Þjóðólfur - 25.03.1874, Blaðsíða 2

— 86 -
þetta, Guðrún, rekið á land við Hjaltlandseyar,
nálægt 5 mílum norðar en Lerwick, brotin bæði
mðstrin, en 3 mennirnir, hver í sínu hvílurúmi,
allir örendir; 4. manninn vanlaði, og var haldið
að hann hefði tekið út, hinir hafl þá ekki treyst
sér til að ráða við neitt, einir 3, og lagzt svo niðr
af sér komnir af þreytu og volki. Skip og góz
gekk allt ( strand.
— Á allri útlendri vöru, þeirri er vér nefnum
nauðsynjavöru, hefir mátt heita dýrlíð í vetr yfir
gjörvalla Norðrálfuna. Óvíðast um korniöndin, eðr
hvergi varð uppskeran í Ágúst og Septbr. f. árs
sem í meðalári, en sízt ú byggi, hefir því byggið
verið miklu dýrast að liltölu frá 9 rd. til O'/ard.
tunnan, og bankabyggið að því skapi, og allar
aðrar bygg-grjónategundir. Rúgur var 8rd. oinrk.
—9 rd. 3 mrk. um mánuðina Nóvbr. og Hesbr. f.
á. og um framan verðan f. m. fóru kaupendr og
eftirsóknarmenn almennt að draga við sig korn-
kaupin við því verði, en seléndr héldu samt fast
við sinn keíp fram undir harða mánaðamótin sið-
ustu. þókti því fremr ( von að verðið á rúginum
mundi vægna nokkuð, en þó ekki að neinum veru-
legum mun — Kafíe sí-hækkandi dags-daglega að
kalla mátti, frú Desbr.-byrjun og fram í fram-
anverðan f. m., og það svo, að «brent» eðr bakað
og malað Javakaffe var selt í Khöfn á 88—92 sk.
pundið frá því um miðja jólaföstu og það áfram
fram í miðjan f. mún. í slórkaupum og toll-lausl
voru 2 beztu tegundirnar af »Rio» og »Santos«
kaffe alment seldar á 53 — 57 sk. pundið, einkum
síðan um miðjau Novbr. f. úrs. Var þetta kaffe-
verð nú orðið 3—5 sk. vægara (í stórkaupum) um
sjálf mánaðamótin síðustu, og alment var talið
víst að kaffe hiyti að falla talsvert frekar, þó að
máske yrði dráttr á því fram yfir miðsumar.
J>ess var getið hér fyrir ofan, að verðhæðin
á kornvörunni væri svona, sakir þess að uppskera
hefði orðið ( lakara meðallagi yfir öll kornlönd
Norðrálfunnar. En dýrtíðin á korni, kaffe og
(lestöllum nauðsynjavörum öðrum, t. d. járni,
timbri, tjöru o. fi. (sikrprísinn heitir eigi hærri nú
en f. ár), stafar mest frá öðru megin-atviki sem
gengið hefir jafnt yfir öll auðlönd Norðrálfunnar;
en það er þelta, að ofr-nægð myntaðra peninga,
jafnt sem fullgildra og órækra bréfpeninga (banka
seðla »banknóta« o. þessl) hefir streymt að öllum
meslu bönkunum úr öllum áttum, einkum síðan
um miðjan Novbr. f. árs, og þá jafnframt inn á
kaupstefnu-samkundurnar (»Rörserne«) og aðra
peningamarkaði. Mesti friðr og bezti er og hefir
verið yfir alt að kalla má; svo engi þjóð befif
þurft að taka lán við afarkostum þeim, er oftas1
verðr að sæta þegar svo stendr á, né heldr að
verja auðlegð ríkisins, eðr afgangi ríkistekjanna
til koslnaðarsamrar hernaðar-útgerðar. Reyndar
reyndist svo fjárhagr allra megin-ríkja Norðrálf'
unnar um næstl. reiknings-ára-mót, að þar hafð*
viðast hvar »etizt aItupp«,og sum ríkin orðið að
taka ný peningalán eða semja um þau til nauð-
þurftanna á árinu sem yfir slendr, t. d. Rússá-
veldi, og Frakkland, er þurfti meir en minna til
þess að losa sfðasta hluta hernaðarkostnaðarins
við Prússa, eflir friðarsnmningunum þeirra í milfi
1871. Rretland hið mikla (England) var hið eina
ríki, er halði vcrulegan afgang útgjalda sinna um
árslokin síðustu, og var það cigi minna en náh
5 millíónum punda sterling eðr 45 millíónurn
danskra ríkisdala; en eigi að síðr urðu peningá'
byrgðirnar og yfirgnægð þeirra því meiri og auðséO'
ari yfir gjörvalla Evropu, sem nær dró árslokunurm
í annan stað leit svo út í Maí og Júní f. árð,
út af félaga og bánka-þrotunum, sem urðu í Vinar'
borg um það leyli, og ( löndunum þar umhverfis S
sem til almennrar peningaþnrðar horfðí að minsta
kosti víðsvegar um þýzkaland, og aftr í Ágúst'
Október er 2—3 rneginbankar í New-York í Randa-
fylkjunum, og ýmsir auðmenn bæði þar í borgirm1
og viðar í Vestrheimi, er áttu mikilfeng viðskifh
við banka þessa, gengu á þrot eða hrundu samaoi
því fyrir þetta varð aftrrcka hvort vexelbréfið ^
öðru héðan úr Evropu, er hljóðuðu upp á greiðsh*
þar ( þrotabönkum þessnm, en hér af leiddi aftfi
að ýmsir auðmenn og bankar, einkanlega í Lunð'
únaborg, er vexelbréfin höfðu út gefið, urðu ml
sjálfir að leysa út þær söniu vexelupphæðir l|-a
sjálfum sér. Olli þetta fyrst stönzun á skilv(sfl
skuldagreiðslu og öðrum greiðum verzlunarvi^
skifturn, altið helmingi hærra verði (Disconto ^
8 */a—10 pC.) fyrir víxlbréf innanlands jafnt *e,1i
landa í milli. Varð alt útlit fyrir í Sept.-Nov’fir'
f. á., að allir peningamenn vildi sem minstu voga
og sem minst eiga á hætlu. En þó að þann't’
yrði ískyggileg og enda veruleg stönzun á pe®
ingavellunni, fyrst vorið og aflr haustið sem lel ’
þá varð það ekki nema í svipinn eðr að eins
liðugan 2 mánaða tíma, hvort fyrir sig, hér ý
Norðrálfuna. (Framh. síðar).
■— Lesendr þjóðólfs og aðrir íslendirrg^,
1) þessar* peuinga-vandræla var þegar getib '
Jiójtujlfa.