Morgunblaðið - 20.08.2000, Blaðsíða 14

J4 B SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST 2000
DÆGURTONLIST
MORGUNBLAÐIÐ
J Blake
birtist

MAGNÚS Jónsson hefur verið áber-
andi á íslensku listasviði undanfarin ár
sem leikari og tónlistarmaður. I tón-
listinni var hann á sínum tíma liðs-
maður ýmissa sveita, þar á meðal Silf-
urtóna, og síðar Gusgus. Fyrir um ári
hætti hann í Gusgus og um líkt leyti
eignaðist hann aukasjálfið Blake sem
gefur út sína fyrstu smáskífu í Bret-
landi á næstu dögum.
Magnús segir að Blake hafi orðið til
um það leyti sem hann hætti í Gus
gus, en það átti sé aftur lengri aðdrag-
anda. „Eg var búinn að tilkynna félög-
um mínum í sveitinni að ég hygðist
hætta, en beið með það í þijá mánuði
til að Ijúka við aiiar skuldbindingar
okkar,“ segir Magnús og bætir við að
hann langað að gera hluti á eigin spýt-
ur, að prófa ýmislegt sem ekki passaði
inna Gusgus. „Ég átti mjög góðan og
lærdómsríkan tíma í Gusgus en leit
alltaf á það sem aímarkað verkefhi
frekar en ég væri í hljómsveit til lang-
frama. Starf í hljómsveit er líka alltaf
málamiðlun og mig langaði að gera
eitthvað fyrir sjálfan mig, gera plötu
sem þjónaði mér en ekki hljómsveit."
Eins og fram kemur er smáskífa
væntanleg með Magnúsi undir nafn-
inu Blake á næstu dögum í Bretlandi,
en breska fyrirtækið Sunday Best
gefur hana út. Aðallagið á skífunni
verður Asfarasfarcanbe og ekki löngu
síðar kemur út önnur skífa með lag-
inu Saturday Night. Að sögn Magn-
úsar er fyrra lagið um þriggja mán-
aða gamalt, en hitt heldur eldra. „Ég
hef verið að vinna úr safni laga frá síð-
ustu árum, 26 lögum í allt, og sé sjálf-
ur um upptökustjóm að mestu. Minn
nánasti samstarfsmaður í verkefninu
er Ámi Kristjánsson gítarleikari, sem
ég hef unnið með meira og minna í
hálfan annan áratug. Herb Legowitz
úr Gusgus á líka þátt í plötunni og líka
félagi minn bandarískur sem heitir
Kobe James. Annars leika á henni
auk Áma og Kobe Þórir Baldursson á
Rhodes og Hamond, Ragnar Aðal-
steinsson og Jóhann Ásmundsson á
bassa, Davíð Magnússon á gítar, og
Jón Ólafsson á hijómborð. Sjálfur sé
ég um forritun, takta og þess háttar
og syng,“ segir Magnús en sum lag-
anna eru reyndar án söngs.
Lögin em úr ýmsum áttum stíllega
og að sögn Magnúsar eru textamir
ekki síður fjölbreyttir, margir súrreal-
ískir en aðrir einfaldlega um ástina og
r lífið; „það skipti miklu máli að taka
sjálfan sig ekki of alvarlega í textum",
segir Magnús og kfrnir.
Magnús segir að tónlistin á piötunni
sé af ýmsu kyni, allt frá rokki í fönk, í
hús, í smáambient, í smátechno, í
djass og svo megi telja. „Eitt af því
sem veran í Gusgus gerði mér gott var
að ég kynntist tölvum í tónlistarvinnu
og hvað þær veita manni mikið frelsi,
gerðu mér kleift að gera nánast allt
sjálfur og þar á meðal að blanda sam-
an töktum og trommuheilum, hþ'óð-
gervlum og lifandi hljóðfæraleik."
Magnús segist ekkert vera farinn
’ að spá í það hvemig tónlistin verði
fiutt á sviði, hann sé rétt að ijúka við
hijóðblöndun á stófunni og ekki tíma-
bært að spá í tónleikahald. „Ég er þó
með ákveðna hugmynd um stóra
hljómsveit án þess þó að gera mér
grein fyrir því hverjir yrðu í þeirri
hljómsveit, vonandi þó Ámi og Kobe
að minnsta kosti.“
JLk
BANDARÍSKA rokksveitin Giant
Sand á sér lengri aldur en flesta
grunar, en finuntán ár eru frá því
fyrsta breiðskífa hennar kom út.
Fyrir stuttu kom út tólfta platan,
en allar þykja þær framúr-
skarandi.
Howe Gelb stofnaði nýbylgju-
sveit sem hann kallaði The Giant
Sandworms með félögum sfnum
Dave Seeger og Rainer Ptacek í
Tuseon í Arizona fyrir tuttugu ár-
um. Lítill hljómgrunnur var fyrir
tónlist þeirra félaga í heimaborg-
inni og því færðu þeir sig um set og
settust að í New York. Eftir árs
hark þar í borg rak Gelb félaga
sína hélt aftur heim til Tuscon.
Hann var þó fráleitt hættur í tón-
list og á næstu árum samdi hann
lög af kappi og tók einnig upp
sveitasöngva undir heitinu The
Band of... Blacky Ranchette.
Eftir nokkurt hlé stofnaði hann
hljómsveit um lagasafnið og kall-
aði Giant Sand en fyrsta hljóm-
plata hennar kom út 1985. Tónlist-
in var kraftmikið rokk,
allfrábrugðið því sem hann tók upp
samhliða sem trúbadúrinn Blacky
Ranchette, en hann héltþví auka-
sjálfi næstu árin; tók upp síðustu
lögin sem Blacky Ranchette 1990.
Smám saman dró úr hamagang-
inum í tónlist Giant Sand samhliða
því sem Gelb færði sig upp á skaft-
ið í tilraunamennsku og tók að
hræra saman ólíklegustu hug-
myndum í lögurn og útsetningum.
Grunnurinn í tónlistinni var alltaf
sveitaskotið bandarískt rokk, en á
köflum svo fjölsnært að erfítt var
fyrir leikmenn að lesa í það.
Fjölniargir komu við sögu Giant
Sand á næstu árum, allt frá ung-
börnum í fjörgamalt fólk, en fastir
meðlimir voru nokkrir, þar á með-
al Rainer Ptacek sem var einmitt í
Giant Sandworm á sínum tíma.
Þegar Ptacek fékk krabbamein í
heila fór Giant Sand útaf sporinu
um tíma og Gelb eyddi miklum
tíma í að setja saman skifu til að
safna fé til læknisaðgerða, meðal
annars með Robert Plant sem var
aðdáandi Ptaceks. Ptacek lést 1997
og um tíma virtist sem Giant Sand
væri búin að syngja sitt síðasta.
Meðal annars stofnuðu tveir liðs-
menn sveitarinnar, John Convert-
ino og Joey Burns, sína eigin sveit,
Calexico, sem sent hefúr frá sér
þijár fyrirtaks skífur.
Gelb náði sér upp úr þunglynd-
inu um síðir, kallaði á þá Calexico-
félaga og tók upp tólftu breiðskíf-
una undir nafninu Giant Sand. Sú
kom út fyrir stuttu og kallast
Chore of Enchantment, en þess má
geta að lokahljómar hennar eru
grípandi stef sem Ptacek leikur á
slide-gítar. Sjálfúr lýsir Gelb skíf-
unni svo: „Hljómurinn er blanda af
kraumandi heitum smjörkenndum
Memphis-raka með skörpum brak-
andi kyrrlátum Tuscon-þorsta; til-
raun til að bjóða upp á ófyrirsjáan-
lega fyrirsjáanlega hluti í stað
hefðbundinna fyrirsjaánlegra
ófyrirsjáanlegra hluta.“
Sykrað popp
ogóþægileg
framúrstefna
FYRIR fimm árum kom út plata
með frönskum listamanni, Lud-
ovic Navarre, sem kallaði sig Sa-
int Germain. Plata hét Boulevard
og er í dag jafnan talin með helstu
dansskífum áratugarins. Fyrir
skemmstu kom svo út önnur plata
Saint Germain og kallast Tourist.
A
Boulevard var að finna
franska house-tónlist,
fægða og slípaða, sem náði
að heilla alla þá sem á hlýddu.
Saint Germain ruddi brautina fyr-
ir aðra franska danstónlistarsmiði
og í kjölfarið
fylgdi plötuflóð
þar sem meðal
annars var mik-
ið um house-
tónlist. Höf-
uðpaurinn var
þó þegar tekinn
eftirÁrna að stefna í aðra
Mcrtthíasson átt.
Navarre segist ekki hafa haft
mikinn áhuga á tónlist á sínum
yngri árum, hann vildi helst
stunda íþróttir. Slys varð aftur á
móti til þess að binda enda á
frama hans á íþróttasviðinu og á
meðan hann var að ná sér sneri
hann sér að tölvufikti sem leiddi
hann í átt að tölvutónlist. Hann
leggur áherslu á að hann sé ekki
tónlistarmaður, hann kunni best
við sig með músina í hendinni, og
smám saman fór hann að semja
eigin tónlist. Aðalkeppikeflið var
að vera öðruvísi, en fyrstu lögin
komu út undir heitinu Sub Syst-
em. Fleiri aukasjálf fylgdu í
kjölfarið, Deep Side, Soofle,
Modus Vivendi, LN’s, Nuages og
D.S. Framan af var tónlistin
techno-kyns en smám saman
hægði hann á taktinum til að gefa
laglínum meira rými og skilaði
það sér í rólyndislegri stemmn-
ingu eins og heyra má á Boule-
vard.
Á næstu árum eftir að Boule-
vard kom út hafði Navarre í ýmsu
að snúast í endurvinnslu fyrir
hina og þessa, en hann var líka
tekinn að leggja drög að næstu
skífu. Hann segir svo frá að hann
hafi viljað ganga lengra í þá átt að
blanda saman lifandi hljóðfæra-
leik og tölvum, leiknum hlutum og
tölvuunnum. Það má og heyra á
Tourist að Saint Germain er að
feta nýja braut, því tónlistin er
mun jasskotnari en forðum, lif-
andi hljóðfæraleikur í fyrirrúmi
og í bland við það tölvutaktar og
tónalykkjur.
Það er við
hæfi að svo
djassskotin
skífa sé gefin
út af Blue
Note, sem er
ein helsta
djassútgáfa
sögunnar,
enda hrærir
Navarre sam-
an á stófunni
house og djass,
sýrudjass og
nýdjass með
góðum
árangri. Hann
fær ýmsa gesti
til að spila með
sér og þar á
meðal jamaíkanska gítarleikar-
ann snjalla Ernest Ranglin. Það
er mál gagnrýnenda sem um hafa
fjallað að þó ekki sé að finna á
stófunni eins grípandi lög og á
þeirri fyrri sé Saint Germain enn
að breyta gangi danstónlistarinn-
ar.
ÞAÐ ER alltaf jafn gaman að upp-
götva eitthvað nýtt í tónlist, ein-
hvern listamann sem er að gera
eitthvað alveg nýtt eða eitthvað
gamalt á nýjan hátt. Bandaríski
tónlistarmaðurinn Beck hefur fyrir
sið að hræra óteljandi tónlistar-
stefnum saman og bera á borð og
álíka hefst að Bretinn Damon
Gough, sem kallar sig Badly
Drawn Boy þegar hann sendir frá
sér tónlist.
Damon Gough segir svo frá að
þó hann hafi haft áhuga á tónlist,
var mikill þungarokkvinur og
hlustaði á Saxon, Magnum og
Spyder, hafi hann ekki ætlað sér
að vera tónlistarmaður framan af.
Hann stundaði fótbolta og ætlaði
að verða atvinnumaður. Hann
komst aftur á móti upp á kant við
ungmennastjóra Manchester Un-
ited og ekki var bara að hann
hætti í fótboltanum, heldur segir
sagan að hann hati fátt af meiri
ákafa en liðið sigursæla fyrir vik-
ið.
Helsti áhrifavaldur Goughs er
Bruce Springsteen, enda hefur
hann legið yfir tónlist hans frá því
hann var fjórtán ára. Vendipunkt-
urinn var þegar hann fór á tónleika
með Springsteen í Newcastle og
lagðist í stífa plötusöfnun í kjölfar-
ið. Hann hafði gutlað við að semja
lög í nýrómantískum stíl á Casio
VL hljómborð en fannst nú tími til
að fá sér gítar og kenndi sjálfum
sér að spila. Næst á dagskrá var að
komast yfir upptökutæki, og vitan-
lega sams konar tæki og Spring-
steen notaði á sinni bestu plötu,
Nebraska.
Badly Drawn Boy, sem heftu-
nafn sitt af teiknimyndafígúru í
merkisblaðinu Viz, varð til fyrir
þremur árum þegar Gough kom
fyrst fram opinberlega og verður að
teljast viðeigandi að hann hitaði þar
upp fyrir Bill Callaghan / Smog.
Næst heyrðist í kappa þegar hann
átti lag á smáskífu með The Fall og
tók síðan þátt í UNKLE-verkefn-
inu með James Lavelle Mo’ Wax-
bónda og DJ Shadow. í kjölfarið
hófst mikill eltingarleikur útgáfu-
fyrirtækja sem lauk með því að XL
hreppti hnossið og fyrir skemmstu
kom svo út fyrsta breiðskífan, The
Hour Of Bewilderbeast, sú sem all-
ur styrinn stendur um.
Undanfarið hefur mikið verið
látið með Damon Gough / Badly
Drawn Boy og meðal annars hefur
honum verið líkt við Beek Hansen
sjálfan. Látum vera þó sá saman-
burður sé út í hött eins og slíkur
samanburður jafnan, en óneitan-
lega fer Gough mjög víða í tónlist
sinni, allt frá sykruðu poppi í
óþægilega framúrstefnu og allt þar
á milli á einni og sömu plötunni.
Lunginn af lögunum er þó það sem
menn myndu kalla popplög og vel
grípandi, en hugmyndaauðgin er
svo mikil að þeir sem yfirleitt forð-
ast popp sem mest þeir mega hafa
fallið fyrir pilti og hlaða hann lofi í
tónlistartímaritum og nægir að
nefna að plötudómari Q segir hana
vera dæmi um allt það besta sem
finna megi í bresku poppi.