni. Stein-
grímur segir að flestir viðskiptavinir
sínir séu yfir þrítugt „og þeir kunna
yfírleitt að fara með vín,“ bætir
hann við. „Hinir nenna ekki að
standa í þessu. Raunar eru menn í
hópi fastra viðskiptavina okkar sem
drekka ekki áfengi, en finnst gaman
að brugga og og bjóða gestum sín-
um vín- eða bjórglas."
Steingrímur segir ekki fara milli
mála að fólk njóti þess að gera eig-
ið léttvín. „Þetta er skemmtileg tóm-
stundaiðja og helmingur ánægjunn-
ar felst í að nostra við vínið, hrista
úr því kolsýru, smakka veigarnar
til, hella þeim á flöskur og hanna
jafnvel eigin flöskumiða."
Flestir kaupa vínbeijaþrúgur,
segir Steingrímur, og vilja frekar
gera vín sem tekur tíma að þrosk-
ast. „Mér finnst fólk yfirleitt leggja
metnað í að gera góð vín og útlitið
skiptir Iíka greinilega máli, því
margir leggja talsverða vinnu í að
setja miða á flöskurnar og annað í
þeim dúr.“
- Finnst þér áhugi á bjórgerð
líka vera að aukast?
„Já, tvímælalaust. Bjórgerðarefni
hafa tekið miklum breytingum á síð-
ustu árum, eins og efni til víngerð-
ar. Áhugi er Iíka að aukast á bragð-
miklum bjór og hjá okkur er Coo-
pers-bjórgerðarefni vinsælast. Þetta
er frekar bragðmikill bjór, sem