Skírnir - 01.12.1913, Blaðsíða 80

368 Ýmsar skoðauir á eðli rúmsins.
kyr gagnvart honum, hann áuðvitað vera 1 m, en öðrum
sem er á hreyfingu gagnvart honum, mælist hann styttri.
Þetta verður ekki sannað hér, en er alveg rökvísleg af-
leiðing af hinu. Þó er þessi stytting lengdareiningarinnar
við hreyfingu alveg ómælanlega lítil. A hörðustu hreyf-
ingu er menn hafa náð (ca. 180 h), er hún hér um hil
V720000000000 Pr° cento.1).
En hvað um það, ef hún er nokkur, þá breyta hlut-
irnir sér við hreyfingu, og minnir þetta eigi all-lítið á
myndirnar á kúluspeglinum. Það er því ekki að furða
þó að þýzkur stærðfræðingur, Minkowski að nafni, sem
nú er nýlega dáinn, tæki að nýju spurninguna um eðli
rúmsins til meðferðar.
Vér segjum, að til þess að vísa á punkt í rúminu
þurfi þrjú mið; eg tók til dæmis, að til þess að vísa á
punkt í herberginu mínu, mætti nefna fjarlægðir hans frá
suðurvegg, austurvegg og gólfi. Það er nú auðvitað rétt;
en þó að punkturinn sé ákveðinn í herberginu, þá er
sjálft herbergið á hreyfingu með jörðunni; það er í sjálfu sér
aldrei rétt, að gera ráð fyrir að neinn hlutur sé kyr, ekki
heldur þeir hlutir sem við er miðað; gagnvart hverju ættu
þeir að vera kyrrir ? Þeir eru kyrrir hver gagnvart öðr-
um; um kyrð í öðrum skilningi getur ekki verið að ræða.
En þar sem um hreyfingar er að ræða, verður ávalt að
koma timaákvæði til. Minkowzki hugsar sér nú tímann
vera með nokkrum hætti fjórða stig rúmsins. Þar til er
þó nauðsynlegt að fá eitthvert samband milli tímaeining-
arinnar og lengdareiningarinnar, milli sekúndunnar og
centimetrans, þannig, að breyta megi öðru í hitt. Þetta
er nú að vísu ekki aðgengilegt. En stærðfræðingar eiga
í fórum sínum tölu þá eða merki, sem með »i« er táknað,
og mætti segja að þýddi sama sem VTl. Hún kemur nú
að góðu haldi hér sem víðar. Minkowzki gerir ráð fyrir
að 1 sek. = 1 cm. --------------—; þessi formula þykir nu
___________ V-M
') Eg vona að mömram skiljist, að þessar breytingar eiga ekkert
skylt við loftmótstöðu eða neina þá krafta, sem á hlutinn kynnu að
verka.