Þjóðólfur - 15.11.1850, Blaðsíða 3

80*
Engu að siður skilst mjer, eins og jarða-
matsmaöurinn úr Borgarhrepp liafi orðið að
stinga niðurhjá sjer grundvallarreglunni sinni,
f)ó á rökum væri byggð, því aö sýslumaður-
inn f)ar haföi gjört, hvað hann gat, til þess
aö jarðirnar yrðu virtar, eins og hann vildi,
mjer skilst, þó j>að væri gagnstætt sannfær-
ingu jarðamatsmannanna. Jeg var nú eiiin
jarðainatsmaðurinn, en til allrar liamingju ekki
þar; j)ví að liefði yfirvald mitt farið fram á I
það, að ráða virðingarverði jarðanna fremur
mjer, eða öðruvísi, en sannfæring min bauö,
hefði jeg orðið fljótur til að láta hann vita,
að það væri rnín sannfæring, sem jeg hefði
með sáluhjálpareiði skuldbundið mig til að
f’ylgja og leiða í ljós í þessu efni, en elcli
vilji hans, sem mjer væri óljóst á hversu
góöum rökurn væri byggður. En þar sem
höfundurinn segir, að regla sú, sem Borg-
hreppingurinn hafi viljað fylgja, og sem svo
margir aðrir liafa fylgt, án þess höfundurinn
gæti að gjört, sje mótstriöandi þeirri, er lög-
gjafinn hauð aö við hafa, ætla jeg Borghrepp-
ingnum að sanna, að ekki sje, og vona, að
bonum veiti hægt að sýna, að sölulagsreglan
einsömul er fjær löggjafans vijja og eiginút-
þ’ýðingu, en hin er.
Jeg þykist annars sjá það á allri ritgjörð
höfundarins, að liann er reiðastur ytír þvi,
að alstaðar hafi verið virt of lágt og jafnvel
í Mýrasýslu sjálfri, j)rátt fyrir liezta. viljá
jarðamatsmannarma og sjálfsagt lians; en oss
bændunum liefur nú sýnzt, aö í sama stað
múndi koma, að þvi leyti jarðamats'tilganginn
snerti, hvort dalatalið yrði rnikiö eða lítið,
ef jöfnuðurinn næðist; því að vjer ætluin
stjórninni þau liyggindi, að Iiafa daladeilirinn
til hundraðatalsins jiví minni, sern lægra væri
virt. J>yki undir því kotnið að ná sem ílestri
hundraðatölu, og yröi hundruðin fá, hjeldum
vjer, að laga mætti skattinn eptir því; en höf-
undurinn hef'ur líklega haft eitthvað fleira fyr-
ir augum, sem vjer vitunr ekki; hann var þá
líka sýslumaður.
Á röksemdum þeim, sem ltjer er getið
nð framah, byggir höfundurinn að lokunnm
5)beímadóm“ sinn þann, „að hinir jarðamnts-
mennirnir (hann meinar víst til allra utan
Mýrasýslu) liafi livorki haft vit rije vilja til
að gæta skyldu sinnar“. Jetta eru hörð orða-
tiltæki af öðrum eins manhi, og höfundurinn
er, sem bæði er sagðuf lærður giaður, gáfað-
ur og góður, og er í þeirri stöðu, sein hann
nú er, á móti eiðsvörnum virðingarmönnum,
til hverrar dómsuppsagnar jeg ætla hann aldrei
hafa öölazt, nje geta fengið, nokkurt dóms-
vald, og dómurinn því, sem ómerkur, veröa
að flytjast aptur til föðurliúsa og jarðsyngjast
þar.
Aö síöustu fer höfundurinn að liugga
Mýramenn sína (eins og hann finni til þess
sjálfur, að þeim muni, og það ekki orsaka-
laust, þykja virt heldur liátt hjá sjer) með
spónnýrri Jöggjafar- uppástungu, sem jegætla
að aldrei fyr liafi í nokkurs manns liug eða
hjarta komið, og setur á sig nokkurs konar
samvizku- viðkvæman spámannsblæ, og vill
þeir trúi því, að þeir einmitt liafi gæfu af því,
að jarðir þeirra sjeu virtar liærra en annara;
jeg ætla nú ekki að tala um spádórn þennan,
nje lagauppástungu, hvorttveggja lýsir sjer
án þess. En vildi höfundurinn gjöra oss
lönduin sínum þá vegtyllu (sjálfsagt fyrver-
andi sýslubúum sínum) að láta ráða i, hverj-
ar þær uákvæmu ákvaröanir sjeu, sem liann
samfara löggjöf þessari æt-lar að láta tryggja
eignarrjettinn, væri vissulega svarsvert. ;þang-
að til ætla jeg^nú að halda heim aptur, og
hið herra höíundinn, sem jeg er óþekktur,
og að ætlan minni lionum saklaus bónda og
jarðamatsmaður, að virða mjer til vorkunar,
þó jeg gæti ekki setið af mjér, að ljúka
snöggvast upp augunum við hans hörðu dóms-
uppsögn yfh’ mjer og öðrum samviiinumönn-
um niínum.
Skrifað í seplembermáTuiði af einnm, sem var jarða-
matsmaður vestanlands 1849.
Búnaðarhuffvelja frá Strandarmanni.
Jiegar jeg las hugvekjuna í seinustu örk
Jjóðólfs um jarðræktina, og sá liversu fjör-
uglega bóndanum fórust orð um liana, þá datt
mjer í luig, að líka gætum vjer sjávarbænd-
urnir bent á eitthvað, sem verða mætti til
saunra bóta í búnaðinum.. Og afþví að salt-
fiskur er og hef'ur verið lielzti bjargarstofn
sjávarbænda, en liefur þó því miður sætt mjög
misjafnri og óhönduglegri verkun hjá mörg-
uin manni, þá áleit jeg rjettast að benda á