Alþýðublaðið - 26.04.1934, Blaðsíða 3

FIMTUDAGINN 26. APRÍL 1934.
y\LÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLA© ©G VIKUBLAÐ
ÚHGFANDI:
ali>ýðuFlokkj;rinn
RITSTJÖRI:
F. R. VALDExvIARSSON
Ritstjérn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 —10.
Simar:
4000: Afgreiðsla, auglýsingar.
4101: RitMjóm (Innlendar fréttir).
4002: Ritstjóri.
4003; Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4005: frentsmiðjan
Ritstjórinn er til viðtals kl. 6.-7
„Þeir, sem pekkja mig..“
Nýlega birti Mgbl. smágrein
frá Magnúsi Guðmundssyni ráð-
herra, par sem hann færir sér
það eitt fram til afsökunar fyrir
að hafa sent Gunnlaug Jónsson
til útianda á vegum ríkisins, að
peir, sem þekki hann, muni vita,
að honum hafi ekki gengið annað
en gott til með þessari dæmai-
lausu sendingu.
Magnús Guðmundsson mun
hafa verið oftast og lengst ráð-
herra af öllum núlifandi Islend-
ingum, og ætti þjóðin öll því
vera farin að þekkja hann nokk-
urn veginn.
Enda er það áreiðanlegt, áð
enginn íslenzkur stjórnmálamað-
ui' er eins illa pektur og hann.
Það er hægt að fullyrða, að
ekki hafi liðið svo nokkur mán-
(uður í ráðher.atíð Magnúsar Guð-
hriundssoínar, að hann hafi ekki
framið eitthvað það hneyksli, sem
hefir verið til stór skaða fyrir ís-
/enzku þjóðina og stórskammar
fyrir alla.
Menn minnast þess, er Magnús
(íór norðlur í Krossanes og löggilti
þar hjá útLendum útgerðarmanni
svikin síldarmál; fórst honum þar
öðruvisi en Skúla Magnússyni
landfógeta er braut sundur vigtir
dönsku einokunarkaupmanna, sem
voru sviknar, og kannast víst allir
við kvæðið um Tugason. — En
útlenda útgerðarmanninum tókst
að svíkja íslenzku sjómannastétt-
ina um tugi þúsunda króna.
Þaö ér álit þjóðarinnar, áð hér
hafi M. G. framið glæp gagnvart
íslenzku þjóðinni, vegna vin-
skaps sins við Niorðmanninn og
fyrir veitingar hans.
Þjóðin þekkir liika Magnús
Guðmundsi&on af ókjaraláninu
mikla, er hann tók í Englandi
1921, og veðsetti þá allar toM-
tekjur landsins. Varð íslnezka rílk-
ið þá að sæta einum þeim verstu
lánsikjönum, sem inokkurt riki hefir
nokkru sinni orðið að sæta.
Þeir, sem velviljaðir eru telja
að hér hafi heimska Magnúsar
og vankunnátta hans veráð að
verki. Aðrir eru ekki á pvf máli.
Það er hægt að gr|riða á því, að
tafca lán fyrir adm, ög láta f>á
sæta slæmum kjörum, enda var
einn af þektustu „Hókus-Pókus-
,unum“ í ílsllenzku fjármálalifi Páll
T-oxifasion, á-samt Magnúsi,. riðann
við lántökuna.
Landsmenn þekkja Magnús av
Hesteyrarmálinu og Hlaðgerðar-
kotsmálinu. Með hinu síðast talda
ætlaði M. G. að hjálpa vini sínum
ÁLÞÝÐUBLAÐIÐ
•:3--
Unga fólkið fi fiandinu
svivirt af fhaldsmðnnnm.
ihaldsblööin segja frá því í
gær, að Gísli Sveinsson sýstu-
maður frá Vík hafi flutt svo-
hljóðandi tillögu á skyndifundi
íhaldsmanna og að hún hafi verið
samþykt í einu hljóði:
„Landsfundur Sjálfstæðisflokks-
ins telur það aðkallamdi nauðsyn,
að komið vérði i veg fyrir, að
æskulýð landsi-ns sé spilt af nið-
urrifsmönnum -og trúleysingjum,
sem mjög er nú farið að bera
á. Skorar funduriinn á alla góða
menn um land alt að taka hönd-
um saman í þessu mikilsverða
starfi.“
Hér hefir heill stjórnmálaflokk-
ur sýnt unga fólkinu í landinu
svo mikla svívirðu, að lengi mun
í minnum haft.
Það er kunnugt, að íhaldsmenn
hafa alt af á ölium timum álit-
ið, að unga fólkið væri að fara
með landið á hausinn, þeir hafa
barist af grimd hinnar dauða-
dæmdu elli gegn hverju áhuga-
máli unga fólksins, gegn öllum
hugsjó-num þess og velferðamál-
um-
Það er kunnugt, að íhaldsmenn
-eru ekki trúaðri eða guðrækn-
ari en annað fólk -og það er vit-
að, að þeir telja það eitt sý-na
tí.1 að haifa af gjafasjóði, sem ís-
lenzka ríkið á að varðveita, tugi
þúsunda króna.
Þjóðin þekkir hann af því, er
hann afturkallaði sakamáiarann-
sóknina á fslandsbankastjórana,
sem höfðu hent miljónum króna á
einkavini sína og pólit’íska stuðn-
ingsmenn og falsað r-eikniníga
bankans.
Hún þekkir hann af n-áðun
Björns Gíslasonar, sem er einn
versti stór-svindlari, sem þetta
land hefir gist.
Og hún þekkir hann af mörgum
fleiri hneykslismálum, isem of
langt yr.ði upp að telja hér — og
ekki hvað sízt af sendiherramál-
inu síðasta, sem er með þeim end-
emum, að heiður þjóðarinnar velt-
ur á því, að tekið verði ítaumana
Iþegar í staðj.
Þjóðán þekkir Mag-nús Guð-
mun.dsson. Menn -eru sammála um
að stjórnarferill hans sé hneyksli
-og að h-ann hafi sýnt að haom
sé óh-æfur að gegn-a nokkurri á-
byrgðarmikilii irúnaðarstöðu í
þjóðfélaginu, þvi að ann-aðhvort
sé hann i klóm sér verri manna,
sem stjórni honum, eða að 'hann
sé sjálfur foringi bófaklíku, sem
hafi k-omið honum á framfæri til
þess, að hann geti því betur unnið
fyrir fl-okkinn.
Þeir, sem þekkja Magnús Guð-
mundsson, manninn, sem er í-
mynd Sjálfstæðisfiokksins og
framkvæmda hans til b-ölvunar og
óheilla fyrir hið vinnandi fólk í
landinu, eru margir, en þeir, sem
þiekkja hann bezt allra manna,
eru óimdir afbr'jktmeiw, svindl-
amr. og órsicy.mmn, Eggert Clacs-
s&m Holdö, Björn Gíslason og
„Lmigj hcwdi“,
Þetta er fylkingin, sem stendur
fynir hneykslunum og svivirðing-
unum og atkvæði ,JSjálfsta$is-
manna“ hafa gert foringjainn að
verði laga og réttar í landinu.
trúleysi, sem keiuur fram, sem
vantrú á íhaldið og þau öfl, sem
stjórna þvi og skapa innihald
þess.
Hatur íhaldsmanna ier svo
magnað gegn öllu því, er snertir
nýja menninguri laindinu og það
sem ung-a fólkið ber frarn, að þeir
ofsiækja svo að segja alla kennaria
sem hafa útskrifast af Kénnara-
skólanum um síðiistu 10 ár vegna
þess, að þeir eru nýskólamenn
og telja að ýmsar aðferðir í
fcenslu barna og unglinga séu ó-
hæfar -orðnar.
Svo magnað er þetta hatur í-
haidsmanna, að einn af fyrver-
andi frambjóðtendum þeirra sagð-i
nýlega, að hann væri á þeirri
skoðíun-, að rétt væri að takmarka
rnj-öig landafræðisfcenslu í skói-
unum, vegna þe;s, að hún skapaði
löngun hjá ungu fólki til að fara
til útlanda og sjá og heyra „a,Ua
vltleysuna þar.“
Slíka menn vill íhaldið hafia
fyrir l-ei&t-oga æskulýðsins.
íhaldsmenn viija h-elzt að sú
kynslóð, sem nú er að vaxa tipp
læri ekki annað en kverið og að
brúka blýant, svo að það geti
kosið íhaldið.
Þeir vilja ekki að hún verði
vipsýn og bjarisýn, heldur þröng-
sýn og svartsýn, því að þá er
hún þæg og auðsveip. i
Unga fólkið mun svara fyrir sig
í sumar og í framtíðinni svo að
íhaldsmenn finni til.
Og það er fremurhryggilegt að
sjá landsfund stærsta stjórnmála-
fl-okksins í landinu s-amiþykkja
slíka svívirðilega till-ögu og þ-essa,
en miínnast ekki á það einu -orði
og gera ekki neina samfþykt um
það, sem er aðalatriðið í þv|íj,
| að skapa styrka og öfluga nýja
kynslóð, -og paó er úírijmíng at-
vm.rwleijsisins.
Atvinnuleysið er mesta böl
unga fól-ksin's i þ-essu lan-di. Unga
fólkið veit það og foreldrair þess
vita það-, en- ihaldið vill ekfci vita
það, af því það hefir skapað
atvinnuleysið og ber ábyrgð á
því.
Ef nokkuð -eyðil-eggur unga
fólkið, þá er það íhaldið, ef það
fær tjækifæri til að stjórna og
auka, atvinnuleysið, -ef það
fær að ráða með öllu sínu þrö-ng-
sýni, svartsý-ni og baráttu fyrir
hagsmunum litillar svi-nd-iara-
kliku.
Einnig -er það broslegt að sjá,
að Gísli Sveinsaon sýslum-aður
hefiir flutt tillöguna um að ,vernda‘
unga fólkið, maöurinn, siem senni-
ltega miun bráð’-ega eiga fult í
fangi m-eð að verja sig fyrir þe-irri
staðreynd, að hiann h-efir tælt
ungan fáráðling, til þ-ess að bera
róg o^ níð um -opinberan starfs-
mann.
**
Fanoavðrðor mytðir 150 fanga
Fyrir dómstó-lf í Havana -er nú
m-ál, sem v-ekur geysi-athygli.
Yfirmaður fangavarðanna a
Piniemeyju, Castell kapt-einn, er
ákærður fyrir að hafa miyrt 150
fan-ga, þar á með-al t. d. 18 á ei-n-
um degi.
BifreiOasIysin
fi Reyklavfik.
Þan-11 6. dez. sl. fl-utti Alþb-1.
grein eftir mig með -ofanritaðri
fyrirsögn. Tilgangur mi-nn með
þeirri grein var ekki sá að k-oma
af stað blaðadeilum, heldur að
eilns til þ-ess að vekja athygli
m-anna á þessu alvarlega máiií
Ég bjóst ekki við að neinn mundi
svara,> af því að í greininni -er
talað til ógætn-u bifrieiðarstjór-
an-na aðlailega. Þeim gætnu var
hrósað eð-a a. m. k. unt saun-
mælis -eins -og sjálfsagt var, svo
að það var fyrirfram víst, að
þ-eir myndu enga athugasemd
g-era. Og ég hélt að engirnn hinna
ógætn-u mun-di svara heldurvegna
þess, að þ-eir m-undu -ekki vilja
gera opi-nbert, að þeir tiibeyrðu
þeim hópi. En tv-eir bifreiðarstjór-
ar hafa svarað, G. Bj. í Mgbl. 17.
dez. f. á. og Sv. G. í Alþbl. 8.
jan. si. Báðar grei-narnar eru
barnalega skriíað-ar, og hvonigum
hefir t-ekist að hrekja neitt í
grei-n minni. Það er ekki mögu-
legt fyrir mig að sjá, að þ-eir séu
færir u-m að v-erja rang-ain ,mál-
stað.
Þeir minnast báðir á ummælii
míln -um slysið hjá frikirkjunni,
en þau eru orðrétt svo,na:, „Fól-k-
ið, sem horfði á, sagð-i, ,að það-
hefði ekki v-erið bifreiðarstjóran-
um að ken-na. Hann h-efði breytt
stefnunn-i aftur -og aftur til, þess
að reyna að afstýra slysi. ,En
einmitt á þessu sést hvað mis-
tökin hafa verið mikil hjá h-on-
um. Ef hann h-efðí n-otað tímann
ti! þiess- að stöðva bifneiðina, s-em
hanin eyddi í það að breyta
stefnun-ni aftur og aftur, þá er
ekki -mögulegt að sjá, að nokkurt
siys h-efði orðdð."
G.' B. viil afsaka mistök bif-
rteiðarstjórans með þvf, a& bónd-
inin hafi v-erið „ölva&ur", -og Sv.
G. með því, að bóndinn hafi Jíka
bneytt stiefnu aftur -og aftur. En
því ófærari sem maðurinn var til
þess að gæta sín fyrir hættunni,
þess meir/i nauðsyn að bifreiðar-
stjóninin hefði haft s-em mes-t vald
yfir bifreið!i-nini.
G. B. segir: „Höfundur (þ. e.
ég) sýn-ir í greininni tölur yfir,
hvað margir hafi dáið af bif-
reiðaslysum.“ G. B. skilur töfl-
una auðsjáanlega þannig, að öll
bifreiðaslysin haf-i veri-ð dauða-
slys, og er hann s-ennilega aleiran
,um þann skilning á töflunni.
Þá minmist G. B. á s-lysið á
Njálsgötunni í vetur. Hann s-egir,
að ég vil j-i kom-a sökinni á bdf-
reiðarstjórann af bifreiðinni, sem
stóð á götubrúni-nni. Um þann
ski-lning á -orðium minum er hann
sen-ni-Iega lika -einn.
Nú er dómur fallinn í þ-essu
máli og bifreiðarstjóriun, s-em ók
yfir barnið, alsýkna&ur. Það -er
ekki einu sin-ni smásekt. Okkur
ólöglærðu mönnunum sumulm
gemgur hálfilla að skilja þ-essa
dómsniðurstöðu. Það sýnist ekki
mjög vamdlifað fyrir ógætna bif-
rieiðarstjóra þegar öllu er á botn-
in-n hv-olft. I þessu tilfell-i virð-
ist það h-afa v-erið mjög hand-
hægt að- iétta ábyrgðin-ni af bif-
reiðarstjóranum og slengja h-enni
á hálkuna. En hverjir eiga að sjá
við1 hálkun-ni í sambandi við bif*
neiðaakst-ur ef -ekki bifreiðastjór-
arn-ir? Það er upplýst í málinu
að hemlarnir voru í lagi. Samt
getur bifreiðarstjórinn -ekki s-töðv-
að bifreiðina — hálkunni er kent
um. Er hún þá -eina -orsökin? Nei,
það -er -einnig talið sannað, að
bifneiðin var m-eð 25 km. hraða
þegar bifreiðarstjórinn reyndi að
nema staðar. Þarna kemur önnur
-orsökin.
Ég hefi spurt bifreiðarstjóra,
v-el greindan mann -og gætirin,
hvort -ekki væri mögulegt hvernig
sem ástæði að stöðva fljótlega
bifneið á hálku, -ef hún væri
beðjulaus. „Jú, -ef hægt -er skiö
og vegurinn hallalaus," svaraði
hanin. — Það var hálka á Njáls-
götunni milli Barónsstígs og
Frakkastigs þ-ennan d-ag, en samt
i-eyfir bifneiðarstjórinn sér að aka
með óleyfilegum hraða (25 km.)
á k-eðjulausri bifneið. Ef hann
h-efðíi verið svo varfærinn, að aka
alveg sérstakl-ega hægt meða-n
han-n var á hálkubl-ettinum, þá
hefðii hanin getað stöðvað bifneið-
-ina og -ekkert slys orðið.
Sv. G. teiur það af fáfræöi
mii-nni g-er-t, að kenna hifreiðar-
stjóranum um s-lysið hjá Hafnar-
fjarðarhrauni, sem kom á móti
strætísvagninum með öllum ljós-
um -og vilti strætisvagnsstjóran-
-um sýn.
Ég hefi spurt bifreiðaeftirlits-
mann hvort 1-eyfilégt væri að aka
með öllum Ijósum, en han-n svar-
aði því hikiaust neitan-di, svo að
fáfræðiin v-erður hjá greinarhöf.
sjálfum i þ-essu efni.
Það er einkenniiegt, hvað báðir
gneinarhöfundarnir hafa iésið- ó-
van-dlega gnein -mína og vera áð
f-ást við að svara henni. Báðir eru
lang-orðir um það ,hvað vont sé
að eiga við fólkið á vegunum, og
Htur út fyrir, að þeir hafi ekkii
tek-ið eftir, að ég hafi minst á
umferð fólksi-ns á götunum, en
rétt síðast í grein minni stendux
þetta: „Það þarf líka a& setja
riegiur um umferð fólksins á göt-
unum. Fólk-ið tefur oft umf-erð
bifneiðann-a, ýmist af hugsun-ar-
lieysi eða þrjózku. Þær eru dýr
farartæki ,-og þeir, sem eiga þær,
eiga fyllsta rétt á því, að þær
komii-st áfram med hœfilegwn
hrm,\a, án þess að vera tafðar að
óþörfu. I.Nýja dagbl. 24. þ. m,
eriu þarflegar bendingar í þessu
sambandi, sem nauðsynlegt er áð
séu teknar tii greina."
Sv. G. s-egir að það virðist f&st
í-egia hjá fólki að k-enna bifreið-
arstjórunum um öil bifreiðarslys
hér í bæn-um. Mér virðist velta
á ým-su með það. Við þau þrjú
dau&aslýs, sem ég tók aðall-aga
sem d-æmii í gr-ein minnii, reyndi
fóikið, sem sá þau, að afsaka
bifneiðastjórana eins -og því yar
unt. Þetta er ekki sagt því til á-
m-æli-s, -en það sýnir að eins gott
innnæti; það vorkenhfr þeirn
mönnum, sem lenda í slíku ólánL
(Frh.) ./. M.
Stórbrnni i Rróatfo
BERLÍN í morgun. (FÚ.)
Eldur k-om upp í :g£&r í þorpi
ei-nu í Kroatiu. Stormur var á,
-og brann mestur hluti þorpsins,
-eða á annað hundrað hús, án
þes-s að n-okkuð yrði að- gert. All-
mar-gir hlutu brunasár sökum
þess, bvað eldurinn breiddist ótt
út.