Morgunblaðið - 19.12.1999, Page 32
32 SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1999 33,
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDl
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
AÐ UNDANFÖRNU hefur
þess gætt í vaxandi mæli,
að almenningur í Evrópulönd-
um unir ekki lengur því verð-
lagi, sem lengi hefur einkennt
viðskipti og þjónustu. Segja
má, að í sumum þessara landa
einkennist umræðurnar nánast
af uppreisn gegn alltof háu
verðlagi. Það á ekki sízt við um
Bretland, þar sem almenning-
ur, fjölmiðlar og stjórnmála-
menn hafa sameinast í baráttu
gegn verðlagi, sem að mati
þessara aðila er alltof hátt og
þá með tilvísun til verðs á sam-
bærilegum vörum og þjónustu
í nágrannalöndum.
Þessar umræður hafa teygt
sig hingað til lands eins og
komið hefur fram í fréttum og
forystugreinum Morgunblaðs-
ins að undanförnu. Með því að
nota verðsamanburð á milli
landa, sem birzt hefur við og
við undanfarna mánuði í al-
þjóðlegum fjölmiðlum, og bera
saman við sambærilegar vörur
hér hefur Morgunblaðið sýnt
fram á, að verðlag hér er alltof
hátt. Skýringar og svör þeirra,
sem selja viðkomandi vörur og
þjónustu hafa í fæstum tilvik-
um verið sannfærandi.
Þessar umræður komust á
nýtt stig nú í haust, þegar
Davíð Oddsson, forsætisráð-
herra, gekk fram fyrir skjöldu
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
og gagnrýndi harðlega hækk-
andi matvöruverð í stórverzl-
unum á höfuðborgarsvæðinu,
sem hann benti á með fullum
efnislegum rökum að ættu sér
engar skynsamlegar skýringar
aðrar en þær að stórverzlan-
irnar væru einfaldlega að
hækka verðlag í skjóli fá-
keppni. Þessi framganga for-
sætisráðherra er afar mikil-
væg vegna þess að hún gefur
baráttunni gegn alltof háu
verðlagi alveg nýtt vægi.
Æskilegt væri að bæði
Neytendasamtökin og verka-
lýðsfélögin fylgdu þessu frum-
kvæði forsætisráðherra fastar
eftir en þau hafa gert og það
sama má raunar segja um fjöl-
miðla. Það er ríkt tilefni til.
Seljendur vöru og þjónustu
hafa alla tíð búið við mikla
fjarlægðavernd. Landsmenn
hafa ekki átt annarra kosta völ
en að greiða uppsett verð.
Jafnframt gerðu margvísleg
höft og takmarkanir það að
verkum, að alltaf var hægt að
skýra hátt verðlag með tilvísun
til þess. Þetta er löngu liðin
tíð. Allur innflutningur er
frjáls með örfáum undantekn-
ingum á sviði búvara. Almenn-
ingur ferðast mikið til annarra
landa og á auðvelt með að bera
saman vöruverð. Evran gerir
það að verkum, að verð á milli
Evrópulanda er að verða gagn-
sætt og sambærilegt og enn
auðveldara en áður að bera
saman verð á vörum hér á Is-
landi og í nálægum löndum.
Til viðbótar kemur að net-
verzlun er að ryðja sér til rúms
og mun stóraukast á næstu ár-
um. Netverzlunin gerir það að
verkum, að íslenzkur almenn-
ingur á tiltölulega auðvelt með
að nálgast vörur með öðrum
hætti en milligöngu verzlunar-
aðila á Islandi. Þessi nýi sam-
keppnisaðili mun leiða til þess
að aðhald að íslenzkri verzlun
eykst mjög frá því sem nú er.
Hið háa verð er ekki ein-
skorðað við innfluttar vörur.
Það er einkenni á margvíslegri
þjónustu, sem hinn almenni
borgari þarf á að halda. Þrýst-
ingur á lækkun á verði slíkrar
þjónustu kemur bæði með auk-
inni samkeppni eins og á síma-
markaðnum og með saman-
burði við önnur lönd, sem verð-
ur stöðugt auðveldari.
Það er tímabært að lands-
menn láti til sín heyra í þess-
um efnum. Verð lækkar, ef
seljendur vöru og þjónustu
finna, að almeriningur er ekki
tilbúinn til að borga hvað sem
er.
Þrýstingur á seljendur verð-
ur til þess, að þeir gera stífari
kröfur til sinna viðskipta-
manna bæði innlendra og er-
lendra um lægra verðlag.
Þannig hefur krafa neytandans
um hóflegt verð aðhaldsáhrif í
öllu atvinnulífinu og þar með
jákvæð áhrif.
Einn þáttur í því að tryggja
viðunandi verð á matvælum er
alger uppstokkun í landbúnað-
argeiranum. Þær umræður
hafa legið niðri um hríð en
tímabært að þær hefjist á ný.
Búvöruverð er alltof hátt og
hærra en það þyrfti að vera.
Hið háa verðlag kemur ekki
fyrst og fremst bændum til
góða heldur alls konar millilið-
um, sem hafa hlaðizt utan á
landbúnaðarkerfíð. Það er
tímabært að þar verði breyting
á.
HERFERÐ GEGN
OF HÁU VERÐI
M: En hvemig kom
myndlistarlífíð þér
fyrir sjónir í Reykja-
vík?
G: Mér virtist meg-
inhluti þeirra verka,
sem ég sá hér í bæ um
og eftir 1920, vera landslagsmál-
verk, sem gátu minnt jöfnum hönd-
um á Monet eða Cézanne, óhlut-
kennd eða abstraktmálverk sá ég
ekki. Mér fannst þessi list okkar
nokkuð einhæf, bæði um fyrirmynd-
ir og stefnu: myndir af fólki eða
dýrum, uppstillingarinteriör, sögu-
legar illustrasjónir, fantasíur,
myndir úr biblíunni, en goðafræði-
myndir sá ég sjaldan. Listamenn-
irnir höfðu yfírleitt einn og sama
smekk: það var landið, ósnortið og
helzt óbyggt, sem heillaði hugann.
Yfírleitt var ekki ieitað að öðrum
viðfangsefnum, þótt nokkrar undan-
tekningar mætti fínna. Miðað við
þann mikla vermireit listarinnar,
París, vorum við langt á eftir tíman-
um. Það er þó skoðun mín, að við
hefðum tapað nauðsynlegum áhrif-
um og kynnum af Monet og
Cézanne, ef við hefðum fylgzt betur
með og málað eftir nýjustu tízku
eins og hún þá'var (Mondrian-Gris-
Kandinsky-Léger). Það álít ég hefði
orðið mikið áfall fyrir okkar ungu
myndlist.
Eg var stundum á þessum árum
að velta fyrir mér, hver yrði fram-
tíð myndlistarinnar hér heima. Lít-
ið af erlendum og nýjum straumum
barst hingað til lands og þess vegna
var mjög erfítt að sjá fyrir, að er-
lendra áhrifa myndi gæta hér, svo
mjög sem raun hefur
borið vitni. Ég hélt
þá, að ungir íslenzkir
listamenn myndu
mála og gera myndir
af fólkinu í landinu af
sömu ást, innlifun og
hrifningu og eldri málararnir mál-
uðu þá landið sjálft. Þetta var minn
draumur og óskhyggja og ég reikn-
aði vitanlega ekki rétt. Reyndin
hefur orðið sú, að það eru ekki við-
fangsefni eða fyrirmyndir, sem
heilla hugi myndlistarmanna, held-
ur stefnur. Þannig kemur það mér
fyrir sjónir. Ég hef alltaf haldið upp
á helgimyndir og fyrir mér eru
flestar góðar myndir í snertingu við
eitthvað það, sem listamanninum er
heilagt. Mér finnst að gömlu málar-
amir okkar beri djúpa lotningu fyr-
ir sínu fjalli eða sínu mótívi. Þetta
gefur myndunum dýpra og húman-
istískara innihald, sem nær út fyrir
það listræna. Ég sakna þessa
stundum í myndum hinna nýrri
málara, bæði erlendra og inn-
lendra.
Þó finn ég þessa helgi í myndum
sumra hinna miklu óhlutkenndu
meistara, mér finnst þeir hafa átt
sinn helgidóm í mótífinu. Og þó
maður viti ekki með vissu, hvað
þetta mótíf var, þá hóf það list
þeirra í hærra veldi.
M: Og hvenær fórstu utan?
G: Haustið 1923, og að gömlum
og góðum íslenzkum sið var ferðinni
heitið til Kaupmannahafnar. Ég
hafði þá unnið mér inn og safnað
saman peningum, sem áttu að
nægja fyrir fargjaldi, uppihaldi og
námskostnaði yfír veturinn. Það
hafði tekið mig mörg ár að nurla
þessum peningum saman, en ýmsir
góðir menn, sem ég þekkti, höfðu
stundum greitt götu mína með því
að veita mér mat eða húsnæði fyrir
lítið, stundum ekkert. Peninga í
reiðufé varð ég ella að vinna mér
inn, að undanteknum eitthvað 300
krónum, sem ýmsir höfðu gefið
mér. Þessi fyrsti vetur minn erlend-
is var mér mjög gagnlegur, því ég
fékk kennslu í teikningu, bæði per-
spektívi og teikningu eftir gipsi.
Kennari minn var Viggó Brandt,
sem ýmsir listamenn hér heima
munu kannast við, því fleiri Islend-
ingar en ég hafa notið tilsagnar
hans.
Annars er það ekki ómaksins
vert að segja frá mínu fábreytta
listmannalífi í hinni dönsku höfuð-
borg. Mér er ekki kunnugt um að
neinir íslenzkir málarar hafi verið
þar við nám þennan vetur, en þó
má vera, að svo hafí verið. Ég hitti
fáa Islendinga, skemmti mér
aldrei, lifði eins og fátæklingur,
enda ekki um annað að gera. Ég
málaði heima, þegar tími var frá
skólavmnu, og mér gekk betur en
áður. Ég hafði sæmilegt að borða,
en kalt í herberginu. Ég fékk
kuldabletti á fingurna, það var leið-
inlegt, því ég þurfti að vefja þá.
Þetta batnaði þó með vori, sem
kom snemma og þá var gaman að
ganga undir stórum trjám í góðu
veðri eða einsamall í iðandi mann-
fjölda, þar sem maður þekkti ekk-
ert andlit.
M.
HELGI
spjall
■Xt
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 18. desember
UM EÐA UPP ÚR
þessari helgi má gera
ráð fyrir, að Alþingi
samþykki þingsálykt-
unartillögu ríkisstjórn-
arinnar um Fljótsdals-
virkjun og þess vegna
er tilefni til að rifja
upp þær meginröksemdir, sem Morgunblað-
ið hefur fært fram fyrir þeirri skoðun, sem
blaðið hefur lýst á annað ár, að virkjunin eigi
að fara í svonefnt lögformlegt umhverfismat.
Þessar umræður eru orðnar þær umfangs-
mestu, sem fram hafa farið um umhverfismál
á Islandi frá því að Laxárdeilan stóð yfir.
Hvað sem öðru líður má fullyi-ða, að þetta
mál verður víti til varnaðar í framtíðinni.
Engum mun detta í hug að fara í aðrar stór-
framkvæmdir á borð við þær sem hér er um
að ræða án umhverfismats. Með því hefur
vissum árangri verið náð.
Ekki fer á milli mála, að á Alþingi er
meirihluti fyrir því að samþykkja þingsálykt-
unartillögu ríkisstjómarinnar og veita
Landsvirkjun þar með pólitískan stuðning til
þess að hefja framkvæmdir við Fljótsdals-
virkjun eða halda þeim áfram eins og fyrir-
tækið vill raunar orða það. En jafnljóst er, að
meirihluti þjóðarinnar er fylgjandi því, að
virkjunin fari í lögformlegt umhverfismat.
Það er að vísu ekki í fyrsta sinn, sem slíkur
skoðanamunur kemur fram á milli meirihluta
Alþingis og meirihluta þjóðarinnar, en það er
önnur saga.
Þessar umræður hófust að marki fyrir
rúmu ári. Greinaflokkur hér í Morgunblað-
inu, sem nefndist Landið og orkan og sjón-
varpsþættir Ómars Ragnarssonar áttu mik-
inn þátt í því að þær hófust. Þá þegar var því
haldið fram af talsmönnum virkjunarinnar -
og þar var og er Halldór Ásgrímsson, utan-
ríkisráðherra og fyrsti þingmaður Austur-
lands, fremstur í flokki - að ekki væri tími til
að framkvæma slíkt umhverfismat vegna
þess, að þar með væru forsendur brostnai-
fyrir samningum við Norsk Hydro um bygg-
ingu álvers á Reyðarfirði. Því var haldið
fram, að umhverfismatið tæki svo langan
tíma. Eftir því, sem umræður hafa skýrt
málið hefur komið í ljós, að þessi meginrök-
semd talsmanna framkvæmda án umhverfis-
mats stenzt ekki.
í fyrsta lagi stenzt hún ekki vegna þess, að
hefði virkjunin verið sett í umhverfismat á
grundvelli laganna frá 1993 fyrir rúmu ári,
þegar umræðurnar hófust, væri því ferli að
ljúka snemma á næsta ári. Fullyrða má miðað
við framkomnai- upplýsingar að því hefði ver-
ið lokið fyrir 1. júní á næsta ári og vel það en
það er sú dagsetning, sem miðað er við í sam-
komulagi ríkisstjórnarinnar og Norsk Hydro.
I öðru lagi er þessi megin röksemd tals-
manna virkjunar án umhverfismats hrunin
vegna yfirlýsingar talsmanna Norsk Hydro
fyrir skömmu þess efnis, að áhugi fyrirtæk-
isins á álveri á Reyðarfirði mundi ekki
minnka, þótt einhverjar tafir yrðu á fram-
kvæmdum vegna umhverfismatsins. Ríkis-
stjóm og meirihluta Alþingis brá mjög í
brún við þá yfirlýsingu og umsvifalaust var
haft samband við Norsk Hydro, sem degi
síðar sendi frá sér aðra yfirlýsingu en þó var
ljóst af orðalagi hennar, að þar var í engu
borið á móti yfirlýsingu talsmanns fyrirtæk-
isins daginn áður. Þessi yfírlýsing Norsk
Hydro þýðir, að nú væri hægt að taka
ákvörðun um að framkvæma umhverfismat á
Fljótsdalsvirkjun á grundvelli laganna frá
1993 án þess að það stofnaði í hættu hugsan-
legu samstarfi við norska fyrirtækið um
byggingu álvers á Reyðarfirði. Slíku um-
hverfismati yrði lokið snemma á árinu 2001.
Rétt er að hafa orð á því í þessu sambandi
að til þess liggja ákveðin rök frá hagsmuna-
sjónarmiði Norsk Hydro að fyrirtækið gaf
þá yfirlýsingu fyrir skömmu, sem olli upp-
námi meðal stuðningsmanna þingsályktunar-
tillögu ríkisstjórnarinnar. Norska fyrirtækið
er afar viðkvæmt fyrir öllum umræðum um
umhverfismál og lítur á það sem mikla hags-
muni sína á alþjóðavettvangi að draga ekki
að sér gagnrýni frá alþjóðlegum umhverfis-
verndarsamtökum. Slíkar umræður í öðrum
löndum skaða hagsmuni fyrirtækisins að
mati forráðamanna þess og af þeim sökum
var yftrlýsing fyrirtækisins gefin í framhaldi
af viðtölum fulltrúa þess og þ.ám. sumra
æðstu forsvarsmanna þess við fulltrúa frá al-
þjóðlegum umhverfisverndarsamtökum.
HORFT TIL HEKLU
Morgunblaðið/RAX
í þriðja lagi hefur legið íyrir frá því fyrr á
þessu ári, að við íslendingar eigum fleiri
kosta völ í sambandi við byggingu álvers á
Reyðarfirði. Það eru fleiri en Norsk Hydro,
sem hafa áhuga á að koma að byggingu
þessa álvers. Þar er um að ræða bandaríska
fyrirtækið Columbia Ventures, sem byggði
álverið í Hvalfirði og hyggur á stækkun þess.
Sá munur er á hugmyndum þessara tveggja
fyrirtækja, að Norsk Hydro hyggst ekki eiga
nema takmarkaðan hluta af álverinu í Reyð-
arfirði og flest bendii' til, að fyrirtækið ætli
ekki að leggja fram fjármagn til byggingar
þess, heldur muni það eignast hluti í því á
grundvelli þeirrar tækniþekkingar og ann-
arrar ráðgjafar, sem það leggur fram. Það
erum við Islendingar sjálfir, sem eigum að
taka hina fjárhagslegu áhættu af byggingu
álversins, sem að sjálfsögðu getur leitt til
verulegs hagnaðar en líka verulegs taps eftir
því, hvemig álmarkaðurinn þróast. Columbia
Ventures er hins vegar opið fyrir því að
byggja álverið sjálft eða í samvinnu við okk-
ur Islendinga, þannig að áhætta okkar yrði
minni.
Sú staðreynd ein, að við eigum fleiri kosta
völ við byggingu álversins gerir það að verk-
um, að við erum ekki eins háðir hugsanleg-
um samningum við Norsk Hydro og við ella
værum og gætum þess vegna leyft okkur
þann munað að setja Fljótsdalsvirkjun í um-
hverfismat.
Þegar þessar meginröksemdir þeirra, sem
vilja byggja virkjunina án umhverfismats,
eru skoðaðar nú við lok afgreiðslu málsins á
Alþingi er ljóst, að þær standast ekki. Og
raunar er það svo, að segja má, að í umræð-
unum hafi málefnagrundvöllur þein-a brostið
gersamlega. Enda hafa þeir ekki gert
nokkra tilraun til þess að svara með málefna-
legum rökum þeim sjónarmiðum, sem hér
hefur verið lýst.
Þessi veika málefnalega staða talsmanna
virkjunar án umhverfismats kom skýrt fram
í litlu atviki á Alþingi, þegar Kolbrún Hall-
dórsdóttir, þingmaður Vinstri-grænna lagði
til, að óskað yrði eftir því að fulltníar Norsk
Hydro mættu á fundi þingnefnda til þess að
Alþingi gæti milliliðalaust kynnzt sjónarmið-
um fyrirtækisins en þyrfti ekki að notast við
upplýsingar þar um frá iðnaðarráðuneyti
annars vegar og fjölmiðlum hins vegar. Þessi
sjálfsagða hugmynd fékk ekki hljómgrunn.
Hvers vegna ekki? Hafi talsmenn virkjunar
án umhverfismats verið svo vissir um að þeir
hefðu rétt fyrir sér í túlkun á afstöðu norska
fyrirtækisins hefðu þeir væntanlega talið sér
til framdráttar að fá fulltrúa þess hingað.
Hafi þeir hins vegar haft áhyggjur af því að
annað kæmi í ljós er afstaða þeirra skiljan-
legri. En er hún boðleg?
■MHi EN það eru
Efnahags- jafnframt aðrar rök-
. semdir fyrir þvi að
leg rOK skynsamlegt kunni
að vera að fara sér
hægar í framkvæmdir við Fljótsdalsvirkjun
en stefnt er að og af þeim sökum myndist
svigrúm til lögformlegs umhverfismats, hvað
sem öðru líður. Þau rök eru af efnahagsleg-
um toga.
Hvort sem er á vettvangi stjórnmála eða í
atvinnulífinu hafa menn vaxandi áhyggjur af
aukinni verðbólgu og viðskiptahallanum.
Þeir sem eru bjartsýnir benda á allt það já-
kvæða, sem fyrfr liggur um efnahagsstöðu
þjóðarinnar um þessar mundir. Atvinnulífið
stendur með miklum blóma. Staða þjóðar-
búsins er sterk að mati alþjóðlegra stofnana
og fyrirtækja, sem meta lánshæfi þjóða. Það
er sama hvort litið er til OECD, sem nýlega
hefur sent frá sér skýrslu um Island eða til
fyrirtækjanna Moody’s og Standard &
Poor’s, allir þessir aðilar ljúka upp einum
rómi um, að efnahagsstjórn Islendinga sé til
mikils sóma. Enda blasir veruleikinn við.
Landsmenn hafa aldrei búið við slíkt góðæri
og nú. Kaupmáttur launþega hefur vaxið
ótrúlega á skömmum tíma og allt léikur í
lyndi. Ríkissjóður skilar á þessu ári mesta
tekjuafgangi frá 1962 og tekjuafgangurinn á
næsta ári verður svipaður. Opinberar skuldir
lækka og svo mætti lengi telja.
Hinfr svartsýnni viðurkenna þessar stað-
reyndir en benda á tvennt. í fyrsta lagi að
viðskiptahallinn sé svo mikill og verði fyrir-
sjáanlega mikill áfram, að eitthvað muni
undan láta. í öðru lagi að í því þensluástandi,
sem nú ríkii' á vinnumarkaðnum sé nánast
ómögulegt að ná skikkanlegum kjarasamn-
ingum. Eftirspurn eftir vinnuafli sé svo mik-
il, að það verði mjög erfitt fyrir verkalýðsfé-
lögin að gera hóflega kjarasamninga. Þess
vegna muni trúin á efnahagslegan stöðug-
leika fara dvínandi, þrýstingur á gengi krón-
unnar aukast, sem leiði til vaxtahækkana til
þess að koma í veg fyrir fjárstreymi úr landi,
sem leiði aftur til lækkunar á verði hluta-
bréfa.
Það er alveg ljóst, að hinn mikli tekjuaf-
gangur ríkissjóðs slær á þensluna svo og
aðrar aðgerðir ríkisstjómarinnar til þess að
auka sparnað, þ.á m. sala hlutabréfa í ríkis-
bönkunum. En dugar það til? Getur verið að
í þessu þensluástandi sé beinlínis skynsam-
legt og jafnvel mjög nauðsynlegt að fresta
fyrirhuguðum framkvæmdum við Fljótsdals-
virkjun í eitt ár til þess að fram komi ákveð-
inn slaki í efnahagsþenslunni, slaki, sem
mundi m.a. stuðla að hóflegri kjarasamning-
um en ella? Margir sérfróðir menn um efna-
hagsmál mundu taka undir þetta sjónarmið
en þá er um leið ljóst, að þegar af þessum
efnahagslegu ástæðum mundi tími vinnast til
þess að setja virkjunina í umhverfismat.
Að undanförnu hefur athygli beinzt meira
að arðsemi virkjunarinnar. Því hefur verið
haldið fram, að arðsemi virkjunarinnar sé
ekki nægilega mikil tO að réttlæta byggingu
hennar. I raun og veru era slíkar deilur fyrst
og fremst deilur um það, á hvaða forsendum
eigi að byggja þá útreikninga og það er ekki
hægt að komast að einni réttri niðurstöðu
um það. Áætlað er að Fljótsdalsvirkjun kosti
um 23 milljarða króna. Hvort höfum við sem
þjóð meiri arð af því að leggja þessa peninga
í virkjun á þessum stað eða með því að ráð-
stafa þeim með öðram hætti? Röksemdir
þefrra sem draga í efa arðsemi virkjunarinn-
ar eru sterkar og andsvör hinna mættu vera
meira sannfærandi.
Pólitísku
áhrifín
UMRÆÐURNAR
um umhverfismat á
FJjótsdalsvirkjun
eiga eftir að hafa víð-
tæk pólitísk áhrif.
Eins og sagði í upphafi þessa Reykjavíkur-
bréfs er óþætt að fullyrða, að engri ríkis-
stjórn eða þingmeirihluta mun koma til hug-
ar að leggja út í annað slíkt mál. Það er já-
kvæður árangur þessara umræðna. En jafn-
framt er fórnarkostnaður Framsóknar-
flokksins mikill.
Krafan um byggingu Fljótsdalsvirkjunar
án umhverfismats kemur íyrst og fremst frá
Austftrðingum og forystumaður þefrra er
Halldór Ásgrímsson, íyrsti þingmaður kjör-
dæmisins. Hann og framsóknarmenn munu
uppskera í þessum landshluta eins og til hefur
verið sáð, þegar kemur að næstu kosningum.
En jafnframt mun staða Framsóknarflokks-
ins á suðvesturhomi landsins veikjast mjög,
þar sem mest andstaða er við að framkvæmd-
ir hefjist án umhverfismats. Það mun draga
eitthvað úr þessum neikvæðu áhrifum á fylgi
Framsóknarflokksins á höfuðborgarsvæðinu,
að einn helzti andstæðingur tillögu ríkis-
stjómarinnar er Olafur Om Hai'aldsson, ann-
ar þingmanna flokksins í Reykjavíkurkjör-
dæmi. Afstaða hans verður til þess að halda
einhverju umhverfisvemdarsinnuðu fólki við
Framsóknarflokkinn. Á móti koma hins vegar
pólitískt óheppileg ummæli Sifjar Friðleifs-
dóttur, umhverfisráðherra og þingmanns
ílokksins í Reykjaneskjördæmi, sem veiktu
svo mjög stöðu hennar sem ráðherra í upp-
hafi, að hún hefur ekki náð sér á strik enn.
Sjálfstæðisflokkurinn verður ekki fyrir
nokkru áfalli, sem orð er á gerandi vegna
þessa máls. Almenn pólitísk staða flokksins
er svo sterk fyrir á höfuðborgarsvæðinu og
öllum er Ijóst, að þetta er mál Framsóknar-
flokksins en ekki Sjálfstæðisflokksins, að
þunginn af gagnrýninni beinist að þeim fyrr-
nefnda. Afstaða Katrínar Fjeldsted, þing-
manns Sjálfstæðisflokksins í Reykjavíkur-
kjördæmi, auðveldar umhverfissinnuðum
Sjálfstæðismönnum að halda tryggð við
flokk sinn.
Áhrifin á fylgi flokkanna á vinstri kantin-
um era ílóknari. Vinstri-grænfr eru líklegri
til þess að ná til sín því fylgi sem Framsókn-
arflokkurinn tapar á höfuðborgarsvæðinu en
Samfylkingin, m.a. og ekki sízt vegna al-
mennt veikrar pólitískrar stöðu hinna síðar-
nefndu. Það verður ólíklegi'a með hverjum
deginum sem líður að Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, borgarstjóri, gefi kost á sér til
forystu í Samfylkingunni á næsta ári og þar
með stóraukast líkur á því, að kerfi fjögurra
flokka verði áfram við lýði, þótt í breyttri
mynd sé. Samfylkingin nær sér einfaldlega
ekki á strik vegna innri sundrungar og for-
ystuleysis og mun því ekki geta hagnýtt sér
pólitískar afleiðingar Fljótsdalsvirkjunar-
málsins.
„Þegar þessar
meginröksemdir
þeirra, sem vilja
byggja virkjunina
án umhverfismats,
eru skoðaðar nú
við lok afgreiðslu
málsins á Alþingi
er ljóst, að þær
standast ekki. Og
raunar er það svo,
að segja má, að í
umræðunum hafi
málefnagrundvöll-
ur þeirra brostið
gersamlega. Enda
hafa þeir ekki
gert nokkra til-
raun til þess að
svara með mál-
efnalegum rökum
þeim sjónarmið-
um, sem hér hefur
verið lýst.“