Morgunblaðið - 09.07.1999, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 9. JÚLÍ 1999 35
mdssímans
og kostur á
g myndsíma
■NGINGUM
fræn (digital) mótöld
taks búnaðar er hægt að flytja háhraða,
ýsinpar með venjulegum símalínum.
iest i þéttbýli, merkin draga ekki lengra
i frá búnaði símafyrirtækisins.
eru víða til
•andi staðall stafrænna lína fyrir venjulega
u leið framhjá venulegum símalínum og
rænar línur simafyrirtækisins.
r: Mánaðarlegtlegt gjald til símafyrirtækis.
1 er dýrari en flaumrænu mótöldin og greiða
Sargjald til netþjónustufyrirtækis og símgjöld.
nur væntanlegar í lok ársins
>DL -Asymmetric Digital Subscriber Lines,
eða ósamhverf stafræn notendalína.
eru innan við 5 km frá símstöð.
„Þetta er fyrst og fremst þéttbýlis-
þjónusta,“ segir Olafur.
ADSL-tenging býður upp á ýmsa
fleiri möguleika. Meðal annars er
hægt að flytja hreyfimynd með
ágætum gæðum, og því opnast
möguleikar á því að koma upp
myndsímakerfi. Varðandi Netþjón-
ustu má nefna að hagkvæmt getur
orðið að setja upp netdiska til að
geyma gögn á í staðinn fyrir að nota
harða diskinn í tölvunni. Einnig
verður hægt að bjóða upp á skráar-
þjóna til að sækja forrit í og leikja-
þjóna fyrir Netleiki sem krefjast
mikillar bandbreiddar.
Ólafur segir að öllum verði opið
að koma upp þjónustu í ADSL-kerf-
inu. „En menn þurfa náttúrlega að
semja við okkur fyrst. Meðal annars
þyrfti Síminn-Internet, sem er sér-
stök rekstrareining hjá okkur, að
semja við Fjarskiptanetið til að geta
boðið upp á Internet-aðgang með
ADSL-tengingu, sem ég geri fast-
lega ráð fyrir að þeir muni gera.“
Ekki viðbrögð við
þjónustu Orkuveitunnar
Ólafur segir að ákvörðun Landssím-
ans um að bjóða upp á ADSL-teng-
ingar hafi verið tekin löngu áður en
áform Orkuveitu Reykjavíkur, um
að bjóða upp á gagnaflutninga
gegnum raforkukerfið, hafi verið
gerð opinber.
Helgi Hjörvar, formaður verk-
efnisstjórnar Línunnar, gagnflutn-
ingsfyi-irtækis Orkuveitunnar, segir
á hinn bóginn að samkvæmt hans
heimildum hafi verið búið að taka
stefnumarkandi ákvörðun um það
hjá Landssímanum að bjóða ekki
upp á ADSL-þjónustu heldur fara
beint úr ISDN yfir í ljósleiðara.
„Þetta eru gleðilegar fréttir, því
það er ljóst að tilkoma Línu mun þá
enn fjölga valkostum neytenda og
auka flutningsgetu og verðsam-
keppni á þessum markaði."
ndið - framtíðarlausn Landssímans
Flutningsgeta:
Breiðbandið getur flutt
25 Mbit á sekúndu
en mótald notandans
1-10Mbitásekúndu.
i
Sun-Sentinel, Kniqht-Ridder Tribune/JIM WEBB
þjónustu. Hér á landi tók 21 íbúi á
Seltjarnarnesi þátt sl. sumar.
ADSL-tengingar voru notaðar til að
senda boð til neytenda, og var með-
al annars boðið upp á kvikmynda-
veitu, fréttaveitu, tónlistarveitu og
Netaðgang.
Ólafur segir að nokkrir tugir
starfsmanna Landssímans hafi nú
einnig verið með ADSL-tengingu í
tilraunaskyni um nokkurra mánaða
skeið. „Við ætlum að _____________
teygja okkur dálítið
lengra í þessu og bjóða
þeim sem þátt taka í til-
rauninni að vinna ‘ákveð-
inn hluta af vinnunni
sinni heima hjá sér og sjá
hvernig það kemur út.
Netþjónusta í gegnum
raforkukerfið samkeppnishæf
ADSL tak-
markast við
þéttbýlis-
þjónustu
Helgi segir að viðbrögð Lands-
símans komi ekki á óvart, og for-
svarsmenn Línunnar hafi kynnt sér
ADSL-tæknina ítarlega. „Við telj-
um Netþjónustu í gegnum raforku-
kerfið vera fyllilega samkeppnis-
færa við ADSL.“
Ólafur segir að sú þjónusta sem
Orkuveitan ætli að bjóða upp á hafi
þann veikleika að flutningsgetan
skiptist í mörgum tilvikum milli
notenda, til dæmis í fjölbýlishúsum.
Þorsteinn Sigurjónsson, verk-
fræðingur hjá Línunni, segir að til
þess að það vandamál komi upp
þurfi notendurnir að ýta á takka til
að sækja heimasíðu á sama augna-
bliki. „Líkindin á því eru mjög lítil.“
Þorsteinn segir að í ADSL-teng-
ingunni sé veikleiki sem takmarki
fjölda notenda. „Eitt vandamálið
sem menn hafa séð varðandi ADSL
er svokallað „cross-talk“ [línuhlaup],
að rásirnar fari af einni línu yfir á
aðra. Þetta þýðir það að ekki er
hægt að bjóða nema ákveðnu hlut-
________ falli notenda upp á
ADSL-tengingu, senni-
lega um 20%.“
Ólafur segir að há-
markshlutfallið sé á bil-
inu 20-30%. Jafnframt
bendir hann á notendur
Þetta er
mjög áhugavert varðandi möguleika
á samhæfingu fjölskyldu- og at-
vinnulífs," segir Ölafur.
Ólafur segir að ADSL hafi reynd-
ar þá takmörkun varðandi fjar-
vinnslu að af tæknilegum ástæðum
sé aðeins hægt að tengja staði sem
ISDN séu nú 9-10 þúsund. Sá hópur
sem líklegastur er til að fá sér
ASDL sé minni og því verði þetta
hámark ekki vandamál í náinni
framtíð. Þegar að því komi að fleiri
vilji öflugri tengingar verði að öll-
um líkindum búið að skipta yfir í
breiðbandsflutninga.
Um 7 00 CI miðlun
^ gerð við Gilsárvötn
og Eyjabakkalónið þá
minnkað sem því nemur
'sdalsvirkjun
Aðalból o
Aðrennsiisqöng
\'32,5;lim liing. .
Að mesui leyti boruðþ
en umA km sprengdir
:urluf|öt
Hölknárveita
Hálslón
624 m.y.s. .
íugarárveita
Kálffell
Grjótárveita
Sauða-; y-N
fell fí/ •
Hafuis-
fell
hnúkar
hnúkar
Snæfells-
r háls .
Þjófa-
hnúkar
ieldinga-
fell
Stœkkoð
svœði
ón / stað Eyjabakkalóns kæmi 7 0 Cl lón I
v-/ farvegi jökulsár neðan við Eyjabakkafoss.
Það tengt með veitugöngum við aðrennslis-
göng frá Hálslóni sem yrði aðalmiðlunin og
yrði þá að ná 6 m hœrra en nú er áætlað.
Þessu myndi fylgja aukin vatnsmiðlun á
y <\Hraunum, allt að 70 Cl í Sauðárveitu,
hS\ Kelduárveitu og Folavatni.
ÚT) Eyjabakkastífla byggð nokkrum
v-'/ kílometrum ofar en nú er áætlað.
Eyjabakkalón yrði svipað að stærð
a skali
Stífla — Göng
= Veituskurður
Friðland
Náttúruminjar
100 m hæðarlínur
10 km
—I
Er tæknilega liægt að
hlífa Eyjabökkum?
Unnið er að gerð
skýrslu um umhverfisá-
hrif Fljótsdalsvirkjunar
á vegum Landsvirkjun-
ar. Helgi Bjarnason
greindi Rögnu Söru
Jónsdóttur frá nokkrum
hugsanlegum miðlunar-
möguleikum fyrir
Fljótsdalsvirkjun sem
miða að því að hlífa
Eyjabökkum.
LANDSVIRKJUN vinnur nú
að gerð skýrslu um umhverf-
isáhrif Fljótsdalsvirkjunar.
Ekki hefur verið tekin
ákvörðun um að leggja hana fyrir hjá
Skipulagsstofnun, en að sögn Helga
Bjarnasonar, deildarstjóra umhverfis-
deildar Landsvirkjunar, er skýrslan
unnin þannig að möguleiki er á því.
Hann segir jafnframt að Landsvirkjun
muni ekki taka ákvörðun um að fara
með skýrsluna í gegnum kærumeð-
ferð hjá Skipulagsstofnun, nema fyrir-
tækið fái boð um að gera slíkt frá Al-
þingi eða stjórnvöldum, eins og áður
hefur komið fram í máli Friðriks
Sophussonar forstjóra Landsvirkjun-
ar.
I frummatsskýrslunni eru umhverf-
isáhrif Fljótsdalsvirkjunar eins og til-
högun hennar er í dag tíunduð, en
einnig er greint frá öðrum afbrigðum
virkjunarinnar sem gætu verið hugs-
anlegir valkosth.
„Flestar þessara hugmynda eru
gamlar áætlanir sem við erum að
dusta rykið af. Við endurskoðum
ávallt gamlar hugmyndir í ljósi nýrrar
tækni en það eru til dæmi um að gaml-
ar áætlanir, sem voru óheppilegar á
sínum tíma, reynist heppilegar með
nýrri tækni,“ segir Helgi.
Minnka lónið og færa
neðar í farveg Jökulsár
Stærð Eyjabakkalóns er í dag mið-
uð við 500 gígalítra og vatnsborð í 664
metrum yfir sjávarmáli. Vatni úr lón-
inu yrði miðlað með jarðgöngum beint
niður í Fljótsdal, virkjuð fallhæð yrði
um 576 m og afl virkjunarinnar 210
MW. Hagkvæmni þessarar tilhögunar
felst í mikilli fallhæð auk þess sem
miðlun fyrir virkjun af þessari stærð
og með sambærilegt rennsli þarf að
vera um 4-500 G1 til þess að vera hag-
kvæmur kostm- á þessu svæði, að sögn
Helga.
„Ein helsta tillaga að breytingum á
lóninu felst í því að minnka Eyja-
bakkalón verulega og færa það neðar í
farveg Jökulsár í Fljótsdal. Lónið yrði
um 10 G1 og yrði stífla þess nokkrum
km neðar en núverandi stífla, skammt
ofan við mynni Hafursár í Jökulsá.
Lónið myndi ná upp að núverandi
stíflustæði svo Eyjabakkai- færu ekki
undir vatn. Þessi tilhögun krefst þess
þó að Hálslón við Kárahnúka kæmi til
framkvæmda og hækka yrði vatns-
borðið í því úr 618 m.y.s. í 624 m.y.s.
og samsvarar sú stækkun 300 Gl.
Lítið veitulón í Folavatni myndi
einnig tilheyra framkvæmdunum auk
þess sem Kelduárveita og Sauðárveita
á Hraunum yrðu jafnframt hluti af
henni. Sú miðlun gæti aldrei orðið
stærri en 70 Gl, sem er fímm sinnum
minni veita en Eyjabakkalón. „Þá
værum við komin með tvö til þrjú lón
og þeim fylgir annars konar umhverf-
isröskun en stóru lóni, m.a. aukið
gróðurtap, svo við sjáum ekki hag um-
hverfísins vænka með því móti,“ segir
Helgi.
I öðru lagi er hugmynd sem felur í
sér að færa núverandi Eyjabakka-
stíflu ofar, þ.e. nær Eyjabakkajökli,
um nokkra kílómetra. Að sögn Helga
væri slík framkvæmd líklega tækni-
lega möguleg ef einhver hagur væri í
því út frá umhverfissjónarmiðum.
Megnið af Eyjabökkum myndu þó
fara undir vatn og segir Helgi helsta
vandamálið við breytingar á yfirborðs-
hæð í lóninu felast í því hvað landið á
svæðinu sé flatt.
„Jafnvel þótt við lækkum lónsyfir-
borðið um marga metra minnkar land-
ið sem fer undir vatn hlutfallslega lítið
miðað við það. Allt frá fyrstu áratug-
um virkjunar Jökulsár í Fljótsdal hafa
menn verið opnir fyrir því að finna
miðlun annars staðar en á Eyjabökk-
um og þá einkum á Hraunum, sem eru
austan Eyjabakka, en ekkert svæði er
þar að finna sem miðlunarstaður fyrir
jökulsá," segir Helgi og á þar við lón-
stæði sem gæti rúmað að minnsta
kosti 400 G1 lón.
Þriðja hugmyndin sem hefur verið
skoðuð, er miðlun við Gilsárvötn vest-
an við Fljótsdal. Hún yrði þó aldrei
stærri en 100 Gl, eða 1/5 af Eyja-
bakkalóni, en það yrði minnkað sem
því nemur. Við þessar breytingar
minnkar fallhæð vatnsins um 20 m og
yrði orkugeta virkjunarinnar um 2-3%
lægri en ella.